За време на велигденските празници, односно од утре петок – 3 мај до понеделник 6 мај. јавниот превоз ќе функционира по неделен возен ред. Како што информираат од ЈСП Скопје исклучок ќе бидат линиите 11, 11А, 18А, 32, 47А, 55, 56, 56А, 81, 118, 160 и 164 кои утре ќе сообраќаат по саботен возен ред. -Утре и во понеделник на 5 мај од 7 до 14 часот дежурни ќе бидат билетарниците на Транспортен центар и таа во Ѓорче Петров. Во сабота сите билетарници и центри за персонализација ќе функционираат вообичаено, а в недела за сите е неработен ден, информираат од ЈСП Скопје. Жичницата за време на празничните денови нема да работи единствено во понеделник, другите денови ќе работи вообичаено, од 10 до 20 часот. Од ЈСП Скопје потсетуваат дека за време на викенди и државни празници користењето на линијата 25 (Транспортен центар – Средно Водно) е бесплатно за сите граѓани....

Албанската министерка за туризам и животна средина, Мирела Кумбаро изјави дека до 2030 година Албанија ќе има четири аеродроми, објави Албанската радио и телевизија. На веќе постоечките аеродроми во главниот град Тирана и северниот град Кукс, аеродромите во крајбрежниот град Валона, југозападна Албанија и во јужниот град Ѓирокастро, ќе бидат додадени до 2030 година. Во интервјуто Кумбаро додаде дека до 2030 година меѓународниот аеродром „Мајка Тереза“ во Тирана ќе започне со прекуокеански летови. Таа е оптимист дека во 2030 година во земјата ќе престојуваат 30 милиони туристи....

„Ние имаме јасна политичка понуда, јасна енергија којашто се гледа во целата програма којашто е понудена затоа што е поставена на здрава основа и реално лесно е за спроведување во наредните 4 години. Свесен сум дека на крајот на денот изборот е на граѓаните. Граѓаните лесно можат да направат споредба ако ги видите, тоа е нивниот начин како сметаат дека треба да се владее а тоа е во целата изборна кампања ние скоро да немаме соочување на ниво на идеи и програми, туку имаме единечно претставување на нешто што треба да наликува. Секое високо демократско општество има соочување на програми и понуди пред граѓаните за да граѓаните можат да проценат, а бидејќи нема од другата страна понуда нема ни соочување“, рече Фатмир Битиќи вицепремиерот за економски прашања и кандидат за пратеник во втората изборна единица во интервју на Слободен печат. Тој додаде дека поради кризите кои се случија на светско ниво не може да се очекува дека една владејачка партија ќе го задржи рејтингот. „Во целиот свет, после низа години на кризи не можете да очекувате владејачка партија да има ист рејтинг. Во справувањето со кризи секогаш има „можело и подобро“. Тоа е општа констатација. Веројатно опозицијата имаше доволно време да размислува на различни начини да претстави нешто што е поврзано со личниот идентитет туку со тоа што би го подобрило квалитетот на животот, но севкупната моја констатација од ова искуство на парламентарните избори е дека жалам што граѓаните пропуштаат да слушнат кој реално има добра понуда за да го подобри квалитетот на животот во сите сфери“, подвлече Битиќи. Тој додаде дека СДСМ во програмата нуди 7 столба. „Првиот столб е новата економска енергија за европски раст и стандард на граѓаните и овде зборуваме каква ќе биде нашата економија и како ќе се подобри животниот стандард на нашите граѓани. Нашето ветување е дека до 2028 година минималната плата ќе биде 600 евра. Просечната плата илјада и сто евра, што не прави се уште да сме конкурентни но да се живее многу подобро од денеска. Ако ја видите понудата од другата страна, тие викаат ќе оставиме да видиме дали ќе има природен раст. Знаеме до 2016 каков беше природниот раст, природен раст продуцира минимална плата до 9.000 денари и просечна плата до 20.000 денари. Кај нас природниот раст плус бустирање плус добро предвидливо опкружување за стопанството и економијата продуцира денеска просечна плата од 40.000 денари и минимална од 22.500 денари“, заклучи Битиќи....

Вапсањето црвени јајца за Велигден е најраспространетата традиција во сиот христијански свет. Вапсањето започнува денеска на Велики Четврток. Домаќините, рано наутро, пред изгревањето на Сонцето ги бојадисуваат првите три црвени Велигденски јајца. – Оваа црковна традиција потекнува од првиот век по Христа, односно тоа се практикувало уште во времето на светите апостоли – христовите ученици и нивните наследници. За тоа ни сведочи Светото Предание. Велигденското јајце е старо колку и Христијанството, вели за МИА професорот на Богословскиот факултет во Скопје, Ратомир Грозданоски. Објаснувајќи го значењето на црвеното јајце и зошто е земено за традиција, Грозданоски појаснува дека велигденското јајце црквата го прифатила во својата традиција и практика како симбол на Христовото воскресение. Првите Христијани и современици на апостолите почнале да вапцуваат јајца и да ги подаруваат на Велигден, поздравувјаќи се со радосниот поздрав Христос Воскресе! На тоа отпоздравувале: Вистина воскресе! Така поздравувајќи се, првиот ја соопштува веста за Христовото воскресение, додека вториот ја потврдува, а всушност и двајцата ја исповедуваат својата вера во Воскресението. Оваа практика и до ден -денес е запазена во Светото Православие, па верниците со овој поздрав се поздравуваат се до Вознесението Христово, Спасовден. Црвената боја има симболика на победа. Нејзиното значење на овој голем Христијански празник е дека Господ Исус Христос со своето воскресение ја победил смртта. Црвената боја ја претставува божјата сила и моќ, а воедно ја симболизира и Христовата крв, која Исус ја пролеал на крстот за спасение на сите луѓе на земјава. Бојата на јајцето не потсетува и на крвта Христова и на спасението. Според хронологијата на Христовите настани забележани во Евангелието се знае дека на Велики Четврток, Господ Исус Христос на Тајната вечера ја востановил Светата тајна Причест (Евхаристија), земајќи ги за основа лебот и црвеното вино, кои се претвораат во Христовото тело и крв. Оваа света тајна – Евхаристијата е дадена за спасение на луѓето, а за основа ја има Христовата крв. Затоа црвената боја, симболизирајќи ја Христовата крв од светата причесна ги украсува и Велигденските јајца. Како што бојадисаните црвени јајца од Велики Четврток се јасна најава на блискоста до Велигден, така и тогаш, на Велики Четврток на Тајната вечера, Христос јасно најавил и кажал дека наскоро ќе биде предаден, ќе пострада и ќе воскресне. – Според Светото Предание, се смета дека Марија Магдалена, една од жените мироносици прва го започнала овој обичај за Велигденските црвени јајца, вели Грозданоски, говорејќи за почетокот на традицијата на вапцување велигденски јајца. Се вели дека Марија Магдалена наскоро по Христовото вознесение (Спасовден) го напуштила Ерусалим и тргнала по светот да го проповеда Евангелието. Во Рим таа побарала да појде и кај римскиот император Тивериј, со цел да му раскаже на царот за Господа Исуса Христа. На средбата, таа на царот најнапред му подарила едно црвено јајце и го поздравила со зборовите: Христос Воскресе. Потоа му раскажала за се што ги учел Христос, за неговите добри дела и чуда што ги правел на луѓето. Следејќи го нејзиниот пример, првите христијани започнале да си подаруваат црвени јајца на празникот Велигден и притоа да се поздравуваат: Христос Воскресе – Вистина Воскресе! Православните христијани на Велигден подарувајќи си црвено јајце еден на друг или кршејќи се со него, всушност го симболизираат Христовото Воскресение и нашето спасение: победата над смртта – смрт на смртта. Затоа, овој обичај е израз на вера во Христовото Воскресение и вера во воскресение на мртвите. Тоа е надежта во спасението и идниот живот....

Самостојниот синдикат на новинари и медиумски работници (ССНМ) денеска организира крводарителската акција во рамки на одбележувањето на 3 мај – Светскиот ден на слободата на медиумите. Хуманата акција, како што информираат од ССНМ, ќе се одвива координирано на неколку локации во Скопје, Битола, Струмица и Штип, во терминот од 08:00 до 14:00 часот. По повод Светскиот ден на слободата на медиумите денеска во просториите на Дневен центар за дарување крв на Црвен крст на град Скопје (Даре Џамбаз) изјави за медиумите ќе дадат претседателот на ССНМ, Павле Беловски, директорот на ЗНМ, Драган Секуловски и секретарот на Црвениот крст на Град Скопје, Сузана Тунева Пауновска. Акцијата се одржува со поддршка на Здружението на новинарите на Македонија и на Црвениот крст на Македонија....

Времето денеска ќе биде променливо облачно. Од пладневните часови на повеќе места ќе биде нестабилно со пороен дожд и грмежи, локално во форма на краткотрајно невреме со засилен ветер и услови за изолирана појава на град. Услови за пороен дожд ќе има во текот на ноќта, соопшти УХМР. Минималната температура ќе биде во интервал од 6 до 12, а максималната ќе достигне од 18 до 25 степени. Во Скопје променливо облачно. Од пладневните часови во делови од котлината ќе биде нестабилно со пороен дожд, грмежи, засилен ветер и услови за изолирана појава на краткотрајно невреме. Минималната температура ќе се спушти до 12, а максималната ќе достигне до 23 степени. Следува период на променливо облачно време со повремени локални врнежи од дожд. Утре, во ноќта кон петок и во петок на повеќе места ќе има развој на нестабилна облачност проследена со пороен дожд и грмежи, локално во форма на краткотрајно невреме со засилен ветер и услови за изолирана појава на град. Дневната температура од утре до сабота ќе биде во постепено опаѓање, а во недела ќе се покачи за 2 до 4 степени....

Кандидатите за претседател на државата, партиите и коалициите имаат уште пет дена за претставување на своите програми и политички понуди пред граѓаните, во пресрет на двојните избори на 8 мај. Кампањата за претседателските и за парламентарните избори завршува во понеделник, 6 мај, на полноќ. Денеска, пак, е последен ден за објавување на резултати од анкети поврзани со учесниците во изборниот процес. Во меѓувреме течат активностите за спроведување на изборите на 8 мај. ДИК, според роковникот за изборните дејствија, вчера на овластено лице во МНР му го предаде гласачкиот материјал за гласање во ДКП-та. МНР, гласачкиот материјал на ДКП го доставува веднаш по приемот, а најдоцна до крајот не денов. Членовите на ИО во ДКП гласаат во ДИК три дена пред денот определен за одржување на изборите, односно на 4 мај (сабота). На 30 април заврши пријавувањето за гласање на болните и немоќните лица, а до 4 мај на полноќ тоа треба да го сторат и избирачите кои на денот на гласањето се наоѓаат на издржување мерка куќен притвор. Тие заедно со лицата кои се на издржување казна затвор или се во притвор, како и пријавените од дијаспората гласаат ден пред изборниот ден, на 7 мај....

Проф. д-р Цане Т. Мојаноски Изборното однесување е сложен алгоритам, кој е условен од бројни детерминанти. Тој алгоритам настојува да ги идентификува факторите што го придвижуваат поединецот да излезе на избори, да донесе изборна одлука и да ја изрази сопствената суверена волја. Изборното однесување е сложена равенка со повеќе непознати, која, не е операционализирана во соодветен истражувачки инструмент, кој може да понуди резултат, кој е доволно релијабилен, проверлив и доволно точен за да може да се изведе прогноза, која ќе е надвор од концептот на веројатноста, а ќе е поблизок на условеноста на појавите и процесите. Таа определба, да се пронајде „волшебната“ формула, која ќе ги скрати изборните „маки и тегоби“ на субјектите што учествуваат во изборниот процес, не е пронајдена и дека сегашните сознајни и други помошни содржини и средства, што се на располагање го нудат просторот и дометите на очекувањата, односно на веројатно дозволеното ниво на очекување на резултатот. Без претензија да исцртуваме или нудиме модели за решение на загатките, во овој текст ќе актуализираме дел од дилемите при идентификацијата на детерминантите што на еден или друг начин, повеќе или помалку, влијаат на изборната одлука и на изборното однесување на избирачот. Во овој текст, исто така, се осврнуваме на карактеристиките на предложените и прифатените листи на кандидатите за парламентарните избори кои се закажани за 8 Мај 2024 година. Од таму анализата е фокусирана на кандидирањето, како значаен елемент на изборната техника и обезбедувањето на останатите претпоставки за реализација на залагањата за непосредни и фер избори. Од тој аспект, треба да се промисли и претпостави колку од сегашната кадровска понуда и кои изборни преференции можат да се идентификуваат од карактеристиките на понудените кадровски потенцијали. Овде треба да укажеме дека податоците што се предмет на анализа имаат неколку обележја, што објективно, не создава можности за сите дилеми да се понудат гледишта кои ќе обезбедат поцелосни или нема доволно основи за изведување заклучоци што ќе можат да се препознаат меѓу граѓанството во македонските средини. Изборите се процес на донесување одлуки, при што најчесто се врзува за состојби во кои граѓаните на општи, непосредни и фер избори, се определуваат за кандидатот или политичката партија и на тој начин го формираат претставничкото тело. Во современите демократски системи изборите се поврзани и со механизмот преку кој се пополнуваат мандатите во законодавните тела и во други органи, како што се извршните и судските органи. Покрај на државно ниво, избори се спроведуваат и во други субјекти, во кои се создаваат можности членовите на организациите и телата да донесуваат одлуки, согласно целите и нивната волја. Кадровското профилирање на кандидатските листи амалгам за изборната одлука Кадровското профилирање на политичките партии и другите субјекти што учествуваат во изборниот процес, посебно во фазата на кандидирањето е значајна активност, која влијае на поттикнувањето и мотивирањето на избирачите и фокусирањето на изборот за кандидатска листа и за кандидатите во неа. Има бројни студии што се занимаваат со изборната мотивација. Овде нема да се занимаваме со бројните прашања и дилеми, туку врз основа на понудената емпирија да упатиме на некои од факторите што влијаат на изборната мотивација. Изборната мотивација е поливалентна структура, која е детерминирана од определен број фактори кои влијаат на одлуката да се гласа и, доколку се донесе таква одлука, клучно е да се идентификува кои сѐ преференции влијаеле на граѓанинот да се определи за определена партија или кандидат, да ѝ го довери својот глас, односно да гласа. Изборната мотивација по правило се однесува на причините поради кои поединецот својот глас го дава на одредена партија или кандидат. Меѓу факторите, во нај општа смисла се потенцира целно-рационална мотивација, која ја поврзуваат со довербата што ја има избирачот во општите цели и политиката на субјектот што го преферира, или со кој се идентификува, таквите цели и политики ги смета за очекувани, прифатливи и му ја зајакнуваат довербата во него. Потоа се зборува за емоционално-афективна мотивација според која избирачот постапува во согласност со одредена политика поради позитивните чувства или наклонетоста што ја има кон политичкиот субјект. Референтната мотивација е поврзана со определена референтна група, затоа тој ја прифаќа политиката и постапува во согласност со неа затоа што верува и ги прифаќа ставовите и однесувањето членовите на групата. инструментално-рационалната мотивација се однесува на поведението на поединецот кој својата согласност со определена политика, се мотивира преку очекувањето на лична корист од неа. Во литературата за изборна мотивација, постојат неколку модели кои се обидуваат да ги објаснат одлуките на избирачите да гласаат за определена партија или кандидат, што е резултанта на различните фактори на изборното однесување. Треба да се има предвид дека не постојат универзални модели и дека секој модел нуди определена веројатност, но не и сигурност, односно детерминираност. Тоа значи, дека на изборната одлука на граѓанинот, на различни групи избирачи, може да се темели на бројни детерминанти, како и тоа дека, постојат настојувања да се идентификуваат модели како доминантни обрасци за донесување изборни одлуки и во врска со изборното однесување. Исто така, се зборува за ефектот на индиректните детерминанти, што условуваат да се конструираат социо-демографските, економските и психолошките модели на изборно однесување. Во тој контекст се и определувањето на непосредните детерминанти врз кои се темели моделот на ставови и на социо-психолошкиот модел на изборно однесување. Во литературата се зборува за моделот на социо-демографските детерминанти во истражувањето на изборната мотивација и изборното однесување чии автори се Лазарсфелд и Берелсон, со студија „Изборот на народот“ од 1940 година, всушност го започнале истражувањето на изборното однесување. Своите гледишта тие ги темелеле врз основа на сознанијата на припадниците на определени класи и слоеви, возрасни и полови групи, професии, верски, етнички и расни групи итн., за тоа дека тие со голема веројатност, може да се очекува тие да гласаат за определена партија или кандидат, што било основа за прогнозирање на изборните резултати, во профилирањето на изборни стратегии, во нивното комбинирање, односно во настојувањето да се понуди оптимално и применливо решение за прогнозирање и добивање на изборите. Врз основа на социо-демографските карактеристики на избирачите се определени неколку облици на гласање, поврзани со социјалното потекло, генерациската припадност, семејната партиска идентификација, припадноста на определена група и на тоа слично. Под влијание на економските теории е конструиран економскиот модел на изборно однесување. Овој концепт во фокусот го има рационалниот гласач кој одлучува за кого ќе гласа врз основа на состојбата на економијата во меѓуизборниот период, односно врз основа на проценката на сопствената финансиска состојба. Поддржувачите и промоторите на овој модел сметаат дека прогнозите за изборните резултати, по правило, се изведени од објективни показатели за состојбата на економијата, како што е стапката на невработеност, инфлацијата, потрошувачката кошница, разликите во доходите итн. Овој модел внимание посветува на тоа какви се проценките на избирачите, посебно, дали нивната финансиска состојба и состојбата на економијата се подобри или полоши, дали и колку изборните понуди ги задоволуваат нивните очекувања и потреби. Во овој модел се оди од претпоставката дека економскиот напредок на земјата и подобрувањето на положбата на општествената група на која припаѓа избирачот се најдобра гаранција за гласање за партијата на власт и обратно, дека периодите на економска нестабилност ги намалуваат изборните можности на партиите и кандидатите на власт, т.е. ги зголемуваат можностите на опозициските партии и нивните кандидати. Бројни автори го истражуваат „рационалното“ однесување на избирачите. Имено според овој концепт избирачот постапува рационално кога гласа за партијата за која верува дека ќе му обезбеди повеќе „бенефиции“, при што повеќе привилегии, материјална корист, зголемување на приходите, стекнување можност да се учествува во трошокот на буџетските пари. Имено, според овој модел избирачот може да учествува на избори само доколку очекуваната добивка ги надмине трошоците. Тие сметаат дека се зависи од проценката на избирачот, дали промената на власта може да му донесе профит тоа е основата за кого ќе гласа на денот на изборите. Основниот проблем на „рационалниот“ пристап во објаснувањето на изборното однесување е во тоа што овој модел премногу верува на „ладната објективност“ и каматната пресметка на избирачот, а ја запоставува „ирационалноста“ на поединецот, која обично е условена од вкусовите и афинитети, верувањата и припаѓањето на различни групи. Во литературата внимание му се посветува на психолошкиот модел на изборно однесување, кој во основа, поаѓа од гледиштето дека избирачот е инспириран од афективни, дури и несвесни пориви кои ја определуваат неговата изборна одлука, тие пориви најчесто се врзани со стравот, желба за сигурност, љубомората и агресивноста кон кандидатот итн. Овие модели на изборна мотивација се засноваат на т.н. индиректни детерминанти на изборно однесување. Така се смета, ако избирачот е млад, работник, верник итн., треба да се очекува да гласа за определена политичка партија која ги има преференции кои ги задоволуваат неговите очекувања. Искуството покажува дека мнозинството работници, млади, верници, (христијани, православни, католици, протестанти, муслимани и други), од град или село, гласаат за определена партија затоа што припаѓаат на различни групи, се придружуваат кон различни тенденции, оценуваат што определена партија или нејзиниот кандидат претставува, колку може да му верува и што може од нив да очекува. Моделот на ставови на изборното однесување се јавува во неколку варијанти. Најзачестен е моделот на дистанца , според кој секој граѓанин избирач има идеја и претстава за партијата, односно за кандидатот и доколку разликата меѓу неговите перцепции за идеално и фактичкото се помали, толкава е и веројатноста тој да гласа за определена партија, односно кандидат. Овој модел се заснова на претпоставката за конзистентност на ставовите. Мичигенскиот социо-психолошки модел на изборно однесување претставува поразвиена варијанта на моделот на ставови, кој како непосредни детерминанти на изборното однесување ги зема партиската идентификација, партискиот имиџ и темите покренати во кампањата. Според овој модел, партиската идентификација е клучна детерминанта за донесување одлука на изборите. Концептот на партиска идентификација е недоволно дефиниран, како што, впрочем, не се доволно дефинирани и другите концепти со кои таа е поврзана. Како фактор на изборната мотивација, партиската идентификација и имиџот на кандидатот, се сметаат за основни при прогнозирањето на изборното однесување, односно се претпоставува дека партиите комуницираат со електоратот и затоа нивната стратегија е насочена кон градење на соодветна слика за оние делови од електоратот на чии гласови се надеваат, односно имиџот на Партијата го набљудуваат како клучен фактор во детерминирањето на одлуката на избирачите. Сликата за партијата се формира и се менува во контекст на сеопфатната понуда на политичкиот пазар, што би значело дека имиџот на одредена партија, поточно „партискиот диференцијал“ е разликата што може да се идентификува во однос на другите партии. Сликата на лидерот, односно кандидатот се смета за една од особено значајните детерминанти на изборната ориентација, а гласањето во кое овој фактор е пресуден се нарекува гласање за кандидатот. Важноста на имиџот на кандидатот за изборната одлука на гласачите произлегува од фактот што на избирачите во поголема мера влијае верувањето во способноста на кандидатот да спроведе определена политика, отколку самата политика за која тој се залага, односно кандидатот и партијата му влеваат сигурност дека се подготвени да ги остварат залагањата. Во овој контекст е значаен и моделот на тематското определување, односно носење изборна одлука како резултанта на понуда на прашања за кои избирачот е особено заинтересиран, односно тој се определува за партија или кандидат што му нудат прифатливи решенија. Овој облик на гласање, по определено прашање, подразбира рационален избор на избирачот помеѓу алтернативите што му се понудени и проценката за потенцијалните придобивки, односно загубите што ќе настанат во случај на победа на еден од учесниците на изборите. Покрај горенаведеното, постојат и други фактори што влијаат врз формирањето на изборната одлука на избирачите, а тие се поврзани со системските фактори, како што е моделот на изборен систем; видот на изборите, дали се претседателски, парламентарни или локални, како што се општите политички и институционални услови, како што се положбата и улогата на партиите во политичкиот живот, видот на кампањата и нејзиниот однос актуелните прашања и проблеми. Кандидирањето на кандидатите – појдовна фаза на изборниот процес Кога се зборува за изборниот систем, всушност се зборува за принципите на избирачкото право и изборната техника. Изборниот систем најчесто се определува како збир на норми со коишто се регулираат изборните принципи и односи, односно тој поим го опфаќа збирот на постапки и дејства со коишто се врши избор на државните и други органи, а посебно на парламентот, како претставничка институција. Можеме да констатираме дека изборниот систем претставува сложен механизам на норми и дејства и бројни носители. Со него, се опфатени и правните и фактичките односи и дејствија што се применуваат во постапката на изборот на претставничките тела и на други органи и тела. Во литературата се укажува дека изборниот систем е производ и на други правни и неправни правила како и на фактички однесувања. Оттука, изборниот систем, како што вели професорот Шкариќ, не е само правна туку и политиколошка или социолошка категорија. Во врска со изборите значајно е да се спомене дека изборната техника како збир на дејства и инструменти се применува избирачкото право во изборниот процес. Изборната техника е суштинско и политичко прашање. Кандидирањето или предлагањето кандидати е појдовната фаза на изборниот процес. Од неа зависи демократскиот карактер на изборите. Ако избирачите имаат влијание врз предлагањето кандидати за носители на политички и други функции, во таков случај, изборите можат да бидат демократски чин. И обратно, ако избирачите немаат таква можност, во таков случај, изборот се трансформира во потврдување на претходно избраните кандидати од страна на политичките партии или на другите фактори. Во изборниот процес се препознаваат два субјекти на предлагање на кандидати за изборни функции: политичките партии и граѓаните. Како нај применувана практика е таа, кандидирањето да го вршат политичките партии како субјект. До кандидатите се доаѓа како предлог на партиското раководство; од страна членовите на партијата, од страна на симпатизерите, како и со само кандидирање, преку јавен оглас. Граѓаните се субјект на предлагањето кандидати. Во практиката доминира групната кандидатура или кандидатурата чијшто носител е група граѓани. Кандидирањето има демократски облик, ако е засновано врз следниве принципи: прво, постоење на повеќе кандидати за едно изборно место и второ, постоење на повеќе кандидати со различни изборни програми. Овие денови на интернет страницата на Државната изборна комисија се објавени потврдените листи на политичките партии, изборните коалиции и независните предлагачи. Според податоците достапни на официјалната web страница на овој државен орган, на годинешните парламентарни избори учествуваат 17 предлагачи на листи, од кои 10 политички партии самостојно 6 коалиции и 1 независна листа. Државната изборна комисија прифатила 1677 кандидати, а отфрлила 98. При тоа, листи со 120 кандидати се прифатени од „Движењето ЗНАМ – За Наша Македонија“, Коалицијата “Твоја Македонија“ предводена од ВМРО-ДПМНЕ, Коалицијата „ВЛЕН“, Коалицијата „За европска иднина“ предводена од СДСМ, Коалиција „Храбро за Македонија“ предводена од ГРОМ, и политичките партии Демократи, Левица и Родина. Со 119 прифатени кандидати е политичкиот субјект „Македонска Ера Трета / Македонски Независни Листи – Суверенисти“, додека политичкиот субјект Единствена Македонија прифатени се 100 кандидати, со по 80 се политичките субјекти Аваја – Доста е! и Нова алтернатива, додека на политичките субјекти Твоја партија и Десна им се прифатени листи од 79 кандидати, Работничката партија со 40 и на Групата избирачи Џула Челику е прифатена листата со 20 кандидати. На листите како потврдени кандидати остануваат 1677 кандидати. Меѓу политичките субјекти чии листи со кандидати се отфрлени е Работничката со 79, Десна со 18 и Единствена Македонија со 1 кандидат. Може да констатираме дека на годинешните парламентарни избори, како носители на постапката на кандидирање пред надлежниот државен орган се граѓаните, со независни листи и политичките партии, самостојно или во коалиции. Од податоците може да се констатира, прво, дека постојат повеќе листи на кандидати за изборна единица и второ, постојат повеќе кандидатски листи со различни изборни програми. Основни обележја на кандидатите за пратеници Ако ја погледнеме дистрибуцијата според општина, може да се констатира дека од 15 општини се предложени 1069 или 63,74% од кандидатите за пратеници. Најбројни се предлозите на кандидатите од Битола со 129 или 7,69%од вкупниот број предложени кандидати на сите листи, потоа следи Карпош со 122 или 7,27% од кандидатите, Тетово со 84 или 5,01%, Аеродром со 82 или 4,89%, Кисела Вода со 81 или 4,83%, Прилеп со 76 или 4,53%, Центар со 75 или 4,47%, Велес со 63 или 3,76%, Ѓорче Петров со 57 или 3,40%, Чаир со 56 или 3,43%, Куманово со 55 или 3,28%, Гази Баба со 51 или 3,04%, Кавадарци со 50 или 2,98%, Бутел со 45 или 2,68% и Штип со 43 или 2,56% од вкупниот број прифатени кандидати. Останатите 608 или 36,26% се од останатите 64 општини во државата. Податоците покажуваат дека во 22 општини, како што се Битола, Карпош, Тетово, Аеродром, Кисела Вода, Прилеп, Центар, Велес, Ѓорче Петров, Чаир, Куманово, Гази Баба, Кавадарци, Бутел, Штип, Гостивар, Кичево, Охрид, Струмица, Струга, Кочани и Радовиш се предложени 1282 или 76,45% од кандидатите. Значи повеќе од две третини и повеќе од четири петтини се од кандидатите за пратеници се од овие општини. Втората група од 16 општини (Неготино, Брвеница, Виница, Студеничани, Гевгелија, Босилово, Сарај, Теарце, Шуто Оризари, Долнени, Сопиште, Чашка, Дебар, Илинден, Јегуновце и Липково) предложени се 389 или 23,20% кандидати за пратеници. И третата група од 42 општини (Боговиње, Могила, Ресен, Желино, Крива Паланка, Берово, Врапчиште, Демир Хисар, Конче, Македонска Каменица, Ново Село, Петровец, Свети Николе, Валандово, Демир Капија, Дојран, Зелениково, Кратово, Кривогаштани, Крушево, Пробиштип, Вевчани, Делчево, Карбинци, Македонски Брод, Росоман, Чешиново – Облешево, Чучер – Сандево, Арачиново, Василево, Маврово и Ростуше, Новаци, Центар Жупа, Пласница, Ранковце, Старо Нагоричане, Богданци, Градско, Дебарца, Зрновци, Лозово и Пехчево), предложила 60 или 3,58% од кандидатите. Овие податоци упатуваат дека од секоја општина има најмалку по еден кандидат и може да се констатира дека вкупните листи како целина нудат можност за избор на пратеници преку кои може да се постигне регионална претставеност. Дистрибуција на кандидатите според општината од која доаѓаат Податоците упатуваат на тоа дека најбројни се предложените кандидати од Битола со 129 или 7,69% од вкупниот број 1677 кандидати, потоа се кандидатите од општина Карпош со 122 или 7,27% од предложените кандидати. Во првите 10 според зачестеноста предложени кандидати се од општините Тетово со 84 или 50,01%, Аеродром со 82 или 4,89%, Кисела Вода со 81 или 4,83%, Прилеп со 76 или 4,53%, Центар со 75 или 4,47%, Велес со 63 или 3,76%, Ѓорче Петров со 57 или 3,40%, Чаир со 56 или 3,34%, Куманово со 55 или 3,28%, Гази Баба со 51 или 3,04% и Кавадарци со 50 или 2,98% од предложените кандидати. Втората група општини во кои се предложени над 20 кандидати, според зачестеноста на податоците го одржуваат следниот редослед: 45 или 2,68% се предложени од општината Бутел, 43 или 2,56% од Штип, 37 или 2,21% од Гостивар, по 35 или 2,09% од Кичево и Охрид, 34 или 2,03% од Струмица, 30 или 1,79% од Струга и по 21 или 1,25% се предложени од општините Кочани и Радовиш. Во третата група на општини според зачестеноста на предложените кандидати повеќе од 10, а помалку од 20 се 16 општини, кои според зачестеноста на предлозите се 19 или 1,13% од Неготино, 18 или 1,07% се од Брвеница, по 16 или 0,95% се од Виница и Студеничани, 15 или 0,89% од Гевгелија, со по 14 или 0,83% се од Босилово и Сарај, со по 13 или 0,78% се од Теарце и Шуто Оризари, со по 12 или 0,72% од Долнени и Сопиште, до 111 или 0,66% од Чашка, со по 10 или 0,60% кандидати од општините Дебар, Илинден, Јегуновце и Липково. Во четвртата група на предложените кандидати од општините се 9 или 0,54% од Боговиње, со по 8 или 0,48% од Могила и Ресен, со по 7 или 0,42% од Желино и Крива Паланка, со по 6 или 0,36% се од Берово, Врапчиште, Демир Хисар, Конче, Македонска Каменица, Ново Село, Петровец и Свети Николе, со по 5 или 0,30% се кандидати од Валандово, Демир Капија, Дојран, Зелениково, Кратово, Кривогаштани, Крушево и Пробиштип, со по 4 или 0,24% кандидати од Вевчани, Делчево, Карбинци, Македонски Брод, Росоман, Чешиново – Облешево и Чучер – Сандево, по 3 или 0,18% кандидати се од Арачиново, Василево, Маврово и Ростуше, Новаци и Центар Жупа, со 2 или 0,12% кандидати се од Центар Жупа, Пласница и Ранковце, и со по 1 или 0,06% од предложените кандидати се општините Богданци, Градско, Дебарца, Зрновци, Лозово и Пехчево. Најдобра илустрација за тоа е следниот графички приказ: Може да се воочи дека најбројни се кандидатките од Битола 59 или 8,23%, потоа следуваат, од Карпош со 51 или 7,11%, Аеродром со 43 или 6,00%, Центар со 38 или 5,30%, Кисела Вода со 35 или 4,88%, Тетово со 34 или 4,74%, Гази Баба со 30 или 4,18%, Чаир со 28 или 3,91%, Ѓорче Петров со 27 или 3,77 %, Велес со 27 или 3,77%, Прилеп со 27 или 3,77%, Кочани со 26 или 3,63%, и Бутел со 20 или 2,79%. Во втората група на општини зачестеноста на кандидатките е во распонот меѓу 10 и 19. Така може да се констатира дека по 19 или 2,65% од кандидатките се предложени во општините Струмица и Куманово, по 18 или 2,51% во Кавадарци и Охрид, 15 или 2,09% во Струга, 14 или 1,95% во Гостивар, 13 или 1,81% во Штип и 10 или 1,39% во Виница. Третата група општини од кои се предложени кандидатките, а нивниот број изнесува помалку од 10 се вкупно 48 општини. Имено, 9 или 1,26 кандидатки се предложени од Брвеница, 8 или 1,12% од Радовиш, 7 или 0,98% од Јегуновце, по 6 или 0,84% кандидатки се предложени од Гевгелија, Неготино, Сопиште и Студеничани, 5 или 0,70% од Теарце, по 4 или 0,56 % од Шуто Оризари, Берово, Демир Капија, Долнени, Илинден, Липково и Свети Николе, по 3 или 0,42% од Сарај, Боговиње, Валандово, Врапчиште, Дојран, Желино, Карбинци, Могила, Петровец и Пробиштип, по 2 или 0,42 кандидатки од Босилово, Вевчани, Дебар, Конче, Кратово, Крива Паланка, Македонска Каменица, Македонски Брод, Ново Село, Ресен, Росоман и Чашка и по 1 или 0,14% кандидатки се од општините Василево, Дебарца, Демир Хисар, Зелениково, Кривогаштани, Крушево, Лозово, Маврово и Ростушe, Новаци, Пехчево и Чучер Сандево. Четвртата група се општините од кои нема кандидирано кандидатки. Имено од Арачиново, Богданци, Градско, Делчево, Зрновци, Пласница, Ранковце, Старо Нагоричане, Центар Жупа и Чешиново, нема кандидирано жени. Што покажува оваа дистрибуција. Имено во 7 општини се предложени 290 или 40,45% од кандидатките, 185 или 25,80% се од 6 општини, 107 или 14,92% се од 8 општини. Во групата од 1 до 9 кандидати се вкупно 48 општини. Од 5 до 9 кандидатки се од 8 општини, во нив се предложени 44 или 6,14% кандидатки, од 2 до 4 кандидатки се од 22 општини со 14 или 1,95% кандидатки, во 11 општини се предложени по една кандидатка, односно 11 или 1,53% кандидатки. Од досегашното излагање може да заклучиме дека бројот на политичките субјекти, на политичките партии и коалициите се доминантрни субјекти во кандидирањето на пратениците, дека слободната граѓанската иницијатива е присутна. Овде да укажеме дека во дебатите што се водат околу политичкото претставништво, а особено за оној облик конституиран со слободниот мандат, (иако практиката кај нас зборува дека тој е повеќе партиски отколку слободен грански мандат), е дискутабилна можноста или понагласената употреба на непосредната партиципација на граѓаните, освен во случаите кога тоа е опредлено со нормативните акти. Карактиристиките на листите на кандидати според предлагачот на листите На овие избори се пријавени 1677 кандидати предложени од 17 субјекти. Бројот на прифатените листи и бројот на кандидатите е прикажан во следната Табела. Табела број 1 Вкупно предложени кандидати според предлагачот Предлагач: f % АВАЈА – ДОСТА Е! 80 4,77 ГРУПА ИЗБИРАЧИ ЏУЛА ЧЕЛИКУ 20 1,19 Движење ЗНАМ – За Наша Македонија 120 7,16 ЕДИНСТВЕНА МАКЕДОНИЈА 100 5,96 Коалиција “ЕВРОПСКИ ФРОНТ“ 120 7,16 Коалиција “ТВОЈА МАКЕДОНИЈА“ ВМРО-ДПМНЕ 120 7,16 Коалиција ВЛЕН 120 7,16 КОАЛИЦИЈА ЗА ЕВРОПСКА ИДНИНА – СДСМ 120 7,16 Коалиција ХРАБРО ЗА МАКЕДОНИЈА – ГРОМ 120 7,16 Македонска Ера Трета / Македонски Независни Листи – Суверенисти 119 7,10 ДЕМОКРАТИ 120 7,16 ДЕСНА 79 4,71 Левица 120 7,16 НОВА АЛТЕРНАТИВА 80 4,77 РОДИНА 120 7,16 Работничка партија 40 2,39 ТВОЈА ПАРТИЈА 79 4,71 Вкупно 1.677 100,00 Од табеларниот приказ може да се укаже дека 9 овластени предлагачи имаат листи по 120 кандидати, еден со 119, еден со 80, два по 79, еден 40 и еден 20 кандидати. Карактеристиките на листите според предлагачите можат да се опишат на тој начин што ќе се прикаже територијалната дистрибуција според предлагачите. Имено, предлагачот Аваја- Доста е!, од предложените 80 кандидати, 20 или 25,00 % се од Битола, 18 или 22,50 % од Тетово 16 или 20,00% од Штип и 10 или 12,59 % од Струмица. Останатите 16 или 20,00 % се од Неготино, Радовиш, Виница, Кавадарци, Шуто Оризари, Велес, Делчево и Теарце. Предлагачот Група избирачи Џула Челику, предложил листа од 20 кандидати од кои 7 или 35,00 % се од Тетово, 5 или 25,00% се од Кочани, и по еден кандидат од Бутел, Гази Баба, Шуто Оризари, Арачиново и Брвеница. Движењето ЗНАМ, предложило листи со 120 кандидати од кои по 8 или 6,67% се од Карпош и Тетово, по 7 или 5,83 од Битола, Гостивар и Куманово, по 5 или 4,17% се од Аеродром, Велес, Јегуновце и Охрид, по 4 или 3,33% се од Кисела Вода, Центар, Кочани, Прилеп и Струмица, по 3 кандидати или 2,50 % од Бутел, Гази Баба, Ѓорче Петров и Кавадарци, по 2 кандидати или 1,67% од Чаир, Брвеница, Гевгелија, Демир Хисар, Дојран, Крушево, Неготино, Свети Николе, Струга и Штип и по 1 кандидат или 083 % предложени од општините се од Берово, Валандово, Василево, Виница, Илинден, Македонска Каменица, Пробиштип, Радовиш, Ресен, Теарце и Чешиново. Кандидатите предложени на листите од политичкиот субјект Единствена Македонија се вкупно 100, од кои 15 или 15,00 % се од Битола, по 12 или 12,00% се од Кисела Вода и Прилеп, по 7 или 7,00% се од Аеродром и Карпош, по 6 или 6,00% се од Велес и Илинден, по 4 или 4,00% се од Гази Баба, Ѓорче Петров и Центар, 3 или 3,00% од Кривогаштани, по 2 или 2,00% од општините Гевгелија, Кочани, Могила, Новаци и Штип и по 1 или 1,00 % кандидат од Бутел, Шуто Оризари, Брвеница, Зелениково, Кавадарци, Македонска Каменица, Петровец и Сопиште. Политичкиот субјект Европски фронт предложил лиси со 120 кандидати, од кои 16 или 13,33% се од Чаир, 10 или 8,33% од Тетово, 7 или 5,83% од Гостивар, 6 или 5,00% од Струга, по 5 или 4,17% од Сарај и Дебар, по 3 или 3,33% од Бутел, Врапчиште, Долнени, Карбинци, Кочани, Центар Жупа, Чашка и Штип, по 2 или 1,67% од Гази Баба, Шуто Оризари, Валандово, Велес, Демир Капија, Желино, Зелениково, Ресен и Теарце, и по 1или 0,83% кандидат од општините Аеродром, Центар, Арачиново, Битола, Василево, Виница, Делчево, Конче, Неготино, Охрид, Петровец, Пехчево и Пласница. Политичкиот субјект Коалиција Твоја Македонија предложил листи со 120 кандидати, од кои по 6 или 5,00% се од општините Карпош и Центар, по 5 или 4,17% се од Гази Баба, Гостивар и Кочани, по 4 или 3,33% се од Ѓорче Петров, Кисела Вода, Битола, Охрид, Прилеп, Тетово и Куманово. Потоа следат со по 3 или 2,50% кандидати од Аеродром, Бутел, Брвеница, Јегуновце, Струмица и Теарце, со по 2 или 1,67% од Чаир, Велес, Кавадарци, Кратово, Радовиш, Сопиште, Струга и Штип и со по 1 или 0,83% кандидат од општините Сарај, Шуто Оризари, Берово, Босилово, Валандово, Вевчани, Виница, Гевгелија, Дебар, Дебарца, Демир Капија, Демир Хисар, Долнени, Илинден, Карбинци, Крива Паланка, Кривогаштани, Крушево, Лозово, Маврово и Ростуше, Македонски Брод, Неготино, Ново Село, Петровец, Пробиштип, Ресен, Свети Николе, Старо Нагоричане, Чашка, Чешиново и Чучер Сандево. Коалицијата „ВЛЕН“ предложила листи со 120 кандидати од кои 19 или 15,33% се од Чаир, 17 или 14,17% се од Битола, 10 или 8,33% се од Студеничани, 9 или 7,50% се од Тетово, по 6 или 5,00 се од Липково и Чашка, по 5 или 4,17% се од Сарај, Кочани и Охрид, со по 4 или 3,33% кандидати се од Гостивар, Долнени, Струга и Куманово, со по 3 или 2,50% се кандидати од Дебар, Сопиште и Теарце, со по 2 или 1,67% кандидати од Бутел, Гази Баба и Карпош и со по 1 или 0,83% кандидат од Шуто Оризари, Боговиње, Брвеница, Велес, Желино, Крушево и Ресен. Коалицијата за Европска иднина предложила листи со 120 кандидати од кои 8 или 6,67% се од Центар, 7 или 5,83% се од Карпош, 5 или 4,17% се од Тетово, по 4 или 3,33% се од Аеродром, Ѓорче Петров, Кисела Вода, Брвеница, Гостивар, Охрид, Струмица и Куманово, со по 3 или 2,50% кандидати од Гази Баба, Врапчиште, Кочани и Струга, со по 2 или 1,67% од општините Бутел, Чаир, Битола, Кавадарци, Македонски Брод, Петровец, Прилеп, Сопиште, Теарце, Чучер Сандево и Штип и со по 1 или 0,83% кандидати од општините Сарај, Шуто Оризари, Берово, Босилово. Вевчани, Велес, Виница, Гевгелија, Дебар, Делчево, Демир Капија, Демир Хисар, Дојран, Долнени, Желино, Зелениково, Јегуновце, Конче, Кратово, Крива Паланка, Кривогаштани, Маврово и Ростуше, Македонска Каменица, Неготино, Пласница, Пробиштип, Радовиш, Ранковце, Ресен, Росоман, Свети Николе, Старо Нагоричане, Студеничани и Чашка. Коалицијата Храбро за Македонија предложила листа од 120 кандидати од кои 31 или 25,83% се од Карпош, 10 или 8,83% се од Аеродром, 9 или 7,50% се од Бутел, по 8 или 6,67% се од Кисела Вода, Велес и Кочани, 7 или 5,83% кандидати се од Куманово, 6 или 5,00% од Тетово, 5 или 4,17% од Центар, по 3 или 2,50% кандидати од општините Гевгелија, Гостивар, Крива Паланка, Ново Село, со по 2 или 1,67% кандидати од Гази Баба, Чаир, Шуто Оризари и Росоман, и со по 1 или 0,83% кандидат од општините Ѓорче Петров, Берово, Охрид, Прилеп, Радовиш, Ранковце, Чешиново и Штип. Политичкиот субјект Македонска Ера Трета / Македонски Независни Листи – Суверенисти поднел листи со 119 кандидати од кои 28 или 25,53% се од Прилеп, со по 10 или 8,40% се од Аеродром и Битола, со по 8 или 6,72% се од Гази Баба и Кочани, со по 6 или 5,40% се од Карпош, Кисела Вода и Центар, со по 4 или 3,36% кандидати се од Бутел, Ѓорче Петров и Гостивар, со по 3 или 2,52% кандидати од Чаир и Охрид, со по 2 или 1,68% кандидати од Македонска Каменица, Могила и Штип и со по 1 или 0,84% кандидат од Валандово, Велес, Гевгелија, Дојран, Долнени, Илинден, Кратово, Маврово и Ростуше, Петровец, Радовиш, Ресен, Сопиште и Тетово. Политичкиот субјект Демократи предложил листи со 120 кандидати од кои 37 или 30,83% се од Битола, 14 или 11,67% се од Кисела Вода, 9 или 7,50% се од Прилеп, по 8 или 6,67% кандидати се од Боговиње, Виница, Тетово и Штип, 7 или 5,83% кандидати се од Карпош, 5 или 4,17% се од Кочани, со по 2 или 1,67% се од Аеродром, Шуто Оризари и Велес и со по 1 или 0,83% кандидат се од Бутел, Центар, Босилово, Гостивар, Долнени, Зелениково, Кавадарци, Могила, Охрид и Студеничани. Предлагачот Десна, предложил листи со 79 кандидати, од кои 16 или 20,25% се од Куманово, 14 или 17,72% се од Велес, 10 или 12,66% се од Прилеп, 7 или 8,66% се од Аеродром, 6 или 7,59% се од Кавадарци, по 4 или 5,06% се од Гази Баба и Битола, по 3 или 3,80% се од Карпош и Штип, по 2 или 2,53 се од Кисела Вода и Центар и по 1 или 1,27% се од општините Чаир, Гевгелија, Крива Паланка, Пробиштип, Росоман, Струмица, Тетово и Чучер Сандево. Предлагачот Левица предложил листи со 120 кандидати од кои 9 или 7,50% се од Карпош, по 7 или 5,83% се од Аеродром и Тетово, по 6 или 5,00 се од Центар, Битола, Брвеница, Кочани и Охрид, по 5 или 4,17% се кандидати од Велес, Кавадарци и Куманово, по 4 или 3,33% се од Кисела Вода и Прилеп, по 3 или 3,33% се од Гази Баба и Гевгелија, по 2 или 1,67% се од Бутел, Ѓорче Петров, Чаир, Гостивар, Демир Хисар, Неготино, Свети Николе, Струга и Штип, и по 1 или 0,83% кандидат е од општините Берово, Богданци, Виница, Градско, Делчево, Демир Капија, Дојран, Долнени, Илинден, Јегуновце, Кратово, Крива Паланка, Крушево, Македонска Каменица, Македонски Брод, Пробиштип, Радовиш, Ресен, Струмица и Теарце. Предлагачот Нова алтернатива предложил листи со 80 кандидати од кои 21 или 26,25% се од Ѓорче Петров, 11 или 13,75% се од Босилово, 9 или 11,25% се од Струмица, 7 или 11.25% се од Карпош, 6 или 7,50% се од Кисела Вода, по 5 или 6,25% кандидати се од Центар и Неготино, по 2 или 2,50% кандидати се од Аеродром и Бутел и по 1 или 1,25% кандидат се од општините Гази Баба, Сарај, Чаир, Шуто Оризари, Василево, Виница, Зрновци, Кочани, Ново Село и Прилеп. Родина како подносител на листи со 120 кандидати за парламентарните избори 2024 година, 16 или 13,33% се предложени од општината Аеродром, 15 или 12,50% од Карпош, 12 или 10,00% од Кавадарци, 11 или 9,17% од Ѓорче Петров, 10 или 8,33% од Гази Баба, 9 или 7,50% од Бутел, по 8 или 6,67% од општините Кисела вода и Центар, 6 или 5,00% од Радовиш, по 4 или 3,33% кандидати од Конче и Охрид, со по 3 или 2,50% од Битола и Сопиште, 2 или 1,67% од Струмица и со 1 или 0,83% од општините Сарај, Чаир, Берово, Велес, Неготино, Ново Село, Струга, Чешиново и Куманово. Работничката партија предложила листи со 40 кандидати од кои 10 или 25,00% се од општината Струга, 7 или 17,50% од Карпош, 5 или 12,50% од Центар, по 3 или 7,50% од Кисела Вода и Могила, по 2 или 5,00% се од Аеродром, Бутел, Гази Баба и Битола, и по 1 или 2,50% кандидат од општините Арачиново и Охрид. Твоја партија предложила листи со 79 кандидати, од кои 16 или 20,25% се од Кавадарци, по 14 или 17,22% од Центар и Велес, 7 или 8,86% од Карпош, по 6 или 7,59% од Аеродром и Кисела Вода, со по 3 или 3,80% кандидати од Ѓорче Петров и Чаир, 2 или 2,53% од Неготино и со по 1 или 1,27% кандидат од општините Бутел, Гази Баба, Битола, Гевгелија, Кочани, Новаци, Прилеп и Куманово. Карактеристики на кандидатските листи: жени – мажи Во предлогот на листите и Извештајот на Државната изборна комисија, еднаквите можности меѓу мажите и жените, што е нормативно уредено кај нас, се употребува поимот родова застапеност, што во основа се сведува на половата идентификација на кандидатите. Во анализата се користат поимите околу кои постои согласност и се нормативно се уредени. Од понудениот графикон може да се воочи дека од 1677 кандидати 717 или 42,75% се кандидатки, а 960 или 57,25% се кандидати. Овој глобален пресек покажува дека за 14,49% е помал бројот на кандидатките во вкупниот број на предложените на листите. Кандидати за пратеници според полот и возраста Според возраста најбројна возрасна група се предлозите на возраст од 36 години. Предложени се 47 кандидати. Потоа следуваат оние со 52 години, со 46 предложени кандидати, со 45 години 44 години, исто толкав број и со 59 години, па следуваат кандидатите со 33 и 40 години со 43 кандидати. Од предложените кандидатки по 22 се на 33 и на 52 години, по 21 се на 32 и 49 години, 20 кандидатки се на 40 години и по 19 кандидатки се на 36, 45 и 46 години, потоа по 18 кандидатки се на возраст од 23, 38 и 39 години и по 17 кандидатки се на возраст од 41, 44, 51, 54 и 59 години. Возраста на кандидатите има определени специфичности. Имено во оваа група нај зачестена возраст е онаа од 47 години со 30 кандидати, потоа со 56 години 29 кандидати, со 36 години 28 кандидати, со 53 години 26 кандидати и со 35, 42, и 45 години по 25 кандидати. Интересни карактеристики се забележуваат кај кандидатките на листите за претстојните парламентарни избори. Имено од предложените 717 кандидатки 21 или 2,93% се на возраст од 33 години, 20 или 2,79% се на возраст од 52 години, по 19 или 2,65% кандидатки се на возраст од 32, 40, 45 и 46 години и по 18 или 2,51% кандидатки се на возраст од 38, 39 и 49 години. Од 960 предложени кандидати на листите за парламентарните избори во 2024 година најбројни се (29 или 3,02%) оние на возраст од 47 години, потоа 28 или 2,96% се на возраст од 56 години, 27 или 2,81% се на 35 години, 25 или 2,60% се на возраст од 53 години, 24 или 2,50% се на возраст од 42, 43, 45 и 59 години, 23 или 2,40% се на возраст од 32, 41 и 58 години. На кандидатските листи 102 или 6,08% кандидати се на возраст од 66-70 години, 82 или 4,89% на возраст од 71-80 години и 15 или 0,83% се на возраст од 81-90 години. Од оваа структура по 51 или 7,11% кандидатки се на возраст од 61-70%, 32 или 4,46% се на возраст од 81-80 години и 7 или 0,98% се припаднички на највозрасната група од 81-90 години. Структурата на предложените кандидатки според возрасната група и редоследот на кандидатските листи ги има следните карактеристики. Во првите 10 предложени на листите 4 или 1,12% се кандидатки на возраст до 18 години, 51 или 14,29% се на возраст меѓу 21-29 години, односно 55 или 15,41% се на возраст до 29 години, 38 или 10,65% се во возрасната група од 30-35 години. Може да се воочи дека 93 или 20,05% од кандидатките се наоѓаат во првите 10 на листите, што е една петтина од вкупниот број на кандидати на листите. Ако се има предвид бројот на подносителите на листите и бројот на изборните единици, тогаш можностите за ефектуирање на пратеничкиот мандат има определена веројатност, но во сегашните услови има многу непознати. Втората група кандидатки што се наоѓаат на кандидатските листи во првите 10 по редослед кандидирани е 416 или 62,75% на возраст од 36 – 65 години, како и 40 или 11,20% кандидатки на возраст од 66-90 години. Редоследот на кандидатите на листите според возраста На првите 10 места од листите се наоѓаат 839 кандидати или 50,03% од вкупниот број. На возраст до 20 години се 7 кандидати или 0,83%. На возраст од 21 – 29 години се 82 или 9,77% кандидати, од 30-35 години 83 или 9,89%. Значи, од 18-30 години се 89 или 10,61% од кандидатите, од 18 – 35 години се 172 или 20,50% потоа следува најбројната група од 36-45 години со 219 или 26,10%, од 46-55 години со 195 или 23,24% од кандидатите, од 56-65 години 167 или 19,25% и над 66 години 86 или 10,24% од кандидатите. На втората половина од кандидатските листи се 29 или 3,46% на кандидатите на возраст од 18-20 години, 127 или 15,16% со возрасен период од 21 – 29 години, односно на возраст од 18-30 години се вкупно 156 или 18,62%. Ако кон оваа група ги вклучиме и кандидатите чија возраст е меѓу 30 – 35 години, 122 или 14,56%, тогаш можеме да констатираме дека 278 или 33,17%, или една третина од предложените кандидати се наоѓаат на втората половина на листите, што во услови на значајна понуда на листи, ја намалува можноста од остварување на положбата некој од овие возрасни групи да биде избран за пратеник. Во возрасната група од 36 – 65 години, во вториот дел од кандидатските листи се наоѓаат 445 или 53,10% кандидати. И последната група на кандидати 115 или 13,72% се на возраст од 66-90 години. Со повнимателна анализа на положбите на одделни возрасни групи на редоследот на кандидатските листи можат да се утврдат веројатноста од избор, но уште повеќе од веројатноста понудениот кандидат во мандатниот период да добие можност да ја извршува пратеничката функција. Кандидатите за пратеници и принципот за еднаква вклученост на жените и мажите Од аспект на залагањето на партиските субјекти за еднаква застапеност на жените и мажите во политиката, да споменеме дека од 1677 предложени 717 или 42,75% се жени, односно 960 или 57,25% се мажи. Иако постои разлика од помала зачестеност на предлозите за кандидатките од -14,49% во однос на мажите кандидати, сепак може да се оцени дека е остварен определен напредок на овој план, што, секако го отвора просторот за постигнување на математички избалансирана вклученост на жените на кандидатките листи. Кандидатските листи според предлагач и пол и предлагач се прикажани во Табелата што следува. Податоците упатуваат на тоа дека од 1677 предложени кандидати, 717 се кандидатки. Табела број 2 Кандидати за пратеници, според предлагач и пол жени % мажи % Вкупно % АВАЈА – ДОСТА Е! 32 4,46 48 5,00 80 4,77 ГРУПА ИЗБИРАЧИ ЏУЛА ЧЕЛИКУ 9 1,26 11 1,15 20 1,19 Движење ЗНАМ – За Наша Македонија 53 7,39 67 6,98 120 7,16 ЕДИНСТВЕНА МАКЕДОНИЈА 41 5,72 59 6,15 100 5,96 Коалиција “ЕВРОПСКИ ФРОНТ“ 48 6,69 72 7,50 120 7,16 Коалиција “ТВОЈА МАКЕДОНИЈА“ ВМРО-ДПМНЕ 51 7,11 69 7,19 120 7,16 Коалиција ВЛЕН 53 7,39 67 6,98 120 7,16 КОАЛИЦИЈА ЗА ЕВРОПСКА ИДНИНА – СДСМ 59 8,23 61 6,35 120 7,16 Коалиција ХРАБРО ЗА МАКЕДОНИЈА – ГРОМ 54 7,53 66 6,88 120 7,16 Македонска Ера Трета / Македонски Независни Листи – Суверенисти 53 7,39 66 6,88 119 7,10 ДЕМОКРАТИ 48 6,69 72 7,50 120 7,16 ДЕСНА 28 3,91 51 5,31 79 4,71 Левица 48 6,69 72 7,50 120 7,16 НОВА АЛТЕРНАТИВА 35 4,88 45 4,69 80 4,77 РОДИНА 53 7,39 67 6,98 120 7,16 Работничка партија 18 2,51 22 2,29 40 2,39 ТВОЈА ПАРТИЈА 34 4,74 45 4,69 79 4,71 Вкупно 717 100,00 960 100,00 1.677 100,00 Од понудениот табеларен приказ може да констатираме дека во вкупниот број предложени кандидатки на листите најбројни се на листите на „Коалицијата за европска иднина“ со 59 или 8,23% од вкупниот број кандидатки, односно 49,17% од вкупно предложените од овој политички субјект. Потоа следуваат по 53 кандидатки или 7,53% од вкупниот број од коалиците „Храбро за Македонија“ и “ВЛЕН“, од Движењето ЗНАМ, Родина и Македонска трета ера. Со 51 или 7,11% се кандидатките на листите на Коалицијата “Твоја Македонија“ 51 или 7,11%, со по 48 или 6,69% се кандидатки на листите од Коалицијата “Европски фронт“, Демократи и Левица, 41 или 5,72% се кандидатки од Единствена Македонија, 35 или 4,88% се вклучени кандидатките во листите на Нова алтернатива, 34 или 4,74% во листите на Твоја партија, 32 или 4,46% во листите на Аваја – Доста е!, 28 или 3,91% во листите на Десна, 18 или 2,51% на Работничката партија и 9, или 1,26% во листата на Група избирачи Џула Челику. Табела број 3 Кандидатки според возрасна група и предлагач Возрасна група – жени Вкупно Предлагач 18-20 21-29 30-35 36-45 46-55 56-65 над 66 1 5 10 5 6 4 2 0 32 2 0 1 0 1 5 2 0 9 3 1 11 8 17 9 5 2 53 4 0 0 2 2 5 9 23 41 5 4 15 6 18 2 3 0 48 6 0 4 4 22 15 6 0 51 7 3 17 13 12 6 1 1 53 8 1 15 9 15 16 3 0 59 9 2 6 6 8 15 12 5 54 10 1 4 5 4 19 10 10 53 11 1 5 2 9 9 12 10 48 12 0 3 2 5 3 8 7 28 13 0 7 9 17 10 5 0 48 14 1 2 3 13 8 3 5 35 15 1 3 9 7 12 8 13 53 16 1 0 0 3 5 5 4 18 17 0 1 2 4 6 10 11 34 Вкупно 21 104 85 163 149 104 91 717 Легенда: 1. Аваја – Доста е! 2. Група избирачи Џула Челику, 3. Движење ЗНАМ, 4. Единствена Македонија, 5. Коалиција „Европски фронт“, 6. Коалиција “Твоја Македонија“, 7. Коалиција “ВЛЕН“, 8. Коалиција за „Европска иднина“, 9. Коалиција „Хабро за Македонија“, 9. Македонска Ера Трета/Македонски Независни Листи – Суверенисти, 10. Демократи, 11. Десна, 12. Левица, 13.Нова алтернатива, 14. Родина, 15. Работничка партија и 16. Твоја партија Но, доколку се погледне структурата на предложените кандидатки во однос на вкупно предложениот број кандидати во листите на предлагачот, тогаш може да се воочи дека 49,17% од предложените на Коалицијата „Европска иднина“ се кандидатки, дека во Групата на избирачи Џула Челику, Коалицијата „Храбро за Македонија“ и Работничката партија се 45,00%, 44,54% се кандидатки на листите на Македонска трета ера, 44,17% на листите на Движењето ЗНАМ, Коалицијата „ВЛЕН“ и Родина. Со 41,00% се на листите на Единствена Македонија, со 41,00% на листите на Коалицијата „Твоја Македонија“, со 40,00% на листите од Коалицијата „Европски фронт“, Демократи, Левица и Аваја – Доста е! И со 35,44% се кандидатките на листите од предлагачот Десна. Од податоците може да утврдиме дека од предложените 80 кандидати предлагачот Аваја – Доста е! Предложил 32 или 40,00% од бројот на предложените. Од нив 15 или 46,88% од предложените кандидатки се на возраст меѓу 18 и 29 години, 11 или 34,38% се на возраст меѓу 35 и 45 години и 6 или 18,75% на возраст од 46-65 години. Група избирачи Џула Челику, предложила 20 кандидати од нив 9 или 45,00% се кандидатки. Од оваа група 1 кандидатка е на возраст меѓу 21 и 29 години, 1 е на возраст од 35-40 години 5 меѓу 46-55 години и 2 кандидатки меѓу 56-65 години. Може да констатираме дека кај овој предлагач доминантно кандидатките се на возраст од 46-65 години. Имено, од 30-55 години се кандидирани 9 или 21,95% кандидатки, на возраст од 56-65 години. Движењето ЗНАМ, предложило листи со 120 кандидати, од кои 53 или 44,17% се кандидатки. Од предложените кандидатки 12 или 22,64% се на возраст од 18-29 години, 25 или 47,17% на возраст од 30-45 години, 14 или 26,42% се на возраст од 46-65 години и 2 или 3,77% се кандидатки над 66 години. Политичкиот субјект Единствена Македонија предложил листи со 100 кандидати, од кои 41 или 41,00% се кандидатки. На листите нема кандидатки на возраст од 18 – 29 години. Од 30-45 години се 4 или 9,76% кандидатки, 14 или 34,15% се на возраст од 46-65 години и 23 или 41,10% се кандидатките со 66 и повеќе години. Специфично е што во оваа група кандидатките доминантно се во годините од втората половина. Подеталната анализа вели дека на возраст од 66-70 години се 11 или 26,83% од предложените кандидатки, 10 или 24,39% се на возраст од 71-80 години и 2 или 4,88% се на возраст од 81-90 години. Коалиција „Европски фронт“ предложила листи со 120 кандидати од кои 48 или 40,00% се кандидатки. Во групата на кандидатки 19 или 39,58% се на возраст од 18 – 29 години, 24 или 50,00% се на возраст од 30-45 години, 5 или 10,42% се на возраст од 46-65 години. Во оваа група нема кандидатки над 66 години. Коалиција “Твоја Македонија“, предложила листи со 120 кандидати од кои 51 или 42,51% се кандидатки. Од вкупниот број предложени кандидатки, 4 или 7,84% се на возраст од 21-29 години, 26 или 50,98% се на возраст од 31 – 45 години и 21 или 41,18% на возраст од 46-65 години. Коалиција “ВЛЕН“, на изборните листи кандидирала 120 кандидати од кои 53 или 44,17% се кандидатки, од нив 20 или 34,74% се на возраст од 18-29 години, 25 или 47,17% се на возраст од 30-45 години, 7 или 13,21% се на возраст од 46-65 години и 1 или 1,89% е над 66 години. На кандидатските листи на коалиција за „Европска иднина“ се кандидирани 120 кандидати од кои 59 или 49,17% се кандидатки. Од нив 16 или 27,12% се на возраст од 18-29 години, 24 или 40,68% се на возраст од 30-45 години, 19 или 32,20% се на возраст од 46-65 години. Во оваа листа нема кандидатки над 66 години. Од 120 предложени кандидати на кандидатските листи на Коалиција „Хабро за Македонија“, 54 или 45,00% се кандидатки. На возраст од 18-29 години се кандидирани 8 или 14,81% кандидатки, 14 или 25,93% се на возраст од 30-45 години, 27 или 50,00 се на возраст од 36-45 години и 5 или 9,26% се кандидатки со возраст над 66-70 години. Предлагачот на кандидатските листи Македонска Ера Трета/ Македонски Независни Листи – Суверенисти, предложил 119 кандидати од кои 53 или 44,54% се кандидатки. Од нив 5 или 9,43% се на возраст од 18-29 години, 9 или 16,98% се на возраст меѓу 30 – 45 години, 29 или 54,72% се на возраст од 46 – 65 години и 10 или 18,87% се над 66 години ( Во оваа група од 66-70 години се 7 или 13,21%, од 71 -80 години 2 или 4,49% и 1 или 2,44% кандидатка е 89 години. Предложените листи со кандидати од политичкиот субјект Демократи е со 120 кандидати од кои 48 или 40,00% се кандидатки. Возрасната група кандидатки од 21 -29 години е со 6 или 12,50% кандидатки, 11 или 22,50% се на возраст од 30-45 години, 21 или 43,75% се на возраст од 46-65 години и 10 или 20,83% се на возраст над 66 години (Од нив 5 или 10,42% се на возраст од 66-70 години, 4 или 8,33% на возраст од 71-80 години и 1 кандидатка на 82 години). Кандидатските листи на политичката партија Десна се со 79 кандидати од кои 28 или 35,44% се кандидатки. Од оваа група 3 или 10,71% се на возраст од 18-29 години, 7 или 25,00% на возраст од 30-45 години, 11 или 39,29% се на возраст од 46-65 години и 7 или 25,00% се на возраст над 66 години (од нив 3 или 10,71% се на возраст од 66-70 години, 4 или 14,29% се на возраст од 71-79 години). Политичката партија Левица, поднела кандидатски листи со 120 кандидати од кои 48 или 40,00% се кандидатки. Седум (7) или 14,58% од кандидатките се на возраст од 18-29 години, 26 или 54,17% се на возраст од 30-45 години, 15 или 31,25% се на возраст од 46-65 години. Над 66 години нема кандидатки. Нова алтернатива е предлагач на листи со 80 кандидати од кои 35 или 43,75% се кандидатки. Од нив 3 или 8,57% се на возраст од 18-29 години, 16 или 45,71% се на возраст од 30-45 години, 11 или 31,43 се на возраст од 46-65 години и 5 или 14,29 се над 66 години (во оваа група 1 или 2,86% е на возраст од 68 години, 3 или 8,56% се на возраст две кандидатки од 72 и една од 74 години и 1 или 2,86% е на 85 години). Политичката партија Родина предложила листи со 120 кандидати од кои 53 или 44,17% се кандидатки. Од нив 4 или 7,55% се на возраст од 21-29 години, 16 или 30,19% се на возраст од 30-45 години, 20 или 37,74% се на возраст од 46-65 години и 13 или 24,53 се на возраст над 66 години (од оваа група од 66-70 се 7 или 13,21% кандидатки, 5 или 9,43% се на возраст од 71-80 години и 1 или 1,89% е на 85 години возраст. Работничка партија поднела кандидатски листи со 40 кандидати за пратеници, од кои 18 или 45,00% се кандидатки. Од нив 1 или 5,56% е на возраст од 18-29 години, 3 или 16,67% се на возраст од 30-45 години, 10 или 55,56% се на возраст меѓу 46-65 години и 4 или 22,22% се над 66 години (2 или 11,11% се на 70 години и 1 кандидатка на 74 години и една (1) кандидатка на 79 години). Предлагачот Твојата партија има поднесено листи со 79 кандидати, од нив 34 или 43,04% се кандидатки. Возрасната структура на кандидатките изгледа вака; на возраст од 18-29 години е 1 или 2,945 кандидатка, од 30-45 години се 6 или 17,65% од кандидатките, 16 или 47,06% се кандидатките на возраст од 46-65 години и 11 или 32,35% се на возраст над 66 години (од 66-70 години се 8 или 23,53% од кандидатките, 2 или 5,88% се на возраст од 75 и 78 години и 1 или 2,94% е на 90 годишна возраст). Од деталниот приказ на вклученоста на кандидатките на кандидатските листи на учесниците во изборниот процес на парламентарните избори на 8 Мај 2024 година, можеме да констатираме дека подносителите на листите, политичките партии, нивните коалиции и граѓаните предложиле кандидатки, согласно општествените тенденции и општата политика за позначајна или еднаква вклученост на листите со кандидати од двата пола. Отстапувањето за нешто помалку од 15% во зачестеноста на предлозите покажува дека во општествените средини и во политичките организации има расчекор меѓу декларативното и стварното. Но, исчекор има и тој треба да се охрабри кон остварувањето на еднаквоста на жените и мажите во достапот на можностите и остварувањето на целите. Посебна специфичност на листите е што во неа кај значаен дел од подносителите на листите доминираат кандидатките на возраст од 36-45 години, потоа кандидатките од 46-65 години. Но одделни подносители во листите вклучиле и определен број на кандидати кои припаѓаат на посериозните возрасни периоди, што објективно отвора простор за бројни оценки и претпоставки. Во секој случај на избирачите во Македонија, им се понудени кандидатски листи и кандидати, кои располагаат со кандидатски потенцијал набљудуван низ призмата на возраста, младоста и половата разлика. Врз основа на досегашното излагање може да се утврди дека кадровската слика што е понудена во листите на кандидатите, набљудувана низ карактеристиките, како што се партиска идентификација, возраста, половата специфичност, територијалната, односно регионалната вклученост во претставничкото тело се дел од елементите што ја сочинуваат основата за поттикнување на граѓанинот избирач на денот на изборите да излезе и да донесе одлука, односно да се определи за листата што, според моделите на истражување, како што илустрираат истражувачките резултати и изборните искуства, имаат влијание во определувањето и донесувањето на одлуката. Податоците во целина укажуваат дека во Македонија, изборното поведение на субјектите што учествуваат на изборите ги задоволуваат утврдените услови за вклучување на жените на кандидатските листи, со настојување да се постигне состојба на еднаква (еквивалентна) вклученост во составот на кандидатските листи. Понудената анализа укажува дека на тој план се остварени определени резултати, но дека има простор за отворање нови хоризонти и за промовирање на концептот 50:50 за обата пола. Податоците од анализата на листите со кандидати укажува дека, на листите има определени резултати во однос на вклученоста на возрасните групи, а во тој контекст, особено на младите. Иако во македонското општество поимот „млади“ е растеглив и се интерпретира според потребите, несомнено, станува збор за генерациски проблем, кој е поврзан со заокружувањето на третата деценија од живот. Токму затоа во анализата на податоците возрасните групи од 18-20 и 21-29 години се анализирани како една група. Овде треба да се укаже дека и останатите возрасни групи, особено оние што се поврзани со стабилизираниот продуктивен период, кој го чини костурот и носечкиот дел на населението е значајно вклучен во кадровската понуда на предлагачите на кандидатските листи. Специфично во возрасната структура на кандидатските листи е што кај одделни предлагачи, на кандидатските листи има значително повисок процент на вклучени на возрасните групи, особено на оние групи кои припаѓаат на средната и особено стара возраст, што како прашање заслужува посебно влијание, како од аспект на процената на кадровските способности на предлагачите, така и во однос на градењето на изборните стратегии за насочувањето на изборното однесување на избирачите. Една од карактеристиките на кандидатските листи е позиционира­њето и редоследот на кандидатските листи од аспект на возрасната структура, регионалната припадност и половата специфичност. Тоа е посебно актуелно затоа што кандидатската понуда за изборите е значајна, тоа ќе услови определена дисперзија на избирачкото тело, што ќе услови и ќе придонесе за нееднаква можност за алокација на кандидатите според определени обележја. Анализата на податоците објавени на официјалната интернет страница на Државната изборна комисија покажуваат дека кај значаен дел од предлагачите на листите се вклучени кандидати од скоро сите општински центри. Тоа, не само да е во функција на мобилизирањето на избирачите на кои им од особено значење да имаат претставник во претставничкото тело, туку и е дополнителен фактор на идентификација на поединецот како припадник на определена локална заедница, која како таква има специфичности и припаѓањето кон неа е дополнителен мотивациски стимуланс во формулирањето на одлуката. Податоците исто така укажуваат за зачестеноста на кандидати од одделни средини во Македонија, што покрај регионалните аспекти во себе содржат и определени специфичности во идентификацијата на поединците по етнички или други специфичности, на пример како што се религиските (иако за ова обележје нема податоци и тешко може да се изведе консеквентен став, можеби повеќе би можеле да зборуваме за претпоставка). Во целина кандидатските листи за претстојните парламентарни избори во Македонија обезбедуваат претпоставки за организирање на општи и непосредни избори затоа што има бројна понуда на изборни листи кои припаѓаат на предлагачи со различни програмски ориентации. Досегашната изборна кампања фокусот на кадровската понуда го позиционира на лидерот на Партијата и носителите на листите по изборни единици. Можеби и затоа, во она што доминира во медиумите како содржина, се нападите, личните навреди, дискредитации, а се помалку се зборува за кадровскиот потенцијал. Во тој контекст може да се набљудува зошто е изразен интересот кон особено возрасните групи, зошто определени „непринципиелни“ (можеби поточно популистички) залагања, како што е определбата системот на вложувања во пензискиот систем да се девалвира преку теоријата на „еднакви стомаци“, а не со промислување на системски политики на социјалната заштита преку кои ќе се сочува логиката на системот и ќе се заштитат ранливите групи на пензионерите. Токму таквиот пристап, специфичен за волунтаризмот (самоволието во политиката), го стеснува прагот и можностите да трага по факторите што го определуваат изборното однесување. Вкупниот аналитички контекст упатува дека на овие парламентарни избори е понуден кадровски состав за претставничкото тело, што на еден или друг начин ќе ги одрази специфичностите на македонското избирачко тело, ќе ги афирмира социјалните и други специфичности на заедницата, ќе понуди оптимален и рационален избор и ќе создаде претпоставки за конституирање на власт според доминантното изборно определување на граѓаните. Изборите се обликот преку кој се легитимизира управувачката структура, власта за наредните четири години. Затоа тие се толку значајни и одговорни процеси. Скопје, 22.04.2024 година....

На членовите на филмската екипа на иранскиот режисер Мохамед Расулоф, чиј филм беше избран за натпреварувачката програма на Канскиот фестивал, им е забрането да ја напуштат земјата, јави Еуроњуз Калчр (Euronews Culture). – Продуцентите на новиот филм на Расулоф „Семето на светата смоква“ беа испрашани откако филмот беше избран за натпреварувачката програма на овогодишниот фестивал во Кан. По сослушувањето, на членовите на филмската екипа им беше забрането да ја напуштат земјата, се вели во соопштението. Адвокатот Бабак Пакнија со објава на социјалната мрежа Х ја потврди оваа информација....

Украина веќе целосно го реализираше својот дел од обврските за да ги почне преговорите за влез во Европската унија во јуни, изјави денеска украинскиот претседател Володимир Зеленски. – Како и во секоја претходна фаза на интеграција со Европската унија, многу зависи од нашата активност, рече Зеленски во вечерашното видео обраќање. Според него, Украина веќе целосно го исполнила својот дел од обврските за почеток на пристапните преговори во јуни....

На програмата на Кинотеката во мај ќе има проекции на македонски филмови, а фокусот ќе биде на филмското творештво на режисерот, сценарист и продуцент Столе Попов (1950) кому оваа година му е доделена кинотечна награда „Златен објектив“. -Автор кој во голема мера ја задолжи националната кинематографија – како со својот наградуван филмски опус, така и со својот педагошки и менаџерски ангажман на полето на седмата уметност и филмското образование, соопшти Кинотеката. Ќе бидат прикажани неговите документарни филмови „Оган“, „Дае“, „Австралија, Австралија“ и играните „Црвениот коњ“, „Среќна Нова ’49“, „Тетовирање“, „Џипси меџик“, „До Балчак“. Покрај филмови од Попов, мајската програма на Кинотеката ќе прикаже и ретроспектива на кратки македонски филмови на режисерите Кочо Недков, Дарко Марковиќ и Елеонора Венинова, новиот документарен филм на Игор Иванов – „Време на бетон“. Исто така и „Буре барут“ на Дејан Дуковски во режија на Горан Паскаљевиќ, како и документарецот „Скопје 63“ на Вељко Булајиќ. -На менито на Кинотека месецов се наоѓа и промоцијата на новиот филм потпишан од францускиот кинопровокатор Франсоа Озон – „Питер фон Кант“. Се работи за еден интересен, постмодерен осврт и своевиден римејк на делата потпишани и креирани од легендата на германскиот нов бран, Рајнер Вернер Фасбиндер, соопшти Кинотеката. Во рамки на програмата за овој месец, од 13 до 18 мај во Кинотеката ќе биде организирана и Недела на италијанскиот филм....

1-ви мај Скопје – Димитар Ковачевски СДСМ: – Враќање на ВМРО ДПМНЕ на власт значи режим во најава, сигурна блокада на Македонија и внатрешни етнички тензии; – Ако десничарска партија како ВМРО добие таква моќ, со сите државни ресурси на располагање, може да се соочиме со крајот на нашата европска перспектива: – Гласот ЗА Европска исднина е глас за сигурна, безбедна Македонија. Гласот ЗА е глас за инвестиции во иднината на земјата, не за жални врби, стиропор и фонтани. Со гласот ЗА ќе обезбедиме подобри услови за живот тука, во Македонија, за нашите деца, внуци и идните генерации да си останат дома и тука да си ја бараат среќата. Друга татковина ние немаме; – Ги повикувам сите демократски и прогресивни сили во државата да излезат на претседателските и парламентарните избори на 8-ми мај и да дадат масовна поддршка за европската иднина на Македонија; – Немаме друг избор, мора да бидеме европска земја и нема друг начин како да се направат вистински и опипливи промени дома. Мора да имаме повисок стандард, подобри услови во здравството, европско образование и конечно, да се избориме со корупцијата и да воспоставиме владеење на правото во сите сфери; – Изминатите неколку години носевме тешки, но исправни одлуки. Разговаравме и разговараме со граѓаните, на терен сме, нѐ гледате и мене и нашите кандидати за пратеници. Свесни сме за грешките што ги направивме, но и свесни сме дека сето ова беше една лекција од која извлековме многу поуки. Тешките одлуки значеа многу политички компромиси и хируршки прецизно водење на процесот за зачленување на Македонија во НАТО. Скопје – Христијан Мицкоски ВМРО-ДПМНЕ: – Денес работничките права се прекршени и погазени. Државата многу малку води грижа за тие кои создаваат и се р’бетот на нашата економија; – За мобингот врз работниците многу ретко се зборува, но најголемиот проблем се платите кои ги изеде инфлацијата. Тие не се доволни ниту за половина од потребната потрошувачка кошница; – Проблемите се многубројни, но решенијата мора да ги носиме заедно и одлучно; – Првиот чекор се промените кои мора да се случат и тие промени се во ваши раце. Скопје – Арта Билали Зендели ДУИ: – Ви преставуваме програма за спроведување на процесот на проверка за сите носители на политички функции и носители на големи одговорности во областа на судството и борбата против криминалот и корупцијата; – Владеењето на правото, правдата и доброто владеење гарантираат еднаква лојалност и одговорност за секој граѓанин пред законот. Борбата против корупцијата и организираниот криминал ќе продолжи да биде бескомпромисна, со нулта толеранција, но овојпат засилена со точноста на системот за проверка во законодавната, извршната, судската, обвинителството и секоја друга функција во централно и локално ниво, за именувани или избрани лица. – Ветингот ќе овозможи поголема транспарентност на богатството на кандидатите кои сакаат да преземат јавна одговорност и како се постигнува тоа богатство; – Ветингот за корупција е неопходна категорија која еднаш засекогаш ќе ја затвори вратата за поединци кои го ставаат личниот интерес над општото; – Донесувањето на посебен закон за ветинг ќе биде најсилниот одговор против секоја тенденција за манипулација и злоупотреба на јавната положба; – Инсистираме и на примена на проверка на руското влијание и антидржавните служби за да се елиминира ризикот од дестабилизација и дезориентација на земјата од евро-американската ориентација. Пелинце – Максим Димитриевски ЗНАМ: – Работничката класа е онаа што ја дигнала Македонија да стане држава; – Истите тие коишто дозволија да се отвараат бугарски клубови кои го содржат името Ванчо Михајлов во текот на нивниот мандат и ја згазија не само социјалдемократијата, туку и илинденските и асномските левичарски вредности и принципи, не обвинија дека сме човек партија; – Не само што ја навредија ЗНАМ, лично мене, навредија и уште 84 илјади граѓани кои го дадоа својот глас за движењето ЗНАМ-ЗА наша Македонија. – Нашата цел е да продолжиме да ги обединуваме граѓаните и ние ќе работиме исклучиво во интерес на Македонија, државните и националните интереси. Скопје – Љупчо Ристовски ИНТЕГРА: – Имаме пензиската изборна платформа и план за социјална мерка која ја предлага до 24.000 ден по пензионерско семејство; – Планираме помош на сите ранливи категории како што се пензионерите чии примања се пониски од 24.000 денари, како и сопирање на брзо растечката сиромаштија со мерки и инструменти на политики за нов економски и финансиски циклус. Охрид – Јована Мојсова ЛЕВИЦА: – Влезот на двајца пратеници во Собранието покажа како треба да се води вистинска левичарска опција; – Мене ми е малце дегутантно кога слушам дека некој ќе го праќал ДУИ во опозиција. Тие имаа можност да ги пратат ДУИ во опозиција тука во советите, но сите бевме сведоци како се продаваше Мауцер и како локалниот шериф Нефи Усеини гради дивоградби, а градоначалникот молчи. Дури и ја сруши плочата на АСНОМ за која градоначалникот, исто, мудро молчи. Со Левица на власт ќе ја срушиме дивоградбата на Нефи и ќе ја вратиме плочата на АСНОМ; – Кога ги отвораа клубовите „Ванчо Михајлов“ и „Цар Борис“, се собравме и на бугарофилите им кажавме дека местото не им е тука. Особено, не по диктат на буржоазијата која купува национален идентитет и историја за ситни пари кои носат крупни гревови....

1-ви мај Штип – Стево Пендаровски: Сега ќе мораме да направиме мобилизација, максимална за да спречиме враќање на режимот, бидејќи по сите специфики: политички, логистички и други разузнавачки, било какви, тие ќе бидат режим број два; Ве уверувам дека не само да го кревам вашиот и мојот морал, затоа што тоа е објективна политичка проценка, која ќе се покаже на 8-ми мај дека гласовите на овие што испаднаа од првиот круг, петмина, вкупно околу 330.000 гласови се многу блиску до овој концепт, која јас го заговрам, го застапувам, го промовирам изминатите години, а сите вие го поддржувате. Значи тие што испаднаа ќе си одат со своите политички субјекти на парламентарните избори, ќе видеме како ќе поминат. Но, во овој другиот дел на претседателските избори да немате никакви дилеми дека најголемиот дел од нив сакаат стабилна Македонија, сакаат Македонија со извесна иднина и сакаат Македонија да биде интегрирана во развиениот свет; Госпоѓата нема поим од основните работи и надлежности на претседателот. Прво вели дека е добро нашето членство во НАТО, а вели дека е против Преспанскиот договор. Сакаме да отидеме нели во Европска унија, но немаме ништо против европската преговарчка рамка, а не спомнува промена на Уставот, со што не може да се продолжи понатаму. И најнов изум, која упорно го повторува последните денови, заговара нов Устав, граѓански Устав, со кој ќе се редифинира рамковниот договор. Нека ни е аирлија ако таквите добијат мнозинска поддршка од македонскиот народ и македонските граѓани; Клучните столбови на мојата програма во 2019 година беа влез во НАТО, отворање на преговори со ЕУ и стабилни меѓуетнички односи – триаголникот на успехот и стабилноста, просперитетот на државата и ова е остварено; Мојата програмата за работа во вториот мандат исто така е заснована на реални основи, а не на фикции; Не тврдам дека оние кои го потпишале Преспанскиот договор треба да завршат во затвор и дека треба да бидат кривично одговорни. Тврдам дека тоа е добар договор кој ги штити македонските национални интереси, а госпоѓата Силјановска Давкова го тврди спротивно; Не велам дека Европската преговарачка рамка е во ред, ама имаме проблем со другите аспекти. Европската преговарачка рамка е договорена од Европа, од 27 држави и ние или ја прифаќаме, или ја одбиваме, гтрето нема; И натаму ќе бидам независен од кои било центри на политичка и економска моќ. Струмца – Гордана Силјановска-Давкова: Ветингот и досега можеше да се спроведе како евалуација или реевалуација при секој избор, оти генерален ветинг, оној суштинскиот значи распуштање на сите и влегување во еден проблем. Пендаровски, пак, кажа дека Судскиот совет и Советот на јавни обвинители во изминатиот период не биле на ниво на задачата. Решението не го гледа во нивно укинување како институции, туку во подобрување на кадарот кој влегува во нив преку ветинг; Ние можеме да направиме нов Судски совет и Совет на јавни обвинители, меѓутоа јас мислам дека без претходен длабок, прецизно направен ветинг, со странски експерти, со нивна асистенција и помош. Џабе ќе правиме нови и нови судски совети ако сличен човечки материјал ни влегува во тие судски совети; Ќе се вивнам како политичкиот вулкан, како отпор на феудалните енклави на замислените европјани; Во Струмица се чувствувам особено добро бидејќи знам дека оттука ќе тргне тој политички вулкан, што ќе стави крај на последната феудална енклава во Македонија. Таа енклава ја нареков феудот на Заеви што ќе се распадне; Посебно ми беше убаво кога видов дека сме победиле и во Муртино; Секој од нас има право на индивидуално самоопределување и никој никогаш ниту мене ниту вам не може да ни забрани да го употребуваме името Македонија; Замислете, во една емисија, во еден изборен циклус, не знаете кој е кој, не знаете со кого разговарате, бидејќи господинот Пендаровски во една изјава вели дека сум одличен професор, меѓународно признат експерт, дека сум имала висока морална вертикала па после вика не....

Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен денеска изјави дека требало да се слушаат што зборуваат земјите од Централна Европа за Русија и порано да се преземат „одлучни акции“. – Мислам дека требаше подобро да ги слушаме земјите од Централна Европа. Тие имаат многу повеќе искуство со соседството на Русија. Можеби требаше да направиме нешто порано, како што предложија некои централноевропски земји. Денеска можеме да бидеме благодарни и задоволни што имаме толку силна Европа, која може да даде толку силен одговор на Русија, рече таа на прес-конференција во Брисел на прашањето што научи ЕУ од Полска во изминатите 20 години. Претседателката на Европската комисија истакна дека 20-годишнината од големото проширување на ЕУ бил одлучувачки момент и гледајќи од денешна перспектива, суштински ја промени Европа и ја направи посилна, пренесува полската телевизија TV World....

Албанските синдикати се обединија во заеднички протест пред владата во Тирана со барање за „достоинствени плати и услови за работа“. На работниците од различни професии, рудари, просветни работници, здравствени лица, им се придружија и невработени граѓани и пензионери. Во меѓувреме премиерот Еди Рама од Елбасан каде што денеска беше во посета на компанијата за фероникел „Албкром“ го честиташе Меѓународниот ден на трудот Први мај. – Честитката ја упатувам до секој работник, со желби за верба, добро здравје и само успеси. Ништо не е невозможно во нашата убава земја, порача Рама....

Меѓународниот ден на трудот 1 Мај Д-р Венко Филипче го поминува во Дојран од каде испрати порака дека работничкиот труд, солидарност и истрајност треба високо да се ценат. Како носител на листа во Изборната единица 4 од СДСМ и Коалицијата за европска иднина Филипче потсети на најтешките времиња и најголемите кризи кога во прашање беше здравјето на граѓаните и егзистенцијата на семејствата. „Влогот на работниците нивниот труд, солидарност и истрајност најмногу го почувствувавме во најтешките времиња. И не го заборавивме. Го вреднуваме и унапредуваме. СДСМ е партијата која обезбеди повисока минимална плата за работниците и постави методологија за сигурен и континуиран раст што денес резултира со минимална плата од 22.500 денари. Тоа беше незамисливо до пред само седум години. И продолжуваме. Си поставивме цел за минимална плата од 600 евра и просечна плата од 1.100 евра во новиот мандат. Работниците се двигатели на секоја економија во секоја држава. Затоа не се откажуваме од унапредување на работничките права, растот на платите и обезбедувањето подобро платени работни места“, порача Филипче од Дојран. Д-р Венко Филипче на денешниот меѓународен ден на трудот потсети дека за седум години просечната плата од 22.000 денари денес е зголемена на близу 40.000 денари, а минималната плата од 8.000 денари денеска изнесува речиси 23.000 денари. Тој зборуваше и за невработеноста која од 25% во 2016 година е преполовена на 12,8 %, дека е зголемен животниот стандард и куповна моќ за цели 35% како и тоа дека недела е ден на семејството и е неработен ден. Грижејќи се за граѓаните Филипче не изуми и на антикризните мерки и обезбедените 2,6 милијарди евра за поддршка на граѓаните и стопанството со што беше заштитен животниот стандард и достоинството на граѓаните, но и зачувани работните места. Д-р Филипче од Дојран зборуваше и следниот мандат кој предвидува програма за млади во која младите до 26 години ќе добиваат по 200 евра за прво вработување, субвенции и поволни цени за купување сопствен дом за млади до 29 години, како и гарантирана плата за млади, додека грантовите за отпочнување на сопствен бизнис за млади, се зголемува на 8.000 евра. Д-р Филипче се осврна и на растот на платите на здравствените работници во следниот мандат. „Платите на медицинскиот персонал значително ќе се зголемат. Специјалистите ќе имаат до 180.000 денари плата, општите доктори, до 120.000 денари. Медицинските сестри, до 90.000 денари. Само во земјава од цел регион имаше реален раст на плата за време на кризата. Доколку повторно ја добиеме вашата доверба во наредните четири години ќе обезбедиме европски и достоинствен животен стандард за граѓаните. Нека е за многу години денот, Честит 1 Мај, ние ќе продолжиме во духот на социјалдемократијата да го почитуваме и цениме трудот на секој работник“, порача Филипче. Меѓународниот ден на трудот 1 Мај Д-р Венко Филипче го поминува во Дојран од каде испрати порака дека работничкиот труд, солидарност и истрајност треба високо да се ценат. Како носител на листа во Изборната единица 4 од СДСМ и Коалицијата за европска иднина Филипче потсети на најтешките времиња и најголемите кризи кога во прашање беше здравјето на граѓаните и егзистенцијата на семејствата. „Влогот на работниците нивниот труд, солидарност и истрајност најмногу го почувствувавме во најтешките времиња. И не го заборавивме. Го вреднуваме и унапредуваме. СДСМ е партијата која обезбеди повисока минимална плата за работниците и постави методологија за сигурен и континуиран раст што денес резултира со минимална плата од 22.500 денари. Тоа беше незамисливо до пред само седум години. И продолжуваме. Си поставивме цел за минимална плата од 600 евра и просечна плата од 1.100 евра во новиот мандат. Работниците се двигатели на секоја економија во секоја држава. Затоа не се откажуваме од унапредување на работничките права, растот на платите и обезбедувањето подобро платени работни места“, порача Филипче од Дојран. Д-р Венко Филипче на денешниот меѓународен ден на трудот потсети дека за седум години просечната плата од 22.000 денари денес е зголемена на близу 40.000 денари, а минималната плата од 8.000 денари денеска изнесува речиси 23.000 денари. Тој зборуваше и за невработеноста која од 25% во 2016 година е преполовена на 12,8 %, дека е зголемен животниот стандард и куповна моќ за цели 35% како и тоа дека недела е ден на семејството и е неработен ден. Грижејќи се за граѓаните Филипче не изуми и на антикризните мерки и обезбедените 2,6 милијарди евра за поддршка на граѓаните и стопанството со што беше заштитен животниот стандард и достоинството на граѓаните, но и зачувани работните места. Д-р Филипче од Дојран зборуваше и следниот мандат кој предвидува програма за млади во која младите до 26 години ќе добиваат по 200 евра за прво вработување, субвенции и поволни цени за купување сопствен дом за млади до 29 години, како и гарантирана плата за млади, додека грантовите за отпочнување на сопствен бизнис за млади, се зголемува на 8.000 евра. Д-р Филипче се осврна и на растот на платите на здравствените работници во следниот мандат. „Платите на медицинскиот персонал значително ќе се зголемат. Специјалистите ќе имаат до 180.000 денари плата, општите доктори, до 120.000 денари. Медицинските сестри, до 90.000 денари. Само во земјава од цел регион имаше реален раст на плата за време на кризата. Доколку повторно ја добиеме вашата доверба во наредните четири години ќе обезбедиме европски и достоинствен животен стандард за граѓаните. Нека е за многу години денот, Честит 1 Мај, ние ќе продолжиме во духот на социјалдемократијата да го почитуваме и цениме трудот на секој работник“, порача Филипче. СДСМ – Центар за комуникации со јавноста...

Пораст на платите во приватниот и во јавниот сектор, минимална плата во износ од најмалку 450 евра во првите 100 дена од новата влада, исплата на трошоците за храна во висина од 20 проценти од просечната плата и исплата на трошоците за превоз, се дел од барањата што денеска Сојузот на синдикати ќе ги испорача на протестот организиран по повод Меѓународниот ден на трудот. Синдикатот бара и ограничување на работата на определено време во исклучителни околности и на максимум една година, право на неработна сабота и зголемена контрола на прекувремената работа, намалување на полното работно време на 35-часовна работна недела и укинување на 72-часовната работна недела на стратешките проекти. Протестот ќе почне пред Работничкиот дом, ќе продолжи пред Собранието и Стопанската комора и ќе заврши пред Владата. – Неколку години наназад протестите станаа заштитен знак на ССМ како начин на изразување на работничкото незадоволство од продолжувањето на практиката карактеристична за изминатиот период, а тоа е дека нашите социјални партнери, работодавачите и претставниците на законодавната и извршната власт немаат слух за проблемите на работниците и народот, туку единствено и исклучиво работат за своите интереси. Сведоци сме дека додека платите на работниците се зголемуваат минорно, со забавено темпо и несоодветно на инфлацијата и зголемените трошоци на живот или воопшто не се зголемуваат, функционерите си обезбедија пораст на платите од енормни и незаслужени 78 проценти, се наведува во Првомајскиот проглас на ССМ. Оценка на ССМ е дека има зголемено кршење на работничките права, а новиот закон за работни односи не се носи веќе шест години, додека последнава година, како што посочуваат, воопшто не се работело на него, односно не биле одржани расправи за надминување на разликите во креирањето на законот меѓу социјалните партнери. Оттаму нагласуваат дека кај нив има над 10.000 обраќања за прекршени работнички права, а според ССМ, преседан е и тоа што измената на Законот за работни односи со која е воведена можноста за 72 часовна работна недела е направена без социјален дијалог и учество на ССМ како репрезентативен синдикат. Атак на синдикализмот во државата, според ССМ, е и пресудата на Врховниот суд со која после 18 години судски спор и повеќе од 8 пресуди во корист на ССМ, се одзема Работничкиот дом. – На идната Влада, ние работниците и порачуваме дека партнерски треба да ги градиме меѓусебните односи со активно учество на синдикатите во креирањето на националните стратегии и политики и доследно почитување на работничките и граѓанските права, во спротивно ќе продолжи трендот на штрајкови и протести како единствен облик на синдикална борба за работничките права и интереси, се наведува во Промајскиот проглас на ССМ. Меѓународниот ден на трудот се празнува секој 1 мај и е посветен на борбата за зачувување и унапредување на правата на работниците. Овој празник се одбележува во знак на почит кон жртвите на штрајкот што се одржал од 1 до 4 мај 1886 година во Чикаго, организиран со цел воведување на осумчасовен работен ден. Во знак на почит кон жртвите од штрајкот, Втората интернационала на Основачкиот конгрес во 1889 донесе декларација со која се повикуваат работниците од целиот свет на демонстрации на 1 мај со цел подобрување на својата положба. Меѓународниот ден на трудот е државен празник во повеќе земји во светот. Во државава има статус на државен празник и до 2006 година се празнуваше два дена, а од 2007 година се празнува само на 1 мај....

Палатата „Берлемон“ во Брисел во која се наоѓа седиштето на Европската комисија минатата ноќ беше осветлена во чест на 20-годишнината од т.н. големо проширување на ЕУ, кога на 1 мај 2004 година во членство во Унијата беа примени 10 земји од Источна Европа. – Со проширувањето во 2004 година, ЕУ стана поголем политички, економски и културен ентитет, создавајќи повеќе можности за граѓаните низ нашата Унија, наведе Европската комисија во објава на Икс. Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, пак, потенцира дека со одбележувањето на 20 години од зголемувањето на европското семејство, ЕУ слави и две децении единство и напредок. – Историското проширување во 2004 година донесе нови можности и поголем просперитет за граѓаните низ нашата Унија, објави Фон дер Лајен на Икс. Претседателот на Советот на ЕУ, Шарл Мишел пак оцени дека со проширувањето во 2004 година го означи и повторното обединување на поделениот континент. На 1 мај 2004 година во членство во ЕУ беа примени Естонија, Кипар, Малта, Летонија, Литванија, Полска, Словачка, Словенија, Унгарија и Чешка, со што Унијата од дотогашните 15 се зголеми на 25 члена, поради што приемот на овие 10 членки уште се нарекува и големо проширување....

Меѓународниот ден на трудот, 1 мај, денеска се одбележува во светот во знак на сеќавање на тој датум во 1886 година, кога работниците во Чикаго со штрајкови и протести ја започнаа својата борба за осумчасовен работен ден. На првиот конгрес на Втората интернационала во 1889 година, беше одлучено следната година да се одржи голема манифестација со која ќе биде прославен 1 мај, како знак на сеќавање на протестите во Чикаго и како форма на борба за работничките права. На вториот конгрес на Работничката интернационала е одлучено од 1890 година на 1 мај ширум светот да се одржуваат манифестации, демонстрации и штрајкови....

Повеќе од 300 луѓе го загубија животот во поплави во Кенија, Танзанија, Бурунди и Уганда, а поројните дождови кои ја зафатија Источна Африка не престануваат, јави ДПА. Само во Кенија животот го загубија 169 лица, соопшти денеска владиниот портпарол. Претходно, Кабинетот во Најроби одржа посебен состанок за да разговара за мерките за справување со поплавите и последиците. За време на посетата на Маи Махиу во источноафриканската долина Рифт, каде вчера загинаа речиси 50 луѓе по пукањето на браната, а 26 се уште се водат како исчезнати, кенискиот претседател Вилијам Руто рече дека жителите на областите загрозени од поплави или лизгање на земјиштето мора да бидат преместени на безбедно место во рок од 48 часа. Според метеоролошката служба на земјата, во следните седум дена се очекуваат пообилни врнежи во Кенија. Патиштата се блокирани, а мостовите станаа непроодни, што го отежнува движењето на стоки меѓу земјите во регионот, како меѓу Уганда, Руанда и Демократска Република Конго. Во Танзанија особено загрозени се крајбрежните области, кои се изложени не само на поројни врнежи, туку и на силни грмотевици и големи бранови. Во исто време, во последните денови имаше бројни одрони во регионите Аруша и Мањара, популарни туристички дестинации за сафари тури, забележува ДПА....

Проф д-р ЦанеТ. Мојаноски на замолница за НОВАтв.мк, а во екот на претседателските и парламентарните избори во Република Северна Македонија, за читателите на порталот да подготви студија, практично анализа за структуралната кадровска понуда за годинешниве парламентарни изборни за новиот четиригодишен состав на македонското собрание закажани за 8-ми мај-ти 2024. НОВАтв.мк, во категоријата Тема во 6 последователни продолженија, ќе ја објави студијата на проф. Д-р Цане Т. Мојаноски насловена „Цртички за кандидатската понуда за парламентарните избори во мај 2024 година“. Линк за шестото продолжение...

Над 66 години, 2 или 11,11% се на 70 години и 1 кандидатка на 74 години и една 1 кандидатка на 79 години. Табела број 3 Кандидатки според возрасна група и предлагач Возрасна група – жени Вкупно Предлагач 18-20 21-29 30-35 36-45 46-55 56-65 над 66 1 5 10 5 6 4 2 0 32 2 0 1 0 1 5 2 0 9 3 1 11 8 17 9 5 2 53 4 0 0 2 2 5 9 23 41 5 4 15 6 18 2 3 0 48 6 0 4 4 22 15 6 0 51 7 3 17 13 12 6 1 1 53 8 1 15 9 15 16 3 0 59 9 2 6 6 8 15 12 5 54 10 1 4 5 4 19 10 10 53 11 1 5 2 9 9 12 10 48 12 0 3 2 5 3 8 7 28 13 0 7 9 17 10 5 0 48 14 1 2 3 13 8 3 5 35 15 1 3 9 7 12 8 13 53 16 1 0 0 3 5 5 4 18 17 0 1 2 4 6 10 11 34 Вкупно 21 104 85 163 149 104 91 717 Легенда: 1. Аваја – Доста е! 2. Група избирачи Џула Челику, 3. Движење ЗНАМ, 4. Единствена Македонија, 5. Коалиција „Европски фронт“, 6. Коалиција “Твоја Македонија“, 7. Коалиција “ВЛЕН“, 8. Коалиција за „Европска иднина“, 9. Коалиција „Хабро за Македонија“, 9. Македонска Ера Трета/Македонски Независни Листи – Суверенисти, 10. Демократи, 11. Десна, 12. Левица, 13.Нова алтернатива, 14. Родина, 15. Работничка партија и 16. Твоја партија Но, доколку се погледне структурата на предложените кандидатки во однос на вкупно предложениот број кандидати во листите на предлагачот, тогаш може да се воочи дека 49,17% од предложените на Колацијата „Европска иднина“ се кандидатки, дека во Групата на избирачи Џула Челику, Коалицијата „Храбро за Македонија“ и Работничката партија се 45,00%, 44,54% се кандидатки на листите на Македонска трета ера, 44,17% на листите на Движењето ЗНАМ, Коалицијата „ВЛЕН“ и Родина. Со 41,00% се на листите на Единствена Македонија, со 41,00% на листите на Коалицијата „Твоја Македонија“, со 40,00% на листите од Коалицијата „Европски фронт“, Демократи, Левица и Аваја – Доста е! И со 35,44% се кандидатките на листите од предлагачот Десна. Од податоците може да утврдиме дека од предложените 80 кандидати предлагачот Аваја – Доста е! Предложил 32 или 40,00% од вбројот на предложените. Од нив 15 или 46,88% од предложените кандидатки се навозраст меѓу 18 и 29 години, 11 или 34,38% се на возраст меѓу 35 и 45 години и 6 или 18,75% на возраст од 46-65 години. Група избирачи Џула Челику, предложила 20 кандидати од нив 9 или 45,00% се кандидатки. Од оваа група 1 кандидатка е на возраст меѓу 21 и 29 години, 1 е на возраст од 35-40 години 5 меѓу 46-55 години и 2 кандидатки меѓу 56-65 години. Може да констатираме дека кај овој предлагач доминантно кандидатките се на возраст од 46-65 години. Имено, од 30-55 години се кандидирани 9 или 21,95% кандидатки, на возраст од 56-65 години. Движењето ЗНАМ, предложило листи со 120 кандидати, од кои 53 или 44,17% се кандидатки. Од предложените кандидатки 12 или 22,64% се на возраст од 18-29 години, 25 или 47,17% на возраст од 30-45 години, 14 или 26,42% се на возраст од 46-65 години и 2 или 3,77% се кандидатки над 66 години. Политичкиот субјект Единствена Македонија предложил листи со 100 кандидати, од кои 41 или 41,00% се кандидатки. На листите нема кандидатки на возраст од 18 – 29 години. Од 30-45 години се 4 или 9,76% кандидатки, 14 или 34,15% се на возраст од 46-65 години и 23 или 41,10% се кандидатките со 66 и повеќе години. Специфично е што во оваа група кандидатките доминантно се во годините од втората половина. Подеталната анализа вели дека на возраст од 66-70 години се 11 или 26,83% од предложените кандидатки, 10 или 24,39% се на возраст од 71-80 години и 2 или 4,88% се на возраст од 81-90 години. Коалиција „Европски фронт“ предложила листи со 120 кандидати од кои 48 или 40,00% се кандидатки. Во групата на кандидатки 19 или 39,58% се на возраст од 18 – 29 години, 24 или 50,00% се на возраст од 30-45 години, 5 или 10,42% се на возраст од 46-65 години. Во оваа група нема кандидатки над 66 години. Коалиција “Твоја Македонија“, предложила листи со 120 кандидати од кои 51 или 42,51% се кандидатки. Од вкупниот број предложени кандидатки, 4 или 7,84% се на возраст од 21-29 години, 26 или 50,98% се на возраст од 31 – 45 години и 21 или 41,18% на возраст од 46-65 години. Коалиција “ВЛЕН“, на изборните листи кандидирала 120 кандидати од кои 53 или 44,17% се кандидатки, од нив 20 или 34,74% се на возраст од 18-29 години, 25 или 47,17% се на возраст од 30-45 години, 7 или 13,21% се на возраст од 46-65 години и 1 или 1,89% е над 66 години. На кандидатските листи на коалиција за „Европска иднина“ се кандидирани 120 кандидати од кои 59 или 49,17% се кандидатки. Од нив 16 или 27,12% се на возраст од 18-29 години, 24 или 40,68% се на возраст од 30-45 години, 19 или 32,20% се на возраст од 46-65 години. Во оваа листа нема кандидатки над 66 години. Од 120 предложени кандидати на кандидатските листи на Коалиција „Хабро за Македонија“, 54 или 45,00% се кандидатки. На возраст од 18-29 години се кандидирани 8 или 14,81% кандидатки, 14 или 25,93% се на возраст од 30-45 години, 27 или 50,00 се на возраст од 36-45 години и 5 или 9,26% се кандидатки со возраст над 66-70 години. Предлагачот на кандидатските листи Македонска Ера Трета/ Македонски Независни Листи – Суверенисти, предложил 119 кандидати од кои 53 или 44,54% се кандидатки. Од нив 5 или 9,43% се на возраст од 18-29 години, 9 или 16,98% се на возраст меѓу 30 – 45 години, 29 или 54,72% се на возраст од 46 – 65 години и 10 или 18,87% се над 66 години. Во оваа група од 66-70 години се 7 или 13,21%, од 71 -80 години 2 или 4,49% и 1 или 2,44% кандидатка е 89 години. Предложените листи со кандидати од политичкиот субјект Демократи е со 120 кандидати од кои 48 или 40,00% се кандидатки. Возрасната група кандидатки од 21 -29 години е со 6 или 12,50% кандидатки, 11 или 22,50% се на возраст од 30-45 години, 21 или 43,75% се на возраст од 46-65 години и 10 или 20,83% се на возраст над 66 години (Од нив 5 или 10,42% се на возраст од 66-70 години, 4 или 8,33% на возраст од 71-80 години и 1 кандидатка на 82 години). Кандидатските листи на политичката партија Десна се со 79 кандидати од кои 28 или 35,44% се кандидатки. Од оваа група 3 или 10,71% се на возраст од 18-29 години, 7 или 25,00% на возраст од 30-45 години, 11 или 39,29% се на возраст од 46-65 години и 7 или 25,00% се на возраст над 66 години (од нив 3 или 10,71% се на возраст од 66-70 години, 4 или 14,29% се на возраст од 71-79 години). Политичката партија Левица, поднела кандидатски листи со 120 кандидати од кои 48 или 40,00% се кандидатки. Седум (7) или 14,58% од кандидатките се на возраст од 18-29 години, 26 или 54,17% се на возраст од 30-45 години, 15 или 31,25% се на возраст од 46-65 години. Над 66 години нема кандидатки. Нова алтернатива е предлагач на листи со 80 кандидати од кои 35 или 43,75% се кандидатки. Од нив 3 или 8,57% се на возраст од 18-29 години, 16 или 45,71% се на возраст од 30-45 години, 11 или 31,43 се на возраст од 46-65 години и 5 или 14,29 се над 66 години (во оваа група 1 или 2,86% е на возраст од 68 години, 3 или 8,56% се на возраст две кандидатки од 72 и една од 74 години и 1 или 2,86% е на 85 години). Политичката партија Родина предложила листи со 120 кандидати од кои 53 или 44,17% се кандидатки. Од нив 4 или 7,55% се на возраст од 21-29 години, 16 или 30,19% се на возраст од 30-45 години, 20 или 37,74% се на возраст од 46-65 години и 13 или 24,53 се на возраст над 66 години (од оваа група од 66-70 се 7 или 13,21% кандидатки, 5 или 9,43% се на возраст од 71-80 години и 1 или 1,89% е на 85 години возраст. Работничка партија поднела кандидатски листи со 40 кандидати за пратеници, од кои 18 или 45,00% се кандидатки. Од нив 1 или 5,56% е на возраст од 18-29 години, 3 или 16,67% се на возраст од 30-45 години, 10 или 55,56% се на возраст меѓу 46-65 години и 4 или 22,22% се над 66 години (2 или 11,11% се на 70 години и 1 кандидатка на 74 години и една (1) кандидатка на 79 години). Предлагачот Твојата партија има поднесено листи со 79 кандидати, од нив 34 или 43,04% се кандидатки. Возрасната структура на кандидатките изгледа вака; на возраст од 18-29 години е 1 или 2,945 кандидатка, од 30-45 години се 6 или 17,65% од кандидатките, 16 или 47,06% се кандидатките на возраст од 46-65 години и 11 или 32,35% се на возраст над 66 години (од 66-70 години се 8 или 23,53% од кандидатките, 2 или 5,88% се на возраст од 75 и 78 години и 1 или 2,94% е на 90 годишна возраст). Од деталниот приказ на вклученоста на кандидатките на кандидатските листи на учесниците во изборниот процес на парламентарните избори на 8 Мај 2024 година, можеме да констатираме дека подносителите на листите, политичките партии, нивните коалиции и граѓаните предложиле кандидатки, согласно општествените тенденции и општата политика за позначајна или еднаква вклученост на листите со кандидати од двата пола. Отстапувањето за нешто помалку од 15% во зачестеноста на предлозите покажува дека во општествените средини и во политичките организации има расчекор меѓу декларативното и стварното. Но, исчекор има и тој треба да се охрабри кон остварувањето на еднаквоста на жените и мажите во достапот на можностите и остварувањето на целите. Посебна специфичност на листите е што во неа кај значаен дел од подносителите на листите доминираат кандидатките на возраст од 36-45 години, потоа кандидатките од 46-65 години. Но одделни подносители во листите вклучиле и определен број на кандидати кои припаѓаат на посериозните возрасни периоди, што објективно отвора простор за бројни оценки и претпоставки. Во секој случај на избирачите во Македонија, им се понудени кандидатски листи и кандидати, кои располагаат со кандидатски потенцијал набљудуван низ призмата на возраста, младоста и половата разлика. Врз основа на досегашното излагање може да се утврди дека кадровската слика што е понудена во листите на кандидатите, набљудувана низ карактеристиките, како што се партиска идентификација, возраста, половата специфичност, територијалната, односно регионалната вклученост во претставничкото тело се дел од елементите што ја сочинуваат основата за поттикнување на граѓанинот избирач на денот на изборите да излезе и да донесе одлука, односно да се определи за листата што, според моделите на истражување, како што илустрираат истражувачките резултати и изборните искуства, имаат влијание во определувањето и донесувањето на одлуката. Податоците во целина укажуваат дека во Македонија, изборното поведение на субјектите што учествуваат на изборите ги задоволуваат утврдените услови за вклучување на жените на кандидатските листи, со настојување да се постигне состојба на еднаква (еквивалентна) вклученост во составот на кандидатските листи. Понудената анализа укажува дека на тој план се остварени определени резултати, но дека има простор за отворање нови хоризонти и за промовирање на концептот 50:50 за обата пола. Податоците од анализата на листите со кандидати укажува дека, на листите има определени резултати во однос на вклученоста на возрасните групи, а во тој контекст, особено на младите. Иако во македонското општество поимот „млади“ е растеглив и се интерпретира според потребите, несомнено, станува збор за генерациски проблем, кој е поврзан со заокружувањето на третата деценија од живот. Токму затоа во анализата на податоците возрасните групи од 18-20 и 21-29 години се анализирани како една група. Овде треба да се укаже дека и останатите возрасни групи, особено оние што се поврзани со стабилизираниот продуктивен период, кој го чини костурот и носечкиот дел на населението е значајно вклучен во кадровската понуда на предлагачите на кандидатските листи. Специфично во возрасната структура на кандидатските листи е што кај одделни предлагачи, на кандидатските листи има значително повисок процент на вклучени на возрасните групи, особено на оние групи кои припаѓаат на средната и особено стара возраст, што како прашање заслужува посебно влијание, како од аспект на процената на кадровските способности на предлагачите, така и во однос на градењето на изборните стратегии за насочувањето на изборното однесување на избирачите. Една од карактеристиките на кандидатските листи е позиционира­њето и редоследот на кандидатските листи од аспект на возрасната структура, регионалната припадност и половата специфичност. Тоа е посебно актуелно затоа што кандидатската понуда за изборите е значајна, тоа ќе услови определена дисперзија на избирачкото тело, што ќе услови и ќе придонесе за нееднаква можност за алокација на кандидатите според определени обележја. Анализата на податоците објавени на официјалната интернет страница на Државната изборна комисија покажуваат дека кај значаен дел од предлагачите на листите се вклучени кандидати од скоро сите општински центри. Тоа, не само да е во функција на мобилизирањето на избирачите на кои им од особено значење да имаат претставник во претставничкото тело, туку и е дополнителен фактор на идентификација на поединецот како припадник на определена локална заедница, која како таква има специфичности и припаѓањето кон неа е дополнителен мотивациски стимуланс во формулирањето на одлуката. Податоците исто така укажуваат за зачестеноста на кандидати од одделни средини во Македонија, што покрај регионалните аспекти во себе содржат и определени специфичности во идентификацијата на поединците по етнички или други специфичности, на пример како што се религиските (иако за ова обележје нема податоци и тешко може да се изведе консеквентен став, можеби повеќе би можеле да зборуваме за претпоставка). Во целина кандидатските листи за претстојните парламентарни избори во Македонија обезбедуваат претпоставки за организирање на општи и непосредни избори затоа што има бројна понуда на изборни листи кои припаѓаат на предлагачи со различни програмски ориентации. Досегашната изборна кампања фокусот на кадровската понуда го позиционира на лидерот на Партијата и носителите на листите по изборни единци. Можеби и затоа, во она што доминира во медиумите како содржина, се нападите, личните навреди, дискредитации, а се помалку се зборува за кадровскиот потенцијал. Во тој контекст може да се набљудува зошто е изразен интересот кон особено возрасните групи, зошто определени „непринципиелни“ (можеби поточно популистички) залагања, како што е определбата системот на вложувања во пензискиот систем да се девалвира преку теоријата на „еднакви стомаци“, а не со промислување на системски политики на социјалната заштита преку кои ќе се сочува логиката на системот и ќе се заштитат ранливите групи на пензионерите. Токму таквиот пристап, специфичен за волунтаризмот (самоволието во политиката), го стеснува прагот и можностите да трага по факторите што го определуваат изборното однесување. Вкупниот аналитички контекст упатува дека на овие парламентарни избори е понуден кадровски состав за претставничкото тело, што на еден или друг начин ќе ги одрази специфичностите на македонското избирачко тело, ќе ги афирмира социјалните и други специфичности на заедницата, ќе понуди оптимален и рационален избор и ќе создаде претпоставки за конституирање на власт според доминантното изборно определување на граѓаните. Изборите се обликот преку кој се легитимизира управувачката структура, власта за наредните четири години. Затоа тие се толку значајни и одговорни процеси. Април 2024 / Крај на аналитичкиот серијал „Цртички за кандидатската понуда за парламентарните избори во мај 2024“ што за НОВАтв.мк го подготви проф. Д-р Цане Т. Мојаноски....

Работниците на Чикаго се заслужни тоа што денес во голем дел од светот се одбележува Први мај како меѓународен празник на трудот. Почеток Во многу земји се поистоветува со денот на трудот кој произлезе од традициите на работничкото движење, иако славењето на први мај има длабоки корени во древните пагански празници посветени на природата. Празникот на трудот кој се празнува на првиот ден од мај и е посветен на борбата за зачувување и унапредување на работничките права, всушност е ден на кој се оддава почит кон жртвите на штрајкот што се одржал од 1 до 4 мај 1886 година во Чикаго, САД. На први мај 1886 година повеќе десетици илјади работници на Чикаго излегоа на улиците, со единствена цел да издејствуваат воведување на осумчасовен ден. Полицијата која внимателно го следела штрајкот, во првите два дена не употребила сила. Меѓутоа, на 3 мај кога дошло до судир помеѓу работниците на синдикатот кои штрајкуваа и оние кои биле вработени наместо нив, се вмешала многубројната полиција со палици и огнено оружје за да воспостави ред при што се убиени 4 лица и повредени многу членови на синдикатот. Ваквиот однос на полицијата предизвикала огромен револт помеѓу штрајкувачите, а група предводена од Август Спајс и Алберт Парсонс побарале самите да се вооружаат. На 4 мај, околу 3.000 членови на синдикатот го продолжија штрајкот, но пред крај, лице чие идентитет никогаш не бил откриено, фрлило бомба при што биле убиени 7 а ранети 67 полицајци. Полицијата ги уапсила организаторите на штрајкот и ги извела на суд, а четворица од нив, меѓу кои Спајс и Парсонс, на 11 ноември 1887 година биле погубени. Никогаш не била докажана вината на погубените, иако заговарале вооружен отпор и насилство како револуционарна метода. Околу 250.000 луѓе, долж улиците на Чикаго ги испратила погребните остатоци на Парсонс, изразувајќи ја својата солидарност со неправедно погубените работници. Работнички синдикати На првиот конгрес на Втората интернационала одржан во 1889 година било одлучено „Први мај да биде заеднички празник во сите земји, на кој работниците треба да манифестираат единство и солидарност во своите барања за подобрување на својата положба“. Оттогаш празникот е манифестација на класната солидарност на работниците во светот. Работничките синдикати се следбеници на оваа иницијатива. До денешен ден, како во целиот свет, така и кај нас, Први мај се одбележува во спомен на Чикашките работници, на оние кои своите животи ги дадоа за подобри работни услови. Интересно е тоа што иако во најголем дел во светот денот на трудот се одбележува на Први мај, во САД денот на трудот се слави во првиот понеделник во Септември. Всушност тие ги слават социјалните и економските достигнувања на американските работници, односно тоа е ден во чест за сето она што американскиот работник го има направено за просперитет и благосостојба на нивната земја. За првпат Денот на трудот во Америка е одбележан на 5 септември, 1882 година во Њу Јорк, во согласност со плановите на Централниот синдикат, а со тек на времето овој ден правно ќе се етаблира во САД. Ден на трудот во Македонија … Синдикалното движење во Македонија има длабоки корени и традиција. Првите синдикални зачетоци датираат од 1908 година, кога е формиран првиот легален Синдикат на чевларските работници. На Првиот земски конгрес, на работниците и намештениците на Македонија, кој се одржал во Скопје од 18 до 21 август 1946 година, продолжува традицијата на синдикализмот од пред војната, со формирањето на единствената синдикална организација – Сојузот на синдикатите на Македонија. …и во светот Слично како и кај нас така и во други европски држави овој ден се прославува во природа покрај логорски оган на кој се спрема скара или некое друго јадење. Во некои земји во Северна и Централна Европа, во природа се излегува ноќта спроти Први мај (Валпургина ноќ) и се прославува плодноста, при што се пие и пее долго во ноќта покрај запалените огнови....

...

Двајцата кандидати за претседател Стево Пендаровски и Гордана Силјановска-Давкова се на ставот дека граѓаните треба да излезат на гласање на 8 мај кога треба да се одржи вториот круг од претседателскиите избори. И двајцата вечерва се оградија од повиците за бојкот. На вечерашната дебата на „Клик плус“ на телевизија 21, Силјановска-Давкова рече дека е антиевропски чекор доколку не се случи потребната излезност од 40 проценти во вториот круг од претседателските избори, а Пендаровски рече дека мора да се почитува Уставот, иако смета дека не би требало да има долен праг. Доколку не се случи излезноста од 40 проценти, тоа ќе биде уште еден антиевропски чекор, бидејќи Венецијанската комисија и ОБСЕ/ОДИХР по најмалку четири мислења велат дека е тотално нелогично во вториот изборен круг да имате цензус од 40 отсто оти кога одат двајца, еден треба да биде избран со релативно мнозинство, посочи Силјановска Давкова. Таа додава дека пораките за бојкот воопшто не се во духот на парламентарната демократија. Некои пораки што ги слушаме за бојкот, воопшто не се во духот на парламентарната демократија, туку се наспроти парламентарната демократија, бидејќи јасно е дека овие 40 проценти туркаат во политички пазар, во уцени, во спогодби, а ние кандидатите бараме граѓаните да кажат дали сме за претседател подобни и соодветни, појаснува Силјановска Давкова. Според Пендаровски, не станува збор дали некој кандидат бара или не бара бојкот, туку за уставна одредба што мора да се почитува, а во која се вели дека 40 проценти од гласачкото тело мора да излезе за да има валиден претседател. Овде станува збор за, за жал, уставна одредба која мора да се почитува, а која вели 40 проценти од гласачкото тело мора да излезе за да имаме валиден претседател. Јас сум да менуваме Устав и да немаме долен праг, затоа што кој сака да гласа има право да гласа, тоа никому не му е оневозможено, посочи Пендаровски. Повиците за бојкот, вели, доаѓаат од политичката структура која ја поддржува Силјановска Давкова. Според Пендаровски, треба да се избере претседател на 8 мај бидејќи во спротивно би влегле во политичка криза и неизвесност. Од моја страна ниту некогаш било кажано, ниту некогаш помислено, гласачите кои ме поддржуваат да бидат наведувани на така наречен израз на ВМРО-ДПМНЕ – тивок бојкот. На секоја средба со граѓаните, на секој митинг јас велам „Излегувајте и гласајте. Македонија треба да има претседател на 8 мај, затоа што се друго освен тоа е влез во политичка криза, во неизвесност и тоа не ни е потребно. Јас сум првиот кој вели не за бојкот и ургирам сите, и оние кои ме гласаат и оние кои нема да ме гласаат да излезат и да го искористат своето демократско право, додава Пендаровски....

30-ти април Стево Пендаровски: Поголема излезност за државата да чекори по зацртаниот пат Куманово – Претседателскиот кандидат на коалицијата предводена од СДСМ Стево Пендаровски вечерва ги повика кумановци на масовна излезност на изборите на 8 мај за државата, како што рече, да продолжи да чекори по европскиот пат. Во однос на изборните резултати од првиот круг, Пендаровски посочи дека имало седум кандидати и дека затоа разликата е таква. Петте кандидати кои отпаднаа во првиот круг, како што истакна, заедно имале 330.000 гласови кои се блиски до концептот што тој го застапува. Сепак, рече дека нема да ги добие по автоматизам и побара граѓаните да продолжат да се залагаат за концептот којшто носи иднина и прогрес. Во тој случај полесно и побрзо луѓето ќе се решат масовно да гласаат за нас, наместо да им дадат шанса на овие од другиот политички блок кои веќе себе си се прогласија за победници. Слушнав дека делат ресори, министерски, директорски, началнички места. Да не се обескуражувате во вториот круг. Првин влегуваме во формална смисла од нула. Иако противкандидатката гледам дека инсистира на тоа дека се собираат резултатите од двата круга, почнуваме од нула и секој од вас треба добро да размисли пред да го даде гласот за број 1 или 2, рече Пенсаровски. Нагласи дека имаат суштински разлики со неговата противкандидатка поддржана од ВМРО-ДПМНЕ која, како што рече, заговара носење на нов Устав затоа што наводно односите меѓу заедниците биле пред многу години и новото време барало уредување на меѓуетничките односи на нов начин. Ако некој го оспорува Рамковниот договор, а вие живеете во мултиетнички град, вие знаете што тоа значи, наместо да влеземе во промена на Уставот за да одиме напред кон Европа, таа госпоѓа поддржана од нејзиниот партиски лидер сакаат да направат некаков граѓански Устав, кој ние сме го имале во некои периоди и ќе доведе до конфликти на меѓуетничките заедници. Станува збор за прилично сериозен политички концепт, којшто ако го поддржат граѓаните масовно или во мнозински број на 8 ми мај,, може да не врати сигурно назад 15-20 години бидејќи од таа 2001 година има поминато 23 години, рече Пендаровски. Во однос на дебатите со Силјановска-Давкова, Пендаровски рече дека таа не одговорила на суштинските прашања за државата. Дали ќе го репреговараат Договорот што го имаме со Брисел и зошто би го репреговарале кога таму е гарантиран македонскиот идентитет и јазик и дали имаат намера да влегуваат во уставни промени кои се ризични сами по себе за што било во мултиетничка држава, рече Пендаровски. Додаде дека не ги дели граѓаните по никаква основа и дека токму затоа слоганот на неговата изборна кампања е така избран. Според Пендаровски, економијата треба да биде приоритет за да се задржат младите да не се иселуваат од државата. Со овие слушнавте приоритет е промена на Устав, промена на односи меѓу заедници, јас не верувам дека тоа треба да биде приротиет, треба леб за овие луѓе, работа за овие млади, инаку ќе се доиселат. Има страшни демографски трендови последните 15-20 години државата се празни, никој нема намера да верува во шарени лаги дека ќе му направиш подобар живот со тоа што ќе репреговараш договори кои не вратија во нормала, рече Пендаровски. Гордана Силјановска Давкова: Не мора да влеземе во ЕУ за да ја градиме економијата Кавадарци – Денес се одржа четвртата трибината од циклусот Македонија повторно горда за претставување на изборната програма на кандидатката за претседател на Република Македонија Гордана Сиљановска Давкова. Еден амбасадор, мој пријател, рее Силјановска Давкова, често ми вели дека секогаш кога ќе појде во Кавадарци гледа нешто ново што го инспирира. Се сеќавам дека порано економската дипломатија на Македонија беше инспирација за сите соседи. За жал, последниве години не е така. Јас постојано мислам дека ако како мала земја, имате културна и спортска дипломатија, многу е важно да имате и економска дипломатија. Како претседателка, во однос на економските прашања, секогаш ќе се залагам, и кога одам надвор, и кога дочекувам званични лица, прво ќе се консултирам со економски тим. Да не говорам за средбите со стопанските комори. Не мора да влеземе во ЕУ за да ја градиме економијата, можеме и претходно. Еден од моите приоритети како претседателка ќе биде заедно со владата да поднесеме барање за итен влез во единствениот европски пазар, рече таа. На тој начин, македонската економија, македонските компании, македонските институции ќе ги уживаат сите придобивки на Европскиот економски простор. Се разбира дека како претседателка ќе инсистирам и на економска соработка со дијаспората, ама мислам дека предуслов за тоа е владеењето на правото и правната држава. Една од најважните функции на претседателот е предлагањето на гувернерот на Народната банка. Во тој дел, истакнувам дека еден одговорен претседател треба првично да се консултира со луѓе од економијата и да го избере најдобриот. Само со вистинските луѓе на вистинските места можеме да одиме напред....

30-ти април Бајрами: Ниту една политичка владејачка гарнитура нема да се формира без пратениците на Европскиот фронт Скопје: Овие избори се референдум за европската иднина на земјата. Поддршката што ја имаме од нашите европски партнери е поголема од кога било и ова е момент и можност што мора да го искористиме, порачаа од ДУИ и Европскиот фронт и нН се осмелуваме да застанеме, а уште помалку да се вратиме назад. Знаеме како да ја подготвиме нашата земја за ЕУ велејќи „не“ на Русија и „не“ на политичките сили кои го претставуваат менталитетот на регресија и изолација на нашата земја, рече на денешната прес-конференција техничкиот министер за информатичко општество и администрација Наим Бајрами. Значи, не може некој да го одбие легитимитетот на другата страна, а притоа да бара легитимитет од нивниот народ кој тие го претставуваат, затоа што ние сме консоцијална демократија која се појавува како консензус демократија и ние ќе продолжиме така да функционираме. Друго никако поинаку. Секоја таква политичка авантура ќе биде ризична за европската иднина на оваа држава и за сите политички околности што ќе се случуваат после 8 мај. Бидете сигурни дека никоја политичка гарнитура – владејачка гарнитура нема да се формира без пратениците на Европскиот фронт, рече Бајрами. Ковачевски: Условувања не прифаќаме, СДСМ е државничка партија Скопје – СДСМ не прифаќа никакви условувања и со никого нема да прави политички дилови, особено не со некого кој веќе се продал на нашиот политички противник и мора да пишува писма за да го оправда своето шурување и своето коалицирање со нашиот политички противник. Овде се работи за прашање на иднината на државата и со неа нема тргување. Фокусирани сме да постигнеме најдобриот резултат на престојните избори на 8-ми мај и повикуваме на мобилизација на сите демократски и прогресивни сили за да се спречи враќањето на режимот на ВМРО-ДПМНЕ, порача претседателот на СДСМ, Димитар Ковачевски од митингот на СДСМ и Коалицијата за европска иднина во Аеродром. СДСМ е најголемата и единствената автентична социјал-демократска партија во Македонија. За разлика од субјектите како ЗНАМ, кои се човек – партија, СДСМ е државничка партија со длабоки и силни корени. Нас не водат социјал-демократските вредности, борбата за граѓаните и европската иднина на Македонија. Не се откажуваме од тоа, СДСМ е цврста и силна партија. Ќе продолжиме да се бориме за овие вредности“, рече Ковачевски. Тој нагласи дека СДСМ е модерна, прогресивна партија и единствена политичка сила која може да ја однесе Македонија во Европската Унија. Ние не се откажуваме од Македонија во ЕУ. Верувајте, тоа не е цел сама за себе! Не се откажуваме од ЕУ затоа што знаеме дека тоа ќе обезбеди повисок животен стандард, поефикасна борба против криминалот и корупцијата, подобро образование и здравство“, порача претседателот на СДСМ, Димитар Ковачевски од митингот на СДСМ и Коалицијата за Европска Македонија. Мицкоски: Народот се обединува околу промените Конче: На овие избори народот јасно кажа каква е политичката реалност во Македонија, а тоа е дека Владата односно двете партии од Владата треба да заминат во опозиција. Мицкоски додаде дека народот се обединува околу промените. Од друга страна ги слушате пораките од Мала Речица, од ДУИ, тие велат дека требало да се слуша народот. И да ние го слушаме народот, народот и во тој случај донесе правилна одлука и испрати јасна порака дека Гордана Силјановска Давкова, Коалицијата „Твоја Македонија“ предводена од ВМРО-ДПМНЕ има за 20% повеќе гласови отколку што имаат двајцата провладини кандидати односно владини кандидати, а тоа се Бујар Османи и Стево Пендаровски заедно. Односно 363.000 наспроти 301-302.000 од прилика колку што имаат тие двајца, рече Мицкоски. Тој посочи дека пораката од граѓаните е јасна, правецот по кој што треба да се движи Македонија е јасен. ВМРО-ДПМНЕ и Коалицијата повикуваат на уште поголема поддршка од граѓаните во вториот круг. Димитриевски: Имаме предизборни услови са постизборието Скопје – Претседателот на Движењето ЗНАМ – За наша Македонија, Максим Димитриевски упати пораки до раководствата на двете најголеми партии од македонскиот блок СДСМ и ВМРО-ДПМНЕ. Димитриевски го повика раководството на СДСМ во наредните 24 часа да поднесе неотповикливи остави од функциите во партијата, како и носителите и коносителите на кандидатските листи на нотар да изјават дека нема да прифатат пратенички мандати. Во наредните 24 часа раководството на СДСМ да поднесе комплет неотповикливи оставки од сите можни функции во партијата. Второ, носителите и ко-носителите на кандидатските листи на нотар да изјават дека нема да прифатат пратенички мандати и истите ќе ги преземат сите кандидати коишто следуваата на листите по нив. Трето, да се обврзат дека ниту тајно, ниту јавно нема да продолжат да заговараат соработка со сегашното ДУИ, за навистина, а не само формално, туку и суштински со пример, да покажат дека ја примиле вистински пораката на граѓаните и постапиле веднаш по истата, рече Димитриевски. Тој упати порака и до раководството на ВМРО-ДПМНЕ, укажувајќи дека се согласува со нивните програмски определби за неприфаќањето на уставните измени, како и неприфаќањето соработка со ДУИ. Меџити: Приоритет на „Вреди“ е да биде дел од влада ориентирана кон ЕУ и НАТО Скопје – Носителот на листата на кандидати за пратеници на Коалицијата „Вреди“ во Изборна единица еден, Изет Меџити, денеска на прес-конференција порача дека приоритет на албанската опозиција е да биде дел од идна Влада која е ориентирана кон Европската унија и НАТО. Во врска со можното постизборно коалицирање со ВМРО-ДПМНЕ и со условот за уставни измени, Меџити вели во овој момент фокус на „Вреди“ се кампањата и средбите со граѓаните. Ние и порано и сега кажавме дека сме заинтересирани да бидеме фактор за влада, која ќе биде европски ориентирана кон НАТО и ЕУ, за нас тоа е приоритет, но сега сме фокусирани на кампањата, на нашата програма, на контактите со граѓаните, а овие ставови ќе ги разговараме на маса. Нашиот став е јасен, нема дилеми кој е ставот на Влен за евроинтеграции, вели Меџити. Посочи дека се соочуваат со постојани провокации од страна на Европскиот фронт предводен од ДУИ и на тој начин се обидуваат да ја дефокусираат јавноста. Ристовски: Дали ВМРО-ДПМНЕ и ЗНАМ прифатија укинување на 20% употреба на албанскиот јазик и воведување двојазичност Куманово – Ние од Храбро за Македонија денеска сме во Куманово да испратиме уште една порака не само до Кумановчани но и до македонската јавност. Пред да го дадете својот глас и да ја положите својата доверба на 8 мај во среда сакам длабоко да размислите кому ќе ја дадете таа доверба. Барајте јасни, чисти, експлицитни ставови од сите политички субјекти за кои веќе вие сте размислувале дека треба да им го дадете својот глас и да ја положите својата доверба. Барајте јасен и експлицитен став што ќе се случи со Уставот на Македонија, барајте јасен и експлицитен став и од ВМРО-ДПМНЕ и од партијата ЗНАМ и од тие коалициски партнери кои веќе најавуваат дека ќе бидат партнери во власта и отворено говорат дека веќе е потпишан договор дека во рок од шест месеци ќе се промени македонскиот Устав согласно барањата на албанскиот екстремизам. Дали ВМРО-ДПМНЕ го прифаќа тој нивен став, дали ЗНАМ го прифаќа тој нивни став дека 20% јазикот треба да исчезне од Уставот, јазикот кој што го говорат малцинските етнички заедници, дали тие се согласни со тој став и дали веќе го имаат прифатено тој став, ако не треба јасно, јавно и експлицитно да одбијат на јавна сцена. Апасиев: Македонска платформа за да запрат уценувањата на албанското малцинство при формирањето влада Охрид – Левица нуди македонска платформа, со која конечно ќе биде запрено уценувањето од албанското малцинство при формирањето на идната влада. Тоа го порача партискиот лидер, Димитар Апасиев, на Народниот собир што го партијата Левица го организираше во Охрид во рамки на својата предизборна кампања. – На избор пред граѓаните се три платформи, на нив останува за која ќе се определат на престојните Парламентарни избори на 8 мај. Првата е веќе познатата „Тиранска“ платформа. Независно дали се нарекуваат Европски фронт или Вреди, тоа е иста необалистичка матрица која тежи кон разградување на државата. Втората е „Софиската“ платформа што ја поддржуваат македонските буржујски партии, одродената македонска елита – СДС и ДПМНЕ, од кои едните ја поддржуваат отворено, другите латентно. Нашите информации говорат дека во првите сто до 200 дена е договорено внесување на Бугарите во Уставот. И третата, тоа е платформата што ја застапува Левица, а тоа е македонска платформа во пет точки, со цел конечно да запре уценувањето при составувањето влада од албанското малцинство, рече Апасиев....

Принцот Хари пристигнува во Лондон, но се чини, нема да се сретне со својот татко, британскиот крал Чарлс. Веројатноста за подолга средба е многу мала, како што пишуваат британските медиуми, наводно бидејќи распоредот на кралот Чарлс е прилично густ. Хари патува за Велика Британија по повод свеченоста за 10-годишнината од „Инвиктус игрите“. Тој утре ќе биде на богослужбата на благодарност во лондонската катедрала „Сент Пол“, каде што се очекува и принцот да одржи говор. „Телеграф“ пишува дека кралот најверојатно нема да го прими принцот бидејќи неговата посета се совпаѓа со враќањето на кралот на јавните должности. А, на денот кога Хари ќе дојде во Лондон, Чарлс има средба со премиерот на Англија. Не се очекува, исто така, Хари да се сретне ниту со Вилијам и Кејт, која се лекува од рак. Инаку, иако е познато дека двајцата браќа се скарани со години, Хари и Меган јавно ѝ испратија поздрави и желби за побрзо оздравување на Кејт кога таа ја објави веста за болеста....

Оваа ексклузивна група ќе учествува во прилагодена програма за поттикнување меѓународни копродукции, интензивирање на размената на искуства и помош за создавање нови професионални мрежи, која ќе се одржи пред и за време на Канскиот филмски фестивал (14-25 мај). Продуцентката Ангела Несторовска од „Сектор филм“ е селектирана меѓу 20-те најдобри европски продуценти во развој за 2024 година. Изборот на продуцентите во развој (PRODUCERS ON THE MOVE) што се одржува пред и за време на Канскиот фестивал (14-25 мај 2024) денеска го објави пан-европската мрежа European Film Promotion (EFP) и нејзините членки. Двесете од најперспективните европски продуценти се избрани да учествуваат во престижната платформа за промоција и вмрежување на EFP, која не само што ја слави својата 25-годишнина, туку и ќе го сврти вниманието кон бројните соработки што се развија помеѓу близу 500 учесници од 37 европски земји, во текот на овој четвртина век. Како што стои забележано во oбјавата за изборот на Ангела Несторовска, таа е дел од „Сектор Филм“ од 2005 година, и има продуцирано филмови, како што се краткометражниот игран филм „Почва“ на Алекс Цветков, долгометражниот игран филм „Насоки“ на Стефан Командарев, селектиран во канската програма Извесен поглед (Un Certain Regard) во 2017 година, и копродуцентка е на проектот, „Via Carpatia“ долгометражен игран филм на режисерите Клара Кочанска и Каспер Бајон, кои се натпреваруваа во Карлови Вари. Неодамна во 2022 година, беше во копродукција на дебитантскиот долгометражен игран филм на Асимина Проедроу, „Behind the Haystacks“ а моментално е во постпродукција на долгометражниот игран филм „Момчето со светло сини очи“ на Танасис Неофотистос. Покрај тоа, Несторовска работи на предпродукција на филмот„Потстанар“ на Марко Ѓоковиќ и го развива „Мечка за другарот Ким“ на Ангел Апостолски, и двата дебитантски долгометражни играни филмови. Ангела Несторовска Инаку програмата на PRODUCERS ON THE MOVE, е дизајнирана како платформа за поттикнување на европските филмски копродукции и за развој и афирмација на европските продуценти. Учесниците добиваат можност да го претстават својот проект, да земат учество во предавања, работилници, индивидуални состаноци со филмски експерти како и можност за промоција во печатените и електронските публикации на меѓународната филмска индустрија. Програмата е наменета за 20 продуценти од 20 европски земји, кои задолжително мора да имаат учествувано барем во една меѓународна копродукција. Учесниците се номинираат од страна на земјата-членка. Нашата земја е членка на мрежата ЕФП од 2009 година. Останатите избрани продуценти за оваа година се : Катарина Пош (Австрија), Елиса Хене (Белгија / Фландрија), Калин Калинов (Бугарија), Тибор Кесер (Хрватска), Тониа Мишиали (Кипар), Кристина Михалек Кветова (Чешка), Лина Флинт (Данска), Делфин Шмит (Франција), Фабијан Дрихорст (Германија), Марија Контоџани (Грција), Сара Насим (Исланд), Еван Хоран (Ирска), Гидре Жиките (Литванија), Катаржина Озга (Луксембург), Анита Рехофвеј Ларсен (Н. ), Изабел Мачадо (Португалија), Драгана Јововиќ (Србија), Ванда Адамик Хрицова (Словачка), Ева Акергрен (Шведска). Оваа ексклузивна група ќе учествува во прилагодена програма за поттикнување меѓународни копродукции, интензивирање на размената на искуства и помош за создавање нови професионални мрежи. Претфестивалската онлајн-програма, која започнува денес и трае до 3 мај, вклучува состаноци за брзина 1:1, тркалезни маси и сесии за пичинг. Продуцентите потоа ќе се сретнат лично за време на фестивалот во Кан од 16 до 20 мај и ќе учествуваат во петдневна програма. А.Василевска...

Републичкиот совет за безбедност на сообраќајот на патиштата (РСБСП) упатува апел за внимателно и совесно учество во сообраќајот за време на претстојните празници. Како што се наведува во соопштението оттаму во пресрет на празниците 1 Мај и Велигден, се очекува зголемување на фрекфенцијата во сообраќајот, патувања на подолги дестинации, излети во природа и дружења со семејството и пријателите, затоа апелираме на -Со цел зачувување на безбедноста на секој учесник во сообраќајот РСБСП советува на почитувајте ги сообраќајните правила и прописи и поставената сообраќајна сигнализација,користење сигурносен појас, возете одморени и правете почести паузи, особено кога патувате на подолги дестинации, не управувајте со моторно возило доколку сте под дејство на алкохол, возете со технички исправно возило, прилагодете ја брзината според условите на патот и одржувајте безбедно растојание од другите возила, не зборувајте на мобилен телефон додека возите, внимавајте на секој учесник во сообраќајот. Возете внимателно и одговорно! Безбедноста на секој учесник во сообраќајот е заедничка грижа. СРЕЌНИ ПРАЗНИЦИ!, стои во соопштението од Советот за безбедност на сообраќајот и патиштата....

Некои медиуми продолжуваат некритички да пренесуваат пропагандни изјави од руски функционери поврзани со агресијата на Русија врз Украина. На пример, на 21 април 2024, порталот Република објави наслов: „Медведев за новиот пакет помош од САД за Украина: Тоа е русофобија“. Истиот наслов го објавија и порталот „Локално“, како и порталот „Скопје 1“. И порталот МКД.мк објави наслов: „Медведев за пакетот американска помош за Украина: Тоа е русофобија“. Но, овие непоткрепени обвинувања за „русофобија“ не се ништо ново. Проверувачите на факти од „ЕУ вс. Дисинфо“ даваат повеќе примери за употребата на зборот „русофобија“ како дел од класичниот наратив со дезинформации на Кремљ. Уште во 2022 година, и проверувачите на факти од Вистиномер укажаа дека „Обвинувањата за „русофобија“, кои тогаш ги ширеше руската амбасада, се „дел од пропагандниот арсенал на Кремљ…“. И американскиот Стејт департмент ги препознава овие обвинувања како дел од главните наративи со дезинформации на Русија, која глуми жртва и ги етикетира како „русофоби“ сите што ја осудуваат нејзината агресија во Украина, иако таа беше осудена и со Резолуција на Генералното собрание на ОН. Инаку, во контакт групата за одбрана на Украина учествуваат над 50 држави, меѓу кои и Северна Македонија. Тие ја помагаат Украина, не заради „русофобија“, туку затоа што Украина има неприкосновено право на самоодбрана од надворешна агресија. Затоа, обвинувањата на Медведев за „русофобија“ може да се сметаат за пропагандни дезинформации. Медиумите не треба некритички да пренесуваат вакви обвинувања, кои се злоупотребуваат за оправдување на руската агресија врз Украина. Преземено: Смк.мк...

Во март 2024 година, просечната каматна стапка на вкупните кредити изнесува 5,50% и бележи месечно намалување од 0,02 п.п., додека на годишно ниво е зголемена за 0,46 п.п. Просечната каматна стапка на вкупните депозити изнесува 1,80% и забележа месечно и годишно зголемување за 0,04 п.п. и 0,69 п.п., соодветно. Просечната каматна стапка на новоодобрените кредити2 , во март, изнесува 4,98% изабележа месечно и годишно намалување од 0,37 п.п. и 0,28 п.п., соодветно. Просечната каматна стапка на новопримените депозити оствари месечен и годишен раст од 0,15 п.п. и 0,42 п.п., соодветно и изнесува 2,46%...

Останува уште точно една недела до одржување на парламентарните избори во Република Северна Македонија, кампањата на учесниците во изборниот циклус е во полн ек, со вжештена реторика, предвидлива динамика и „непредвидливи“ акции. Спротивставени програми, условувања за коалиции, прогрес во ветување, судири во време и простор, навреди и закани – се ова може да се најде во обраќањата на „натпреварувачите“ во овие избори. Веќе се наѕира и агендата на одредени политички опции, чии поддржувачи почнаа да упразнуваат насилство врз граѓани. Во продолжение е изборот на најважните случувања од кампањата за парламентарните избори што ќе се одржат на 24 април. КАМПАЊА СДСМ не се откажува од патот во ЕУ „Ви гарантирам, СДСМ заедно со вас, со граѓаните ќе ја внесе земјата и во ЕУ и од тоа нема да се откажеме. И јас, но и сите ние во СДСМ, можеби ја плаќаме цената на тешките одлуки, но тоа не смее да не одврати од идејата за прогрес и за суштински напредок на државата. Македонија мора да биде европска земја и нема друг начин како да се направат вистински и опипливи промени дома“, рече меѓу другото лидерот на СДСМ, Димитар Ковачевски синоќа на граѓански митинг во Неготино. ВМРО –ДПМНЕ подава рака за коалиција, но не безусловно „Мора да признам и да кажам дека не сум задоволен од тоа што поединци коишто се декларираат како опозиција ги убедуваат граѓаните дека тие требало да гласаат за нив, бидејќи тие секако ќе биле во коалиција со ВМРО-ДПМНЕ. Ние подаваме рака, но, тоа не значи дека ќе се случи безусловно и тоа треба секој еден граѓанин во Македонија да знае без разлика на етничката припадност, порача лидерот на ВМРО-ДПМНЕ, Христијан Мицкоски на митингот во Куманово. ДУИ нуди интеграција наспроти изолација „Сега имаме две филозофии, интеграција и изолација. Ние сме за мир, ние сме за стабилност, ние сме за најголема безбедност, ние сме за иднината, ние не сакаме да ја враќаме болната историја, на неа треба да се сеќаваме, но да не ни се повтори, да ја изградиме иднината. Нашата иднина е во ЕУ, нашата иднина е 0 проблеми со соседите, да работиме како што сме работеле досега, како што го решивме проблемот со Грција, и како резултат, станавме членка на НАТО, со што обезбедивме многу голема безбедност на нашето место“, порача лидерот на ДУИ, Али Ахмети на собирот во општина Теарце. ПОЛИТИЧКИ ОКЕЈ КОРАЛ „Европски фронт“ и „ВЛЕН“ ќе одржат митинзи на ист датум и на исто место – чиј е планот и кој прв „ќе попушти“? ДУИ – „Европски фронт“, и коалицијата „ВЛЕН“ најавија завршни митинзи на предизборната кампања за парламентарните избори, на ист ден ( 6 мај), на плоштадот „Илирија“ во Тетово, што предизвика судир помеѓу двете спротивставени коалиции. Од ДУИ и „Европски фронт“ вчера излегоа со соопштение, во кое се наведува дека објавувањето на датумот и местото на одржувањето на завршниот митинг на опозицијата (ВЛЕН) е ненадејно, пред два дена, откако тие една недела претходно најавувале дека и нивниот митинг ќе се одржи на истото место и на ист датум, и го карактеризираа чинот како чиста провокација. Колку поблиску до денот на изборите, толку поконтаминирана станува политичката реторика Од коалицијата ВЛЕН денеска реагираа на соопштението на „Европски фронт“, нарекувајќи ги нивните најави провокативни и измамнички, бидејќи, како што велат од ВЛЕН, тие уредно упатиле барање до општина Тетово од каде на 18 април е дадена согласност за датумот (6 мај) и местото на одржување на завршниот митинг. Политичката сцена во земјава колку повеќе се приближува до изборниот ден за нов парламентарен состав, толку повеќе се вжештува реториката на политичките експоненти. Поаѓајќи од декларациите дека може да се формира влада и без Албанците, доколку албанските партии инсистираат на промена на Уставот со вградување на бугарското малцинство во Уставот, како дел од преговарачката рамка за почеток на преговорите со ЕУ, па се до тоа дека е прекршен принципот „победник со победник“ за владино коалиционирање. Комити претепале две момчиња во Ченто Двајца момци од населба Сингелиќ (Ченто) брутално претепани од група на хулигани. Напаѓачите се дел од навивачката група “Комити”, објави ПорталХ. На Фејсбук страницата „Комити Ченто“ на 19 април 2024 (девет дена пред физичкиот напад) е објавена фотографија со неколку момчиња кои држат транспарент „Чентовци подготвени за јуриш!!!“, со дополнителен коментар „Ченто е подготвено, се чека знак за јуриш!“. ЦИВИЛ бара да се сопре насилството и национализмот: Кој даде „амин за јуриш“? ЦИВИЛ најостро ги осудува ширењето на етничката омраза и повиците на насилство кои навивачките групи ги промовираат континуирано и со години. Конкретно, повод за оваа остра осуда е најновиот инцидент каде што две момчиња од населба Сингелиќ (Ченто) се брутално претепани од навивачката група „Комити”. Девет дена пред физичкиот напад, „Комити Ченто“ најавија дека „Ченто е подготвено, и се чека знак за јуриш!“. Се поставува прашањето кој и зошто во време на изборна кампања даде „амин“ за јуриш!? Јасно е како ден дека насилството и омразата по етничка и верска линија се најефикасните и најевтините инвестиции во политичката кариера на добро познати ликови. Радикалните структури во земјава непречено и неказниво шират омраза по етнички, верски и политички основи, се наведува во соопштението на ЦИВИЛ. Подготви: Дијана Тахири во соработка со ЦМТ Преземено: Цивил Медиа...

Министерството за правда денеска соопшти дека е добиено официјално известување дека екстрадицијата на Љупчо Палевски е дозволена. Палевски е осомничен за две кривични дела „грабнување“ и „убиство на свиреп начин“ на Вања Ѓорчевска и Панче Жежовски. Од Министерството за правда за МИА посочуваат дека е завршен судскиот процес и административната процедура и сега останува само да се реализира трансферот. Министерот за правда Кренар Лога минатиот месец изјави дека судскиот дел во Турција за екстрадицијата на Љупчо Палевски – Палчо е завршен, останува само административниот. – При нашата официјална посета во Турција ни беше кажано дека судскиот дел во врска со екстрадицијата на Љупчо Палевски Палчо кај нив е завршен и останува само административниот дел. Според нивните правила, мора прво таму да се потпише од страна на нивното Министерство за внатрешни работи, па после до министерот за правда, изјави министерот за правда, Кренар Лога. Љупчо Палевски Палчо повеќе од три месеци е во екстрадационен затвор во Турција. За соучество се товарат и Велибор Манев, Влатко Кешишов и Боре Видевски кои се во притвор во Скопје. Во притвор е и таткото на Вања, Александар Ѓорчевски, кој се сомничи дека помагал во грабнувањето. Со мерки на претпазливост за овој случај е и Стефан Димовски, возачот на првоосомничениот за двојното убиство на Вања и Панче, кој е осомничен за помагање при бегството....

ЦИВИЛ најостро ги осудува ширењето на етничката омраза и повиците на насилство кои навивачките групи ги промовираат континуирано и со години. Конкретно, повод за оваа остра осуда е најновиот инцидент каде што две момчиња од населба Сингелиќ (Ченто) се брутално претепани од навивачката група „Комити”. Девет дена пред физичкиот напад, „Комити Ченто“ најавија дека „Ченто е подготвено, и се чека знак за јуриш!“. Се поставува прашањето кој и зошто во време на изборна кампања даде „амин“ за јуриш!? Јасно е како ден дека насилството и омразата по етничка и верска линија се најефикасните и најевтините инвестиции во политичката кариера на добро познати ликови. Радикалните структури во земјава непречено и неказниво шират омраза по етнички, верски и политички основи. Институциите итно, решително и конечно да се справат и да ги санкционираат сите групи и поединци кои шират омраза и повикуваат на насилство. Овој повик ЦИВИЛ постојано го упатува со години наназад, без оглед на тоа од која страна доаѓа. Општество во кое одредени групи постојано повикуваат и вршат насилство врз граѓаните, не може да биде здраво. Постојаните повици за екстремно насилство од одредени групи се последица од воспоставената неказнивост, која мора веднаш да престане и да бидат санкционирани сите инволвирани лица, од нарачатели до извршители! ЦИВИЛ се залага за општество во кое владее слободата, еднаквоста и правдата, општество во кое граѓанките и граѓаните се чувствуваат безбедни и имаат доверба во институциите, каде што безбедноста, слободата на движењето и слободата на изразувањето се гарантираат со закон и со ефикасно функционирање на системот. ЦИВИЛ...

Политичката сцена во земјава колку повеќе се приближува до изборниот ден за нов парламентарен состав, толку повеќе се вжештува реториката на политичките експоненти. Поаѓајќи од декларациите дека може да се формира влада и без Албанците, доколку албанските партии инсистираат на промена на Уставот со вградување на бугарското малцинство во Уставот, како дел од преговарачката рамка за почеток на преговорите со ЕУ, па се до тоа дека е прекршен принципот „победник со победник“ за владино коалиционирање. Тука секогаш се изјавите од предизборната кампања, почнувајќи од претседателската па сега и парламентарната каде реториката е зацврстена до ниво кадешто од говорниците на партиските митинзи се испраќаат остри пораки, особено откако лидерот на македонската опозиција ВМРО – ДПМНЕ Христијан Мицкоски по убедливата предност во првиот круг на претседателските избори со 180 илјади гласови пред кандидатот Пендаровски прогласи дека партнерот во владина коалиција ќе ја бара кај албанската опозиција. Мицкоски особено на последниот митинг во Ѓорче Петров му упати порака на лидерот на ДУИ Али Ахмети дека точно знае со кого соработува и што мисли да прави со група која ја нарекува „бандити“. https://novatv.mk/wp-content/uploads/2024/04/mickocki.mp4 “Имам една порака до Али Ахмети. Точно знам што правиш со твоите соработници и со група бандити од скопска населба Бутел, кој што се собираат во еден стан во Топанско Поле наоружани до заби. Точно знам кои ги контролира, тој е оној истиот кој уживаше во претседателскиот апартмант во луксузен хотел во Истанбул пред многу години. Точно знаеме што правите, и точно знаеме што се обидувате да направите во деновите кои што следат“, кажа Мицкоски од митингот во Ѓорче Петров. Левица: Со македонска платформа контра „тиранската и софиската платформа“ Со реторика на поделби не е исклучена ниту партијата „Левица“. Од ова партија велат дека тие на „тиранската платформа и софиската платформа“ ќе се спротиставуваат со македонска платформа ,Имате три платформи. Првата платформа е Тиранска платформа зад која стојат необалистички партии на албанското малцинство без оглед дали е ДУИ, дали е коалиција ВРЕДИ – тоа е еден ист концепт, кој води кон разградување на државата. Втората платформа е Софиска платформа зад која што стојат македонските буржујски партии: СДС и ДПМНЕ. И третата платформа, која ние денес јавно ја обзнанивме – тоа е Македонска платформа во 5 точки за зачувување на територијалниот интегритет, суверенитет, унитарноста и државните инсигнии”.– истакна Апасиев од Битола. Димитриевски: Дефинитивно нема да имаме коалиција со ДУИ, ниту со актуелното раководство на СДСМ Караванот на Движењето ЗНАМ – За наша Македонија синоќа беше во Охрид со кандидатите за пратеници во ИЕ 5 и претседателот на Движењето, Максим Димитриевски. Тој меѓу другото кажа дека во евентуална владина коалиција нема да учествуваат таму каде што е ДУИ. „Дефинитивно нема да имаме коалиција со ДУИ, ниту во еден момент ќе влеземе во каква било коалиција со ДУИ, а исто така ни со актуелното раководство коешто го предводи СДСМ, затоа што сметаме дека тие имаат свои кандидатски листи коишто служат за обезбедување на имунитет на кандидатите коишто се на првите добитни места на листите и затоа во оваа прилика апелирам, бидејќи таа партија има голем број на чесни членови, домаќини луѓе, да се приклучат во ЗНАМ, бидејќи тука се суштинските корени на АСНОМ од коишто овој актуелен лидершип се откажа со тоа што ги избриша од самиот Устав основните асномски постулати“, кажа Димитриевски. Претседателот на ова партија во едно негово гостување на телевизиска емисија навестуваше дека доколку албанските партии инсистират на уставни измени, тие ќе потпишат меморандум за македнонските политичи парти за состав на влада без албанските партии. Кон сите овие изјави дека се навестува да се направи влада без Европскиот фронт, иаку парламентарните избори ќе се оддржат на 8 мај, Ахмети од Кичево пред неколку дена изјави дека народот одлучува за ова прашање. „Ако на секој му текнува дека сака да влезе во влада, тогаш за што ние излегуваме на избори? Добро тогаш ќе чекаме кој ќе победи од македонската страна СДСМ или ВМРО-ДПМЕ, и кој ќе не повикува ние ќе чекаме на шалтер, и да ни викат ти си добар, ама Шабан не ми се допаѓа затоа што е малку нервозен. Не брат, народот одлучува! И другата страна ќе го почитува тоа бидејќи нема друг избор“, рече Ахмети. Дури и Зиадин Села од Алијансата за Албанците (АА реагираше кон ова прашање, кој му порача на Мицкоски дека тој дефинира територијални граници. „Тој ја избрал територијата на 54 отсто Македонци колку што беа на последниот попис и сега кога изјавува дека ќе гази по волјата на Албанците, тогаш мора да ни покаже каде е територијата на 30 отсто Албанци каде што тие треба да ја искажат својата пресуда и да изберат свои владини претставници и претставници на опозицијата“, кажа Села. Од коалицијата „Вреди“ велат дека тие се единствените претставници на албанските гласачи. „Но, на овие избори чист претставник на Албанците е само коалицијата ВЛЕН. Европскиот фронт има граѓански концепт. Али Ахмети, Мендух Тачи, Зиадин Села, помогнати од партии на малцинствата: Турци, Роми, Босанци, успеаја да направат разлика од чистата албанска коалиција ВЛЕН, но го загубија правото да се повикуваат на албански гласови и во национален концепт. На 8 мај ќе бидеме легитимни претставници и победници на албанскиот табор, со повеќе албански гласови, со повеќе пратеници Албанци и следствено на тоа ќе го контролираме мнозинството на Бадентер во следниот Парламент“, рече лидерот на Демократското движење и истовремено носител на Коалиционата листа ВЛЕН во првата ИЕ, Изет Меџити. Назми Абдурахмани / Цивил Медиа...

Секојдневно сме на терен комуницираме од месни одбори па се до највисоките позиции во партијата, рече Бојан Маричич во интервју за Слободен печат. Тој посочи дека членството очекува посилен СДСМ и дека на осми мај тоа и ќе се покаже на дело. „Членовите на СДСМ сакаат да го видат СДСМ посилен, пообединет и подостоен на своите политики и сигурен сум дека и таков ќе го видат на осми мај. Ова не е броба за гола власт, ова е борба за одржување на силен демократски бедем. Тоа е слобода и демократија, грижа за граѓаните, грижа за стабилни и мирни меѓуетнички односи“ рече тој. Маричиќ направи потсетување за перидот од владеењето на ВМРО-ДПМНЕ додавајќи дека ВМРО-ДПМНЕ и ден денеска користи силни запалива националистичка реторика. „Да не заборавиме што се се случи во периодот кога ВМРО-ДПМНЕ беше на власт. Да не ги отворам тие рани. Дали сакате да зборуваме за Диво насеље за Смилковско езеро….тоа се тешки рани за нашето општество и ние не сакаме никогаш да се повторат тие работи. Затоа мора партиите да не си играат со чувствата на граѓаните, ние можеби ја плаќаме цената што не сакаме да си играме со чувствата на граѓаните, во однос на меѓуетничките односи. Најлесно е да се запали таа реторика, но голем дел од граѓаните имаат разум кај себе дека не треба да влегуваат во таква битка“ порача Маричиќ...

Руските трупи зазедоа или влегоа неколку села на источниот фронт на Украина во текот на изминатата недела, капитализирајќи го надмоќта над послабо вооружените и помалубројни украински сили пред да пристигне најновата американска воена помош, велат воени експерти за Њу Јорк Тајмс. Руските сили во континуитет напредуваат кај Авдиивка, која ја освоија во февруари по неколкумесечни борби. Украинските сили се вратија на новата одбранбена линија долж низа мали села на околу три милји на запад, но таа линија сега е пробиена и околу 25.000 руски војници се обидуваат да го заземат Часив Јар, кој се наоѓа на стратешко високо место, на околу седум милји западно од Бахмут. Според Институтот за проучување на војната (ISW), Кремљ се обидува да го искористи прозорецот на можности пред да биде испорачана американската помош. Москва носи засилувања и има тројна предност во некои сектори. Неговите неодамнешни тактички придобивки укажуваат на амбициозен план за опколување на украинските гарнизонски градови Славјанск и Краматорск во летна офанзива. Дали ќе успее е нејасно, но малку е веројатно дека Русија ќе ја совлада украинската одбрана, соопшти ISW минатата недела. Се забележува дека пристигнувањето на американска помош на фронтот во наредните недели ќе им овозможи на украинските сили да се справат со нивните моментални материјални ограничувања и да ги омаловажат тековните руски офанзивни операции. Се чини дека руските сили ги интензивираат напорите да ја дестабилизираат украинската одбрана и да добијат терен. Во меѓувреме, во очекување пред се на американската, но и и друга ветена помош од западните сојузници, додека на линијата на фронтот во источна Украина украинските сили водат тешки борби за одвраќање на подобро вооружениот непријател, со враќањето на контролата над островот Нестриха во Керсонската област украинскаите борци го искомплицираа рускиот напредок Враќањето на контролата над островот Нестриха во Херсонската област е тактички важна и ќе го отежне пристапот на руските сили кон украинските позиции, изјави Дмитро Плетенчук, портпарол на Јужните одбранбени сили, за радиото Хромадске на 29 април. Врховниот командант Олександр Сирскиј на 28 април изјави дека украинските трупи ја презеле контролата врз островот Нестриха во делтата на реката Днепар во Херсонската област и напредувале во близина на селото Велетенске, пренесува Кијив индипендент. Островот Нестриха се сметаше за „сива зона“ и е последен во групата мали острови проследени со устието на реката, рече Плетенчук, велејќи дека повторно воспоставената контрола има „тактичко значење“. Руските трупи ги користат локациите како што се островите во Херсонската област за да се приближат до позициите на Украина, додаде портпаролот. „Оваа (контрола над островот Нестриха) е првенствено важна за квалитетот на контрадиверзантските мерки. Оваа локација е исчистена од можното непријателско присуство“, рече Плетенчук. Сирски нагласи дека руските сили се обидуваат да ги потиснат украинските војници од Кринки во Херсонската област, но не успеваат во тоа. Со месеци тешки битки, Украина ги одбива руските напади околу малото село. За потсетување, Вооружените сили на Украина го ослободија Херсон и другите регионални населби на западниот брег на реката Днипро во ноември 2022 година. Руските сили беа турнати на источниот брег, од каде што оттогаш стрелаат врз ослободените територии. Во меѓувреме, во недостиг на доволни количини оружје и муниција на фронтот, украинските саботери напорно работат длабоко зад руските линии на еродирање на рускиот капацитет и, најважно, најважно, ја удираат Москва таму каде што најмногу боли – внатре во нејзините граници, уништувајќи две железнички линии во Русија што е јасен пример за стратегија што се развива, дизајнирана да му наштети на Путин опседнат со безбедноста и да ја деградира способноста на Москва да води војна. Како што пренесува Телеграф, еден воз беше запален во Оренбург, 1.100 километри источно од украинската граница, од „непознати лица“ на 28 април, додека друг беше уништен во пожар во рускиот град Владикавказ, блиску до границата со Грузија, во текот на ноќта на 26 април. Фото: Скриншот Бидејќи долгоочекуваната американска воена помош неодамна усвоена од Конгресот почнува да се движи кон Европа во наредните денови и недели, руската агресивна војна се менува, бидејќи Кијив го зголемува бројот на герилски операции против руските сили. Ова доаѓа во време на намалување на конвенционалните операции на украинската војска поради намаленото вооружување достапно за време на ќор-сокакот на буџетот на Конгресот оваа пролет. Според тоа, Кијив се потпира на герилски операции во стилот на SAS-во Втората светска војна, за да ја направи разликата на бојното поле, таргетирајќи ги железничките мрежи, инфраструктурата и енергетските складишта, обидувајќи се да предизвика уништување и намалувања на сè поранливите и изложени критични линии за снабдување на Русија. Ова доаѓа само една недела по партизанската акција на границата на Русија и Белорусија, кога саботери запалија два релејни кабинети и запалија железничка опрема на делот Гусино-Красное во регионот Смоленск во западна Русија, на рутата за Москва. . Руската железничка мрежа беше критична за Русија во текот на целата војна, при што Кремљ често се потпира на возови за да пренесе десетици илјади војници и огромни количини артилерија и оклопни возила на фронтот. Откако Кијив мораше да се бори со егзистенцијалната несигурност на континуираното американско финансирање и помош, покрај тоа што му беа одбиени крстосувачките ракети Таурус од германско производство со долг дострел, совршено дизајнирани да ја уништат руската воена инфраструктура, не е ни чудо што Украина ги засили своите напади во внатрешноста на руските граници, на што многу западни лидери советуваа да се внимава, плашејќи се од потенцијалните руски одмаздничка акција, претпазливост што досега се покажа како погрешна. Додека Москва ја продолжува својата немилосрдна политика на изгорена земја низ Украина, ако Кијив навистина сака да ја погоди Русија таму каде што ја боли, во недостиг на адекватно оружје и муниција додека доцни воената помош од западните сојузници, мора да ги зголеми нападите против нејзината железничка мрежа и друга основна инфраструктура. Магацините за нафта и гас, исто така, нудат многу можности, поради што претставуваат толку добри цели. Исто толку добри како и бродовите на руската црноморска флота и пристаништата и воените базите привремено окупираниот Крим. Како што пренесува Укринформ според платформата за мониторинг на Крим Винд на Телеграм, во раните утрински часови во вторникот, на 30 април, голем број експлозии одекнаа во привремено окупираниот Крим. Експлозии се слушнаа во областите Евпаторија, Џанкој, Симферопол, Хвардијске и Красноперекопск. „Во текот на ноќта, локалните жители слушнаа експлозии во областите Евпаторија, Џанкој, Симферопол, Хвардијске и Красноперекопск“, се вели во извештајот. Низ социјалните мрежи кружат извештаи дека експлозиите дошле во време на комбинираниот напад на Украина со беспилотни летала камикази и ракети АТАКМС. Фото: Фејсбук Во 2023 година, украинските вооружени сили извршиле 184 напади врз цели во привремено окупираниот Крим и врз воени бродови кои се дел од руската Црноморска флота, според потврдени извештаи. Во просек, украинската војска секој втор ден го погодува полуостровот Крим, што, според украинските поморски сили, ќе резултира од 07:00 часот во вторник, 30 април, веќе нема забележани руски воени бродови во Црното и Азовското Море. Драган Мишев / Цивил Медиа...

Поради модернизација, патните премини кај кумановските села Романовце-Брзак, кај Липково и кај Превој нема да работат од 7 до 27 мај годинава, соопштија денеска од јавното претпријатие ЖРСМ Инфраструктура – Скопје. – Поради изведување на електромонтажни работи на сигнално сигурносните постројки односно реализација на проектот модернизација на АПБ,(автоматски пружен блок), (монтажа на бројачи на осовини), АПБ-то помеѓу станиците Куманово – Романовце, ќе биде исклучено од редовна работа на ден 7 мај до 27 мај годинава, информираа од претпријатието. Сообраќајот помеѓу двете станици ќе се одвива во станично растојание, патните премини ПББ-2 на км 417+ 295 (с. Превој), патни премин ПББ-3 на км 418+082 (с. Липково) и патниот премин ПББ-5 на км 419 + 403 (Романовце-Брзак) ќе бидат исклучени од работа. Сообраќајот на овие премини ќе се одвива согласно постоечките сообраќајни правила и прописи кога патните премини не работат....

Внесувањето шеќер во големи количини е штетно за човековото тело и тоа ја зголемува опасноста од дијабетес и многу други болести. Дополнителен проблем е што шеќерот се наоѓа и во намирници коишто не се благи, па затоа е важно да се внимава на составот на секојдневните хранливи производи. Нутриционистката Брук Алперт и лекарката Ребека Казин предупредуваат на најчестите знаци на прекумерно внесување шеќер коишто ги испраќа самото тело. Постојано копнеење за слатки Шеќерот предизвикува зависност. Ова е затоа што сензорите за вкус се адаптирале на благото и на тој човек му треба сѐ повеќе благо, за да го добиете истиот вкус, но и истото задоволство како и првиот пат, слично како дрога. Поради сѐ тоа, докторите советуваат навремена контрола на внесувањето шеќер. – Со тоа што јадете многу шеќер, предизвикувате хормонален одговор во Вашето тело што е како бран. Ве крева, а потоа Ве треснува од земја, и тоа го поттикнува Вашето тело да бара повеќе шеќер, појаснува Алперт. Промени во расположението Премногу внесен шеќер може да значи моментна „еуфорија“. И обратно… Падот на шеќерот во крвта може да предизвика пад и во расположението и поголема нервоза и вознемиреност. Тромавост Откако шеќерот ќе го предизвика почетниот скок на енергијата, тој предизвикува и пад. Енергијата е најстабилна кога шеќерот во крвта е стабилен, така што кога се консумира премногу шеќер, има и падови во енергијата. Премногу шеќер честопати значи и недоволен внос на протеини и влакна. Пукање на кожата Д-р Ребека Казин смета дека некои луѓе се чувствителни на напливи на инсулин поради прекумерно внесување на шеќер. Тоа може да предизвика нарушување на хормоните, што води, на пр., до сува кожа, ранички, акни и сл. Дебелеење Вишокот шеќер значи – вишок калории, а во недостиг на протеини или влакна, шеќерот нема никаква хранлива вредност. Сѐ тоа, заедно со ослободувањето инсулин, ја покачува телесната тежина, но и ја зголемува опасноста од појава на дијабетес. Кога се јаде премногу шеќер, на телото „му се кажува“ да лачи повеќе инсулин, а подоцна, тоа прекумерно лачење може да доведе до отпорност кон инсулин. Отпорноста пак, значи дека телото нема да може правилно да реагира на нормални количини инсулин и правилно да го користи шеќерот. Премногу кариес Кога бактериите ги разјадуваат честичките храна меѓу забите, се создава киселина што постепено предизвикува расипување на забите. Плунката сама по себе одржува здрава рамнотежа на бактерии, но шеќерот може да влијае на пе-ха вредноста и да го наруши тој природен сооднос. Неправилното размножување на бактериите, всушност, води кон расипување на забите и кариес. Мозочна магла Деконцентрацијата што обично се јавува после оброк е симптом на низок шеќер во крвта. Кога се јаде многу благо, пак, нивото шеќер во крвта се зголемува и опаѓа, наименично и брзо. Тоа, според стручњаците, ја зголемува расеаноста, и укажува на задолжителна контрола на внесот на шеќер. Ништо не е така слатко како порано Премногу шеќер предизвикува сензорите за вкус да се навикнат на слатките вкусови, па затоа човекот бара сѐ повеќе шеќер за да ја задоволи својата глад за слатко. Меѓутоа, тука се препорачува свесно намалување на благото и самоконтрола. На тој начин, по извесно време, телото повторно ќе се навикне и ќе се задоволува со малку шеќер...

ЏАБИР ДЕРАЛА / ЦИВИЛ МЕДИА Трет дел од анализата Три клучни фактори во изборната динамика: Национализам, руско влијание и политичка инертност, објавена на 27 април 2024, на ЦИВИЛ МЕДИА Гласачите, оние што излегоа на избирачките места, а и оние што апстинираа од гласањето, на три дена пред годишнината од крвавиот четврток (27 април 2017), кога тогашната власт се обиде да изврши државен удар со крвав упад во македонскиот парламент, требаше да избираат меѓу два концепта. Едниот, националистички, антидемократски и антизападен, а другиот – проевропски и демократски. Вториот концепт е под жесток напад со години, долга и комплексна операција во која учествуваат медиуми, граѓански организации, интелектуалци и академија, бизниси, верски заедници, криминалци и оперативци на руското разузнавање. Демократската и прогресивна јавност во изминатите години се соочи (и се разочара) со неказнивоста на протагонистите на авторитарниот режим на Груевски. Паралелно со тоа, настапи и разочарувањето од недоволната решителност на владејачката коалиција да изгради вистински современо, европско, мултикултурно општество, отпорно на националистичката хистерија, верскиот фанатизам и злокобниот руски напад врз тешко стекнатите придобивки на демократијата во нашата земја. Притоа, овде не треба да се заборават и апатијата на неопределените гласачи, својствената фрагментираност на демократското ткиво на општеството, како и антидемократските и корумпираните инсталации во клучните институции на системот. Сето тоа значително се одразува на изборниот пејзаж, како и на општествените и политичките процеси во демократските општества во целост. Низ таа призма може да се анализира и неуспехот на актуелниот претседател на Северна Македонија, наспроти успехот на популистите и националистите во првиот круг на претседателските избори во Северна Македонија на 24 април. Пропуштени шанси за зацврстување на прогресивниот демократски курс на општеството Изминатите години на владеење на СДСМ и коалицијата беше исполнето со невидени кризи во светот (Ковид пандемија, економска и енергетска криза, руска агресија против Украина, војна на Блискиот Исток итн.) и политичко-безбедносни турбуленции во регионот. Сепак, наспроти кризите кои би можеле да се наведат како релевантно оправдание во низа области, беа пропуштени низа прилики за зацврстување на прогресивниот демократски курс на општеството. Да ги разгледаме пропустите наспроти успесите спомнати на почетокот. Владејачката коалиција манифестираше делумно, а често и целосно отсуство на политичка волја за спроведување на неопходните општествени реформи кои се очекуваа по 11-годишното заробување на државата и девастација на демократијата од авторитарниот, клептократски режим на ВМРО-ДПМНЕ. Лошите изборни резултати на актуелниот претседател Пендаровски се последица и од разочарувањето кај гласачите кои очекуваа поголема решителност во спроведувањето на ветувањата што произлегоа од граѓанскиот отпор и Шарената револуција. Тоа го отвори патот за популистичките, антизападни и националистички „алтернативи“. Национализмот и антизападните наративи не ги понудија само „традиционалните“ антидемократски ентитети, туку и цели структури што произлегоа токму од владејачките партии. Одметнатите политички ентитети, всушност, се огледало на неуспехот на владејачките партии за спроведување на трансформативните реформи, како и за зајакнувањето на демократските вредности во сопствените редови. Кокетирањето со популизмот, компромисите со националистичките структури, нерешителноста во носењето и спроведувањето на политиките за унапредување на општествената кохезија, особено во доменот на меѓуетничките односи, прераснаа во авении по кои антидемократските тенденции непречено пристигнуваа до својата цел – блокада на демократските, реформските и интегративните процеси. Комбинацијата од овие фактори придонесе кон обликување на изборниот пејзаж во кој доминираат поларизирачки, националистички и антизападни наративи. Перспектива? Со овие премиси, може да се очекува само обновување и продлабочување на кризите, стагнирање на евроатлантските процеси и дестабилизација на земјата....

ДУИ – „Европски фронт“, и коалицијата „ВЛЕН“ најавија завршни митинзи на предизборната кампања за парламентарните избори, на ист ден ( 6 мај), на плоштадот „Илирија“ во Тетово, што предизвика судир помеѓу двете спротивставени коалиции. Од ДУИ и „Европски фронт“ вчера излегоа со соопштение, во кое се наведува дека објавувањето на датумот и местото на одржувањето на завршниот митинг на опозицијата (ВЛЕН) е ненадејно, пред два дена, откако тие една недела претходно најавувале дека и нивниот митинг ќе се одржи на истото место и на ист датум, и го карактеризираа чинот како чиста провокација. „Во име на Изборниот штаб на Европскиот фронт и нашите поддржувачи, сакаме да го изразиме нашето разочарување и загриженост од ненадејната одлука на опозицијата да најави одржување на нивниот митинг, истиот ден и на истото место за кое добивме полициска потврда и повеќе од една недела најавуваме дека на 6 мај ќе го одржиме завршниот митинг на плоштадот во Тетово. Овој чин на опозицијата, која дури денеска излезе во јавноста, не само што е јасно кршење на принципите на разбирање и координација кои треба да преовладуваат во политичките активности, туку и непотребна провокација која може да ја загрози јавната безбедност и мирот. Бараме опозицијата да ја преиспита својата одлука и да избере друг датум за нивната активност, за двете партии слободно и непречено да ги искажат своите ставови и програми.“, се наведува меѓу другото во соопштението од ДУИ и коалицијата „Европски фронт“. Од таму порачаа дека се посветени на безбедна и мирна средина за сите граѓани што сакаат да учествуваат на нивниот митинг, и повикаа на смиреност и воздржување од провокации. Од коалицијата ВЛЕН денеска реагираа на соопштението на „Европски фронт“, нарекувајќи ги нивните најави провокативни и измамнички, бидејќи, како што велат од ВЛЕН, тие уредно упатиле барање до општина Тетово од каде на 18 април е дадена согласност за датумот (6 мај) и местото на одржување на завршниот митинг. „Очигледно е дека ДУИ не може да се помири со реалноста дека државата не може да функционира според личните желби на Артан Груби и како што сака Али Ахмет, туку дека државата функционира според законот. Затоа, ве известуваме дека Коалицијата ВЛЕН својот централен состанок ќе го одржи на 6 мај на плоштадот Илирија во Тетово. Ова во правна форма е утврдено со тоа што најпрвин се упати барање до општина Тетово, која на 18 април даде согласност ВЛЕН да одржи митинг на тетовскиот плоштад. Тоа го докажуваме со документот за согласност дадена од општина Тетово. Исто така, според сите законски норми, навреме е известено и Секторот за внатрешни работи Тетово. Фронтот на ДУИ треба да знае дека државните институции не се приватна сопственост на Артан Груби и Али Ахмети, за да се користат по нивна желба и за нивни лични интереси. Но, постојат правила и закони како да се постапува по тоа. Тие не го поседуваат ниту Тетово како сопственост од татко им, туку Тетово е сопственост на граѓаните и работи според законите. „Затоа, ве известуваме дека објавите што „Европски фронт“ ги дистрибуира на социјалните мрежи и во конференциските сали се директна акција на Артан Груби во координација со Али Ахмети. За што се сомневаме дека овие акции на партијата на Ахмети може да имаат и цел да поттикнат и да предизвикаат физички инциденти меѓу албанските граѓани. Ова нема да го дозволиме и бараме граѓаните да не станат плен на овие измами и провокации, а од надлежните институции бараме навремени мерки за спречување на какво било немило сценарио планирано од Артан Груби!“, велат од ВЛЕН. Со оглед на тоа дека и двете коалиции очигледно се решени завршните митинзи да ги одржат на ист ден и на исто место, и се чини дека и двете опции сметаат дека имаат монопол врз просторот( и покрај тврдењата дека општинската власт и органите на МВР дале согласност, што во најмала рака е ) , но и времето на нивните поддржувачи, останува да видиме дали на крајот една од коалициите сепак ќе попушти… И двете спротивставени коалиции тврдат дека од општинските власти и органите на МВР е дадена согласност за одржување на митинзите, што создава простор за многу шпекулации, а и потенцијални тензии, како и плодно тло за немири, што според вжештените наративи на одредени политички „натпреварувачи“ во овој изборен циклус, би било „цреша врз програмната торта“. Инаку, во интервју за Слободна Европа, објавен на 24 март 2024 година, техничкиот министер на МВР, Панче Тошковски изјави дека е сомнително е што СВР Тетово доби нов началник на неколку денови пред неговото доаѓање на функција и Владата не дозволи да е сменет, тврди министерот. Тој посочи дека со началникот се сретнале и добил гаранција дека ќе има мирни избори, но сепак засилено полициско обезбедување ќе има во Тетово и Гостивар. „Моите механизми се, во рамки на одредбите од законот кои се насочени кон овозможување на соодветни предуслови, да сториме се што можеме за да имаме фер и демократски избори. Максимално да го засилиме тој дел таму со полициски службеници, да побараме поддршка од нашите меѓународни партнери, ОБСЕ ОДИХР изразија огромна загриженост за овој факт, тој дел ќе биде засилено покриен и со набљудувачи од нивна страна.“, порача Тошковски. Со оваа изјава на Тошковски, еден месец пред иборите, и со последните случувања на теренот во последните денови на кампањата за парламентарните избори, како што е судирот на двете коалиции во Тетово, се остава простор и за дополнителни сомнежи и шпекулации дека ваквите „недоразбирања“ или „случајности“, се всушност дел од предвремено „акциско планирање“ од одредени центри. Дијана Тахири / Цивил Медиа...

„Доколку победи СДСМ, заедно со ДУИ побрзо ќе може да се состави новата влада, доколку успеат опозиционите партии да победат, мислам дека ќе им треба некаде до јули месец, а можеби подолго време да ја состават владата“, вели Нано Ружин – македонски политичар, дипломат, универзитетски професор и поранешен амбасадор на Македонија во НАТО, анализирајќи ги резултатите на првиот круг на претседателските и настапот на партиите на претстојните парламентарни избори – Jас можам само да се реферирам врз досегашните анкети исто така врз основа на резултатите коишто беа, регистрирани за време на првиот круг на претседателските избори, каде иако некои кандидати избегнуваат да се претстават како кандидати на една или друга партија, сепак јасно е дека партиите на опозицијата, овој круг извојува голема победа, така што се смета дека ВМРО-ДПМНЕ можеби ќе успех, доколку е успех доволен број на гласови да направи коалиција со ВЛЕН и со Максим Димитриевски – ЗНАМ, и уште други некои помали партии, такви се предвидувањата. Од друга страна во СДСМ се чувствува, се почувствува одредена нова свежина, меѓутоа не знам, стравувам дека тоа повеќе нема да поправи многу во изјаснувањето на избирачите, изјави Ружин за „Фронтлајн“. Тој смета дека до крајот на годината ќе се реализира промената на Уставот. – Моите сознанија се дека до крајот на годината ќе се реализира промената на Уставот, барем до тоа што се однесува во одрекнување на оваа можност од ВМРО-ДПМНЕ, сепак мислам дека брзо ќе се најде солуција за ова прашање. Трето, е што се очекува, би рекол балкански, меѓутоа и поширок специјалитет во младите „транзициони“ општества е да дојде до еден вид на реваншизам врз политичките противници. Исто така може да анализираме што ќе се случи доколку ДУИ победи на избори и се наметне како најголема партија на Албанците која ќе бара да влезе во владата, коишто имаат исто таква амбиција, значи тука се можни одредени тензии во оваа релација. Од друга страна ќе видиме каков ќе биде односот ВМРО-ДПМНЕ наспроти СДСМ и нивниот однос кон малите партии, нагласи тој. Ерол Ризаов – новинар и политички аналитичар во својот последен авторски текст пишува за политичките комбинаторики и претстојните парламентарни избори. Тој вели дека иако изборите уште неодржани, почнала власта да се дели како на пазар. – По големата победа од првиот круг на претседателските избори за победниците завршија и парламентарните избори пред да се одржат. Велат готово е. Почна на големо лицитацијата за поделба на власта како на пазар, онака од око, или како што се вели на ѓутуре. Фрчат фактури од сите страни за наплата на својот дел од „твоја Македонија“ како да е воен плен. Во еуфорија од вратената гордост на граѓаните камбаните ечат за национално единство. Се бара македонска влада составена од македонски политички партии која, се разбира, ќе упати „симболична“ покана под одредени услови во неа да има свои претставници и албанската опозиција според тоа што ќе им се понуди, пишува меѓу другото Ризаов. Парламентарните избори заедно со вториот круг на претседателските избори ќе се одржат на 8 мај. Дестан Јонузи / Фронтлајн...

Канцеларијата на Обединетите нации за координација на хуманитарни прашања (ОЦХА) соопшти дека отстранувањето на бомбите и другите видови неексплодирани смртоносни средства во Појасот Газа може да потрае 14 години. Според процените на ОН, за време на војната во Појасот Газа настанати се 37,5 милиони тони урнатини, а поголемиот дел од нив е покриен со бомби и други видови муниција кои не експлодирале. ОЦХА соопшти дека околу два милиони луѓе или половина од населението на Појасот Газа, нашле засолниште во Рафа, но немаат пристапат до основните потреби како што се здравствена заштита, чиста вода и санитарни објекти....

Европската комисија отвори формална постапка со цел да процени дали социјалните мрежи „Фејсбук“ и „Инстаграм“, кои се во сопственост на „Мета“, го прекршиле Законот за дигитални услуги на ЕУ (ДСА) во делот на заштита на европските граѓани од ширењето на дезинформации и манипулации од трети земји. Постапката треба да ги испита политиките и практиките на „Мета“ во врска со спречување на манипулативни реклами и политички содржини на нејзините две социјални мрежи. Комисијата се сомнева и дека механизмите за означување „нелегални содржини“ и за заштита на корисниците не се во согласност со барањата на Законот за дигитални услуги, како и дека постојат недостатоци во пристапот на истражувачите до податоците на „Мета“. Постапката е отворена врз основа на прелиминарна анализа на Извештајот за проценка на ризикот доставен од „Мета“ во септември 2023 година и на одговорите на компанијата на формалните барања за информации доставени од ЕК за нелегалните содржини и дезинформации, за пристапот до податоци, претплатата и користењето на генеративната вештачка интелигенција. Постапката ќе биде насочена кон проверка на сомнежите на Еврокомисијата дека „Мета“ не ги почитува обврските од ДСА поврзани со спречување на ширењето на манипулативни реклами, на кампањи за дезинформации и за координирано несоодветно однесување, кои може да претставуваат ризик за изборните процеси, основните права и заштитата на потрошувачите. Ова пред се ќе биде насочено на проверка на видливоста и пристапот до политички содржини на „Инстаграм“ и „Фејсбук“. Комисијата, исто така, се сомнева дека Механизмот за известување и дејствување на „Мета“, кој им овозможува на корисниците да пријавуваат нелегални содржини на нејзините социјални мрежи, не е во согласност со правилата на ДСА. Во пресрет на изборите за Европскиот парламент, но и во повеќе земји членки на ЕУ, согласно Законот, ЕК бара од „Мета“ воспоставување алатка за ефикасна јавна контрола за следење на содржините објавени на нејзините платформи во реално време. Во овој дел, „Мета“ има рок од пет работни дена да соопшти кои мерки ги преземени во оваа насока, по што Комисијата го задржува правото да преземе свои мерки во случај тие активностите на компанијата да ги процени за недоволни. Доколку се потврдат сите сомнежи на ЕК, тоа би претставувало прекршување на девет членови по 13 ставови од Законот за дигитални услуги. Врз основа на резултатите од постапката, ЕК ќе донесе одлука за следните чекори. На 25 април минатата година „Фејсбук“ и „Инстаграм“, заедно со уште 17 други социјални мрежи, пребарувачи, сајтови и страници за е-трговија, беа прогласени за „многу големи онлајн платформи“, бидејќи имаат повеќе од 45 милиони месечни активни корисници во ЕУ, по што до крајот на август мора да се усогласуваат со низа обврски утврдени во Законот за дигитални услуги. Дополнително, статус на „многу големи онлајн платформи“ им беше доделен на уште четири интернет страници...

Само 2,75 проценти од потребите за електрична енергија е обезбедена од увоз изминатата година, покажуваат податоците од Годишниот извештај за 2023 година што Регулаторната комисија за енергетика (РКЕ), водни услуги и услуги за управување со комунален отпад (РКЕ) го достави до Собранието на Република Северна Македонија, соопштија денеска од РКЕ. – По 32 години независна република, конечно можеме да соопштиме дека сме на праг до енергетски независна држава кога е во прашање електричната енергија. Податоците покажуваат дека Eldorado-то на инвестиции во фотонапонски централи, каде има пораст во инсталираниот капацитет за 251 проценти во споредба со 2022 година, го стопи увозот од 30 проценти на 2,75 проценти. Овој успех има сеопфатно влијание, како кон енергетска транзиција, така и кон финансиските текови преку намалувањето на дефицитот, посочил Марко Бислимоски, претседател на РКЕ, се наведува во соопштението. Во 2023 година, се додава, се регистрирал раст на извоз на нафтените деривати при што кај бензините имало забележителен раст на извезените количества за 139,53 проценти во однос на 2022 година, кај млазното гориво извозот е зголемен за 38,41 проценти и кај дизел горивата извозот има раст од 2,31 проценти, што е потврда, се подвлекува, дека во земјава има горива со најниска цена. Како што стои во соопштението од РКЕ, останува високо нивото на неприходуваната вода од 62,29 процент поради кој РКЕ инсистира да и се даде во целост надлежноста за регулирање на крајната цена на вода....

...

Министерката за култура, Бисера Костадиновска-Стојчевска го честита Светскиот ден на џезот, со почит и благодарност кон основоположниците на овој жанр, на сегашната генерација џезери и на сите љубители на џез-музиката. „Џезот е составен дел од нашата музичка традиција, а нашите музичари се гордост по која сме препознаени и кои со својот креативен израз ја афирмираат нашата земја на регионалната и светската сцена“, истакнува Костадиновска-Стојчевска. Таа додава дека наша заедничка цел е да ги зачуваме талентираните џез-музичари дома, да им овозможиме траен и одржлив ангажман, да им создадеме услови за нивна промоција и за негување на џез-културата низ целата држава. „Затоа, чест ми е што со наша искрена поддршка, џез-музичарите, со своето активно дејствување и уметничка страст, се изборија за основање на Национален џез-оркестар“, вели министерката за култура, потенцирајќи дека бројната публика на нивните концерти, но и на традиционалната прослава по повод Светскиот ден на џезот, потврдува дека македонската култура е интегрален дел од интернационалното џез-семејство, кое ја слави моќта на слободниот израз, различностите, отвореноста и мултикултурализмот....

Владејачката грузиска партија „Грузиски сон“ вчера организираше „контрапротест“ за поддршка на таканаречениот „руски закон“ за странски агенти, кој доаѓа како одговор на големите антивладини протести кои со недели го потресуваат Тбилиси, поттикнати од повторното воведување на нацрт-законот за странски агенти од страна на Грузискиот сон. Грузиската претседателка Саломе Зурабичвили го нарече вчерашниот митинг на владејачката партија Грузиски сон во Тбилиси, која го промовира скандалозниот предлог-закон, „акција на Путин“. „Вчера, 15-ти ден од масовните спонтани протести против „рускиот закон“ и за европската иднина на Грузија. Денес е „акцијата“ на Путин, за која државните службеници беа во автобус до Тбилиси за да им аплаудираат на одлуките на владејачката партија. слободна Грузија, европска Грузија!“ напиша Зурабичвили на социјалната мрежа Х. Како што пренесува NewsGeogia, владејачката партија вчерашниот настан го нарекува „народно собрание“. Главната цел е да се покаже дека мнозинството од општеството го поддржува предлог-законот за „странски агенти“ и други контроверзни иницијативи кои, според критичарите, ја оддалечуваат земјата од Европа. Партијата Грузиски сон вети дека најмалку 100.000 луѓе ќе се приклучат на контрапротестот додека, според проверувачите на факти, до 107.000 луѓе учествуваа на вчерашниот антивладин протест со барање за повлекување на нацрт-законот за „странски агенти“. Сите дојдоа од своите сопствена слободна волја без дополнителна мобилизација. Основачот на грузиската владејачка партија Грузиски сон, милијардерот Бидзина Иванишвили имаше обраќање на масовниот провладин митинг во Тбилиси, поттикнато од наводниот „заговор“ на западот против Грузија, пренесува ОЦ Медиа. Во говорот пред десетици илјади луѓе пред парламентот во понеделникот вечерта, Иванишвили посочи дека западните земји се контролирани од таен глобален заговор на кој грузиската влада успешно се спротивставува. Тој ја осуди, како што ја нарече, „глобалната партија на војната“, за која рече дека е одговорна за августовската војна во 2008 година и руската инвазија на Украина, како и предложи „странска агенција“ да ги назначи владетелите на Грузија помеѓу 2004 и 2012 година. На демонстрациите, наречени „Универзално собрание на народот – Татковина, јазик, вера!“ беа забележани илјадници луѓе кои со автобуси влегоа во главниот град од владејачката партија, додека опозициските медиуми известуваат дека државните службеници и другите владини службеници биле принудени масовно да присуствуваат. Протестите против нацрт-законот за странски агенти продолжуваат во Грузија, бидејќи владејачката партија Грузиски сон продолжува со контроверзниот закон, откако Комисијата за правни прашања на Парламентот го поддржа нацрт-законот за странски агенти на своето второ рочиште. Како што објави предходно ЦИВИЛ Медиа, грузискиот парламент на 17 април го одобри законот за „странски агенти“ во прво читање. Документот го поддржаа 83 пратеници, ниту еден не гласаше против, по што избија жестоки судири помеѓу демонстрантите и полицијата во главниот град на Грузија, Тбилиси, во вторникот, додека парламентот на земјата продолжи со расправата за контроверзниот нацрт-закон за „странски агенти“, критикуван од западните и домашните противници како авторитарен и инспириран од Русија. Нацрт-законот, кој критичарите го нарекоа „руски закон“ поради паралелите со законодавството што го користи Кремљ за сузбивање на несогласувањето, повторно беше воведен за дебата од владејачката партија Грузиски сон, откако беше отфрлен минатата година поради бранот протести. Законодавството, кое ќе бара од организациите кои прифаќаат средства од странство да се регистрираат како странски агенти или ќе се соочат со парични казни, беше критикуван од западните земји, вклучително и САД и Велика Британија, а групите за човекови права го гледаат како обид за намалување на основните слободи во земјата. Грузиската претседателка Саломе Зурабичвили изјави дека го смета контроверзниот нацрт-закон за странски агенти за ужасна идеја и дека е дел од руската „хибридна војна“, истакнувајќи дека истото го покажало и грузиското општество со излегувањето на улица против донесувањето на законот кој таа го нарече „руски закон“ Сега, кога сме еден чекор поблиску до ЕУ, кога до крајот на годината би можеле да имаме отварање на преговорите за интеграција, што е многу значаен чекор, затоа Русија „ја започнува својата хибридна стратегија“ за да ја попречи Грузија од нејзиниот пат кон интеграција во ЕУ, истакна грузиската претседателка и додаде дека на Русија „очигледно и помагаат [грузиските] власти денес“ Драган Мишев / Цивил Медиа...

Одделението за радијациона заштита при Институтот за jавно здравје е во завршна фаза на имплементирање, тестирање и пуштање во работа на новиот мерен систем за детекција на радиоактивност во воздухот и рано предупредување при нуклеарен или радиолошки настан од локален или глобален карактер. Како што информираат денеска од Институтот, овој систем, што се состои од 12 мерни станици и инструменти, овозможува мониторирање, мерење и брза детекција на радиоктивноста во воздухот во Република Северна Македонија, што е главна задача на Одделението за радијациона заштита во ИЈЗ, согласно законската регулатива. – Нашите нови мерни станици за рано известување се инсталирани во Центрите за јавно здравје низ нашата земја и истите се дел од европската мрежа и платформа за размена на радиолошки податоци EURDEP. Резултатите од мерењата за радиоактивноста се видливи и достапни за сите членови на оваа платформа, како и за нашето население. Европската база на податоци се состои од механизам за континуирана размена на податоци во реално време, со веб приказ на податоците од радиолошкиот мониторинг на 39-те земји учеснички, појаснуваат од Институтот. Потсетуваат дека Одделението за радијациона заштита при ИЈЗ уште во 2013 година потпиша договор со EURDEP и со Европската комисија, а оваа година се обновија протоколите за испраќањето мерните податоци до Европската платформа за размена на радиолошки податоци (EURDEP). – На веб-страницата на ИЈЗ достапна е информативната страна EWRMNS-MK од овој национален мониторинг систем каде се прикажуваат податоците од мерењата за 12-те градови во Република Северна Македонија. Очекуваме дека новиот мерен систем ќе биде стабилен и безбеден. Тоа значи дека истиот ќе придонесе за брза реакција при вонредни нуклеарни и радиолошки настани, согласно директивите на МААЕ, Дирекцијата за радијациона сигурност на РСМ и протоколите за заштита од јонизирачко зрачење и радиоактивност регулирани во нашата земја, нагласуваат од Институтот. Мониторингот и детекцијата се прва, најбрза информација, како што истакнуваат од Институтот, за тоа дали има промени во радиоактивноста во животната средина, со што се овозможува итно преземање потребни мерки за спречување прекумерното озрачување на населението, во случај на нуклеарна несреќа од глобален или локален карактер....

Јане Ѓорѓиоски: Партиските ботови на социјалните мрежи скриени зад измислени имиња и идентитети, безкрупулозно напаѓаат со пропаганда и говор на омраза кон неистомислениците....

Меланомот е најопасен облик на рак на кожа, а може да се излечи доколку се открие навреме, порачуваат од Институтот за јавно здравје денеска, во пресрет на мај – месецот на борба против ракот на кожата. – Иако меланомот може да ги зафати сите делови на кожата од телото, сепак тој најчесто се јавува на деловите од телото што се најмногу изложени на сонце, предупредуваат од Институтот. Постојат повеќе начини за луѓето да се заштитат од ризик факторите, поврзани со меланомот. Како што наведуваат од Институтот, треба да се избегнуваат најтоплите часови во текот на денот, добро да се покрие телото и да се користат заштитни средства против сонце....

Интернет партиските ботовите на социјалните мрежи не се феномени што се јавуваат инцидентно. Тие се систематски креирани лажни профили што делуваат наменски. Ако сакаме да ја разбереме феноменологијата на ова појава што се засили со појавата на социјалните мрежи ќе ни треба цела студија. Една позајмена дефиниција вели дека „во преносно значење, партиски ботови се нарекуваат членовите на политички партии (обично оние пониските) кои за мал надоместок пишуваат афирмативни коментари на социјалните мрежи во корист на својата партија или нејзиниот водач, користејќи најчесто црна пропаганда со говор на омраза кон неистомислениците. Ваквите активности се најизразени во текот на предизборните кампањи“. Партиските ботови на социјалните мрежи скриени зад измислени имиња и идентитети, безкрупулозно напаѓаат со пропаганда и говор на омраза кон неистомислениците. Коментарот на измислен Фејсбук профил со име Jovanka Petkovska Kisheshlover, ставен на објава на Фејсбук страницата на Фронтлајн е она што поттикна со еден пример да се демистифицара како функционираат партиските ботови. Снимка од екран од објава на Фејсбук страницата на Фронтлајн Од она што може да се види се работи за фејсбук профил отворен во октомври 2015 година. Ако го пребарате изворот на профилната фотографијата (лесно, со десен клик на фотката) откривате дека се работи за украдена фотографија на извесна порно ѕвезда Kendra Lust. За да имате претстава за каква систематска пропаганда се работи, треба да се забележи начинот на кој овој лажен профил на ботот е одржуван уште од 2015 година. Од почетокот до денес, има постирано стотици фотографиии и сите се украдени фотографии од иста личност – од порно ѕвездата Kendra Lust, потпишани како да се на Jovanka Petkovska Kisheshlover, проследени со краток текст на фотографијата што обично е нешто секојдневно. Под секоја објава има стотина импресии. Така ботот, со провокативни фотографии, намамува публика на фејсбук профилот. После неколку вакви и слични објави, следува целта на пропагандата на лажниот профил, од која може лесно да се забележи дека се работи за партиски бот кој работи во корист на ВМРО-ДПМНЕ и актуелната кандидатка за претседател на државата Гордана Силјановска. Начинот на објави (неколку провокативни фотографии од порно ѕвездата, па пропаганда од ВМРО-ДПМНЕ), се влечи од почетокот на отворањето на лажниот фејсбук профил на ботот именуван како Jovanka Petkovska Kisheshlover, до денес. За да се долови некоја локална автентичност ботот често користи и фотомонтажи Фотомонтажи со експлицитниот говор на омраза и дисквалификациите по партиска или друга основа се најчестите објави, но доминираат и етничката и верска нетрпеливост. Колку партиски ботови на социјалните мрежи виреат може само да претпоставиме, ги среќаваме секојдневно но не им придаваме големо значење. За разлика од обичните партиски ботови, она што обрнува посебно вимание е дека во овој случај се работи за професионално водење на партиска кампања од страна на бот што влече корен безмалку цела деценија. Јане Ѓорѓиоски / Фронтлајн...

Дехран Муратов: Се поставува прашањето кој и зошто во време на изборна кампања даде знак за јуриш!? Линк...

Двајца момци од населба Сингелиќ (Ченто) брутално претепани од група на хулигани. Напаѓачите се дел од навивачката група “Комити”, објави ПорталХ. Од МВР соопштуваат дека се преземаат мерки за расчистување на случајот. „На 28.04.2024 во 23.15 часот во СВР Скопје, од Градска општа болница „Св.Наум Охридски“ било пријавено дека кај нив со тешки телесни повреди бил донесен малолетник од Скопје. Според пријавеното, околу 22.40 часот на подрачјето на општина Гази Баба во Скопје, тој и негов другар биле нападнати со дрвени и метални предмети од неколку други малолетници. Се преземаат мерки за расчистување на случајот“, велат од МВР. На Фејсбук страницата „Комити Ченто“ на 19 април 2024 (девет дена пред физичкиот напад) е објавена фотографија со неколку момчиња кои држат транспарент „Чентовци подготвени за јуриш!!!“, со дополнителен коментар „Ченто е подготвено, се чека знак за јуриш!“. Девет дена подоцна добиле амин за јуриш и епилогот од тоа е истепани двајца Албанчиња, од кои едниот заврши со скршен нос, другиот со скршена рака. Се поставува прашањето кој и зошто во време на изборна кампања даде знак за јуриш!? Д. М. / Цивил Медиа...

Филип Конески: Скопје е град каде овој стил има најимпозантни остварувања и како таков треба да го препознаеме и запишеме во градителското наследство во кое македонските архитекти дале голем придонес. Линк...

Тина Иванова: Скопје мора и треба да изнајде начин да го врати сјајот на брутализмот. Тој е неговата идентификација. Во спротивно, ќе треба да мислиме дека градот доживеал уште еден катастрофален земјотрес, за среќа, овој пат без човечки жртви. Но, со разорен дух. Линк...

Израелските преговарачи го намалија бројот на заложници што бараат да ги ослободи Хамас во почетната фаза од примирјето на 33 од 40, соопштија вчера израелските власти, нудејќи навестување на надеж за прекин на огнот во Појасот Газа. Преговорите за прекин на огнот се во мирување со недели, но, како што пренесува Њу Јорк Тајмс според двајца официјални претставници, делегацијата од Израел планираше да отпатува денес за Каиро за да ги продолжи преговорите, но само доколку Хамас се согласи да присуствува. Хамас не одговори на барањето за коментар дали ќе испрати свои претставници во Каиро. Висок функционер на Хамас во понеделникот на социјалните мрежи изјави дека групата го проучува новиот израелски предлог. Американскиот државен секретар Антони Блинкен, кој во понеделникот се состана во Саудиска Арабија со арапски дипломати, рече дека одговорноста сега е на Хамас. Во обид да го зголеми притисокот врз лидерите на Хамас да го прифатат договорот за прекин на огнот, претседателот Бајден планира да разговара во понеделник со лидерите на Египет и Катар. Но, може да останат други сериозни пречки, меѓу нив барањето на Хамас за траен прекин на огнот и инсистирањето на Израел да ја оствари својата цел за искоренување на милитантите, вклучително и во нивниот последен бастион во јужниот град Рафах. Патрик Кингсли, шеф на бирото на Тајмс во Ерусалим, истакна дека „има многу пречки“ пред можниот договор. „Хамас сака примирје што ќе му даде шанса да ја преживее војната како воена сила, додека Израел сака договор што ќе и овозможи на неговата армија шанса на крајот да продолжи со борбите и да го уништи Хамас“, рече Патрик. „Затоа Израел сака краток прекин на огнот, додека Хамас сака подолг кој би можел да биде одвлечен во трајност“. Во меѓувреме, додека ширум светот се одржуваат масовни протести за поддршка на Палестинците, арапските лидери ги задушуваат пропалестинските протести во нивните земји од страв дека бесот на демонстрантите може да се прошири и на нивните влади. Подготви: Д. Мишев / Цивил Медиа...

Вработените во Фондот за здравствено осигурување денеска одржуваат предупредувачки протест со барање за усогласување на платите со растот на минималната плата. На протестот пред Фондот за здравство беше порачано дека доколку не им се исполни барањето од 1 јуни ќе стапат во генерален штрајк. Бранко Аџигогов, претседател на Синдикалната организација на ФЗОМ, рече дека доколку до 15 мај не се преземе ништо првенствено ќе започнат секој ден во сите градови од еден до два часа со предупредувачки протести. -На минатата седница од петокот нашата точка за усогласување на нашите плати согласно Законот за минимална плата беше одложена на неопределено време односно после изборите, како што знаете во изминатиот период, вработените штрајкуваа со цел да им остане иста платата, применетата одлука од Владата после штрајкот се однесува на тоа дека платите ни остануваат исти до 31 мај, времето се ситни и остануваат само уште 30 дена додека дознаеме колку ќе имаме ние плата, појасни Аџигогов. Додаде дека станува збор за усогласување од 2 392 денари по лице и дека иако навидум делуваат како малку пари, се работи за законска обврска која мора да биде исполнета. Дополнително, бараат да се донесе и вредносен бод, за да се зачуваат тие плати што ги имаат. Велат дека се разочарани од односот на управниот одбор на Фондот, бидејќи членовите според нив, не сакале да изгласаат порамнување на платата на состанок кој се одржал при крај на минатата недела, кога точката за усогласување на платите била отстранета од дневниот ред и оставена за после изборите. -Ние сакаме да го предупредиме овој состав на управниот одбор да седне да си ја сработи својата работа и да ја донесе одлуката, да не не држи во неизвесност. Со оглед на тоа дека изјавиле дека немаат намера до формирање на нова влада да донесат одлука останува прашањето зошто управниот одбор воопшто постои, би било поетички да си дадат отказ и да дојдат лица кои ќе си ја сработат работата, посочи Аџигогов. Вработените во ФЗОМ, исто така бараат Управниот Одбор на Фондот да биде целосно разрешен и да биде поставен нов, затоа што тројца од членовите биле пензионери и со истечени мандати. Пред три месеци, Фондот за здравство стапи во штрајк поради опасноста дека платите ќе им се намалат за 21 процент, меѓутоа владата донесе одлука тие да останат непроменети по што штрајкот беше прекинат....

Дополнителниот заменик министер за внатрешни работи Митко Бојмацалиев заедно со директорот на БЈБ, Сашо Тасевски, денеска остварија работни средби со раководствата на Полициските одделенија Матејче, Арачиново и Шуто Оризари, во пресрет на парламентарните и вториот круг од претседателските избори 2024 година, а со цел гарантирање фер, слободни и демократски избори, како и согледување на постигнатите резултати во првото тримесечје од 2024 година, информираат од Министерството за внатрешни работи. Притоа, делегацијата од МБР била информирана за редовно функционирање на локалните штабови во рамки на Оперативниот Штаб на МВР. Во соопштението се додава дека во однос на резултатите на овие организациски единици, безбедносната состојба е стабилна и поволна, а за одбележување се расветлените кривични дела кражба на електрична енергија. -Во Полициското одделение Матејче имаме вкупно 20 кривични дела, од кои 17 се за кражба на електрична енергија, додека во Полициското одделение Арачиново регистрирани се 21 кривично дело кражба на електрична енергија. Во однос на Полициско Одделение Шуто Оризари, за одбележување се 13 пријавени настани за нарушување на јавен ред и мир, од кои сите се расчистени со поднесени прекршочни пријави. Воедно, имаме 35 кривични дела по службена должност, од кои 6 се расчистени од ЕВР Чаир, се вели во соопштението од МВР. Бојмацалиев на средбите уште еднаш ја потврдил заложбата за организирање европски избори и на колегите им ја потенцирал важноста од работење исклучиво по закон, а со цел гарантирање на безбедноста на изборните процеси....

„Ви пишувам и ви се обраќам со апел од политичар кој се кандидира на парламентарните избори на 8-ми мај и го бара вашиот глас. Навикнат сум да разговарам со вас за теми поврзани со подобрувањето на деловното опкружување како и поддршката што му е потребна на домашниот бизнис“, се вели во видеото на Фатмир Битиќи, потпретседател на СДСМ и ко-носител на листата на кандидати за пратеници на Коалицијата за европска иднина во Изборна единица 2, во кое се обраќа до домашните бизнисмени. Тој вели дека е среќен што имал можност да води сектор во кој помогнати се повеќе од 900 домашни компании со финансиска поддршка од над 100 милиони евра, притоа изразувајќи благодарност, како што вели тој, за храброста што одлучивте да вложувате во вашиот развој. „Вие сте нашиот македонски бренд и сите заедно реализиравте инвестиции од над 500 милиони евра. Важно е, за вас, за вашиот бизнис, но и за нашата домашна економија, да продолжат овие позитивни политики за поддршка на бизнисот и во иднина. Затоа, СДСМ во следната владина програма предвиде зголемување на финансиската поддршка во вкупен износ од 180 милиони евра“, вели Битиќи во видеото. Тој изразува разбирање за улогата на бизнисот во економскиот раст на земјата и благосостојбата на нашите сограѓани, но и тоа колку е неопходна безусловната владина поддршка во овој поглед. „За да можеме да се развиваме со исто темпо и во следните четири години, потребна ни е вашата помош. На 8-ми мај ве повикувам да ме поддржите гласајќи за СДСМ и „Коалицијата за европска иднина“, под реден број 1 на гласачкото ливче. Се надевам на вашата поддршка!“, повикува Битиќи....

Кралот Чарлс Трети се враќа на јавните должности по позитивниот ефект од лекувањето од рак, пренесе ДПА. Кралот Чарлс од почетокот на февруари се лекува во дневна болница, а извори рекле дека и покрај добрите вести, кралот сè уште има рак и ќе продолжи да се лекува од болеста за која не се откриваат детали. Чарлс и кралицата консорт Камила денеска ќе посетат центар за лекување на рак за да се сретнат со медицински специјалисти и пациенти. Настанот има за цел да ја подигне свеста за важноста на раната дијагноза и да ги истакне иновативните истражувања, поддржани од Cancer Research UK, кои се спроведуваат во болницата. Британскиот крал Чарлс во јануари помина три ноќи во болница за операција на зголемена простата, при што му беше откриен рак, но не рак на простата. Откако неговата дијагноза беше објавена на 6 февруари, тој ги одложи сите јавни ангажмани, но продолжи со своите должности како шеф на државата во палатата, со аудиенции и состаноци....

ТИНА ИВАНОВА Желбата за враќање на некое изгубено време, истражувањето низ остатоците од колективнитеи личните сеќавања, врежаните слики кои оживуваат во фантазијата со тажен крик дека нештата коишто биле добри, завршиле, се нарекува носталгија, иако неретко не е само тоа. Тоа е често копнеж или вресок по нешто што во меѓувреме се уништило, изумрело, без идеја да се сочува како трајна вредност, или без цел да се претвори во подобро, поинакво, ама со ист квалитет. Во последно време, во овој контекст, се зборува и за брутализмот како еден навистина фасцинантен период во архитектурата, а кој е толку присутен во Скопје (и во светот, се разбира), што денес навистина боли неговото отсуство. Брутализмот кој не е само архитектура, кој не е само еден носталгичен пејзаж, кој не е само еден период којшто некои генерации го паметат – туку е симбол на градот, негов идентитет, негова традиција, и за многумина, убавина која секогаш плени, колку и некои да сакаат да ја сместат во „естетиката на грдото и суровото“. Токму затоа, боли до срж кога сме сведоци на неговото (само)уништување. Доаѓаат нови генерации, променети, кои носат свои очила, но, кои исто така се воодушевуваат, без страв, и на футуризмот, и на „ретро“ уметноста и на архитектурата. Но, за жал, за нив, брутализмот на некој начин е некомуникативна градба за која можат само да фантазираат низ размислите „што се случувало во ‘она’ време и како тие објекти функционирале“ и да се чудат на нивната ефикасност во траењето, иако голем дел од нив за жал, денес се често без никаква употреблива вредност. За нив, тоа сега е „ретро“, винтејџ уметност, која може да се претвори во некој културен објект кој, пак, би можел дури да има и музејска вредност и да ја раскажува вистината за една „вечност“. Скопје не може да го развива процесот кон оправдување на титулата „Европска престолнина 2028“ без објектите од т.н. брут период. Голем дел од нив денес се само споменици коишто никој не ги одржува, оставени на забот на времето, оставени природата да се „погрижи“ за нив, обраснати со трева, околу нив ѓубре и сигурно многу животинки кои живеат низ пукнатините на бетонските ѕидови. Само туристите се чини, се воодушевуваат на формата, градбата, но и на нивната „дивост“, нивната изолација и трулост, па и на нивната мистика, која за нив е веројатно некаква егзотика на слобода. Наместо, наспроти било каква идеолошка размисла, да прерасне во национално богатство и ако веќе не може да ја има истата намена од првичната замисла, да добие вонвременски уметнички аспект. Затоа што, бруталистичкиот стил, никого не остава рамнодушен, без разлика дали го сакате или не. Фото: Ерина Богоева Само да потсетиме, терминот „брутализам“ потекнува од шведскиот архитект Ханс Асплунд и неговиот израз „nybrutalism“, а го популаризирал британскиот критичар Рајнер Банам во 1955 година кога ја објавил книгата „Новиот Брутализам: Етика или Естетика?“ Тоа е всушност, игра на зборови од француската фраза за груб, необработен бетон – „béton brut“, и не се однесува на „бруталната“ природа на изгледот на објектот. Бруталистичката архитектура е родена во 1950 година кога славниот архитект Ле Корбизје ја дизајнирал „Cite Radieuse“ во Марсеј, повоена зграда за работници, за 1600 луѓе, за која се верува дека го инспирирала бруталистичкото движење. Потоа се проширил во Европа, некогашен СССР и САД, но и во Израел, Јапонија и Бразил. Овој стил го карактеризирал коцкаст и тежок изглед, едноставни линии, без орнаментика, монохроматика, користење на сиров бетон, челик, стакло, камен, груби и необработени површини… Станал популарен, за некои и контроверзен, во 60-тите, биле изградени административни објекти, универзитети, книжарници, паркинзи, шопинг центри, цркви, високи станбени згради, владини згради, но почнал да бледнее во 80-тите кога многумина го сметале за ладен, отуѓен и неадекватен. Светот бил поделен во ставовите за бруталистичките објекти (во СССР, на пример, страдал затоа што го поврзувале со тоталитаризмот), дали да се срушат или да се одржуваат, па и пренаменат. За некои, тешко е да се реновираат поради конструкцијата на лиен бетон, иако успешно беше реновиран Националниот танцов центар, надвор од Париз во 2003, но тешко е и да се демолираат. Затоа, многу се чести јавните дебати во светот за овие објекти и скоро сите се на мислење дека пренамената во културни центри е најадекватна. Денес е повторно во мода, повторно во фокусот на вниманието, и за новите генерации е ново откритие, така што, пак доживува своевидна слава, во скоро сите уметнички сфери. На бетонот не се гледало ниту тогаш, ниту денес, само како на конструктивен материјал без естетска улога. Напротив, се отфрла површната орнаментика и дизајнот станува искрен и чист. Функционален, масивен, монолитен, едноставен – минималистички, со чисти линии, но во кои се крие суштинска убавина – слично како музиката на Филип Глас, Стив Рајх и Тери Рајли. Зошто пишуваме за брутализмот? Затоа што одбележува еден од најзначајните периоди во Скопје, неговите златни години, но е и идентификација на слободата и солидарноста. Никола Наумоски од Културниот центар „Бруталиск“, во изјава за Фронтлајн вели дека брутализмот е повеќе од само еден архитектонски правец. Дека неговата популарност во светски рамки се должи на слободата во формите, чистотата на архитектонскиот израз, стаменоста на објектите. „Но, најважно од сѐ, е неговата ‘искреност’, од каде и доаѓа името на овој правец. Односно, отсуството на фасада кај овие објекти значи дека тие не се кријат зад непотребни разубавувања, туку се потпираат на нивната вистинска убавина содржана и во нивната конструкција, односно скелет.“ „Но“, вели Наумоски – за Скопје брутализмот е многу многу повеќе. Брутализмот за Скопје е она што е класицизмот за Вашингтон или барокот за Виена – неотуѓив дел од историјата на градот Никола Наумоски, Културен центар „Бруталиск“ „Тоа е израз кој го одбележува ‘златното време’ во развојот на градот – неговата постземјотресна обнова. Тоа е времето на меѓународната помош, на првите странски туристи во Скопје, на забрзаната индустријализација и културно процветување незапаметено во нашата историја. За тоа Скопје, се напишани многу книги и снимени многу филмови во кои се раскажани сите потресни човечки приказни за еден град кој за момент се срушил и потоа многу брзо со помош на пријателите од светот бил изграден како модерен и напреден град со сосема променет изглед. Тоа е време во кое истовремено Македонија се гради како држава, Скопје како главен град, а нацијата ги гради своите институции и ги сместува во новите бруталистички згради. Со сплетот на околностите, бришаниот простор, меѓународната помош, ентузијазмот на домашните и странските архитекти и тогашните архитектонски трендови, Скопје ја завршува постземјотресната обнова со 100-ина бруталистички објекти во кои ги сместува најзначајните свои установи, оние кои ја дефинираат државноста, а кои со својата архитектура ги пренесуваат вредностите од тоа време (солидарноста, космополитизмот, модерноста, прогресивноста…). И покрај стиропорот на СК2014 со кој што тенденциозно се уништуваше бруталистичкото наследство, во Скопје сѐ уште има повеќе бетонски спијачи отколку барокни торти Во филмот ‘ВременаБетон’ авторите велат дека Скопје е град со најмногу бруталистички објекти на километар квадратен во светот и тоа е веројатно точно, дури и ако се стави познатата Бразилија во конкуренција. Но, уште поважно, според мене, е што има во тие згради и што тие претставуваат. Градската и Универзитетската библиотека, Универзитетскиот кампус, Академијата, Зоолошката градина, Националниот музеј, Архивот, Метеоролошката станица, Верски објекти, сѐ се тоа објекти од национално значење кои го изразуваат времето во кое нацијата се градела и создавал градот со неа. Според тоа, брутализмот е дел од нашиот идентитет, од митот за создавањето на нашата држава и растот на нашиот главен град. Брутализмот за Скопје е она што е класицизмот за Вашингтон или барокот за Виена-неотуѓив дел од историјата на градот. И покрај стиропорот на СК2014 со којшто тенденциозно се уништуваше бруталистичкото наследство, во Скопје сѐ уште има повеќе бетонски спијачи отколку барокни торти. Во нив се сместени поважни институции, а зеленилото околу нив, иако ги затскрива, сепак ги прави поубави од било кога. Брутализмот, за разлика од СК2014, станува поубав и поубав со секој изминат ден“, вели Наумоски. Фотографката Ерина Богоева, во изјава за Фронтлајн вели дека е фасцинирана од брутализмот и од уметнички аспект, па голем дел од нејзината професија ја посветува токму на овој естетски израз. Она што мора ние да го направиме, е да го одвоиме брутализамот од историско-политичкиот контекст на времето во кое бил создаден, и повеќе да го цениме од уметничкиот аспект на тоа што претставува тој Ерина Богоева, фотографка. „Како уметник, сметам дека значењето на брутализамот (како правец) е огромно, бидејќи претставува иновативност и креативност на едно сосема ново ниво – дотогаш несвојствено за уметноста, особено заради користењето на натур бетонот како основна градбена ќелија на правецот. За Скопје пак, брутализамот има и значење повеќе. Таа иновативност и креативност биле искористени за нова изградба на градот откако бил разрушен, односно со тогашните најмодерни методи, Скопје се кренал како феникс од прашината на земјотресот. Она што мора ние да го направиме е да го одвоиме брутализамот од историско- политичкиот контекст на времето во кое бил створен, и повеќе да го цениме од уметничкиот аспект на тоа што претставува тој“, вели Богоева. Архитектот Филип Конески има идентичен став. Филип Конески, архитект „Брутализмот како стил се развива во 50-тите години на 20. век, период по Втората светска војна што го става во контекст на желбата за трајна обнова. Тоа е и период кога модерната претставува преголем контраст на еклектичните стилови, од декорирани кон целосно чисти фасади, период на преразмислување. Потребата од нови трајни вредности, но и инспирацијата конструктивниот материјал да се претопи во искрена архитектура со поголема физичка издржливост и отпорност на оштетувања создава архитектонски скулптури, со мисла на футуризам. Скопје е град каде овој стил има најимпозантни остварувања и како таков треба да го препознаеме и запишеме во градителското наследство во кое македонските архитекти дале голем придонес Во локалниот контекст, брутализмот исто се појавува по големиот катастрофален земјотрес во Скопје, што е исто време на голема обнова. Пркосењето на рушливоста на старите системи на изградба, напредокот на инженерството и повторно идејата да се изгради нешто кое нема да биде лесно, да падне под природните појави или воените дејствија, отвора пат за домашниот бетонски белег на новите градски и државни институции. Значајноста е уште поголема од аспект на локалниот стил кој го следи светскиот тек на мислата со силни инспиративни маркери во традиционалната архитектура, што пак, создава една доцна модерна македонска архитектура. Скопје е град каде овој стил има најимпозантни остварувања и како таков треба да го препознаеме и запишеме во градителското наследство, во кое македонските архитекти дале голем придонес“, заклучува Конески. Скопје мора и треба да изнајде начин да го врати сјајот на брутализмот. Тој е неговата идентификација. Во спротивно, ќе треба да мислиме дека градот доживеал уште еден катастрофален земјотрес, за среќа, овој пат без човечки жртви. Но, со разорен дух. Специјално за Првата линија. Дозволено преземање само со писмена дозвола од редакцијата на Фронтлајн....

На полноќ истекува рокот за пријавување на избирачите кои се болни или немоќни за да може да бидат посетени во своите домови на 7 мај и да гласаат на парламентарните избори. Пријавувањето е во Општинските изборни комисии и се однесува само за парламентарните избори, додека прифатените барања на болните и немоќни лица за гласање на претседателските избори на 24 април се важечки и за вториот круг од претседателските избори. -Избирачот кој не е во можност да гласа на гласачкото место (немоќно или болно лице), а сака да гласа за тоа ќе ја извести ОИК најдоцна 7 дена пред денот определен за гласање односно до 30 април на полноќ, стои во Роковникот за парламентарните избори на Државната изборна комисија. За лицата кои се болни или немоќни а сакаат да гласаат исто така до ОИК треба да биде доставена соодвтена медицинска документација. На 4 мај истекува рокот за барања за гласање на лица кои се во домашен притвор. Болните и немоќните, затворениците, лицата во домашен притвор и лицата во старските домови гласаат еден ден пред изборите и тоа на 7 мај....

Поради празникот 1 Мај – Меѓународниот ден на трудот, утре јавниот превоз во Скопје ќе сообраќа по неделен возен ред. Од ЈСП Скопје информираат дека жичницата ќе работи со вообичаено работо време, а дежурни ќе бидат две билетарници. Од 7 до 14 часот ќе работат билетарниците на Транспортен центар и таа во Ѓорче Петров. Од јавното претпријатие додаваат дека жичницата ќе работи два часа повеќе од досега, односно од 10 до 20 часот. -Во период од 19-19.30 часот е последно возење од долу кон врвот, односно во 19.45 часот е последно возење од врвот надолу, велат од ЈСП Скопје. Работното време е согласно со Одлуката за работно време на Жичарницата во период мај – септември....

Проф д-р ЦанеТ. Мојаноски на замолница за НОВАтв.мк, а во екот на претседателските и парламентарните избори во Република Северна Македонија, за читателите на порталот да подготви студија, практично анализа за структуралната кадровска понуда за годинешниве парламентарни изборни за новиот четиригодишен состав на македонското собрание закажани за 8-ми мај-ти 2024. НОВАтв.мк, во категоријата Тема во 6 последователни продолженија, ќе ја објави студијата на проф. Д-р Цане Т. Мојаноски насловена „Цртички за кандидатската понуда за парламентарните избори во мај 2024 година“. Линк за петто продолжение...

Проф д-р ЦанеТ. Мојаноски Петто продолжение: Карактеристики на кандидатските листи: жени – мажи Во предлогот на листите и Извештајот на Државната изборна комисија, еднаквите можности меѓу мажите и жените, што е нормативно уредено кај нас, се употребува поимот родова застапеност, што во основа се сведува на половата идентификација на кандидатите. Во анализата се користат поимите околу кои постои согласност и се нормативно се уредени. Од понудениот графикон може да се воочи дека од 1677 кандидати 717 или 42,75% се кандидатки, а 960 или 57,25% се кандидати. Овој глобален пресек покажува дека за 14,49% е помал бројот на кандидатките во вкупниот број на предложените на листите. Кандидати за пратеници според полот и возраста: Според возраста најбројна возрасна група се предлозите на возраст од 36 години. Предложени се 47 кандидати. Потоа следуваат оние со 52 години, со 46 предложени кандидати, со 45 години 44 години, исто толкав број и со 59 години, па следуваат кандидатите со 33 и 40 години со 43 кандидати. Од предложените кандидатки по 22 се на 33 и на 52 години, по 21 се на 32 и 49 години, 20 кандидатки се на 40 години и по 19 кандидатки се на 36, 45 и 46 години, потоа по 18 кандидатки се на возраст од 23, 38 и 39 години и по 17 кандидатки се на возраст од 41, 44, 51, 54 и 59 години. Возраста на кандидатите има определени специфичности. Имено во оваа група нај зачестена возраст е онаа од 47 години со 30 кандидати, потоа со 56 години 29 кандидати, со 36 години 28 кандидати, со 53 години 26 кандидати и со 35, 42, и 45 години по 25 кандидати. Податливи карактеристики се забележуваат кај кандидатките на листите за претстојните парламентарни избори. Имено од предложените 717 кандидатки 21 или 2,93% се на возраст од 33 години, 20 или 2,79% се на возраст од 52 години, по 19 или 2,65% кандидатки се на возраст од 32, 40, 45 и 46 години и по 18 или 2,51% кандидатки се на возраст од 38, 39 и 49 години. Од 960 предложени кандидати на листите за парламентарните избори во 2024 година најбројни се (29 или 3,02%) оние на возраст од 47 години, потоа 28 или 2,96% се на возраст од 56 години, 27 или 2,81% се на 35 години, 25 или 2,60% се на возраст од 53 години, 24 или 2,50% се на возраст од 42, 43, 45 и 59 години, 23 или 2,40% се на возраст од 32, 41 и 58 години. На кандидатските листи 102 или 6,08% кандидати се на возраст од 66-70 години, 82 или 4,89% на возраст од 71-80 години и 15 или 0,83% се на возраст од 81-90 години. Од оваа структура по 51 или 7,11% кандидатки се на возраст од 61-70%, 32 или 4,46% се на возраст од 81-80 години и 7 или 0,98% се припаднички на највозрасната група од 81-90 години. Структурата на предложените кандидатки според возрасната група и редоследот на кандидатските листи ги има следните карактеристики. Во првите 10 предложени на листите 4 или 1,12% се кандидатки на возраст до 18 години, 51 или 14,29% се на возраст меѓу 21-29 години, односно 55 или 15,41% се на возраст до 29 години, 38 или 10,65% се во возрасната група од 30-35 години. Може да се воочи дека 93 или 20,05% од кандидатките се наоѓаат во првите 10 на листите, што е една петтина од вкупниот број на кандидати на листите. Ако се има предвид бројот на подносителите на листите и бројот на изборните единици, тогаш можностите за ефектуирање на пратеничкиот мандат има определена веројатност, но во сегашните услови има многу непознати. Втората група кандидатки што се наоѓаат на кандидатските листи во првите 10 по редослед кандидирани е 416 или 62,75% на возраст од 36 – 65 години, како и 40 или 11,20% кандидатки на возраст од 66-90 години. Редоследот на кандидатите на листите според возраста: На првите 10 места од листите се наоѓаат 839 кандидати или 50,03% од вкупниот број. На возраст до 20 години се 7 кандидати или 0,83%. На возраст од 21 – 29 години се 82 или 9,77% кандидати, од 30-35 години 83 или 9,89%. Значи, од 18-30 години се 89 или 10,61% од кандидатите, од 18 – 35 години се 172 или 20,50% потоа следува најбројната група од 36-45 години со 219 или 26,10%, од 46-55 години со 195 или 23,24% од кандидатите, од 56-65 години 167 или 19,25% и над 66 години 86 или 10,24% од кандидатите. На втората половина од кандидатските листи се 29 или 3,46% на кандидатите на возраст од 18-20 години, 127 или 15,16% со возрасен период од 21 – 29 години, односно на возраст од 18-30 години се вкупно 156 или 18,62%. Ако кон оваа група ги вклучиме и кандидатите чија возраст е меѓу 30 – 35 години, 122 или 14,56%, тогаш можеме да констатираме дека 278 или 33,17%, или една третина од предложените кандидати се наоѓаат на втората половина на листите, што во услови на значајна понуда на листи, ја намалува можноста од остварување на положбата некој од овие возрасни групи да биде избран за пратеник. Во возрасната група од 36 – 65 години, во вториот дел од кандидатските листи се наоѓаат 445 или 53,10% кандидати. И последната група на кандидати 115 или 13,72% се на возраст од 66-90 години. Со повнимателна анализа на положбите на одделни возрасни групи на редоследот на кандидатските листи можат да се утврдат веројатноста од избор, но уште повеќе од веројатноста понудениот кандидат во мандатниот период да добие можност да ја извршува пратеничката функција. Кандидатите за пратеници и принципот за еднаква вклученост на жените и мажите Од аспект на залагањето на партиските субјекти за еднаква застапеност на жените и мажите во политиката, да споменеме дека од 1677 предложени 717 или 42,75% се жени, односно 960 или 57,25% се мажи. Иако постои разлика од помала зачестеност на предлозите за кандидатките од -14,49% во однос на мажите кандидати, сепак може да се оцени дека е остварен определен напредок на овој план, што, секако го отвора просторот за постигнување на математички балансирана вклученост на жените на кандидатките листи. Кандидатските листи според предлагач и пол и предлагач се прикажани во Табелата што следува. Податоците упатуваат на тоа дека од 1677 предложени кандидати, 717 се кандидатки. Табела број 2 Кандидати за пратеници, според предлагач и пол жени % мажи % Вкупно % АВАЈА – ДОСТА Е! 32 4,46 48 5,00 80 4,77 ГРУПА ИЗБИРАЧИ ЏУЛА ЧЕЛИКУ 9 1,26 11 1,15 20 1,19 Движење ЗНАМ – За Наша Македонија 53 7,39 67 6,98 120 7,16 ЕДИНСТВЕНА МАКЕДОНИЈА 41 5,72 59 6,15 100 5,96 Коалиција “ЕВРОПСКИ ФРОНТ“ 48 6,69 72 7,50 120 7,16 Коалиција “ТВОЈА МАКЕДОНИЈА“ ВМРО-ДПМНЕ 51 7,11 69 7,19 120 7,16 Коалиција ВЛЕН 53 7,39 67 6,98 120 7,16 КОАЛИЦИЈА ЗА ЕВРОПСКА ИДНИНА – СДСМ 59 8,23 61 6,35 120 7,16 Коалиција ХРАБРО ЗА МАКЕДОНИЈА – ГРОМ 54 7,53 66 6,88 120 7,16 Македонска Ера Трета / Македонски Независни Листи – Суверенисти 53 7,39 66 6,88 119 7,10 ДЕМОКРАТИ 48 6,69 72 7,50 120 7,16 ДЕСНА 28 3,91 51 5,31 79 4,71 Левица 48 6,69 72 7,50 120 7,16 НОВА АЛТЕРНАТИВА 35 4,88 45 4,69 80 4,77 РОДИНА 53 7,39 67 6,98 120 7,16 Работничка партија 18 2,51 22 2,29 40 2,39 ТВОЈА ПАРТИЈА 34 4,74 45 4,69 79 4,71 Вкупно 717 100,00 960 100,00 1.677 100,00 Од понудениот табеларен приказ може да констатираме дека во вкупниот број предложени кандидатки на листите најбројни се на листите на „Коалицијата за европска иднина“ со 59 или 8,23% од вкупниот број кандидатки, односно 49,17% од вкупно предложените од овој политички субјект. Следуваат по 53 кандидатки или 7,53% од вкупниот број од коалиците „Храбро за Македонија“ и “ВЛЕН“, од Движењето ЗНАМ, Родина и Македонска трета ера. Со 51 или 7,11% се кандидатките на листите на Коалицијата “Твоја Македонија“ 51 или 7,11%, со по 48 или 6,69% се кандидатки на листите од Коалицијата “Европски фронт“, Демократи и Левица, 41 или 5,72% се кандидатки од Единствена Македонија, 35 или 4,88% се вклучени кандидатките во листите на Нова алтернатива, 34 или 4,74% во листите на Твоја партија, 32 или 4,46% во листите на Аваја – Доста е!, 28 или 3,91% во листите на Десна, 18 или 2,51% на Работничката партија и 9, или 1,26% во листата на Група избирачи Џула Челику....

На недела од двојните избори на 8 мај, партиите и коалициите продолжуваат со промоција на своите политички понуди на терен, со активности, средби со граѓани, маитинзи и прес-конференции. Додека политичките партии во рамки на кампањата за парламентарните избори ги вкрстија ставовите околу уставните измени, двајцата претседателски кандидати со пораки за просперитетна иднина. Парламентарни избори 2024 Претседателот на СДСМ Димитар Ковачевски вчера од Неготино порача дека со граѓаните ќе ја внесеземјата и во ЕУ и од тоа нема да се откажеме. СДСМ заедно со граѓаните го сруши режимот на Груевски. Режим кој ја блокираше целата наша иднина. СДСМ е заслужен што Македонија стана рамноправна земја членка на НАТО, а ефектите ги чувствуваме денес. Ви гарантирам, СДСМ заедно со вас, со граѓаните ќе ја внесе земјата и во ЕУ и од тоа нема да се откажеме. И јас, но и сите ние во СДСМ, можеби ја плаќаме цената на тешките одлуки, но тоа не смее да не одврати од идејата за прогрес и за суштински напредок на државата. Македонија мора да биде европска земја и нема друг начин како да се направат вистински и опипливи промени дома, истакна Ковачевски. Оние граѓани што избраа да не излегуваат на избори на 24 април, рече дека ги поттикнуваат да излезат сега и да го дадат својот глас за европската иднина. Свесен сум, подвлече, дека нашата инклузивност и концептот на едно општество за сите, често беше злоупотребувана од одредени политички сили и структури во земјата, за лична корист. Ковачевски потсети дека со СДСМ Македонија стана земја кандидат за членство во ЕУ. Претседателот на ВМРО-ДПМНЕ Христијан Мицкоски, вчера порача дека идната влада ќе ја предводи ВМРО-ДПМНЕ и коалицијата Твоја Македонија, а ДУИ ќе одат во опозиција и ќе има одговорност. Мицкоски, рече дека коалицијата Твоја Македонија и ВМРО-ДПМНЕ ќе имаат 61 пратеник, а иден претседател ќе биде Гордана Силјановска Давкова. Тој, истакна дека народот треба да се слуша и затоа, како што рече, ДУИ оди во опозиција и со тоа завршува една неславна ера. Во интервју за „360 степени“, Мицкоски вчера рече дека е убеден дека ВМРО-ДПМНЕ ќе добие мнозинство од 61 пратеник, но и бадентерово мнозинство и го повтори партискиот став во однос на уставните измени, нагласувајќи дека ако уставните измени се услов на коалицијата „Вреди“ за влез во влада, таквиот услов нема да биде прифатен. Македонската евроинтеграција останува приоритет, рече, и тука нема дилеми, но земјава мора да има многу попрецизна позиција и точно да знае дали и каков план има Европа за неа. Во однос на коалицирањето со Вреди, Мицкоски е дециден дека треба да и се даде шанса на опозицијата. Има многу работи кои сметам дека треба да се променат на политичката сцена. Ако ги прашате граѓаните, повеќето, три четвртини од народот, се за тоа ДУИ да оди во опозиција. предолго време се на власт. Треба да им дадеме шанса и можност на другите да се истакнат. Да видиме со каков потенцијал располагаат партиите кои се обединија околу Вреди. За уставните измени нашиот став е јасен и тука нема промени. Не сме отвориле на таа тема разговор. За ЕУ имаме јасна позиција, ние сме за продолжување на македонската евроинтеграција и тука нема дилема, грешките се направени од претходната влада, немаме намера да ги прифатиме, но не ги игнорираме и затоа сакаме да имаме многу попрецизна позициа, да видиме што во суштина има план за нас Европа, дали воопшто има план за нас, да бидеме појасни зашто вака ова е повторно магловито, рече лидерот на ВМРО-ДПМНЕ. Мицкоски, исто така, подвлече дека црвениот картон на СДСМ и ДУИ мора да се даде масовно на 8 мај. Имаме програма која ќе биде дел од идната владина програма и во неа се состојат уставните измени, рече вчера носителот на листата со кандидати од коалицијата Влен/Вреди за Изборната единица 6 и лидер на политичката партија, Биљал Касами во одговор на новинарското прашање за коментар на изјавата на Христијан Мицкоски дека засега немаат добиено услови за заедничко коалицирање во идната влада. Тој потенцира дека основен услов се спроведување на уставните измени. Ние сега не разбираме што тоа значи. Ако некои други, во овој случај ДУИ праќаат емисари до него за да безусловно влезат во идната влада како што влегоа и во досегашните влади, за нас тоа е непоимливо. Во делот на таа програма има и уставни измени, интегрирање во ЕУ и сè што е во делот на подобрување на животот на нашите граѓани и унапредување на државата во процесот на евроинтегрирањето, изјави Касами. Претседателот на Алтернатива, Африм Гаши вчера на прес-конференција истакна дека албанската опозициска коалиција „Вреди“ е гаранција во идната Влада за усвојување на уставните измени. Коалициите на Албанците „Влен“ е гаранција во идната влада дека уставните измени ќе се усвојат и за ова ќе имаме посебна рамка за мерките и роковите за спроведување на оваа обврска. Секако, нашето инсистирање е тие да се усвојат што е можно побрзо и преговорите за пристапување во ЕУ да започнат што поскоро. Мојот последен апел е да работите со голема трудољубивост, посветеност и грижа, со цел победата на 8 мај да биде што повеличествена. Убедени дека сето тоа вреди да се направи. Додека сме овде, морам да Ве повикам да бидете спокојни дека е само пропаганда тоа дека некој ќе ги блокира уставните измени и евроинтеграцискиот пат, рече Гаши. Потенцира дека процесот на уставните измени е комплициран процес и посочи оти за тоа е потребен широк консензус и широка дебата, да се отвори дијалог и да се биде во контакт со пријателите од меѓународната заедница и со бугарската страна. Во рамки на кампањата за парламентарните избори, претседателот на ДУИ и носител на листата со кандидати за пратеници во шестата изборна единица, Али Ахмети, на средби во Теарце и Желино, порача дека граѓаните на 8-ми мај ќеодлучат меѓу две филозофии – интеграција и изолација. Ние сме за мир, ние сме за стабилност, ние сме за најголема безбедност, ние сме за иднината, ние не сакаме да ја враќаме болната историја, на неа треба да се сеќаваме, но да не ни се повтори, да ја изградиме иднината. Нашата иднина е во ЕУ, нашата иднина е 0 проблеми со соседите, да работиме како што сме работеле досега, како што го решивме проблемот со Грција, и како резултат, станавме членка на НАТО, со што обезбедивме многу голема безбедност на нашето место. Како што дадовме придонес и во проблемот со Бугарите, рече Ахмети. Тој посочи дека кога разговара со граѓаните, од нив добива барање земјата да оди напред кон ЕУ. Левица вчера излезе со јавна понуда за за потпишување Македонска платформа во пет точки од страна на сите промакедонски политички партии, со цел, како што порачаа, утврдување национален консензус заради превенција од постојните уцени при составување Влада, кои доаѓаат од партиите на албанското малцинство (потписници на т.н. Тиранска платформа). Лидерот на Левица Димитар Апасиев од Битола вчера истакна дека пред граѓаните стојат три платформи во изборот за претстојните Парламентарни избори и порача дека Левица ќе коалицира со влада која ќе ги прифати црвените линии во одбрана на македонската држава. Претседателот на Движењето ЗНАМ За наша Македонија, Максим Димитриевски, вчера од Охрид и Ресен ги повика граѓаните да се придружат во борбата за менување на владејачката структура, која, како што нагласи, се однароди и од членството на СДСМ и од народот. Нашата цел е да работиме согласно програмските определби, од граѓаните, заедно со граѓаните и за граѓаните“, рече тој и упати порака до сите чесни социјалдемократи дека вратата на ЗНАМ е отворена за нив. Ги повикувам заедно да работиме на менување на оваа владеачка структура којашто се однароди, не само од сопственото членство, туку и од народот. Истите тие кои се претставуваат дека се наводно потомци на АСНОМ-ци, а всушност ги избришаа АСНОМ-ските постулати од Уставот на Македонија, потенцира Димитриевски и ги повика сите да се придружат за да ја водат оваа борба заедно до крај. Да победиме на овие избори и во иднина да бидеме коректив на секоја власт и на секоја опозиција во државата од позиција на трета политичка сила, која се вика Движење ЗНАМ – За наша Македонија, рече тој. Претседателски избори 2024 Кандидатот за претседател Стево Пендаровски во рамки на изборниот караван низ земјава вчера имаше средби со граѓаните во Желино и во Тетово. Тој на граѓаните им порача да не ги обесхрабруваат бројките од првиот круг на претседателските избори, потенцирајќи дека станува збор за дијаметрално спротивни понуди од двајцата кандидати за претседател. Значи станува збор за дилема која е суштинска, нашите концепти не се разликуваат во нијанси, нашите концепти се драстично различни. Тие предлагаат ревизија на сите документи врз кој почива државата, стабилноста безбедноста и нејзиниот економски просперитет и тие предлагаат ревизија на сите документи кои нè направија членка на НАТО, и земја која преговара со ЕУ. По сите основи, нашите меѓуетнички односи интеграцијата во евроатлантските структури, ние нудиме концепт кој е проверен, досега гледате каде стигнавме. Дали тоа беше со задоволително темпо? Се разбира дека не беше, знаете дека имаше надворешни блокатори од нашите соседи, сопки на секој чекор, сопки и од внатрешната опозиција, политичка опозиција олицетворена во најголемата опозициска партија, рече Пендаровски во Тетово. Од Желино кандидатот за претседател Стево Пендаровски порача дека овие пет години се трудел да биде коректив на извршната власт и додаде оти секој претседател на државата треба така да постапува. Пред вас има два концепта кои никако не се приближуваат. Јас и мојата опција сме за ваква Македонија каква што ја имаме со разбирање со меѓусебна почит, без меѓуетнички конфликти, другата опција е ризик за поделби и тензии, опција со која сигурно нема да просперирате, порача Пендаровски. Пендаровски изрази уверување дека најголем дел од гласовите кои завршија кај кандидатите кои испаднаа во првиот круг, во вториот круг ќе завршат кај него затоа што граѓаните препознаваат кој работи во нивен интерес. Кандидатката за претседател, поддржана од ВМРО-ДПМНЕ Гордана Силјановска Давкова на митинг во Куманово вчера посочи дека нејзината програма е испечатена на сите јазици на етничките заедници, на албанскиот, српскиот, ромскиот, турскиот, бошњачкиот … и порача дека на 8 мај очекува „политички вулкан“. Ако резултатот во првиот круг со спортски речник беше 2:1, и замислете уште имаат идеализам дека на волшебен начин нешто во паузата меѓу двата натпревари ќе се случи тогаш логично е бидејќи логично е опозицијата да размислува политички, на 8 мај резултатот да биде барем 3:1, кажа Силјановска Давкова. Таа нагласи дека граѓаните се нејзина инспирација, изворот на „Македонија горда“ нагласувајќи дека Македонија и од Балканот може да се направи пристојно, стандардно, европско катче за живеење....

29-ти април Стево Пендаровски: Нашите концепти не се разликуваат во нијанси, нашите концепти се драстично различни Во овие пет години се трудев да бидам коректлив на извршната власт и секој претседател на државата треба така да постапува. Тие кои сега планираат да ја редефинираат Македонија како концепт со редефинирање, или поништување, сите договори врз кои почива нејзината перспектива, и тие сега на 8-ми мај бараат ним да им ја дадете довербата, а не на нас. Тие предлагаат ревизија на сите документи врз кој почива државата, стабилноста безбедноста и нејзиниот економски просперитет и тие предлагаат ревизија на сите документи кои нè направија членка на НАТО и земја која преговара со ЕУ. По сите основи, нашите меѓуетнички односи интеграцијата во евроатлантските структури, ние нудиме концепт кој е проверен, досега гледате каде стигнавме. Гордана Силјановска Давкова: Македонија горда и Македонија твоја се сијамски близнаци. И од Балканот може да се направи пристојно, стандардно, европско катче за живеење. Не можам да заборавам на оние кои во мене препознаа достоен кандидат за претседател, мислам на ВМРО ДПМНЕ. Важно да се задржат најдобрите, да не бегаат од државата. Со проекти и можете многу лесно да утврдите кој има програма и проекти, а кој нема ништо. Гордоста, не може ниту да ја купите, ниту пак може да ја украдете, ниту пак доаѓа незаслужено. Гордоста доаѓа со работа, со чест....

29-ти април Димитар Ковачевски – СДСМ: Граѓаните ќе треба да бираат помеѓу две опции – едната која за цел има просперитетна Македонија, преку полноправно членство во ЕУ до 2030 година или политичка опција која нуди маглив план за репреговарање на договорот со Бугарија и преговарачката рамка за која ЕУ се изјаснила дека не е можно. Христијан Мицкоски – ВМРО-ДПМНЕ: Наместо да заврши какоидеолог, во политичка пензија ќе оди акко обичен криминалец. Али Ахмети – ДУИ: Сега имаме две филозофии, интеграција и изолација и ние сме за мир, ние сме за стабилност, ние сме за најголема безбедност, ние сме за иднината, ние не сакаме да ја враќаме болната историја, на неа треба да се сеќаваме, но да не ни се повтори, да ја изградиме иднината, а нашата иднина е во ЕУ. Биљал Касами – Влен: Нашата програма ќе биде дел од идната владина програма и во неа се состојат уставните измени. Изет Меџити – Влен: Не сакаме по секоја цена да бидеме дел од некоја влада која нема да биде европски настроена. Африм Гаши – Влен: Во идната влада, коалиција „Влен“ е гаранција во идната Влада дека уставните измени ќе се усвојат. Максим Димитриевски – ЗНАМ: До овој момент ема договор за коалициј, а партиското раководство ќе одлучува а подршка за претсаедател. Димитар Апасиев – Левица: Ние ќе коалицираме само со влада која ќе ги прифати црвените линии во одбрана на македонската држава. Фатмир Битиќи – СДСМ: Не е време за бојкот или молк, туку за глас со кој ќе ја замолчиме националистичката реторика! Небојша Захариевски – ЗНАМ: Туризмот и мерките за негов развој имаат важно место во нашата програмата. Амар Мециновиќ – Левица: Подаваме рака до ДПМНЕ заедно да не ги потпишеме уставните измени. Бујар Османи – ДУИ: Најголемо понижување е да се договараат коалиции без да се слушне волјата на народот....