Фото: Маја Јаневска-Илиева / Илустрација За време на велигденските празници, односно од утре петок – 3 мај до понеделник 6 мај, јавниот превоз ќе функционира по неделен возен ред. Како што информираат од ЈСП Скопје исклучок ќе бидат линиите 11, 11А, 18А, 32, 47А, 55, 56, 56А, 81, 118, 160 и 164 кои утре ќе сообраќаат по саботен возен ред. -Утре и во понеделник на 5 мај од 7 до 14 часот дежурни ќе бидат билетарниците на Транспортен центар и таа во Ѓорче Петров. Во сабота сите билетарници и центри за персонализација ќе функционираат вообичаено, а в недела за сите е неработен ден – информираат од ЈСП Скопје. Жичарницата за време на празничните денови нема да работи единствено во понеделник, другите денови ќе работи вообичаено, од 10 до 20 часот. Од ЈСП Скопје потсетуваат дека за време на викенди и државни празници користењето на линијата 25 (Транспортен центар – Средно Водно) е бесплатно за сите граѓани....

ШАХ – ЕВРОПСКО ПРВЕНСТВО ЗА ЖЕНИ Титулата за Фаталијева Македонската шахистка и членка на ШК Алкалоид, женскиот ФИДЕ-мајстор (ЖФМ) Моника Стојковска (2.057 рејтинг-поени, рангирана на 122-то место пред почетокот на турнирот), го освои 164-то место на 24. Европско првенство (ЕП) за жени, на Родос (Грција), најмасовно досега. Стојковска по 10 кола освои три поени, со играчки перформанс од 1.962 рејтинг-поени. Во мошне силна конкуренција меѓу 182 шахистки од 35 држави (осум ВМ, 24 ЖВМ, 31 ИМ, 26 ЖИМ, седум ФМ и 35 ЖФМ), меѓу кои шест поранешни европски првенки, нова европска шампионка стана ИМ од Азербејџан, Уливија Фаталијева (2.377, рангирана 24-та), со 8,5 поени (седум победи и три ремија), освоени нови 21,6 рејтинг-поен, со играчки перформанс од 2.564 р.п., и парична награда од 10.000 евра. Второто место ѝ припадна на ИМ од Украина, Наталија Букса (2.394, рангирана 16-та), со 7,5 поени и играчки перформанс од 2.441 р.п. Бронзата ја освои ВМ од Грузија, Лела Јавакхишвили (2.447, рангирана шеста), исто така со 7,5 поени, но со послаб дополнителен критериум и играчки перформанс од 2.509 р.п. Прворангираната на ЕП, ИМ од Украина, Јулија Осмак (2.459), го освои 12-то место со седум поени. Вкупниот награден фонд изнесуваше 60.000 евра, за првпат се играа 10 кола, а најмалку 10 шахистки се квалификуваат за следниот Светски куп (СК) за жени (ФИДЕ). Г.И. РАКОМЕТ – ЛИГА ЕВРОПА Одново три германски екипи на фајналфорот По одигрувањето на возвратните дуели, три германски екипи, Фуксе Берлин, Левен и Фленсбург, како и една од Романија, Динамо Букурешт, се учесници на завршниот фајналфор во ракометна Лига на Европа (ЛЕ). Минатата година имаше два бундеслигаша, а последен пат кога учествуваа три германски екипи беше сезоната 2020/2021, кога играа Фуксе Берлин, Магдебург и Левен, а шампионскиот пехар го подигна Магдебург. Фуксе Берлин направи подвиг по ремито на свој терен, остварувајќи победа на гости со 37-30 против француски Нант. Левен доживеа минимален пораз со 28-29 од португалски Спортинг во Лисабон, но излезе како севкупен победник поради двата гола предност пред своите навивачи на првиот меч. Фленсбург неочекувано загуби со 28-29 во реваншот на свој терен од шведски Савехоф со 28-29, но поранешниот европски првак славеше на првиот дуел со 11 гола разлика, што беше и повеќе од доволно за пласман на претстојниот фајналфор. Динамо Букурешт, кому ова му дебитантски настап на едно фајналфор-натпреварување, на реванш-мечот на гости го изненади дански Скјерн, славејќи со 34-38, благодарејќи на одлично одиграното второ полувреме. Титулата од 2023 година во ЛЕ ја брани Фуксе Берлин. Г.И....

Во рамките на СП, ШФМ ги презентираше своите достигнувања и искуства со проектот „Шах во школите“, за што доби отворена поддршка од претседателот на ФИДЕ, Дворкович, информираат од ШФМ СВЕТСКО ПРВЕНСТВО ЗА КАДЕТИ ВО ЗАБРЗАН И БРЗ ШАХ Во Драч, Албанија, заврши Светското првенство (СП) во забрзан (15 минути плус 15 секунди) и брз шах (пет минути плус три секунди), 11 кола, во категориите до осум, 10 и 12 години (момчиња и девојчиња), на кои учествуваа вкупно 375 деца од 43 држави. Меѓу нив и осум претставници од Македонија. Резултати, забрзан шах: до 12 години: Илијана Велева 39-то место, 4,5 поени. До осум години: Јован Јовановски 42., 4 поени. До 10 години: Ахмет Селим Абдурахман 34-ти, 6 поени, Дамјан Николовски 85-ти. До 12 години: Даниел Стефановски 30-ти, 6 поени, Никола Петровски 50-ти, 5 поени, Лука Симоноски 66-ти, 4,5 поени, Габриел Марковски 77., 3,5 поени. Резултати, брз шах: Велева 40-та, 5 поени, Јовановски 40-ти, 5 поени, Абдурахман 46-ти, 5,5 поени, Николовски 66-ти, 4,5 поени, Стефановски 43-ти, 5,5 поени, Петровски 46-ти, 5,5 поени, Симоноски 60-ти, 5 поени, Марковски 85-ти, 3,5 поени. – Во рамките на СП, а по покана на претседателот на Светската шаховска федерација (ФИДЕ), Аркадиј Дворкович, на официјалната вечера присуствуваа и претседателот на Европската шаховска унија (ЕЦУ), Зураб Азмајпарашвили, како и видни шаховски претставници од Англија, Турција, Узбекистан, Туркменистан, Албанија, меѓу кои и потпретседателот на ШФМ, Агим Шемсиу, и членот на УО на ШФМ, Зоран Стојчевски. За време на вечерата се разменија мислења, искуства и идеи за развој на шахот, како и мислења за унапредување на играта и натпреварите. ШФМ ги презентираше своите достигнувања и искуства со проектот „Шах во школите“, за што доби отворена поддршка од Дворкович. ШФМ воспостави и директни контакти со шаховските федерации на Туркменистан и Узбекистан, со кои начелно беше договорена размена на играчи на турнирите организирани во овие земји, размена на тренери и заеднички кампови – информираат од ШФМ. Г.И....

Споменик на гемиџиите Јордан Поп Јорданов, Димитар Мечев, Константин Кирков, Илија Трчков и Владимир Пингов / Фото: Здравко Младите македонски анархисти ги извршиле најголемите атентати на своето време. Сите странски дипломати во Солун ги известиле своите влади за случувањата во Солун. Директно од бомбите на гемиџиите настрадале „Гвадалкивир“, Отоманската банка, гасоводните цевки, „Гранд хотел“ во Солун, кафеаните „Ал хамбра“ и „Ноја“ и „Бошнак-ан“. Биле урнати Германскиот клуб, кафеаната „Египет“, како и неколку други локали Повод: 121 година од Солунските атентати Во последните денови на април во 1903 година, млади Македонци со крајно индивидуалистички и анархистички убедувања, водени од идеалите за слобода на Македонија и македонскиот народ, ги извршија фамозните Солунски атентати. Бомбашките напади во Солун имаа цел да предизвикаат директно вмешување на големите сили во решавањето на македонското прашање. Атентаторите верувале дека со нападите врз странскиот капитал во Османлиската Империја ќе ги загрозат економските интереси на Велика Британија, Франција, Германија, Австро-Унгарија и на Италија, поради што споменатите држави ќе бидат принудени да интервенираат во полза на Македонците. Како организатор и извршител на Солунските атентати се пројавува револуционерната група Гемиџии, која е независен субјект во македонското револуционерно движење. Нејзините членови одржувале контакти со Македонската револуционерна организација (МРО), особено со Гоце Делчев, како и со Борис Сарафов, кој ги помагал финансиски. Солунските атентати не биле одобрени од раководителите на МРО, а Даме Груев се обидувал да ги убеди младите македонски анархисти да ги координираат своите напади со претстојните востанички дејства во Македонија. Атентатите започнале на 28 април 1903 година околу пладне во близината на солунското пристаниште кога Павел Шатев го потопува со динамит францускиот брод „Гвадалкивир“, а завршуваат на 1 мај 1903 година кога Цветко Трајков се обидел да го убие солунскиот валија Хасан Фехми-паша. Во борбите со османлиската војската и полицијата се убиени шестмина од гемиџиите: Орце Поп Јорданов, Константин Кирков, Димитар Мечев, Илија Трчков, Владимир Пингов и Цветко Трајков. Уапсени се четворица: Павел Шатев, Марко Бошнаков, Милан Арсов и Георги Богданов. Тие прво се осудени на смрт, но подоцна пресудата им е заменета со затвор во Фезан (Либија). Револуционери што веќе се простиле од својот живот Според една верзија, се верува дека кружокот го добил името Гемиџии затоа што нејзините членови сакале на симболичен начин да кажат дека тие биле луѓе што веќе се простиле од животот и го пуштиле својот чун (гемија) во бурното море со што или ќе успеат да го извадат на брегот или ќе го разбијат од карпите, односно нема да успеат. Основното јадро на групата се состоело претежно од младинци од Велес, ученици во Солунската гимназија. Групата била основана во 1899 година од Јордан Поп Јорданов, Константин Кирков, Димитар Мечев, Тодор Органџиев, Илија Трчков, Владимир Пингов и др. Подоцна кон нив се приклучиле Павел Шатев и Марко Бошнаков. Гемиџиите се стремеле да извршат редица атентати врз железничките линии, турските достоинственици и европските банковни институции. Преку овие терористички акции се надевале да предизвикаат интервенција на големите европски сили и автономија за Македонија. Во 1899 година била одржана средба помеѓу Слави Мерџанов, Јордан Поп Јорданов и Константин Кирков, на која бил изработен план за дејствување, односно извршување редица атентати во големите градови во европска Турција. Поткрепена финансиски од Борис Сарафов, групата на Мерџанов, Соколов, Манџуков и на Шатев започнала со прокопување канал под Отоманската банка во Цариград, а гемиџиите под раководство на Орце започнале со прокопување канал во Солун. Поради недостиг од финансиски средства, двете групи ја прекинале својата дејност. Орце заминал за Женева и Париз. Остварил средба со Сарафов, кој целосно ја прифатил тезата на гемиџиите и обезбедил финансиски средства. Во почетокот на 1902 година, Орце ја напуштил Женева и преку Софија пристигнал во Солун. За гемиџиите, Христо Силјанов (македонски револуционер и историчар) ја дава следнава констатација: „Навистина има голема доза на наивност и несвесна противречност во верувањето кое ги насочуваше бомбите на гемиџиите главно, против европејците. Очекуваа слобода од интервенцијата на Европа, знаеја, значи дека револуционерна Македонија нема сила сама да се пресмета со турската империја, па сепак, веруваа дека европската интервенција ќе се предизвика побрзо и полесно преку теророт против истите европејци – преку борба која по својата суштина буди кај Европјанинот непобедлива одвратност и која, таксана како анархистичка, овозможува најпакосна експлоатација против македонските борци од страна на непријателите“. Атентатите Во пролетта 1902 година, гемиџиите успеале да обезбедат 300 кг динамит и го довршиле каналот до Отоманската банка во Солун. Иако тие планирале што побргу да ги извршат нападите, Даме Груев им сугерирал да почекаат и да ја синхронизираат нивната акција со претстојното востание. За разлика од Груев, Борис Сарафов им дал морална и материјална поддршка на гемиџиите. Групата решава атентатите да започнат на 28 април 1903 година. Планот составен на последното советување одржано надвор од градот бил следен: да се потопи францускиот брод, да се минира пругата во близината на солунската станица, да се запали резервоарот за газија од кој се осветлувал градот; да се дигне во воздух Отоманската банка, да биде запален „Бошнак-ан“ и да почнат улични борби со бомби и револвери. Прекинувањето на осветлувањето и фрлањето на градот во темнина требало да биде знак за почетокот на акцијата. Секој точно знаел каква била неговата задача во определеното време за акција. Во врска со прашањето дали атентаторите треба да загинат при акциите дошло до различни мислења. Поп Јорданов, Кирков и Мечев го застапуваат ставот дека атентаторите треба да го положат својот живот, додека Шатев, Арсов и Бошнаков не се согласуваат со тоа. На крајот е одлучено секој сам да си го направи изборот. На 28 април околу пладне, во близината на солунското пристаниште, Павел Шатев го потопува со динамит францускиот брод „Гвадалкивир“. Оваа акција излегла двојно успешна, бидејќи бродот бил запален, а патниците сите до еден спасени. Истата вечер Димитар Мечев, Илија Трчков и Милан Арсов поставуваат динамит на железничката пруга Истанбул – Солун и го онеспособуваат возот. И при оваа акција нема жртви, но е предизвикан хаос во железничкиот сообраќај. На 29 април вечерта, околу 8 часот, Константин Кирков поставува 2 кг динамит на цевките со гас за осветлување и на водоводните цевки на Солун. Целиот град е во темница и без вода. Во целиот град владеат паника, хаос и страв. Десетина минути по изгаснувањето на осветлувањето, врз Отоманската банка се фрлени две бомби, по што Јордан Поп Јорданов-Орцето го активира експлозивот, кој уништува поголем дел од зградата на банката. Во истото време на повеќе локации во Солун гемиџиите фрлаат бомби: Милан Арсов фрла бомба во летниот театар „Алхамбра“, Илија Трчков фрла две бомби на главната улица, Димитар Мечев фрла две бомби пред хотелот „Египет“, Константин Кирков фрла бомба пред „Гранд хотел“, а Георги Богданов пред кафеаната „Ноја“. Владимир Пингов предизвикува пожар кај „Бошњак-ан“, а потоа фрла бомба пред вратата на Топхането (турската државна управа), каде што е застрелан од војници. По овие акции, Мечев и Трчков се вратиле во својот стан и од таму почнале да фрлаат бомби врз турската војска. Откако фрлиле 50-60 бомби се самоубиле за да не бидат фатени од турските власти. На 30 април, во борба со турската војска и полиција загинува и Jордан Поп Jорданов. На 1 мај се извршуваат две неуспешни акции. Кирков прави обид да ја крене во воздух солунската телеграфско-поштенска станица, но е убиен од стражарот, а Цветко Трајков прави обид да го убие солунскиот валија Хасан Фехми-паша. Откако не успева, атентаторот се самоубива активирајќи бомба. Д.Ст. Јордан Поп Јорданов-Орцето Роден е во Велес, како помлад брат на македонскиот револуционер Миле Поп Јорданов. Се школува во родниот град и Солунската бугарска машка гимназија. Како шестокласник го прекинува образованието и заминува во Софија од каде што се префрла во Солун. Тој е еден од поистакнатите членови на Гемиџиите, а подоцна и негов водач. Претходно, среќавајќи се со Слави Мерџанов во Цариград (1899), ја прифаќа неговата идеја за минирање на Отоманската банка во Солун и настојува да ја реализира. На 29 април 1903 тој ќе го активира динамитот во прокопаниот тунел и ќе ја крене во воздух Отоманската банка. Потоа фрла бомби пред хотелот „Салоник“. Загинува херојски на 30 април 1903 во куќата во која живеел, фрлајќи ги последните бомби врз турските војници, кои го држеле под опсада. Орцето бил голем идеалист. Тој и со својата смрт сакал да биде корисен за револуционерното дело и својата татковина Македонија. Непосредно пред Солунските атентати се осигурил во друштвото „Њујорк“ на 10.000 франци, и тоа на името Симеон Радев. Орцето го замолил Симеон Радев осигураните 10.000 франци по неговата смрт да му ги предаде на Борис Сарафов затоа што тој им дал 10.000 франци на гемиџиите и ги помагал на разни начини. Во писмото до Радев, тој истакнал: „Пред неколку месеци се осигурав на 10.000 франци, која сума по мојата смрт ќе ти биде исплатена. Сакам и со мојата смрт да бидам во полза на делото, за кое живеев, работев и ќе умрам – делото за ослободување на нашата скапа и сакана Македонија“....

Фото: Маја Јаневска-Илиева Според насоките од ДИК, на двојните избори в среда граѓаните ќе можат само еднаш да се појават на гласачкото место, односно ако се одлучат да гласаат само на едни избори, потоа не можат да се премислат и повторно да се вратат и да гласаат на другите избори ДИК со препораки за успешни двојни избори Финишираат подготовките околу организирањето на вториот круг од претседателските избори, како и на парламентарните избори, кои ќе се одржат во ист ден, в среда на 8 мај. Партиите ги најавуваат веќе и завршните митинзи, а со оглед на продолжениот празничен викенд што следува, сите сили се насочени партиските пораки да допрат до што поголем број гласачи. Она што е забележливо, тоа се повиците од повеќето политички актери до македонските граѓани да излезат масовно на изборите и на најдемократски начин да го изберат оној кандидат или политичка опција за која сметаат дека е најдоброто решение за државата. Во меѓувреме и Државната изборна комисија излезе со упатство за тоа како ќе се гласа на двојните избори, со оглед на многубројните шпекулации што се појавија во јавноста околу можноста да се опструираат претседателските избори за сметка на парламентарните. Според насоките од ДИК, на двојните избори в среда граѓаните ќе можат само еднаш да се појават на гласачкото место, односно ако се одлучат да гласаат само на едни избори, потоа не можат да се премислат и повторно да се вратат и да гласаат за другите избори. Претседателот на ДИК, Александар Даштевски, во интервју за МИА истакна дека е важно на граѓаните да им се објасни дека имаат право да гласаат за двата вида избори, но дека можат да одберат да гласаат или само за парламентарни или само за претседателски избори. – Граѓанинот ќе може да дојде само еднаш и да гласа и за двата избора. Постапката е следна: кога ќе дојде, прво ја дава личната карта да се види дека е тој, потоа оди на биометриска идентификација, потоа го бараат во списокот да го заокружат и му даваат ливчиња. И потоа оди да гласа – вели Даштевски. Понатаму уште додава дека секој гласач ќе биде прашан од претставниците на избирачката комисија дали ќе гласа на двојните избори или, пак, ќе одбере да не учествува на некои од изборите. – Важно е граѓаните, кога за тоа ќе бидат прашани на избирачкото место, да имаат прецизен одговор дали ќе гласаат само за едните или и за претседателските и за парламентарните избори, бидејќи потоа нема да можат да се премислат. Тоа е битно, бидејќи за претседателските избори има цензус. Претпоставувам дека најмногу ќе гласаат за двата, а може да се случи и само за парламентарните избори, бидејќи знаеме дека одзивот и интересот таму се многу поголеми – објаснува Даштевски. Она што беше евидентно при првиот круг од претседателските избори, тоа е брзата обработка на изборните резултати, така што очекувањата на првиот човек на ДИК се дека тоа ќе биде случај и на двојните избори, без оглед што се работи за посложен процес. Даштевски очекува првичните неофицијални резултати од изборите на 8 мај да се знаат до полноќ, имајќи ги предвид промените што ДИК ги направила во изминатиот период, но и искуството од изминатите избори. – Презедовме мерки на овие избори и тие мерки се состојат во зајакнување на хардверот за да може во исто време да прима повеќе информации, понатаму во обучување на повеќе луѓе на терен. Значи, сега беа обучени некаде околу 1.700 луѓе да внесуваат податоци, обезбедивме за сите тие 1.700 лаптопи во соработка со Државниот завод за статистика. Исто така, за да се забрза изборниот процес во избирачките места во секое време ќе има по седум, наместо пет лица како претходно, а за броењето на резултатите да бидат сите присутни – нагласува Даштевски. Тој уште еднаш ги повика гласачите да излезат повторно мирно, достоинствено и без притисоци да го дадат својот глас за онаа партија за која одлучиле. Единаесеттите по ред парламентарни избори ќе се одржат на 8 мај 2024 година (среда), истовремено со вториот круг на претседателските избори. Во вториот круг на претседателските избори ќе се натпреваруваат кандидатката Гордана Силјановска-Давкова, поддржана од ВМРО-ДПМНЕ и коалицијата, како и Стево Пендаровски, поддржан од СДСМ и коалицијата што ја предводи оваа партија. Според податоците на ДИК, Гордана Силјановска-Давкова во првиот круг освои 363.086 гласа (40,08 отсто), додека за Пендаровски гласале 180.500 граѓани (19,92 отсто). Од друга страна, на парламентарните избори граѓаните ќе гласаат за нов собраниски состав. Во Собранието се избираат 120 пратеници според пропорционалниот модел, при што територијата на земјата е поделена на шест изборни единици утврдени со Изборниот законик и во секоја изборна единица се избираат по 20 пратеници. Препораките за претстојните избори остануваат исти како и за секои избори, со единствена цел, изборниот процес да помине во фер и демократска атмосфера. 1. Гласањето се врши лично на гласачките места во Република С. Македонија и во ДКП/КК. 2. Избирачкиот одбор на гласачите им го објаснува начинот на гласање и им овозможува да гласаат. 3. Гласачот може само еднаш да се појави на гласачкото место за остварување на своето избирачко право. 4. Гласачот го приложува документот за лична идентификација – важечка лична карта или патна исправа, односно лична карта или патна исправа чија важност истекла во периодот од 24 јули 2023 до 24 април 2024 година. 5. Гласачот става отпечаток од показалецот од десната рака на уредот за биометриска идентификација, а доколку гласачот нема десен показалец се зема отпечаток од показалецот од левата рака или во случај на гласачот да му недостигаат овие два прста се зема отпечаток од наредниот прст од десната рака. 6. Доколку гласачот нема две раце гласачот се внесува во техничката опрема со пребарување преку неговиот единствен матичен број (ЕМБГ). 7. Доколку УБИГ не може да најде совпаѓање на отпечатокот од прсти со отпечатокот од прсти на гласачот во електронскиот избирачки список, гласачот се внесува во УБИГ преку отчитување на личниот документ на МРЗ-скенерот или преку внесување на единствениот матичен број (ЕМБГ), а потоа гласачот става отпечаток од прст на УБИГ. 8. По потврдувањето на идентитетот, гласачот го става својот потпис во изводот од избирачкиот список. 9. Гласачкото ливче се откинува од кочанот по нумерички редослед, задолжително му се става печат на предната страна на местото определено за печат и потоа му се дава на гласачот. 10. Гласачот добива едно гласачко ливче за претседателските и едно за парламентарните доколку се одлучи да гласа на двата избора, во спротивно ќе добие ливче само за оние избори за кои се определил. 11. Гласачот гласа сам, тајно зад гласачки параван. 12. Гласачот гласањето го врши на тој начин што го заокружува редниот број пред називот/името на листата со хемиско пенкало со мастило во сина боја. 13. Превитканото гласачко ливче гласачот го става во гласачката кутија. 14. Гласачот го подигнува документот за лична идентификација. 15. Гласач што има физички недостаток или е неписмен и поради тоа не може да гласа на начин утврден со Изборниот законик, со себе има право да доведе лице што ќе му помогне при гласањето. Ако не доведе со себе лице што ќе му помогне при гласањето, тогаш избирачкиот одбор ќе определи друго лице од редот на гласачите. Лицето не смее да влијае врз одлуката на гласачот. 16. Забрането е семејното и групното гласање, како и гласањето за друго лице. 17. Забрането е фотографирање на гласачкото ливче со мобилен телефон или апарат за фотографирање. 18. Забрането е носење оружје на гласачкото место. С.Т....

Во турскиот град Истанбул, од 9 до 12 мај ќе се одржи олимписки квалификациски турнир во борење, на кој ќе учествуваат и шестмина македонски репрезентативци, предводени од селекторот Бобан Данов. Во Истанбул својата шанса ќе ја бараат: Вероника Рјабоволова (до 53 кг), Владимир Егоров (до 57 кг), Бесир Алили (до 65 кг), Расул Шапиев (до 74 кг), Ахмат Могамедов (до 86 кг) и Магомедгаџи Нуров (до 97 кг), од кој последниот настапи и на последните ЛОИ во Токио. Според пропозициите, на ова натпреварување директна норма за претстојните Летни олимписки игри (ЛОИ) во Париз 2024 ќе обезбедат финалистите, додека третопласираните ќе се борат повторно, а подобриот ќе обезбеди билет на ЛОИ, како третопласиран. Како што е познато, Владимир Егоров беше блиску да обезбеди олимписка норма на европскиот квалификациски турнир во Баку, Азербејџан, каде што норма обезбедуваа само финалистите, но во полуфиналето минимално со 3-4 загуби од домашниот борач Алијабас Рзазде. Г.И....

Фото: ЕПА Астон вила, Болоња, Брест, Џирона и Штутгарт, кои главно имаат тренери што се во нивната прва целосна сезона, се на места на табелите од кои се обезбедува влез во ЛШ. Џирона и Брест никогаш не играле во Европа, Штутгарт е единствениот што настапил во ЛШ откако натпреварувањето се ребрендира во 1992 година, Астон вила има европска титула (во 1982 година), а единствените мечеви на Болоња во најсилното натпреварување беа во прелиминарната рунда во сезоната 1964/65 ФУДБАЛ Може да има изненадувачки тим од секое од големите пет домашни фудбалски првенства во Европа кога новата Лига на шампионите (ЛШ) ќе дебитира во следната сезона, пишува агенцијата „Асошиејтед прес“(АП). Астон вила, Болоња, Брест, Џирона и Штутгарт се на пат да се пласираат во елитното натпреварување пред последните неколку кола од домашните првенства. За шпанската Џирона и за францускиот клуб Брест тоа би било особено извонредно достигнување, откако ниту еден од нив никогаш не играл во некое европско натпреварување, пишува АП. Сите тие главно имаат тренери што се во нивната прва целосна сезона, пишува АП. Астон вила беше единствениот од нив што се пласира за натпреварување на Европската фудбалска унија (УЕФА) сезонава, откако го освои седмото место во Премиер-лигата. Тимот на тренерот Унаи Емери денеска игра со Олимпијакос во полуфиналето на Конференциската лига. Пресвртот на Штутгарт е зачудувачки. Речиси испадна во минатата сезона пред да победи во плејофот во минатиот јуни за да остане во Бундеслигата. Штутгарт е единствениот од петте што играл во ова натпреварување (претходно настапи во 2010 година) откако Купот на шампионите беше ребрендиран пред 32 години. Астон вила има европска титула (во 1982 година), единствениот настап на Болоња заврши во прелиминарната рунда во сезоната 1964/65, а Џирона и Брест никогаш не беа блиску до пласман, пишува АП. Во октомври 2022 година, Астон вила беше над зоната за испаѓање само поради гол-разликата. Трансформацијата под водство на Емери ја донесе Астон вила на четвртото место сезонава. Клучни засилувања беа шпанскиот дефанзивец Пау Торес, кој работеше со Емери во Вилјареал, и францускиот плејмејкер Муса Дијаби од Баер. Оли Воткинс е меѓу најефикасните напаѓачи во Премиер-лигата, со 19 гола, два помалку од Ерлинг Холанд и еден од Кол Палмер, а Воткинс има и 12 асистенции, најмногу во лигата. На тренерот на Болоња, Тиаго Мота, ЛШ не му е непозната, освојувајќи ја како играч со Барселона и со Интер. Тој го носи истиот интензитет во тренерската работа. Болоња беше еден од ретките тимови што освои бодови на дуели со новиот првак Интер, а победата со 3-1 неодамна со петтопласираната Рома ја крена Болоња на четири бода повеќе од својот ривал. Најдобрите пет ќе се пласираат во ЛШ. Холандскиот напаѓач Џошуа Зиркзе беше катализатор со 11 гола, а клучен беше и офанзивниот играч за врска Луис Фергусон, пишува АП. Тренерот на Брест, Ерик Рој, како и Емери од Астон вила и Себастијан Хенес од Штутгарт, ја презеде клупата лани среде трката за опстанок. Четири победи во мај го издигнаа тимот на 14-то место во Лига 1 со 18 тима. Брест, кој претходно не беше повисоко од осмото место во лигата, беше банкротиран и деградиран во 1991 година и беа потребни 13 години за да се врати во второто ниво, пишува АП. Во Лига 1 се врати во 2019 година и оттогаш не заврши сезона подобро од 11. место. Но сезонава Рој ја засили одбраната, која прима помалку од еден гол на меч, и доби одлична сезона на плејмејкерот Пјер Лис-Мело, кој наскоро ќе наполни 31 година. По 31 коло Брест е на третото место, кое носи пласман во ЛШ. Во голем дел од сезоната Џирона изгледаше како навистина да го предизвикува Реал Мадрид за титулата. Местото во ЛШ, сепак, би било голема победа за клубот, кој никогаш не играл во Европа, пишува АП. Тимот е на второто место со седум бода повеќе од четвртопласираниот Атлетико Мадрид, а пласман меѓу првите четири е доволен за влез во ЛШ. Џирона влезе во Ла лига во 2022 година и беше на 10. место лани. Но тренерот Мичел Санчез направи напредок со неговата екипа. Украинскиот напаѓач Артем Довбик со 19 гола е водечки во лигата, Савио и Јан Коуто имаат по осум асистенции… Ветеранот Дејли Блинд и позајмениот фудбалер од Барселона, Ерик Гарсија, ја закотвуваат одбраната. Само лидерот Реал Мадрид постигна повеќе голови сезонава, 71 наспроти 69 на Џирона. Подемот на Штутгарт е веројатно исто толку изненадувачки колку освојувањето на првата титула на Баер во Бундеслигата, пишува АП. Тимот беше последен кога тренерот Хенес, внук на Ули Хенес, почесниот претседател на Баерн, ја презеде функцијата пред една година и сега е трет. Напаѓачот на Гвинеја, Серху Гуираси, се истакна со 25 гола, Дениз Ундав, позајмен од Брајтон, има 18. Н.М....

Илустрација: „Нова Македонија“ Принципот на еднаквост, дека гласовите на дијаспората вредат еднакво и имаат иста тежина при пребројувањето во вкупната сума на гласачките ливчиња во избирачките кутии, поттикнува многу земји да прават напори да го зголемат учеството на своите иселеници на изборите. Малото учество на изборите на македонската дијаспора (со оглед на бројноста на дијаспората) доволно говори дека Македонија не е од тие земји што го сфатиле тој демократски принцип и не направила доволно да ги мотивира иселениците и соодветно да го олесни процесот на гласање во дијаспората. И покрај другите можности за гласање, кои ги нуди современата комуникациска технологија, а сѐ повеќе ги прифаќаат некои држави, иселениците од Македонија главно можат да гласаат само во дипломатско-конзуларните претставништва, кои најчесто се наоѓаат на стотици или илјадници километри оддалеченост од гласачите Дали државата ѝ овозможува достапни начини на дијаспората како да ги искаже својот глас/став/мислење? Нашата дијаспора воопшто не е малобројна, а токму бројноста на дијаспората и нејзиното коректно инкорпорирање во процесите на непосредната демократија (избори, референдуми) го подигаат скалилото на делегираниот легитимитет на избраните носители на јавната власт (а и на која било друга одлука што треба да се донесе и е ставена на тест на највисоките институти на непосредното практикување на демократијата – изборите или формите на плебисцитарно одлучување). Затоа, „Нова Македонија“ во неколку продолженија ќе се потруди да ги детектира слабостите во односот на државата кон иселениците, што се одразува на ефектот од нивниот придонес во внатрешните демократски процеси и да изнајде решение на кој начин да се надмине таквата нелогичност, што ќе и овозможи на дијаспората непречено, реално и активно, со сиот свој потенцијал, да учествува во давањето што повисок легитимитет на избраните носители на јавната власт Покрај сите политички прашања и (не)извесности што се поставуваат меѓу два изборни круга на претседателските избори во Македонија и пред парламентарните избори, се чини дека повторно малку внимание кај политичките чинители предизвикува гласањето кај иселениците. Некако без поголеми реакции во земјава помина ситуацијата дека во овој изборен циклус за парламентарните избори, кој ќе се одржи на 8 мај, македонската дијаспора „не успеа да се квалификува“ за учество. Односно бројот на заинтересирани кај иселениците да го дадат својот глас на изборите во Македонија, не го достигна „цензусот“ на пратеникот избран со најмал број гласови (околу 5.000 гласа), предвиден со Изборниот законик. – Со оглед на тоа што за учество на парламентарни избори во иселеништвото е потребен цензус, а до последен момент не се знаеше дали ќе имаме можност да гласаме со пасошите што се важечки, но не се со новото име на државата, а со цел да не пропадне можноста за глас на овие избори доколку не се постигне потребниот цензус, мнозинството одлучи да не се пријави за гласање во дипломатско-конзуларните претставништва. Односно, голем број од иселениците одлучија да го остварат своето право на глас во Македонија, каде што со сигурност ќе придонесат во крајниот резултат. Другите што немаат можност да отпатуваат за Македонија се пријавија за да учествуваат на претседателските избори, за кои не е потребен цензус. Пријавени беа 2.571 државјанин, од кои 2.569 го искористија своето право на глас – вели Ана Дукоска, активистка на македонската дијаспора во САД, Вашингтон. Чија е „вината“ за недоволното учество на дијаспората на избори во Македонија: На матичната држава или на иселениците? Генералниот впечаток од искуствата од неколку претходни изборни циклуси (всушност сите од независноста), како и на актуелниве избори што се во тек, е дека гласањето на македонската дијаспора редовно завршува со слаб одзив. Или гласовите од дијаспората биле соодветно „менаџирани“ од некој политички фактор во земјата што го „открил потенцијалот“ за таква „операција“. – Изминативе седум-осум години се забележува значителен пад во заинтересираноста на иселениците за учество на избори во Македонија. Но тоа се должи првенствено на незаинтересираноста на власта за комуникација и соработка со иселениците, нефункционалноста на дипломатско-конзуларните претставништва, не постои функционален систем за навремена информираност, проблемот со пасошите… Но доколку сите овие работи би функционирале, убедена сум дека бројката би била значително голема, со што би се обезбедиле и пратеник/пратеници, претставници на иселениците во македонското собрание – смета Ана Дукоска од Вашингтон. На денот пред првиот круг претседателски избори, кога вообичаено се гласа во дијаспората, претседателот на Државната изборна комисија, Александар Даштевски, поттикнат од резултатскиот ефект на гласањето кај иселениците, навести дека треба да се размислува за менување на Изборниот законик во овој контекст. – По изборите треба да се размислува за промена на тој систем за дијаспората, бидејќи би требало и тие да имаат претставник. Mеѓутоа гледаме дека на овој начин, веќе неколку циклуси тие не само што не можат да го остварат правото туку не се ни остварува гласањето. Зборуваме за претседателски избори каде што се пријавија околу 2.400, а да не говориме за парламентарни каде што нема ни да има гласање, затоа што не се пријавија доволен број гласачи. Така што, државата троши големи средства, а нема никаква ниту бенефиција, ниту резултат од гласањето во дијаспората – констатираше претседателот на ДИК, Даштевски. Еднаква е вредноста на гласовите од дијаспората со домашните гласови Принципот на еднаквост, дека гласовите на дијаспората вредат еднакво и имаат иста тежина при пребројувањето во вкупната сума на гласачките ливчиња во избирачките кутии, поттикнува многу земји да прават напори да го зголемат учеството на своите иселеници на изборите. Малото учество на изборите на македонската дијаспора (со оглед на нејзината бројност) доволно говори дека Македонија не е од тие земји што го сфатиле тој демократски принцип. И покрај другите можности за гласање на дијаспората, кои ги нуди современата комуникациска технологија, а сѐ повеќе ги прифаќаат некои држави, иселениците од Македонија главно можат да гласаат само во дипломатско-конзуларните претставништва, кои најчесто се наоѓаат на стотици или илјадници километри оддалеченост од гласачите. – Првенствено, МОРА да постои заинтересираност за комуникација и соработка со иселениците од владините институции. Очекуваме од идната влада да ја поправи состојбата во ДКП-та, со што ќе испрати кадар што ќе ја возобнови врската помеѓу иселениците и татковината, да дигитализира обнова и добивање нова документација, да овозможи електронско гласање каде што би им се дало шанса за учество и на оние што треба авионски да патуваат до најблиското ДКП за да го остварат своето загарантирано право на глас. Доколку се остварат овие промени, убедена сум дека иселениците ќе се мотивираат повеќе да соработуваат со татковината, да ја промовираат, да споделуваат идеи и искуства од земјите каде што живеат со цел напредок на татковината, да преговараат и да носат странски инвестиции, па дури и еден ден да се вратат дома – порачува активистката на македонската дијаспора во САД, Ана Дукоска....

Ако Европската Унија навистина сака да го отстрани ризикот од спуштање на нова железна завеса, како што самата предупредува, новата бриселска администрација (по изборите) треба да започне со менување на преговарачката рамка за Македонија, со отстранување на идентитетско-нихилистичките уцени во неа и доследно придржување кон Копенхашките критериуми Иако постоела како геополитичка метафора, за неофицијалната граница меѓу некогашниот демократски и комунистички свет, т.н. железната завеса од почетокот на 90-тите години на 20 век е „повлечена“ од употреба и како политичка стилска фигура. По завршувањето на Втората светска војна, со договорот од Јалта, источноевропските држави како Југославија, Бугарија, Албанија, Романија, Унгарија, Чехословачка, Полска и Источна Германија потпаѓаат под советско влијание, додека, пак, Грција и Турција, под западноевропско-американско влијание. Но незадоволството на големите сили, како СССР и САД, ескалирало со заострување на односите помеѓу нив и спуштање на т.н. железна завеса. Во реалниот свет навистина било така: било речиси невозможно да се влезе на територијата на комунистичките држави (освен во СФРЈ), биле заострени пограничните патроли, дури биле и поставувани ракети и друго тешко оружје и артилерија на границите на државите. Тој период од современата светска историја е познат како Студена војна, а терминот „железна завеса“ е нераскинливо поврзан со асоцијацијата за биполарен свет. „Заборавениот“ израз од Студената војна, измислен од Винстон Черчил, деновиве повторно е вратен на геополитичката сцена од претседателот на Европскиот совет, Шарл Мишел. На одбележувањето на 20-годишнината од најголемото проширување на Унијата, од 2004 година (и тоа со седум земји од некогашниот Источен блок), Мишел порача дека Европската Унија мора да се прошири, или ризикува да се соочи со „нова железна завеса“. Според сѐ уште актуелниот претседател на Европскиот совет – проширувањето е од витално значење за иднината на ЕУ бидејќи би било крајно опасно доколку Унијата има нестабилно соседство со недостиг од просперитет или недостиг од економски развој. Шарл Мишел, речиси во „пет до дванаесет“ пред изборите во Европската Унија порачува дека заедничките интереси на земјите кандидати и на ЕУ се „да напредуваме, да забрзаме“! Ваквите оптимистичко-ветувачки пораки за проширување на Унијата, наменети за земјите кандидати, во комбинација со предупредувачки, дури и заплашувачки историски споредби, насочени пред сѐ спрема скептиците за оваа тема во земјите членки, од двете страни на границите на ЕУ се препознаваат како предизборна реторика на висок европски функционер, кој се бори за продолжување на мандатот. Повеќето од земјите кандидати, оние од регионот што ЕУ го нарекува со заедничко име Западен Балкан, предолго се во процесот на проширување на Унијата постојано компликуван со чудни и нестандардни услови, за оваа драматична реторика на европски функционер пред избори да ја прифатат безрезервно, со наивен ентузијазам. Дури, во голема мера е непредвидливо и како и колку сериозно јавноста во земјите членки на ЕУ ќе реагира на предупредувачката евокација на „железната завеса“ како аргумент да ја прифатат идејата за проширување. Исто така, од двете страни на ЕУ (сѐ уште без железна завеса) – и меѓу земјите членки, како и кај земјите кандидати е познато дека засилената реторика за проширување е поттикната од руската инвазија на Украина, односно обидите да се забрза процесот на пристапување за земјите од Источна Европа, пред сѐ Украина, па Молдавија и Грузија. Сепак, и покрај „итноста“ да бидат примени во ЕУ државите од Источна Европа, подолг стаж на чекање и спроведување макотрпен контроверзен процес на задоволување на стандардите на Унијата имаат земјите кандидати од Западен Балкан, особено Македонија. Моменталната листа на чекање за прием во полноправно членство во ЕУ е составена од девет држави: три од Источна Европа и шест од Западен Балкан, кои сега треба да ја гледаат шансата за остварување на својата европска цел во стравот од спуштање на нова железна завеса. Но овој пат, ризикот и одговорноста за можно спуштање на завесата од Студената војна се исклучиво на ЕУ и нејзината администрација – сегашна и идна, а во голема мера и на минатите состави. Одговорноста за враќањето на оваа ризична визија од минатото, колку на бриселската администрација, толку и на Европскиот совет (лидерите на земјите членки) е најмногу во отстапувањето и запоставувањето на основните постулати на самата Европска Унија. Таквиот однос спрема сопствените вредности и критериуми направи по големото проширување на Унијата од 2004 година, речиси да станат ирелевантни Копенхашките критериуми за проширување. Некако станаа примарни историските фрустрации и каприци на земјите членки, кои ги наметнуваат како уценувачки услови за земјите кандидати. Во случајот со Македонија, тој тренд на ставање во втор план на Копенхашките критериуми ескалираше до преседан со преговарачката рамка што ѝ е понудена од ЕУ на земјава, во која практично се бара редефинирање на македонскиот национален идентитет, јазик, историја… според услови поставени во билатерални договори со соседни земји, членки на Унијата. Со таква преговарачка рамка за Македонија, Унијата всушност ги прекршува меѓународното право, Универзалната декларација за човекови права на ОН…, вградени во основачките акти на ЕУ, а идентитетските уцени „скриени“ во неа, кои треба да се активираат во процесот на преговори, на своевиден начин имплицираат на „процедура“ својствена на фашистичката идеологија. Ако Европската Унија навистина сака да го отстрани ризикот од спуштање на нова железна завеса, новата бриселска администрација (по изборите) треба да започне со менување на преговарачката рамка за Македонија, со отстранување на идентитетско-нихилистичките (некои дури ги споредуваат со фашистички) уцени во неа и доследно придржување кон Копенхашките критериуми. Во македонското општество, и покрај високиот степен на разочараност од непринципиелноста и неверодостојноста во ветувањата од европските лидери, сѐ уште сите политички чинители, но и граѓаните ја поддржуваат стратегиската цел – за полноправно и рамноправно членство во Европската Унија. Полноправно и рамноправно значи – членство на Македонија и македонскиот народ во ЕУ, под исти услови и на еднаков начин како сите земји членки и народи во Унијата. Стравот од железната завеса, ЕУ сама ќе го надмине само ако е доследна на своите Копенхашки критериуми, на кои треба (за почеток) да се придржува креирајќи праведна преговарачка рамка за Македонија....

Фото: Маја Јаневска-Илиева Велигденско послание од МПЦ-ОА, го пренесуваме во целост. † СТЕФАН, ПО МИЛОСТА БОЖЈА, АРХИЕПИСКОП ОХРИДСКИ И МАКЕДОНСКИ, ЗАЕДНО СО СВЕТИОТ АРХИЈЕРЕЈСКИ СИНОД, ПО ПОВОД ВЕЛИГДЕНСКИТЕ ПРАЗНУВАЊА, ИСПРАЌА МИР И БЛАГОСЛОВ ОД БОГА ДО СВЕШТЕНОСЛУЖИТЕЛИТЕ, ДО МОНАШТВОТО И ДО СИТЕ ЧЕДА НА МАКЕДОНСКАТА ПРАВОСЛАВНА ЦРКВА – ОХРИДСКА АРХИЕПИСКОПИЈА Денес сето создание се весели и се радува, зашто – Христос воскресна[1]. Возљубени празникољупци, Христовото воскресение е смислата на нашето севкупно постоење! Тоа е стожерот околу којшто се одвива сиот наш живот и камен-темелникот врз којшто се гради сиот наш подвиг на верата, на надежта и на љубовта во Бога. Тајната на Христовото воскресение го преобразува и го вообличува севкупниот наш поглед кон светот и човекот, кон времето и вечноста. Зашто, токму ова спасоносно собитие е најголемата вистина којашто му беше објавена на човековиот род и токму оваа Тајна над тајните е најрадосното благовестие со коешто велегласно беше возвестена конечната победа на животот над смртта, на доброто над злото и на љубовта над омразата. Господ Исус Христос, со Своето воскресение од мртвите, ни го осмисли нашиот живот, и не само овој – земниот, туку и небесниот, односно ни го дари вечниот живот во Неговото Царство. Токму преку Христовото воскресение се одгатнаа сите загатки со коишто, уште од паѓањето во грев, се соочуваше немоќното и безутешно човештво, а коишто завршуваа со суровоста на смртта. Ете, токму преку тоа Чудо над чудата, ние, луѓето, од смртни станавме бесмртни[2] и ни беше овозможено трајно да се ослободиме од прангите на смртта и да се упатиме кон Оној Kojшто и самиот е Живот[3] – кон Христа Животодавецот. Возљубени сорадосници во Христа воскреснатиот, Радоста, којашто извира од тајната на Христовото воскресение и којашто, еве, сите ние, како христијани, ја сведочиме повеќе од две илјади лета, е неизмерна. Но, оваа неискажлива и преславна радост[4] не треба да биде минливо чувство, коешто ќе нѐ обземе само во овие празнични дни, туку, напротив, треба да ни постане начин на живеење и на постоење. Впрочем, и самото христијанство е вера на радоста! Ако не постои радост, тогаш не постои ни вистинско христијанство; ако немаме радост во нас и помеѓу нас, тогаш не сме ни вистински христијани, ни вистински учесници во Христовото воскресение, ниту, пак, вистински следбеници на Христа. Според тоа, доколку сакаме да бидеме доследни подражатели на Христа и да врвиме по Неговите стапки, тогаш ќе мора да си ги земеме врз себе нашите животни крстови и, минувајќи низ сопствените голготи, истите да ги поднесеме докрај, и тоа со радост. Само на тој начин, во нашите души – и покрај сите животни премрежја, искушенија и предизвици – ќе ја почувствуваме бескрајната радост од Неговото воскресение и ќе заживееме со несфатливата и непреодна радост на вечниот живот. Возљубени чеда во Господа, Тајната на Христовото воскресение најмногу се открива во дарот на простувањето. Та, можно ли е вистински да го празнуваме Велигден – Празникот над празниците – ако не простуваме и ако не бараме да ни простат!? Можно ли е да водиме христијански живот и да се нарекуваме христијани ако во нашите срца се вгнездени злопамтивоста и одмаздољубивоста или, пак, ако во нашите души се всадени гневот и лутината!? Тоа е – невозможно! Да се живее вистински христијански живот – живот според Евангелието – значи да се постане обновен човек во Христа[5] и да се чекори по патот на богољубието и човекољубието – по патот којшто води кон Царството небесно. Затоа, што е можно поскоро, да се угледаме кон сите оние коишто низ вековите Го возљубија Бога, а го возљубија и својот ближен, да се угледаме на нивниот богоугоден живот, во којшто особено се истакнува подвигот на човекољубието и на простувањето, па – со силата на Христовото воскресение – и сите ние, коишто се именуваме со Неговото име, да го возљубиме својот ближен и секому сѐ да простиме[6] за, на тој начин, да станеме наследници на вечниот живот[7]. Возљубени чеда на Мајката Македонска Црква, Доколку се обѕрнеме во нашето историско раздобје, ќе воочиме огромни подеми и падови, како на црковен, така и на национален план. Впрочем, македонскиот народ, со Божја помош и поткрепа, успевал и сѐ уште успева достоинствено да ги извојува сите битки и да им одолее на сите непријателски настроенија, исполнети со лукави намери и со зли цели; и, притоа, со крената глава да продолжи по патот кон Бога – кон Изворот на добрините и на правдата. Та, кој ќе се осмели да нѐ оспори како македонски народ и како македонска држава!? Со кое право некои сѐ уште се обидуваат да ни ги одрекуваат историјата и традицијата, јазикот и верата, кога сета македонска почва е напоена со просветителските дејанија на македонските црковно-просветни дејци, со истрајноста на сите наши родобранители, со крвта на недобројните наши маченици и со благоверието на мноштвото исповедници и поборници за зачувување на Православието на ова свето македонско тло!? Но, како што не потклекнаа нашите прадедовци, така и ние – како нивни потомци и како доследни пазители на аманетот доверен од нив – да не дозволиме отстапки пред оние коишто постојано посегнуваат по нашето најсвето; пред оние коишто гледаат да го зграбат она коешто со векови макотрпно е градено и коешто е сочувано до денешни дни. Наша должност и обврска треба да ни биде да им се спротивставуваме на сите оние коишто на секаков начин се трудат да ни го одземат она за коешто се дадени многу жртви и коишто се желни да ни ги приграбат: и историјата, и земјата, и културата, и јазикот и сѐ што е наше – македонско. Затоа, што е можно побргу, да се освестиме и да се обединиме како народ, и молитвено да притекнеме кон Бога и кон закрилникот на нашата најсвета автокефална Охридска и Македонска Црква – кон светиот Климент Охридски, та, по примерот на нашите предци, да се избориме со сите неприлики со коишто катадневно се соочуваме. Но, сето ова ќе го постигнеме само ако си ги зацврстиме единството, слогата и сплотеноста, односно само ако трајно ги надминеме внатрешните разногласија и меѓусебните поделби и несогласувања. Возљубени родољупци, Ова лето Господово достојно ќе одбележиме и повеќе годишнини, коишто се изнедрени од пазувите на нашето богато и славно минато. Меѓу нив, најпрво ќе си припомниме за Беласичката битка, од 1014-тата, којашто, всушност, е неделиво поврзана со градењето и со запазувањето на нашата долговековна историска посебност, а ќе се присетиме и на бележитите одлуки од Првото заседание на АСНОМ, одржано во манастирот „Свети Прохор Пчињски“, во 1944година. Исто така, ќе ги прославиме и 860-годишното постоење на велелепниот манастир „Свети великомаченик Пантелејмон“ во Нерези, Скопско, како и 100-годишнината од замонашувањето на возобновителот на Охридската Архиепископија во лицето на Македонската Православна Црква – блаженоупокоениот Архиепископ Доситеј. Еве, токму овие незаборавни настани нека ни бидат силен поттик за обнова на нашата црковно-национална самосвест, а истовремено нека ни бидат и постојани потсетници за она за коешто се бореле многу наши поколенија, а за коешто останува и ние да продолжиме да ги чуваме – нашата Татковина Македонија и нашата Македонска Црква. Нека незаодната светлина од празникот на Христовото воскресение – Велигден, ни биде нераскинлива нишка којашто ќе нѐ поврзе сите Македонци – и овде, во Татковината, и насекаде каде што нашинците се иселени по светот – во единството на троедната љубов: во богољубието, братољубието и родољубието, та едногласно да воскликнеме пред сиот свет: Христос воскресе! † СТЕФАН АРХИЕПИСКОП ОХРИДСКИ И МАКЕДОНСКИ заедно со членовите на Светиот архијерејски синод на Македонската Православна Црква – Охридска Архиепископија † ПЕТАР, Митрополит Преспанско-пелагониски и администратор Австралиско-новозеландски † ТИМОТЕЈ, Митрополит Дебарско-кичевски и администратор Австралиско-сиднејски † НАУМ, Митрополит Струмички † АГАТАНГЕЛ, Митрополит Повардарски † ЈОВАН, Митрополит Крушевско-демирхисарски † МЕТОДИЈ, Митрополит Американско-канадски † ПИМЕН, Митрополит Европски † ИЛАРИОН, Митрополит Брегалнички † ЈОСИФ, Митрополит Тетовско-гостиварски † ГРИГОРИЈ, Митрополит Кумановско-осоговски † ЈОАКИМ, Епископ Дељадровско-илинденски † МАРКО, Епископ Делчевско-каменички...

Фото: ЕПА . EPA/JIM BRYANT Вкупно седум играчи и еден тренер добиваат признание за нивниот исклучителен придонес во кошарката КОШАРКА – ФИБА Избран е составот на новата класа на славните на Светската кошаркарска федерација (ФИБА) за 2024, а Реџи Милер од САД и српскиот миленик Предраг Стојаковиќ се само две од истакнатите имиња што ќе влезат во Куќата на славните. Секој член ќе биде одликуван на церемонијата планирана во Сингапур во септември. Седум играчи и еден тренер ќе добијат признание за нивниот голем придонес во кошарката – пишува ФИБА на својата интернет-страница. Милер е поранешен олимписки и победник на СП во кошарка со САД, а особено е почитуван неговиот придонес во НБА-лигата со неверојатни 18 сезони. Тој постигна 25.000 коша, од кои 2.560 тројки и има настапи на пет Олстар-настапи во НБА-лигата. Стојаковиќ го освои златото на СП во 2002 година со поранешна Југославија, како и титулата на ЕП во 2001 година, кога беше крунисан за МВП. Тој постигна многу успеси и на клупско ниво, особено со освојувањето на НБА-првенството во 2011 година со Далас. Стојаковиќ е трикратен НБА-олстар играч, а двапати победи и на натпреварите за три поени. Летонката Скаидрите Смилџина-Будовска со поранешниот СССР трипати го освојуваше СК во кошарка и пет пати ЕП. Трикратната олимпијка од Кина, Миао Лижие, играше четири пати на СК, а хрватската ѕвезда Данира Накиќ-Билиќ ја прослави Југославија, натпреварувајќи се на ЛОИ, СК и ЕП. Кирк Пени е награден за настапот со Нов Зеланд на две ЛОИ и на четири СП, додека африканската кошарка може да го слави колосот на Централноафриканската Република, Ромен Сато, што е на списокот. Бекот постигна огромен успех на клупско ниво, вклучувајќи ги и титулите во Евролигата, Еврокупот, шпанската лига, но четири титули во италијанското првенство. Американецот Ден Петерсон е избран во класата тренери за 2024 година, со освоени пет италијански титули и голем број индивидуални тренерски признанија. Г.И. Играчи Миао Лиџие (Кина) Реџи Милер (САД) Данира Накиќ-Билиќ (Хрватска) Кирк Пени (Нов Зеланд) Ромен Сато (Централноафриканска Република) Скаидрите Смилџина-Будовска (Летонија) Предраг Стојаковиќ (Србија) Тренери Даниел Петерсон (САД)...

Фото: Маја Јаневска-Илиева Кандидатите за претседател на државата, партиите и коалициите имаат уште пет дена за претставување на своите програми и политички понуди пред граѓаните, во пресрет на двојните избори на 8 мај. Кампањата за претседателските и за парламентарните избори завршува во понеделник, 6 мај, на полноќ. Денеска, пак, е последен ден за објавување на резултати од анкети поврзани со учесниците во изборниот процес. Двајцата кандидати за претседател синоќа се соочија на предизборен ТВ дуел, со спротивставени ставови за уставните измени, ЕУ интеграцијата, името, настаните во Собранието од 27 април, состојбата во судството… Кандидатите за претседател ги кажаа различните ставови и за уставните измени и за тоа дали преговорите со ЕУ се почнати или не. Според Пендаровски, тие почнале со одржувањето на првата меѓувладина конференција и рече дека не оди едно без друго Преговарачката рамка и промената на Уставот. Силјановска-Давкова, пак, го праша Пендаровски како може да ветува промена на Уставот кога тоа не е негова надлежност туку него може да го сменат само гласовите на пратениците во Собранието и, како што рече, „како никој не се сетил да им каже на оние од Советот и од Европската комисија и сите останати дека со тоа се рушат темелните вредности на ЕУ“. На прашањето која би била нејзината порака при прва средба со претседателот на Бугарија и со претставниците на Унијата, одговори дека ќе го потсети на Преамбулата на Договорот за пријателство и добрососедство, дека секој договор не е вечен и може да се смени и дека во Договорот „нема ниту еден збор за уставните измени“. Пендаровски во врска со внесувањето на Бугарите во Уставот посочи дека е услов што треба да се помине за да продолжат преговорите кои, рече се блокирани поради ставот на ВМРО-ДПМНЕ. Силјановска Давкова најави и дека како иден шеф на државата ќе го искористи механизмот на помилување на осудените за настаните во Собранието на 27 април 2017 година. Нејзиниот противкандидат од СДСМ и актуелен претседател Стево Пендаровски е против и смета дека амнестија за такво дело не треба да има. За него настаните од 27 април биле насилен чин, организиран од партијата која тогаш била на власт и обид за насилно уривање на уставниот поредок. Силјановска Давкова, пак, смета дека имало насилство и луѓето требало да бидат судени за тоа, но, како што наведе, далеку од умот и од правото е дека имало терористичко рушење на уставниот поредок. Кампањата за парламентарните избори, пак, вчера беше во знакот на одбележувањето на 1 Мај и ветувања за подобар статус на работниците, но и со меѓупартиски пораки и обвинувања. Претседателот на СДСМ, Димитар Ковачевски, од Првомајскиот пикник во Градскиот парк во Скопје порача дека „враќање на ВМРО-ДПМНЕ на власт значи режим во најава, сигурна блокада на Македонија и внатрешни етнички тензии, и ако се дозволи тоа, ќе ѝ се нанесе огромна штета на државата“. Тој ги повика граѓаните и сите прогресивни сили во земјата, кога ќе излезат на гласање на 8-ми мај да имаат предвид дека преголема моќ за десничарска партија како ВМРО-ДПМНЕ ќе претставува сериозна закана за иднината на земјата. Лидерот на ВМРО-ДПМНЕ Христијан Мицкоски во првомајската порака истакна дека денес работничките права се прекршени и погазени. Смета дека државата многу малку води грижа за тие кои создаваат и се р’бетот на економијата, за мобингот врз работниците многу ретко се зборува, но најголемиот проблем се платите кои ги изеде инфлацијата и не се доволни ниту за половина од потребната потрошувачка кошница. Максим Димириевски од ЗНАМ од Пелинце го обвини раководството на СДСМ за ароганција, дека не ја прифатило подадената рака, за погазување на социјалдемократијата, илинденските и асномските левичарски вредности и принципи. Од СДСМ му одговорија дека тој е човек-партија кој одработува против своите довчерашни сопартијци, за личен интерес. Го обвинија за договарање соработка со ВМРО-ДПМНЕ и поддршка на Гордана Силјановска Давкова. Левица ја претстави својата програма пред Конфедерацијата на слободни синдикати. Тврдат дека се единствена партија на трудот, која даде поддршка на синдикалните протести и ги повикаа работниците да им дадат поддршка на претстојните избори. Партискиот лидер Димитар Апасиев очекува Левица двојно да го зголеми резултат од првиот круг на претседателските избори и да освои од 80 до 120 илјади гласови на парламентарните избори со проекција од осум до 12 пратеника зависно од излезноста. На следниот мандатар му порача дека основа за преговарање е Македонската платформа за национално единство. Европскиот фронт најави дека ветингот ќе биде услов за новата влада. Според нив, без воспоставување ефикасен механизам и објективен скенер на чистотата на личностите кои преземаат јавна одговорност, како што е проверката, не може да се постигне оптимален напредок во борбата против криминалот и корупцијата. Европски фронт инсистира и на примена на проверка на руското влијание и антидржавните служби за да се елиминира ризикот од дестабилизација и дезориентација на земјата од евро-американската ориентација. Од Коалиција „Храбро за Македонија“, пак, предизборно ветија економски мерки со таргет цената на лебот да биде 20 денари, на млекото 30, а на зејтинот 40 денари, како и намалување на даноците, нулта стапка оданочување за иновациски, информатички и високо технолошки знаења. Во меѓувреме течат активностите за спроведување на изборите на 8 мај. ДИК, според роковникот за изборните дејствија, вчера на овластено лице во МНР му го предаде гласачкиот материјал за гласање во ДКП-та. МНР, гласачкиот материјал на ДКП го доставува веднаш по приемот, а најдоцна до крајот не денов. Членовите на ИО во ДКП гласаат во ДИК три дена пред денот определен за одржување на изборите, односно на 4 мај (сабота). На 30 април заврши пријавувањето за гласање на болните и немоќните лица, а до 4 мај на полноќ тоа треба да го сторат и избирачите кои на денот на гласањето се наоѓаат на издржување мерка куќен притвор. Тие заедно со лицата кои се на издржување казна затвор или се во притвор, како и пријавените од дијаспората гласаат ден пред изборниот ден, на 7 мај....

Христо Ивановски Макрон им порачува на Европејците оти Европа е на пат да умре, сега треба да разберат каде се, да се сплотат и да создадат еден силен европски идентитет, а всушност Европа задоцни со тој проект. Затоа Македонија треба сериозно да ги разбере пораките на Макрон и да се сврти кон себеси, кон својот корен, кон своите интереси и кон својата нација. Сѐ друго ќе биде самоубиствено лутање без остварување на крајната цел – членство, па членство… Многу е висока членарината за тоа, ако биде членство, Македонци мои Се чекаше говорот на Емануел Макрон, и тој го даде, од каде ако не од славниот Универзитет во Сорбона. Веројатно малкумина очекуваа дека ќе излета со мачни ставови, кои не се наменети само за Французите што седеле дома и во папучи го следеле говорот на претседателот на Француската Република. Следете ме и читајте ми од усни во Европа, во Кина, во САД, па и во Русија, имам нешто да ви кажам, порача Макрон. Главната поента – Европската Унија не е бесмртна и таа може да умре ако не се престрои според новата глобална игра. Мора да стане фактор. Мора, ама како, Макрон не отиде докрај во објаснување или нудење конкретен план, како што го направи тоа порано кога понуди европска реформа и кога на долгогодишната кандидатка за членство – Македонија, ѝ понуди рамка за преговори, која во суштина значи, еве ви јаже и обесете се на првиот багрем. Политички десперадоси има секаде, па и во Македонија, ја прифатија рамката, па затоа, добро е по говорот на Макрон и ние малку посериозно да се замислиме каде сме тргнале и што носиме во куферите на патот за Брисел како наша сопственост. Макрон беше помлад и поамбициозен, па некогаш не толку одамна зборуваше, ах тој голем сон, за Европа од Лисабон до Владивосток. Сега ја скуси Европа до Одеса, градот во кој некогаш престојувал македонскиот великан Крсте Петков Мисирков. Тоа е Европа, во тој мозаик секаде има понекое живописно македонско каменче. Франција си има посебно сфаќање и за географијата. Да се потсетиме што зборуваше претходниот француски претседател Никола Саркози. – Која е идејата зад Европа? Европа е унија на европски земји. Прашањето е многу едноставно, дури и во географска смисла, дали Турција е европска земја? Турција има само еден брег на Босфор во Европа. Може ли Турција да се смета за европска земја културно, историски и економски гледано? Ако го кажеме тоа, сакаме смрт на Европската Унија – рече тој. Ако Макрон најавува смрт на Европа, да потсетам што некогаш зборуваше младиот Жак Ширак во далечната 1979 година: „Оваа Европа на немоќ, оваа Европа отворена како сито за сите кризи. Германско-американските интереси може да доминираат во оваа неевропска Европа. Оваа Европа, каде што мултинационалните компании ги диктираат своите закони на државите. Оваа Европа каде што Франција би била заглавена како во мочуриште. Го кажувам смирено и одлучно, но ние не ја прифаќаме оваа Европа!“ Тоа е таа бунтовна Франција, таа не сака да прифати нешто што нејзе не ѝ се допаѓа, како што сега истакнува Макрон: „Не сакаме да им бидеме вазали на Американците“. Па, затоа тој, а еве и ние како дел од Европа, се прашуваме, може ли ЕУ да им парира на една Америка и на една Кина? Може ли да им парира на БРИКС, на Индија? Неизбежна ли е нејзината судбина да испадне од првата лига? Макрон си признава – имаме цврст сојуз со Америка, арно ама не сме им приоритет, тие самите себеси се ставаат на прво место, па потоа Кина. Па, да, кога се зборува за Кина, зарем не е легитимно да се прашаме – а дали можеби еден ден ќе им бидеме вазали на Кинезите? Колку и да звучи застрашувачки, Кинезите повеќепати на големи форуми каде што се претставувал нивниот бизнис-модел зборувале дека „еден ден Американците ќе работат за нас“. И за крај, идејата Европа да создаде свој одбранбен бедем е стара, но сега повторена од Макрон, на која Русите деновиве се смеат. Веројатно имаат добри информации штом реагирале така. Кога ние како Македонци го слушаме говорот на Макрон, кој сепак е лидер на моќна земја, ама не доволно моќен да ги режира глобалните текови, нормално е да се прашаме каде е нашето место во тие планови на Макрон? Имаме ли некоја шанса да не бидеме нечии вазали? Дали во нова Европа нѐ стокмиле само и само да им бидеме вазали на Грците? Ако е така, планот добро им оди. Имаме ли шанси и имаме ли ум и разум да процениме дали кога сега сите зборуваат за тоа има или нема европски идентитет, ние одиме боси по трње шиткајќи го идентитетот пошто-зошто? Какви ќе влеземе во таа нова Европа, со кој идентитет? Дали сме свесни дека тоа што за по дома на глас викаме дека имаме функционален мултикултурен систем, на европскиот пазар всушност се скапани круши, кои никој не ги гледа, а камоли да ги купи. А наскоро ќе се случи кога и по дома веќе тој систем многумина јавно ќе го отфрлаат како некаков остаток од постапокалиптична бура што траела триесетина години. Макрон им порачува на Европејците дека сега треба да разберат каде се, да се сплотат и да создадат еден силен европски идентитет, кој, како што стојат работите, е невозможно да се оствари. Големи им се егата! Всушност Европа задоцни со тој проект. Затоа Македонија треба сериозно да ги разбере пораките на Макрон и да се сврти кон себеси, кон својот корен, кон своите интереси и кон својата нација. Сѐ друго ќе биде самоубиствено лутање без остварување на крајната цел – членство, па членство… Многу е висока членарината за тоа, ако биде членство, Македонци мои. Христо Ивановски...

Фото: Маја Јаневска-Илиева Вапсањето црвени јајца за Велигден е најраспространетата традиција во христијанскиот свет. Вапсањето започнува денеска на Велики четврток. Домаќините, рано наутро, пред изгревањето на Сонцето ги бојадисаа првите три црвени велигденски јајца. – Оваа црковна традиција потекнува од првиот век по Христа, односно тоа се практикувало уште во времето на светите апостоли – христовите ученици и нивните наследници. За тоа ни сведочи Светото Предание. Велигденското јајце е старо колку и Христијанството – вели за МИА професорот на Богословскиот факултет во Скопје, Ратомир Грозданоски. Објаснувајќи го значењето на црвеното јајце и зошто е земено за традиција, Грозданоски појаснува дека велигденското јајце црквата го прифатила во својата традиција и практика како симбол на Христовото воскресение. Првите Христијани и современици на апостолите почнале да вапцуваат јајца и да ги подаруваат на Велигден, поздравувјаќи се со радосниот поздрав Христос воскресе! На тоа отпоздравувале: Вистина воскресе! Црвената боја има симболика на победа. Нејзиното значење на овој голем Христијански празник е дека Господ Исус Христос со своето воскресение ја победил смртта. Црвената боја ја претставува божјата сила и моќ, а воедно ја симболизира и Христовата крв, која Исус ја пролеал на крстот за спасение на сите луѓе на земјава. Бојата на јајцето не потсетува и на крвта Христова и на спасението. Како што бојадисаните црвени јајца од Велики четврток се јасна најава на блискоста до Велигден, така и тогаш, на Велики четврток на Тајната вечера, Христос јасно најавил и кажал дека наскоро ќе биде предаден, ќе пострада и ќе воскресне. Православните христијани на Велигден подарувајќи си црвено јајце еден на друг или кршејќи се со него, всушност го симболизираат Христовото воскресение и нашето спасение: победата над смртта – смрт на смртта. Затоа, овој обичај е израз на вера во Христовото воскресение и вера во воскресение на мртвите. Тоа е надежта во спасението и идниот живот....

М-р Александар Јорданоски Политичките избори (локални, парламентарни или претседателски) секогаш се инвентивни во пораките до нивните гласачи, сакајќи да привлечат што поголемо внимание и окрупнување на гласачкото тело. Во таа насока, за лингвистичката наука особено интересни за анализа се слоганите што треба да го привлечат вниманието кон себе, односно да му го зголемат рејтингот на конкретен политички субјект. По менување на официјалното име Република Македонија во Република С. Македонија, супституцијата (заменување на еден елемент со друг), како лингвистичка форма на изразување, го зазеде приматот во „инвентивноста“ околу замената на именката Македонија. Така, по менувањето на името многу често се среќаваат примери од типот: „Земјите на Западен Балкан: Албанија,, Босна и Херцеговина, Хрватска, Косово, Црна Гора, Србија“. Со овој начин на супституција на именката Македонија се доаѓа до пејоративната тема на претпоставен магистерски труд: „Комбинацијата на симболи и букви/графеми како замена за именка при графичкото бележење на јазикот“. Понатаму, слична „инвентивност“ имаме и во следнава ситуација: „Нашата земја, нашата држава, вашата земја, вашата држава, земја(та), држава(та), граѓаните на земјата, државата (Македонија)“. Во овој случај, пак, имаме „инвентивност од повисоко ниво“, секако за претпоставен докторски труд, секако и овој пат со пејоративна нота: „Заменската употреба на именката ’Македонија‘ во јавниот говор со методи, постапки и начини за избегнување директна употреба на именка во реченицата“. Секако ова отвора многу работа за лингвистите што се занимаваат со теми од областа на современиот македонски јазик. Што се однесува до одбегнување на именката Македонија во актуелниов предизборен процес (април/мај 2024), интересни за анализа се наративите „нашиот претседател“ на „нашата земја“ и „европски фонт“ и „европски претседател“. Кај првиот случај се наметнува многу честата заменска употреба на именката Македонија со присвојната заменска придавка „нашата“, при што се наметнува безличноста како императив за посочување на Република Македонија, а тоа, пак, би го споредил со инфинитивот – неопределена глаголска форма што именува дејство или состојба без да укаже на лице, број или време. Значи, се наметнуваат неутрални форми за именување на државата, т.н. безличност со цел да се привлечат што поширок круг симпатизери, но притоа обезличувајќи се себеси. Во вториот случај, пак, имаме целосно апстрахирање на именката Македонија, како таа воопшто и да не е предмет на интерес во предизборниот процес. Овде имаме вешта замена на утврдените европски вредности на местото од т.н. заостанати балкански навики, но не се посочува за која држава се работи. Тоа е разложениот наратив на пораката. Се прикажува заложба за Европската Унија, но не се нагласува субјектот што треба да влезе во тој сојуз. Зад тој наратив „европски претседател“ всушност се крие намерата за пресекување на колективната меморија за долговечноста на македонскиот континуитет. Лингвистички точно искажана мисла би било „Република Македонија во Европската Унија“. Но ваквиот наратив на обезличување на македонското постоење не е нов. Така, Австро-Унгарија и Русија уште во 1897 година биле решени дека на територијата од Македонија се потребни поопсежни реформи, но тие не требало да го рушат воспоставеното статус кво. Во предвечерието на Илинденското востание, Македонија и македонското прашање биле клучниот елемент во рушењето на воспоставеното статус кво. Поради тоа, Австро-Унгарија и Русија исклучиво инсистирале територијата на османлиска Македонија да не биде групирана во една административна единица. Наместо терминот Македонија инсистирале да се користи терминот „Трите Вилаети“, наместо терминот „Македонци“ да се користи терминот „христијанско население“, наместо губернатор да се користи „генерален инспектор“ итн. Но разликата меѓу „Трите Вилаети“ и „нашата земја“ е што првото е НАМЕТНАТО од надворешни фактори, а второто и ИЗБОР на Македонци по род, дополнително при донесена Одлука за прогласување на духовното културно добро – „Топонимија на Република Македонија“ за културно наследство од особено значење – поткатегорија од исклучително значење бр. 19-4445/16 од 15.9.2009 (Службен весник на РМ бр. 117/09). А, пак, македонското споменичко право за преименување на топоним во членот 32 став (2) точка 7 од Законот за заштита на културното наследство предвидел дека се работи за културно наследство во опасност, во конкретниот случај – посериозно нарушување на неговиот интегритет! (Авторот е лингвист и експерт за заштита на културното наследство)...

Ќе го почитувам, но нема да го употребувам – рече кандидатката за претседател Гордана Силјановска-Давкова за тоа каков ќе биде нејзиниот став кон уставното име Северна Македонија како иден шеф на државата. Во дебатата со противкандидатот Стево Пендаровски кажа дека ќе употребува Македонија и дека на тој начин не прави конфузија. – Кога кажав дека нема употребувам Северна не мислев дека ќе ги тргам таблите пред институциите и пред меѓународните конференции или во билатералните средби итн. Далеку од тоа. Јас говорам за себе. Правото на самоопределување е и лично право и никој не може да ви нареди да употребувате нешто што не ви го прифаќа умот и срцето. Ќе го почитувам, но нема да го употребувам Северна, ќе употребувам Македонија и никогаш нема да создадам конфузија бидејќи нема да треба да правам дистинкција меѓу Република јужна Македонија. Таква нема. Значи, кога ќе зборувам, јас ќе си зборувам Македонија, македонски, македонско – Северна Македонија нека стои пред мене…меѓутоа јас кажувам за мене, тоа прашање нема да биде никогаш затворено, рече Силјановска-Давкова во вечерашниот дуел на ТВ Телма. Пендаровски, пак, ѝ реплицираше дека е невозможно да не го употребува уставното име од говорницата во Обединетите нации, во ЕУ, НАТО и други меѓународни институции и дека тоа ќе доведе до исфрлање на државава од Алијансата. -Кога сте претседател, вие имате право на личен став, да кажувате „вечна Македонија“, „Македонија засекогаш“, каква сакате Македонија кога ќе бидете во приватно својство, во семејството. Невозможно е да бидете на говорница во ОН, да бидете во НАТО, бидејќи сме членка таму, да одите во ЕУ, бидејќи сме кандидат кој преговара, да бидете во Совет на Европа, било каде, значи вие како експерт можете што сакате вербално да кажете. Не можете, нема да ви дозволат, Грција ќе прати прво нота, било кој друг некој ќе прати нота. Тоа значи блокада и таму и исфрлање од НАТО како организација, каде што одвај влеговме и кој ни е многу значаен. Впрочем, и противкандидатката тоа го пишува во нејзината програма – рече Пендаровски. Кандидатите за претседател ги кажаа различните ставови и за уставните измени и за тоа дали преговорите со ЕУ се почнати или не. Според Пендаровски тие почнале со одржувањето на првата меѓувладина конференција и рече дека не оди едно без друго Преговарачката рамка и промената на Уставот. -Највисокиот политички орган во Европската Унија, Советот на ЕУ, вели дека ова е политичкиот предуслов – промената на Устав, а рамката е понатаму по што вие ќе одите конкретно кластер по кластер. Значи, не може да стои тезата – ние не сме против европската Преговарачка рамка ама сме против промената на Уставот – истакна Пендаровски. Силјановска-Давкова, пак, го праша Пендаровски како може да ветува промена на Уставот кога тоа не е негова надлежност туку него може да го сменат само гласовите на пратениците во Собранието и, како што рече, „како никој не се сетил да им каже на оние од Советот и од Европската комисија и сите останати дека со тоа се рушат темелните вредности на ЕУ“. На прашањето која би била нејзината порака при прва средба со претседателот на Бугарија и со претставниците на Унијата, одговори дека ќе го потсети на Преамбулата на Договорот за пријателство и добрососедство, дека секој договор не е вечен и може да се смени и дека во Договорот „нема ниту еден збор за уставните измени“. -Суштината е да ги заштитите правата на малцинствата. Кај нас се заштитени. Во Бугарија нема никаква заштита бидејќи нема ниту еден член, а Бугарија е потписник и на Рамковната конвенција за заштита на правата на малцинствата и на Конвенцијата за регионални и малцински јазици, но не ја ратификувала. Значи, има контрадикција меѓу Договорот за пријателство кое е дел од Преговарачката рамка – додаде Силјановска-Давкова. Пендаровски во врска со внесувањето на Бугарите во Уставот посочи дека е услов што треба да се помине за да продолжат преговорите кои, рече се блокирани поради ставот на ВМРО-ДПМНЕ. -Тврдам дека овој услов не ја растура, не ја ништи Република Македонија, како што не ги ништи Македонците кои зборуваат македонски јазик, значи целокупниот наш македонски код е зачуван… Од мноштвото бугарски барања кои атакуваа директно на македонскиот идентитет од пред три години и во писмена форма испратени до највисоките претставници во Брисел преку нивниот амбасадор, ние дојдовме само до ова последново барање, Бугарите во Уставот, што е огромен чекор напред, бидејќи сите други атаци беа од Бугарија кон нашиот идентитет како Македонци кои зборуваат македонски јазик и беше одбиено и од Европа не само од нас. Значи, тоа е барањето во овој момент од Европа – нагласи Пендаровски во телевизискиот дуел на ТВ Телма....

Фото: Принтскрин Повеќе од 300 луѓе го загубија животот во поплави во Кенија, Танзанија, Бурунди и Уганда, а поројните дождови кои ја зафатија Источна Африка не престануваат, јави ДПА. Само во Кенија животот го загубија 169 лица, соопшти денеска владиниот портпарол. Претходно, Кабинетот во Најроби одржа посебен состанок за да разговара за мерките за справување со поплавите и последиците. За време на посетата на Маи Махиу во источноафриканската долина Рифт, каде вчера загинаа речиси 50 луѓе по пукањето на браната, а 26 сѐ уште се водат како исчезнати, кенискиот претседател Вилијам Руто рече дека жителите на областите загрозени од поплави или лизгање на земјиштето мора да бидат преместени на безбедно место во рок од 48 часа. Според метеоролошката служба на земјата, во следните седум дена се очекуваат пообилни врнежи во Кенија. Патиштата се блокирани, а мостовите станаа непроодни, што го отежнува движењето на стоки меѓу земјите во регионот, како меѓу Уганда, Руанда и Демократска Република Конго. Во Танзанија особено загрозени се крајбрежните области, кои се изложени не само на поројни врнежи, туку и на силни грмотевици и големи бранови. Во исто време, во последните денови имаше бројни одрони во регионите Аруша и Мањара, популарни туристички дестинации за сафари тури, забележува ДПА....

Фото: Принт-скрин Бројот на мигранти кои пристигнале во Велика Британија откако го преминале Ла Манш достигна ново рекордно високо ниво за првите четири месеци од годинава, и е зголемен за 27 проценти во однос на 2023 година. Вкупно 7.567 луѓе го преминале каналот до април, покажуваат привремените бројки на британското Министерство за внатрешни работи, пренесе ДПА. Ова е за 27 проценти повеќе од бројот на пристигнувања регистрирани во првите четири месеци од минатата година (5.946) и зголемување од 13 отсто во споредба со бројките регистрирани за истиот период во 2022 година (6.691). Вкупно 268 луѓе вчера пристигнале во Велика Британија со пет чамци, а преминувањата продолжуваат и денеска. Околу 2.132 луѓе патувале со 42 чамци во април, што укажува на просечно 51 лице по пловило минатиот месец. Ова е повисоко од просекот за март – 48 луѓе по чамец – но пониско од врвот што изнесувал 56 луѓе по брод во септември 2023 година....

Фото: Принт-скрин Стотици жители на индонезискиот остров Тагуланданг денеска чекаа на пристаништето на островот да бидат евакуирани, додека сив чад продолжи да излегува од кратерот на вулканот Руанг. Вулканот на островот Руанг еруптираше вчера и исфрли лава, поради што властите евакуираа повеќе од 12.000 луѓе од блискиот остров Тагуланданг. По вчерашната ерупција, индонезискиот Центар за вулканологија и геолошки опасности го подигна нивото на тревога за вулканот Руанг на највисоко ниво и ги предупреди жителите на островот Тагуланданг дека паѓањето на карпите и лавата во океанот може да предизвика цунами. – Персоналот за пребарување и спасување од Манадо евакуира 109 жители на Тагуландан до пристаништето Мунте, додека стотици сѐ уште чекаат во пристаништето Минанга да бидат евакуирани – соопшти денеска Националната агенција за пребарување и спасување. Жителите ќе бидат евакуирани во областа Северна Минахаса на индонезискиот остров Сулавеси. Властите го продолжија прекинот на работењето на аеродромот „Сем Ратуланги“ во Манадо до утре во 12 часот....

Фото: Маја Јаневска-Илиева Кандидатката на ВМРО-ДПМНЕ за претседател Гордана Силјановска Давкова најавува дека како иден шеф на државата ќе го искористи механизмот на помилување на осудените за настаните во Собранието на 27 април 2017 година. Нејзиниот противкандидат од СДСМ и актуелен претседател Стево Пендаровски, пак, е против и смета дека амнестија за такво дело не треба да има. На вечерашната дебата на ТВ Телма, Силјановска-Давкова оцени дека самата квалификацијата на кривичното дело е катастрофална. – Оние што применија насилство се на слобода. Има таму луѓе кои не сакаа амнестија, сакаа да докажат правда, има луѓе кои водат постапки пред судот во Стразбур. Секој е различен. Јас имам право да помилувам и врз основа на анализата – не само на правото и на правдата, ќе посегнам по тој механизам – истакна Силјановска Давкова. Пендаровски смета дека има модификација на претходната теза на Силјановска Давкова дека ќе ги амнестира сите сите. – Разбирам ако некој не е виновен или треба да добие помала казна па и да му ублажите. Ама таа вели дека сите за 27 април ќе ги амнестираме. Како може да амнестирате за таков чин?! Прво извинување, а потоа широка општествена дебата за евентуална амнестија – порача претседателскиот кандидат Стево Пендаровски. Прашани дали влегувањето во Парламентот на 27 април бил насилен чин, Пендаровски одговори дека било насилство организирано од партијата која тогаш била на власт и обид за насилно уривање на уставниот поредок. – Ако не дозволувате мирен трансфер на власта, тоа не може да биде демократски чин – оцени Пендаровски. Силјановска Давкова, пак, смета дека имало насилство и луѓето требало да бидат судени за тоа, но, како што наведе, далеку од умот и од правото е дека имало терористичко рушење на уставниот поредок. Според неа, тоа кривично дело било намерно одбрано заради изрекување на најстроги казни. Пендаровски упати јавен повик до сите граѓани кои ги поддржуваа кандидатите кои испаднаа во првиот круг и до оние кои воопшто не учествуваа во првиот круг, да гласаат за неговиот концепт доколку се препознаат во него. Тој упати критики до Силјановска Давкова и до лидерот на ВМРО-ДПМНЕ Христијан Мицкоски дека прават задкулсни партиски преговарања околу поддршката за вториот круг за избор на шеф на државата. Пендаровски посочи дека Мицкоски уште во кампањата кажал дека има договор за коалиција со перспективните коалициски партнери, а по првиот круг рекол дека разговарал со Димитриевски и Таравари за поддршка и за претседателскиот кандидат. Таквото барање поддршка за претседателски кандидати, според него, значи дека тие не се независни од било кои центри на политичка и финансиска моќ. – Моменталната ситуација во судството е резултат на тоа што ветингот остана само како реторика, и не се спроведе кога можеше да биде спроведен – оцени кандидатката за претседател Гордана Силјановска Давкова во вечерашниот дуел, осврнувајќи се на надлежностите кои ги има шефот на државата и состојбата во судството. – Ветингот и досега можеше да се спроведе како евалуација или ре-евалуација при секој избор, оти генерален ветинг, оној суштинскиот значи распуштање на сите и влегување во еден проблем. Можеше да се посегне по ветинг кога ги предлагаше претседателот Весна Дамева, Миљзим Мустафа итн, стручни соработници, најслабата алка во судскиот совет. Можеше за директорите на Агенцијата за разузнавање, можеше секаде каде што има можност да предлага да го предложеше и овој механизам. Инаку, за сите сум, прво за политичарите, може да има таму и ретроактивно дејство, нема проблем никаков. Мислам дека она што се случува денеска е резултат на тоа што ветигнот беше само реторика и кога можеше да се примени не се применуваше – рече Силјановска Давкова. Пендаровски, пак, кажа дека Судскиот совет и Советот на јавни обвинители во изминатиот период не биле на ниво на задачата. Решението не го гледа во нивно укинување како институции, туку во подобрување на кадарот кој влегува во нив преку ветинг. Во дебатата Силјановска Давкова кажа дека ќе употребува терминот Македонија и дека на тој начин не прави конфузија. – Кога кажав дека нема употребувам Северна не мислев дека ќе ги тргам таблите пред институциите и пред меѓународните конференции или во билатералните средби итн. Далеку од тоа. Јас говорам за себе. Правото на самоопределување е и лично право и никој не може да ви нареди да употребувате нешто што не ви го прифаќа умот и срцето. Ќе го почитувам, но нема да го употребувам Северна, ќе употребувам Македонија и никогаш нема да создадам конфузија бидејќи нема да треба да правам дистинкција меѓу Република јужна Македонија. Таква нема. Значи, кога ќе зборувам, јас ќе си зборувам Македонија, македонски, македонско – Северна Македонија нека стои пред мене…меѓутоа јас кажувам за мене, тоа прашање нема да биде никогаш затворено – рече Силјановска-Давкова. Пендаровски, пак, ѝ реплицираше дека е невозможно да не го употребува уставното име од говорницата во Обединетите нации, во ЕУ, НАТО и други меѓународни институции и дека тоа ќе доведе до исфрлање на државава од Алијансата. – Кога сте претседател, вие имате право на личен став, да кажувате „вечна Македонија“, „Македонија засекогаш“, каква сакате Македонија кога ќе бидете во приватно својство, во семејството. Невозможно е да бидете на говорница во ОН, да бидете во НАТО, бидејќи сме членка таму, да одите во ЕУ, бидејќи сме кандидат кој преговара, да бидете во Совет на Европа, било каде, значи вие како експерт можете што сакате вербално да кажете. Не можете, нема да ви дозволат, Грција ќе прати прво нота, било кој друг некој ќе прати нота. Тоа значи блокада и таму и исфрлање од НАТО како организација, каде што одвај влеговме и кој ни е многу значаен. Впрочем, и противкандидатката тоа го пишува во нејзината програма – рече Пендаровски. Кандидатите за претседател ги кажаа различните ставови и за уставните измени и за тоа дали преговорите со ЕУ се почнати или не. Според Пендаровски тие почнале со одржувањето на првата меѓувладина конференција и рече дека не оди едно без друго Преговарачката рамка и промената на Уставот. – Највисокиот политички орган во Европската Унија, Советот на ЕУ, вели дека ова е политичкиот предуслов – промената на Устав, а рамката е понатаму по што вие ќе одите конкретно кластер по кластер. Значи, не може да стои тезата – ние не сме против европската Преговарачка рамка ама сме против промената на Уставот – истакна Пендаровски. Силјановска-Давкова, пак, го праша Пендаровски како може да ветува промена на Уставот кога тоа не е негова надлежност туку него може да го сменат само гласовите на пратениците во Собранието и, како што рече, „како никој не се сетил да им каже на оние од Советот и од Европската комисија и сите останати дека со тоа се рушат темелните вредности на ЕУ“. На прашањето која би била нејзината порака при прва средба со претседателот на Бугарија и со претставниците на Унијата, одговори дека ќе го потсети на Преамбулата на Договорот за пријателство и добрососедство, дека секој договор не е вечен и може да се смени и дека во Договорот „нема ниту еден збор за уставните измени“. – Суштината е да ги заштитите правата на малцинствата. Кај нас се заштитени. Во Бугарија нема никаква заштита бидејќи нема ниту еден член, а Бугарија е потписник и на Рамковната конвенција за заштита на правата на малцинствата и на Конвенцијата за регионални и малцински јазици, но не ја ратификувала. Значи, има контрадикција меѓу Договорот за пријателство кое е дел од Преговарачката рамка – додаде Силјановска-Давкова. Пендаровски во врска со внесувањето на Бугарите во Уставот посочи дека е услов што треба да се помине за да продолжат преговорите кои, рече се блокирани поради ставот на ВМРО-ДПМНЕ. – Тврдам дека овој услов не ја растура, не ја ништи Република Македонија, како што не ги ништи Македонците кои зборуваат македонски јазик, значи целокупниот наш македонски код е зачуван… Од мноштвото бугарски барања кои атакуваа директно на македонскиот идентитет од пред три години и во писмена форма испратени до највисоките претставници во Брисел преку нивниот амбасадор, ние дојдовме само до ова последново барање, Бугарите во Уставот, што е огромен чекор напред, бидејќи сите други атаци беа од Бугарија кон нашиот идентитет како Македонци кои зборуваат македонски јазик и беше одбиено и од Европа не само од нас. Значи, тоа е барањето во овој момент од Европа – нагласи Пендаровски во телевизискиот дуел на ТВ Телма....

Фото: Маја Јаневска Илиева Претседателот на ЗНАМ, Максим Димитриевски вчера го повика раководството на СДСМ во наредните 24 часа да поднесе неотповикливи оставки од функциите во партијата, како и носителите и ко-носителите на кандидатските листи на нотар да изјават дека нема да прифатат пратенички мандати. Социјалдемократскиот сојуз на Македонија преку соопштение одговори на условите за евентуална соработка по изборите, што вчера ги постави претседателот на Движењето ЗНАМ, Димитриевски. Од СДСМ велат дека не прифаќаат уцени и нема тргување со иднината на државата. – Ароганција е кога човек-партија одработува против своите довчерашни сопартијци и во тоа нема ништо социјалдемократски ниту вредносно туку единствено и само личен интерес. За тоа кој ги отвораше клубовите со имиња како Ванчо Михајлов адресата е Белиот дворец на ДПМНЕ. Многу позната адреса каде ЗНАМ ги договара идните чекори за соработка заедно со поддршката на Гордана Силјановска Давкова. Освен сликите на Ванчо Михајлов по штабовите на ДПМНЕ доволно говорат сликите на Мицкоски со основачите на тие клубови по манастирите низ државава за кои не слушнавме ниту збор од ЗНАМ – стои во соопштението на СДСМ. Во однос на неговите поранешни сопартијци Димитриевски постави цврсти ултиматуми. – Истите тие коишто дозволија да се отвараат бугарски клубови кои го содржат името Ванчо Михајлов во текот на нивниот мандат и ја згазија не само социјалдемократијата, туку и илинденските и асномските левичарски вредности и принципи, нѐ обвинија дека сме човек-партија. Нивната ароганција е ненадминлива. Ова раководство на СДСМ, со овој арогантен пристап ја доведе партијата до историски најслабиот резултат. Не само што ја навредија ЗНАМ, лично мене, навредија и уште 84 илјади граѓани кои го дадоа својот глас за движењето ЗНАМ-ЗА наша Македонија – порача денес Димитриевски од Пелинце. Во пораката, пак, до раководството на ВМРО-ДПМНЕ освен за неприфаќањето на уставните измени и соработката со ДУИ, Димитриевски повторно ги таргетира и СДСМ. Тој бара потврда дека раководството на ВМРО-ДПМНЕ не заговара јавна или тајна соработка со поранешниот премиер Зоран Заев за обезбедување на двотретинско мнозинство во идниот собраниски состав. – Еве да му одговорам на оној претседтаелски кандидат којшто постави прашање кукавички денеска дека ВМРО-ДПМНЕ кокетирало де со овој де со оној: ниту со Ковачевски ниту со Венко Филипче, ниту со Зоран Заев. Ние само комуницираме и сме во коалиција со народот на Македонија – рече Мицкоски за обвинувањата на Димитриевски....

Фото: принтскрин/јутуб/Илустрација Непознати лица синоќа фрлиле молотов коктел врз единствената зачувана предвоена синагога во Варшава која сѐ уште служи како место за богослужба и се обиделе да ја запалат, соопшти полската полиција. – Командата на полицијата добила пријава за обид за палење на синагогата Нозика во Варшава. Полицијата води истрага во врска со тоа – изјави Јацек Вишњевски од варшавската полиција за полските медиуми. – Рабинот Шудрих пишува дека некој се обидел да ја запали синагогата со помош на молотов коктел. Фала му на Бога, никој не беше повреден. Интересно, кој се обидува да ја наруши годишнината од нашето влегување во Европската Унија? – реагира на социјалната мрежа Икс, шефот на полската дипломатија Радослав Сикорски. Таа синагога се реновира од 2008 година....

Фото: Пекселс Американскиот Сенат едногласно го усвои Законот за забрана на увоз на руски ураниум, откако Претставничкиот дом во декември го усвои овој предлог-закон, пренесоа денеска американските медиуми. Ураниумот се користи за напојување на комерцијални нуклеарни реактори кои произведуваат електрична енергија, објави „Гардијан“. Се очекува и американскиот претседател Џозеф Бајден, кој минатата недела го потпиша Законот за воена помош за Украина, да потпише и закон за забрана за увоз на руски ураниум. Американските нуклеарни централи извезле околу 12 отсто од потребниот ураниум од Русија во 2022 година, според евиденцијата на Управата за енергетски информации. Портпаролот на Советот за национална безбедност во пресрет на гласањето рече дека Конгресот со воведувањето на забранат „и дал уверување на индустриите, сојузниците и партнерите“ дека Америка донела јасна одлука дека во децениите кои претстојат ќе воспостави безбеден синџир за снабдување со нуклеарно гориво, независен од влијанието на спротивставената страна. – Вајоминг има ураниум кој може да го замени увозот од Русија и ние сме подготвени тоа да го искористиме. Нашата двопартиска законодавна иницијатива ќе помогне да се намали финансирањето на руската воена машинерија, да заживее производството на американски ураниум и да се поттикнат инвестициите во американскиот синџир за снабдување со нуклеарно гориво – рече американскиот сенатор Џон Барасо, главен републиканец во Комитетот за енергетика на Сенатот....

Фото: Маја Јаневска-Илиева Во основните училишта во државава во мај ќе се спроведува запишување ученици во прво одделение. Родителот односно старателот е должен во основно училиште да го запише детето кое до крајот на календарската година ќе наполни шест години. По исклучок детето може да се запише во прво одделение доколку наполни шест години до 31 јануари наредната година, по претходно барање од родителот, односно старателот, и добиено мислење од педагогот или психологот во училиштето. Родителот односно старателот има право да го запише детето во основното училиште во реонот во кој живее или каде што постојано престојува. Основното училиште е должно да ги опфати учениците од својот реон. На барање на родителот и доколку има соглсност од училиштето, како и слободни места, детето може да се запише и во училиште што не е во неговиот реон на живеење....

фото: Пекселс Во Флорида денеска стапи во сила забраната за повеќето абортуси по шест недели од бременоста, пред многу жени да знаат дека се бремени, а некои лекари се загрижени дека жените во државата повеќе нема да имаат пристап до здравствената заштита што им е потребна. Докторката Леа Робертс, репродуктивен ендокринолог и специјалист за плодност во Бока Фертити во Бока Ратон, рече дека законите против абортусот донесени од Флорида и другите „црвени“ држави се напишани од луѓе кои не ја разбираат медицината. – Правилата не ги засегаат само жените кои сакаат да ја прекинат бременоста како личен избор, туку и проблематичните бремености за жените кои сакаат да имаат бебе – нагласи таа. Американскиот претседател Џозеф Бајден пред една недела го обвини поранешниот претседател Доналд Трамп за новите ограничувања на правото на абортус во државата Флорида. – Да бидеме многу јасни, има само едно лице одговорно за овој кошмар. Тој се фали со тоа. Доналд Трамп – им рече Бајден на своите приврзаници во градот Тампа и истакна дека правото на абортус „треба да биде уставно право“. – Не се работи за правата на (сојузните) држави, туку за правата на жените – рече Бајден и оцени дека Трамп „е загрижен дека гласачите ќе го сметаат за одговорен за суровоста и хаосот што ги создаде“. На почетокот на претходниот месец, Врховниот суд на Флорида го одобри законот со кој се забранува абортус по првите шест недели од бременоста, период кога повеќето жени не се ни свесни дека се бремени. Прашањето за абортусот е важно за претстојните избори на 5 ноември во САД, а демократите веруваат дека строгите ограничувања на тоа право во Флорида и Аризона ќе ги „свртат“ гласачите на Трамп кон Бајден. На изборите во 2022 година Трамп освои 51,2 отсто во таа држава, а Бајден 47,9 отсто. Шефицата на Демократската партија на Флорида, Ники Фрид изјави дека Бајден разбира дека победата во таа држава е малку веројатна, но дека вреди да се обиде....

фото: Нова Македонија Лидерот на германската опозициска Христијанско-демократска унија (ЦДУ), Фридрих Мерц денеска се заложи за прием на нови земји во Европската унија и рече дека вратата на ЕУ е отворена за нови членки, вклучувајќи ги и партнерите од Западен Балкан ако ги исполнат критериумите за пристапување. – Вратата на Европската унија останува отворена за новите членки како Украина, Грузија, Молдавија или земјите од Западен Балкан, доколку ги исполнат критериумите – рече Мерц за германскиот весник „Тагешпигел“. Тој додаде дека реформата на процесот на проширување е неопходна поради, како што рече, земјите кои не сакаат да се приклучат во ЕУ или не се во можност да се приближат кон Унијата....

Фото: Пиксабеј Повеќе од 40 лица се приведени во Турција за време на операција против „Исламска држава“, јави турската државна телевизија ТРТ Хабер, повикувајќи се на изјава на министерот за внатрешни работи Али Јерликаја. Акциите биле спроведени на територијата на 12 (од вкупно 81) окрузи во земјата, меѓу кои Истанбул, Ескишехир, Каракале, Невшехир и Маниса. Тие биле извршени од страна на окружните полициски служби под координација на разузнавачките и антитерористичките сили на Генералниот директорат на полицијата. Како резултат на операциите уапсени се вкупно 41 осомничен, од кои 10 во Истанбул. Запленети се пиштоли во нелегална сопственост, бројни дигитални материјали и поголема количина девизи и турски лири....

Фото: ЕПА Милитантната група Хамас денеска побара од Катар и Египет, како посредници во преговорите со Израел, да ги појаснат условите на израелската делегација за договорот за прекин на огнот и ослободување на заложниците. Официјален претставник запознаен со преговорите изјави за „Тајмс оф Израел“ дека Хамас сака јасни услови за безусловно враќање на раселените Палестинци во северниот дел на Газа. Хамас, исто така, сака да обезбеди дека втората фаза од договорот ќе вклучува разговори за постепено и целосно повлекување на израелските трупи од Појасот Газа. Во моменталниот договор не е објаснето на кого и кога би било дозволено да се врати во северниот дел на Газа. Досегашниот договор меѓу Хамас и Израел, во неколку фази, вклучува ослободување на 33 заложници и во замена за прекин на борбите и ослободување на стотици палестински затвореници од израелските затвори....

фото: Пексел Пред почетокот на главната туристичка сезона во Албанија, а имајќи го предвид фактот дека голем број македонски граѓани летуваат на тамошното крајбрежје, Македонската амбасада во Тирана информира за телефонските броеви, на кои може да се јават во случај на потреба. – И оваа сезона потсетуваме на важните телефонски броеви на кои македонските државјани кои ќе летуваат во земјата ќе може да се јават доколку имаат потреба. Дежурен телефон за итни случаи на македонската амбасада во Тирана: (Global Sos): +355 6890 19198 (+Viber+Whatsapp) амбуланта 127, полиција 129, итна служба 112 – стои во соопштението на македонската амбасада во Тирана, објавено на фејсбук-страната на амбасадата. Македонските туристи се меѓу најбројните, по косовските, кои летните одмори ги минуваат на албанското крајбрежје, пред сè во Валона, Драч и Шенѓин. Во просек годишно, главно во летната сезона одмараат над 300 илјади македонски граѓани....

фото: МВР Определен е притвор во траење од 30 дена за И.Ј.(37) од Скопје во КПУ Затвор – Скопје, за кого ќе биде изготвена кривична пријава по чл.215 од Кривичниот законик. Како што информира МВР, полицијата по преземени оперативни мерки и активности вчера го лишила од слобода И.Ј.(37) од Скопје. При претрес во неговиот дом во Сопиште, извршен со судска наредба, биле пронајдени и одземени марихуана, кокаин, амфетамин, семки од растение, три дигитални ваги со остатоци од дрога....

фото: Маја Јаневска-Илиева Пораст на платите во приватниот и во јавниот сектор, минимална плата во износ од најмалку 450 евра во првите 100 дена од новата влада, исплата на трошоците за храна во висина од 20 проценти од просечната плата и исплата на трошоците за превоз, побара Сојузот на синдикати на денешниот протест организиран по повод Меѓународниот ден на трудот. Пред републичкото Собрание претседателот на Гранскиот Независен синдикат на полицијата, Гоце Делчев Тодев порача дека е потребно враќање на работниците во земјава, ставајќи акцент на младите кои континуирано се иселуваат. Од друга страна, претседателот на Независниот синдикат за образование и науки, Томислав Гиевски истакна дека работниците не смеат во ниту еден момент да се откажат од своите барања. – Ние заслужуваме и мора да добиеме превоз, храна и почитување на колективните договори. Зарем работникот не заслужува да им биде платен превозот како на господата во Влада што седат, само нивните автомобили трошат гориво?!. Ќе продолжиме со истиот притисок и најважно не смееме да се откажеме затоа што ќе ја изгубиме битката – изјави Гиевски. Синдикатите побараа и ограничување на работата на определено време во исклучителни околности и на максимум една година, право на неработна сабота и зголемена контрола на прекувремената работа, намалување на полното работно време на 35-часовна работна недела и укинување на 72-часовната работна недела на стратешките проекти. Претседателот на ССМ, Слободан Трендафилов рече дека работниците од новиот состав на власта очекуваат да ги почитуваат посочените барања. – Денеска сме тука да им кажеме на тие што ќе седнат во удобните фотељи дека не може да се одлучува за нас, без нас, дека ние работниците бираме и потоа очекуваме од нив да ги почитуваат нашите барања. Да им порачаме да не се грижат само за себе, да не го злоупотребуваат европското знаменце кога е на штета на работниците, а за 24 часа да се изгласаат 78 проценти зголемени плати, тие да уживаат, а ние да патиме – истакна Трендафилов. Пред Стопанска комора се обрати потпретседателот на ССМ, Иван Пешевски, кој посочи дека секој час некој работник го губи животот на работното место, дека младите не можат да се одлучат на семејство со договорите на дело и дека платите на работниците не се доволни за пристоен живот. – Да знаат газдите и власта дека се лопови на сите наши браќа и сестри кои што не гледаат од странство, кои си заминаа поради егзистенцијални причини затоа што немаа леб на своите деца да им дадат, одете прошетајте слушнете ги реалните проблеми на овие луѓе, на оние кои ве ставија во вашите фотелји, и што треба да ве гласаат прашајте ги за проблемите, а не да кажувате кој што направил или не направил – посочи Пешевски. Протестот заврши пред пред Владата каде присутните претставници на синдикатите ги повторија барањата....

фото: Нова Македонија Од утринските часови, па сѐ до пладне, преку граничниот премин Богородица во Грција се влегуваше во пет колони, а зголемена фреквенција на возила и патници е забележана и на преминот Дојран-Дојрани. Според началникот на Регионалниот центар за гранични работи Југ при МВР, Славчо Богев, фреквенцијата драстично е намалено околу 12 часот, до кога најголем број патници и возила заминале од државата. Како што информираше тој, зголемената фреквенција на премините кон Грција е очекувана, а македонските погранични служби работат со полн капацитет. Според информациите од АМСМ се бележи зголемена фреквенција на возила на ГП Табановце, каде времето на чекање за влез во државава е околу 15 до 30 минути. На останатите гранични премини, од македонска страна, нема подолги задржувања за влез и излез од државата....

Фото: „Нова Македонија“ Високиот претставник во Босна и Херцеговина (БиХ) Кристијан Шмит синоќа истакна дека постојат закани по територијалниот интегритет на БиХ и дека тие доаѓаат од лидерите на Република Српска (РС). – Постојат закани за Босна и Херцеговина, бидејќи претставниците на РС постојано зборуваат за отцепување, одвојување на ентитетот од државата. Додик неодамна изјави дека Бошњаците можат да имаат 25 отсто од територијата. Некои го сфатија ова како простор за етнички инциденти – рече Шмит во своето обраќање пред Советот за безбедност на Обединетите нации. Тој посочи дека неговиот мандат е да го надгледува спроведувањето на Дејтонскиот договор и оти за тоа има поддршка од Советот за безбедност. – Советот за безбедност повеќе пати искажа поддршка за моето работење. Веќе со нетрпение го очекувам мојот извештај следниот месец – додаде Шмит. Тој се осврна на излагањето на српската членка на Претседателството на БиХ, Жељка Цвијановиќ, која упати сериозни обвинувања против Шмит, наведувајќи дека во него „не се почитуваат фактите и правната рамка на БиХ“. – Се надевам дека разбирате дека ова не е место за разговор за навреди, ова е место за разговор едни со други. Повикувам на поголема точност, единственото нешто што го гледам е злонамерност – рече Шмит. Тој посочи дека како висок претставник мора да биде гарант за постоењето на ентитети, кои се делови од БиХ, која има меѓународен субјективитет, додавајќи дека РС е составен дел на БиХ....

Фото: Пиксабеј Земјотрес со јачина од 4,3 степени според Рихтеровата скала утрово во 5 часот и 38 минути го погоди подрачјето на градот Слуњ во централна Хрватска, соопшти Сеизмолошката служба. Епицентарот на земјотресот бил на околу 15 километри јужно од Слуњ и на длабочина од 10 километри. Магнитудата на земјотресот изнесувала 4,3 степени според Рихтеровата скала, а интензитетот во епицентарот е проценет на V-VI нивоа од ЕМС скалата“, соопшти Сеизмолошката служба на Хрватска. Граѓаните од подрачјето во близина на епицентарот велат дека сѐ се тресело. Земјотресот бил почувствуван низ цела Хрватска, најмногу во Лика и централна Хрватска. Земјотресот е почувствуван и во Загреб. Европско-медитеранскиот сеизмолошки центар соопшти дека земјотресот е почувствуван и во Босна и Херцеговина и во Италија....

Фото: Пиксабеј Најмалку 19 лица загинаа денеска при уривање на дел од автопат на југот на Кина, во провинцијата Гуангдонг, јави кинеската државна телевизија CTV. Дел од патот долг 17,9 метри се урна околу два часот наутро, објавија властите во главниот град на Гуангдонг, Меижоу. – Околу 11:45 часот по локално време, под урнатините (на патот) се пронајдени 18 автомобили. Властите потврдија 19 смртни случаи, а уште 30 лица се во болница, но нивните животи не се во опасност – јави телевизијата. Изминативе денови во областа врнеа обилни дождови....

Фото: Принтскрин / Твитер САД не виделе никаков веродостоен израелски план за офанзива врз градот Рафа што би предизвикало загриженост, изјави синоќа заменик-портпаролот на Белата куќа, Ведант Пател. Израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху вчера изјави дека ќе продолжи со операцијата и покрај загриженоста на меѓународната заедница за повеќе од милион Палестинци кои се наоѓаат во најјужниот град Газа. Началникот на Генералштабот на израелските одбранбени сили, Херци Халеви ги одобри во понеделникот конечните планови за воена операција во градот Рафа и во бегалските кампови во Појасот Газа, пишува „Унет њуз“....

Фото: ЕПА Палатата „Берлемон“ во Брисел во која се наоѓа седиштето на Европската комисија минатата ноќ беше осветлена во чест на 20-годишнината од т.н. големо проширување на ЕУ, кога на 1 мај 2004 година во членство во Унијата беа примени 10 земји од Источна Европа. – Со проширувањето во 2004 година, ЕУ стана поголем политички, економски и културен ентитет, создавајќи повеќе можности за граѓаните низ нашата Унија – наведе Европската комисија во објава на Икс. Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, пак, потенцира дека со одбележувањето на 20 години од зголемувањето на европското семејство, ЕУ слави и две децении единство и напредок. – Историското проширување во 2004 година донесе нови можности и поголем просперитет за граѓаните низ нашата Унија – објави Фон дер Лајен на Икс. Претседателот на Советот на ЕУ, Шарл Мишел пак оцени дека со проширувањето во 2004 година го означи и повторното обединување на поделениот континент. На 1 мај 2004 година во членство во ЕУ беа примени Естонија, Кипар, Малта, Летонија, Литванија, Полска, Словачка, Словенија, Унгарија и Чешка, со што Унијата од дотогашните 15 се зголеми на 25 члена, поради што приемот на овие 10 членки уште се нарекува и големо проширување....

Фото: Нова Македонија Сместувачките капацитети на охридско-струшката ривиера за 1 Мај и Велигден се исполнети повеќе од половина, што не ги исполни очекувањата на хотелиерите, но тие очекуваат подобра туристичка сезона во однос на претходните години. Првиот човек на Асоцијацијата на хотелиери – ХОТАМ, Крсте Блажески забележа дека најголем дел од домашните гости, празниците ќе ги поминат надвор од државата, а гостите од соседството и пошироко ги исполниле хотелските легла за околу 60 отсто. – Немаме голема исполнетост од домашни гости. Тие отидоа надвор од државата, но тука се странските туристи иако не на очекуваното ниво. Не можеме да се пофалиме со исполнетост од 80 – 90 проценти. Бројката е значително помала од очекуваното, хотелите се исполнети околу 60 отсто – вели Блажески за МИА. Зголемување на бројот на туристи очекува во текот на мај, што според него, навестува богата туристичка сезона. – Бројките на сместување се зголемуваат после Велигден и очекуваме побогата туристичка сезона од лани. Од почетокот на годината до сега имаме многу повеќе ноќевања од минатата година. Очекуваме мај да биде еден од подобрите месеци, може да го споредиме со летите месеци во исполнетост – посочи Блажески. За летните месеци, нагласи, дека веќе работат на исполнетост од 90 отсто со организирани тури, а останатите легла очекува дека ќе ги исполнат индивидуалните гости. – Знаеме дека околу 2 август, една недела пред и една недела потоа, тешко е да се најде место. Ако некој планира во тој период да доаѓа во Охрид или Струга уште од сега треба да си резервира – напомена Блажески. Заклучи дека туристичкиот секотр, пред се хотелиерството заздраве од корона кризата, кога беше драстично погоден. – Го надминавме сето тоа и сме во една фаза во која треба да се работи на поголема стратегија и се враќаме на старите барања од 2017, 2018 и 2019 година, за зголемување на број на ноќевања, олеснувања на даночни обврски, намалување на ддв-то во однос на растот на секторот туризам кој носи полесни пари во државниот буџет – рече Блажески. И годинава на охридско-струшкото карајбрежје најбројни се очекува да бидат холандските туристи, а нема да изостанат ниту гостите од Полска, Турција, како и од соседството. Но, сепак најголем како најголем проблем го хотелиерите го посочуваат патот од Скопје до Охрид, што е и причина српските туристи да го избегнуваат брегот на Охридското Езеро и годишните одмори ги поминуваат во соседна Грција....

фото: Маја Јаневска-Илиева Пораст на платите во приватниот и во јавниот сектор, минимална плата во износ од најмалку 450 евра во првите 100 дена од новата влада, исплата на трошоците за храна во висина од 20 проценти од просечната плата и исплата на трошоците за превоз, се дел од барањата што денеска Сојузот на синдикати ќе ги испорача на протестот организиран по повод Меѓународниот ден на трудот. Синдикатот бара и ограничување на работата на определено време во исклучителни околности и на максимум една година, право на неработна сабота и зголемена контрола на прекувремената работа, намалување на полното работно време на 35-часовна работна недела и укинување на 72-часовната работна недела на стратешките проекти. Протестот ќе почне пред Работничкиот дом, ќе продолжи пред Собранието и Стопанската комора и ќе заврши пред Владата. – Неколку години наназад протестите станаа заштитен знак на ССМ како начин на изразување на работничкото незадоволство од продолжувањето на практиката карактеристична за изминатиот период, а тоа е дека нашите социјални партнери, работодавачите и претставниците на законодавната и извршната власт немаат слух за проблемите на работниците и народот, туку единствено и исклучиво работат за своите интереси. Сведоци сме дека додека платите на работниците се зголемуваат минорно, со забавено темпо и несоодветно на инфлацијата и зголемените трошоци на живот или воопшто не се зголемуваат, функционерите си обезбедија пораст на платите од енормни и незаслужени 78 проценти – се наведува во Првомајскиот проглас на ССМ. Оценка на ССМ е дека има зголемено кршење на работничките права, а новиот закон за работни односи не се носи веќе шест години, додека последнава година, како што посочуваат, воопшто не се работело на него, односно не биле одржани расправи за надминување на разликите во креирањето на законот меѓу социјалните партнери. Оттаму нагласуваат дека кај нив има над 10.000 обраќања за прекршени работнички права, а според ССМ, преседан е и тоа што измената на Законот за работни односи со која е воведена можноста за 72 часовна работна недела е направена без социјален дијалог и учество на ССМ како репрезентативен синдикат. Атак на синдикализмот во државата, според ССМ, е и пресудата на Врховниот суд со која после 18 години судски спор и повеќе од 8 пресуди во корист на ССМ, се одзема Работничкиот дом. – На идната Влада, ние работниците и порачуваме дека партнерски треба да ги градиме меѓусебните односи со активно учество на синдикатите во креирањето на националните стратегии и политики и доследно почитување на работничките и граѓанските права, во спротивно ќе продолжи трендот на штрајкови и протести како единствен облик на синдикална борба за работничките права и интереси – се наведува во Промајскиот проглас на ССМ. Меѓународниот ден на трудот се празнува секој 1 мај и е посветен на борбата за зачувување и унапредување на правата на работниците. Овој празник се одбележува во знак на почит кон жртвите на штрајкот што се одржал од 1 до 4 мај 1886 година во Чикаго, организиран со цел воведување на осумчасовен работен ден. Во знак на почит кон жртвите од штрајкот, Втората интернационала на Основачкиот конгрес во 1889 донесе декларација со која се повикуваат работниците од целиот свет на демонстрации на 1 мај со цел подобрување на својата положба. Меѓународниот ден на трудот е државен празник во повеќе земји во светот. Во државава има статус на државен празник и до 2006 година се празнуваше два дена, а од 2007 година се празнува само на 1 мај....

Двајцата кандидати за претседател Стево Пендаровски и Гордана Силјановска Давкова се на ставот дека граѓаните треба да излезат на гласање на 8 мај кога треба да се одржи вториот круг од претседателскиите избори. И двајцата вечерва се оградија од повиците за бојкот. На вечерашната дебата на „Клик плус“ на ТВ21, Силјановска Давкова рече дека е антиевропски чекор доколку не се случи потребната излезност од 40 проценти во вториот круг од претседателските избори, а Пендаровски рече дека мора да се почитува Уставот, иако смета дека не би требало да има долен праг. – Доколку не се случи излезноста од 40 проценти, тоа ќе биде уште еден антиевропски чекор, бидејќи Венецијанската комисија и ОБСЕ/ОДИХР по најмалку четири мислења велат дека е тотално нелогично во вториот изборен круг да имате цензус од 40 отсто оти кога одат двајца, еден треба да биде избран со релативно мнозинство – посочи Силјановска Давкова. Таа додава дека пораките за бојкот воопшто не се во духот на парламентарната демократија. – Некои пораки што ги слушаме за бојкот, воопшто не се во духот на парламентарната демократија, туку се наспроти парламентарната демократија, бидејќи јасно е дека овие 40 проценти туркаат во политички пазар, во уцени, во спогодби, а ние кандидатите бараме граѓаните да кажат дали сме за претседател подобни и соодветни – појаснува Силјановска Давкова. Според Пендаровски, не станува збор дали некој кандидат бара или не бара бојкот, туку за уставна одредба што мора да се почитува, а во која се вели дека 40 проценти од гласачкото тело мора да излезе за да има валиден претседател. – Овде станува збор за, за жал, уставна одредба која мора да се почитува, а која вели 40 проценти од гласачкото тело мора да излезе за да имаме валиден претседател. Јас сум да менуваме Устав и да немаме долен праг, затоа што кој сака да гласа има право да гласа, тоа никому не му е оневозможено – посочи Пендаровски. Повиците за бојкот, вели, доаѓаат од политичката структура која ја поддржува Силјановска Давкова. Според Пендаровски, треба да се избере претседател на 8 мај бидејќи во спротивно би влегле во политичка криза и неизвесност. – Од моја страна ниту некогаш било кажано, ниту некогаш помислено, гласачите кои ме поддржуваат да бидат наведувани на така наречен израз на ВМРО-ДПМНЕ – тивок бојкот. На секоја средба со граѓаните, на секој митинг јас велам, излегувајте и гласајте. Македонија треба да има претседател на 8 мај, затоа што се друго освен тоа е влез во политичка криза, во неизвесност и тоа не ни е потребно. Јас сум првиот кој вели не за бојкот и ургирам сите, и оние кои ме гласаат и оние кои нема да ме гласаат да излезат и да го искористат своето демократско право – додава Пендаровски....

Фото: Принтскрин Кандидатката за претседател од ВМРО-ДПМНЕ Гордана Силјановска Давкова вечерва изјави дека ја прифаќаат Преговарачката рамка, но не и уставните измени. Во претседателската дебата заедно со кандидатот за претседател поддржан од СДСМ Стево Пендаровски на ТВ21, таа потенцираше дека уставните измени нема да го решат проблемот, туку дека напротив ќе го продлабочат. – Преговарачката рамка ние ја прифаќаме. Ние не го прифаќаме само елементот врзан за уставните измени и мислиме дека со поинаква добрососедска интерпретација, дека ако се копенхагенски критериуми во прашање може вето, нека си разговараат комисиите инаку не може да се употреби тоа за вето и ги почитуваме европските темелни вредности и принципи и преговарачката рамка, ама и себе претседателе – рече Силјановска Давкова. На новинарско прашање како земјава ќе го продолжи патот кон ЕУ и како ќе се надмине проблемот со закочените измени во Уставот, Силјановска Давкова рече дека ако некој ги закочил уставните измени, тоа е сегашниот технички премиер, бидејќи не го ставил во првата фаза на гласање предлогот за измени на Уставот, само помина во Комисијата. – Тој го стави во фиока и со тоа се самопрогласи за американски претседател кој на некој начин во џеб ги стави уставните измени, а нема право на тоа. Јас сум за тоа и кажав оние кои можат да предложат уставни измени, тие тоа не го процесуираа, инаку ќе се видеше дека слично како и народот, и пратениците внатре, дури и од опозицијата некои мислат слично на мене, дека нема потреба од такви уставни измени на ваков начин – порача Силјановска Давкова. Пендаровски, пак, истакна дека неговата противкандидатка нема одговор како ќе ја надминеме блокадата на патот на државата кон Европската Унија, односно како ќе се надмине проблемот со закочените измени на Уставот. – Значи, вие не одговоривте, не кажувате како ќе се откочат тие промени, односно како ќе се деблокира нашата сегашна блокада кон Европската Унија, претпоставувам тоа е суштината на вашето прашање. Значи, партија која три години наназад правеше улични протести против европската преговарачка рамка и цело време изјавува дека само како Бугари сме можеле наводно да влеземе во Европска Унија не може да се вади на процедурални работи – потенцираше Пендаровски. Во оваа насока, тој додаде дека ако државата сака да ги продолжи преговорите со ЕУ, мора да се направат уставни измени. – Со овој став на сегашнава опозиција ако утре биде власт, па дури и ако остане во опозиција, а за уставни промени знаеме дека требаат две третини ние нема да стигнеме до 2050 да бидеме членки. Со оваа опозиција и со утрешната опозиција, или со утрешната власт која ја поддржува госпоѓата ние не можеме до крајот на веков да станеме. Тоа вие мислите дека ќе можете од позиција на нечленка да ги условувате овие кои се членки вака да направат. Еве ги заклучоците на букурештанскиот самит на НАТО, 2008, кога не одбиваат. Значи, тоа е една брутална формулација, тоа е меѓународна политика, вели оваа земја-кандидат за членство во НАТО, Поранешна Југословенска Република Македонија во тој момент ги исполни сите критериуми за членство остана уште спорот билатерален со Грција. При влез во Обединети Нации ние имаме услови за сите други членки, за нас имавме плус услов. И сега што требаше да направиме да останеме надвор од ОН? И денеска ќе бевме држава? Тоа се „сила Бога не моли“ во меѓународни односи. Ти кажуваш дека не треба така, дека тоа е услов кој не е за другите поставен, меѓутоа тој ти вели тоа е. Зборуваме за реал политика, не за правнички толкувања во кабинети – заклучи Пендаровски....

Фото: МВР Министерот за внатрешни работи Панче Тошковски попладнево изјави дека во најкраток рок ќе биде екстрадиран Љупчо Палевски откако денеска Министерството за правда соопшти дека е одобрена екстрадицијата од турските власти. – Во текот на денешниот ден добивме информација од Секторот за меѓународна полициска соработка дека е одобрена екстрадицијата за предметното лице, со тоа што нашите полициски службеници се во комуникација со турските колеги и се очекува во наредниот период да утврдат се што е потребно од аспект предметното лице кое е прогон од страна на Обвинителството на РМ, да биде изнесено пред лицето на правда – изјави Тошковски. Прашан дали има конкретен рок кога треба да се испорача Палевски, министерот за внатрешни работи рече дека нема конкретен рок, но дека Палевски ќе биде екстрадиран најбрзо што може во земјава. Министерството за правда денеска соопшти дека е добиено официјално известување дека екстрадицијата на Љупчо Палевски е дозволена. За МИА оттаму посочија дека е завршен судскиот процес и административната процедура и сега останува само да се реализира трансферот. Палевски е првоосомничен за две кривични дела „грабнување“ и „убиство на свиреп начин“ на Вања Ѓорчевска и Панче Жежовски....

Фото: Принтскрин/Јутуб Околу седум часот утрово, маж почнал да напаѓа луѓе со мачета во североисточен Лондон. Пред тоа со автомобилот удрил во куќа. Лондонската служба за брза помош соопшти дека пет лица биле избодени со нож и пренесени во болници. Меѓу нападнатите наводно имало и двајца полицајци. – Денеска околу 7 часот добивме пријава дека возило удрило во куќа во областа Тарлоу Гарденс. Имаше извештаи за избодени луѓе. Во овој момент знаеме дека осомничениот продолжил да напаѓа други припадници на јавноста и двајца полицајци – соопштија од полицијата. Триесет и штестгодишниот напаѓач е уапсен, соопшти полицијата. Оттаму додаваат дека не веруваат дека напаѓачот имал помагачи, а истрагата за мотивите на нападот е во тек. Во болница во Лондон почина 13-годишно момче кое беше меѓу петтемина повредени кои изутрината беа нападнати од маж со мачета во источниот дел на градот. Ова го соопшти полицијата која засега ја отфрли можноста да се работи за терористички чин. Еден сведок изјави дека напаѓачот неколку пати и викал на полицијата: „Верувате ли во Господ?“. Останатите четворица повредени од кои двајца полицајци, не се во животна опасност, а во болница останале само двајца. Полицијата била повикана во североисточниот дел на Лондон околу 7 часот, каде граѓаните пријавиле напад и набрзо уапсила 36-годишен маж со мачета, кој очигледно дејствувал сам. Британскиот премиерот Риши Сунак го осуди нападот....

фото: Пиксабеј Европската Унија не банкомат или организација за трансакции на пари, туку пред се е унија базирана на основните вредности, како што се демократијата и владеењето на правото, кои мора да бидат прифатени, заштитени и зацврстени во сите општества кои сакаат да се приклучат кон европското семејство, изјави денеска белгиската министерка за надворешни работи, европски прашања и надворешна трговија Хаџа Лабиб. – Војната во Украина даде нов импулс на проширувањето, а Декларација од Гранада на Европскиот совет од октомври минатата година јасно потенцира дека проширувањето е геостратешка инвестиција во мирот, безбедноста, стабилноста и просперитетот. Но, Декларација од Гранада јасно ги постави и одредниците – и двете страни, и идните земји членки и самата ЕУ, мора да се подготват за проширувањето – истакна Лабиб на заедничката прес-конференција со потпретседателката на Европската комисија задолжена за вредности и транспарентност, Вера Јоурова по завршувањето на неформалното заседание Советот за општи работи на ЕУ (ГАК). Лабиб нагласи дека денешниот ГАК бил целосно посветен на утрешниот ден, кога, како што рече, не се одбележува само Празникот на трудот, туку и 20-годшнината од големото проширување на ЕУ на 1 мај 2004 година, кога беа примени 10 нови членки и таа од Унијата на 15 стана Унија на 25 земји. – Можеме да кажеме дека ова проширување беше успех, економски секако, но исто така претставуваше и триумф на европските вредност на слободата, демократијата и владеењето на правото – изјави Лабиб, додавајќи дека денес Унијата стои на нов крстопат кога милиони лица бараат пристап до неа. А за да се реализира тоа ново проширување, според неа, и земјите аспиранти за членство и ЕУ мора да спроведат реформи. – Проширувањето е долг и предизвикувачи процес кој бара значајни напори и неопходни реформи, но важно е дека тоа треба да го спроведеме заедно – додаде Лабиб. Во однос на кандидатите за членство, Лабиб смета дека тие реформи треба да се однесуваат на прифаќањето на стандардите на ЕУ, обезбедувањето стабилност и спремност за интегрирање во европското семејство. – Исто така, мора да ги зајакнеме и заштитиме нашите основни вредности, човечкото достоинство, демократијата, еднаквоста, владеењето на правото и секако човековите права. Кога зборуваме за проширувањето никогаш не смее да ги запоставиме овие права и да правиме компромиси со нив, туку треба да ги промовираме и зајакнеме, бидејќи тие се клучот на успехот – додаде Лабиб. Според белгиската министерка, без почитувањето на принципите на владеењето на правото ќе ја нема ЕУ и ќе нема единствен пазар кој би функционирал ефикасно. Во однос на реформите во самата ЕУ, според Лабиб, треба да му се даде нова динамика на заедничкиот европски пазар, да се зајакне самата Унија и да може да усвојуваат решенија побрзо и поедноставно, па затоа се потребни измени во начинот на носење одлуки и надминување проблемите со ветото. Лабиб нагласи ЕУ има доволно постоечки механизми за да изврши реформи и без да ги „отвори“ Договорите на Унијата, процес кој би можел да биде сложен и долг. Во делот на реформите во ЕУ, Јоурова оцени дека клучни ќе бидат три прашања и тоа она за ветото при носењето одлуки, за членот 7 од Договорот за ЕУ, кој се однесува на можноста за суспензија на првата од членство поради непочитување на принципите на Унијата, како и за буџетот на блокот. Осврнувајќи се на самото денешно заседание, Јоурова истакна дека тоа било една од најкорисните дискусии на кои присуствувала во нејзиното 10-годишно искуство како член на Европската комисија и на неа станало збор за параметрите на владеењето на правото и зошто ЕУ инсистира на овој принцип. – Ставаме акцент на работи кои не се лесно мерливо, но се основа на архитектурата на ЕУ и се неопходен услов за меѓусебната доверба меѓу земјите членки и луѓето што живеат во ЕУ – додаде Јоурова. Таа нагласи дека врз основа на дискусијата на денешниот Совет ќе подготви препораки за следната Комисија и за земјите членки за тоа како да се продолжи понатаму со проширувањето, бидејќи. како што рече, тоа е процес во кои сме сите заедно. Осврнувајќи се на 20-годишнината од проширувањето во 2004 година, Јоурова истакна дека како Чехинка е малку сентиментална и дека тогаш верувала оти како членка на ЕУ, Чешка ќе биде посилна, побезбедна и побогата и тоа се потврдило во пракса. – Да се поканат 10 земји одеднаш во членство се покажа како мудар потег и можеби можеме да имаме слична одлука. Повикот да станеме поголеми, посилни и побезбедни е можеби најважен – додаде Јоурова. На новинарско прашање дали во услови кога Украина спроведува мобилизација, ЕУ би одговорила позитивно на евентуално барање на Киев за депортирање на лицата кои како бегалци се под заштита во Унијата, а ги исполнуваат условите да бидат мобилизирани, Јоурова одговори дека блокот и помага на украинската држава на многу начини и ќе продолжат со тоа, но дека евентуална таква одлука не е во надлежност на ЕУ, тука на секоја земја членка одделно. Лабиб, од своја страна, изјави дека ако тие лица имаат право на престој во ЕУ, тогаш, според нејзино мислење, никој не може со сила да ги натера да се вратат во Украина....

Фото: Архива Претседателот на Движењето ЗНАМ – За наша Македонија, Максим Димитриевски денеска ги изнесе условите на партијата за постизборно коалицирање за формирање на идната влада и ги повика граѓаните масовно да излезат на претстојните претседателски и парламентарни избори. Упати пораки до раководствата на двете најголеми партии од македонскиот блок СДСМ и ВМРО-ДПМНЕ. Димитриевски го повика раководството на СДСМ во наредните 24 часа да поднесе неотповикливи остави од функциите во партијата, како и носителите и ко-носителите на кандидатските листи на нотар да изјават дека нема да прифатат пратенички мандати. – Во наредните 24 часа раководството на СДСМ да поднесе комплет неотповикливи оставки од сите можни функции во партијата. Второ, носителите и ко-носителите на кандидатските листи на нотар да изјават дека нема да прифатат пратенички мандати и истите ќе ги преземат сите кандидати коишто следуваата на листите по нив. Трето, да се обврзат дека ниту тајно, ниту јавно нема да продолжат да заговараат соработка со сегашното ДУИ, за навистина, а не само формално, туку и суштински со пример, да покажат дека ја примиле вистински пораката на граѓаните и постапиле веднаш по истата – рече Димитриевски. Вели условите кои ги дава ЗНАМ не се за понижување на СДСМ, туку за одговорност на нејзиното раководство. – Нашите работни групи се подготвени за разговори и евентуална соработка со некое преодно техничко ново раководство на СДСМ кое ќе изрази политичка волја за ревидирање на досегашните нивни политики, за најважните национални прашања, но и целосна одговорност за сите поединци кои без исклучок по законот без никаква можност за амнестија – рече Димитриевски. Доколку СДСМ не го исполни условот, тој вели никој од нејзиното раководството нема право да се обраќа до ЗНАМ, бидејќи како што рече, ќе потврдат дека нивната цел е само да стигнат до пратеничките мандати. Димитриевски упати порака и до раководството на ВМРО-ДПМНЕ, укажувајќи дека се согласува со нивните програмски определби за неприфаќањето на уставните измени, како и неприфаќањето соработка со ДУИ. – Барам да потврдите дека не е точно дека дел од раководството на ВМРО-ДПМНЕ заговара јавна или тајна соработка со поранешниот премиер Зоран Заев, преку неговите фикс кандидати за пратеници, како што е Венко Филипче и други, за обезбедување на двотретинско мнозинство во идниот собраниски состав, што доколку навистина постои, имплицира дека селективната правда ќе ја имаме и во идната Влада, како што беше и досега. Во спротивно доколку немате таков став, најдобро е самите да си продолжите и јавно да соработувате, а ние ќе продолжиме заедно со народот – рече Димитриевски. Прашан дали ќе повика граѓаните да гласаат за претседателскиот кандидат на ВМРО-ДПМНЕ или СДСМ, Димитриевски вели уставно право на секој гласач е да избере за кого ќе гласа. – Јас реков уште во текот на кампањата како претседателски канадидат, дека гласачите кандидатите, ниту партиите не ги носат во џеб. Тоа е законско и уставно право на секој гласач, да се произнесе легитмно на демократски тајни избори за кого ќе гласа. По однос на гласањето, веќе реков дека секој гласач во Македонија може да гласа според мене, по сопствено убедување, така како што е запишано во Уставот и во законот – рече Димитриевски. На прашањето кој од двата кандидати тој лично го преферира, претседателот на ЗНАМ вели јавно го кажал својот став во јули 2022 година кога им се извини на граѓаните за поддршката на Пендаровски. – Ние од ЗНАМ нашиот избор за коалиција веќе го направивме. Тоа се граѓаните на Македонија, тоа го кажавме пред избори, тоа го потврдуваме и денеска. Нам од ЗНАМ не ни се битни личните или партиските интереси, туку првенствено граѓанските интереси и да бидам уште подиректен на вашето прашање, сакам да потврдам дека во јули 2022 година, јас лично го кажав својот став за актуелниот претседател Пендаровски и јавно се извинив на јавноста дека имав направено грешка со мојата поддршка тогаш за него – рече Димитриевски....

Фото: Јованка Гроздановска Драги луѓе ви благодарам за се, не сакам да звучам патетично, но со вас сум веќе 23 години. И како и тогаш, така и сега почувствував огромна љубов. Како можам да ги заборавам моите три солистички концерти едно по друго во Универзална таа 2001 година, па трите на кои бев гостин на Оливер Драгоевиќ и уште многу средби со македонската публика. Тука, во оваа сала првпат одржав концерт пред неколку години, а сега три по ред. И како и секогаш, пеевте, ракоплескавте, танцувавте, направивте ѕвезвдено небо, ми дадовте енергија каква што само може да се посака. Драго ми е што празниците што претстојат почнаа со моите концерти. Држи се Македонија, држи се Скопје!. Со овие зборови балканската ѕвезда Петар Грашо топло ѝ се заблагодари на скопската публика синоќа на крајот на неговата трета средба со скопјани во салата на Македонска филхармонија. Првиот концерт беше в петок, а вториот во саботата. Овојпат во Скопје распеаниот сплиќанец дојде со целото свое семејство: сопругата Хана, ќеркичката Алба, која наскоро ќе наполни две години, со своите родители Снежана и Зоран, кои како што откри, биле во Скопје и пред 23 години кога настапувал во нашиот град. Фото: Јованка Гроздановска Секако на сцената го придружуваше неговиот бенд, а тој си поигруваше со типките на клавирот, а тука беше и камерниот гудачки оркестарот. Со нивното свирење песните добија нови акустични аранжмани, со кои прозвучеа уште поубаво и подлабоко. Овие настапи всушност беа неговата музичка приказна, која почнува кога тој имал само 4 години и почнувал да го открива светот на музиката. Меѓу секоја песна Грашо раскажуваше, најпрво како седел во скутот на Оливер Драгоевиќ, семеен пријател, кој бил чест гостин во нивната куќа во Сплит, а се знае каде е Оливер, таму биле песните и виното. И токму тој, уште на 16 години го открил неговиот голем талент и испеал една негова песна. Му рекол: „Не бегај од музиката, следи ја, таа е твојата судбина“. Слушнавме и за соработките со Арсен Дедиќ, Ѓорѓе Новковиќ, за тоа дека членувал во групата магазин на Тончи Хулиќ, кој сега е негов тест. Грашо се сети и на мигот кога по еден скопски настап му пришло едно младо, убаво момче кое му рекло дека ги сака неговите песни, но оти и самиот пее. Тоа бил Тоше Проески. А скопјани, поточно многу повеќе скопјанки бидејќи во публиката имаше многу повеќе негови обожавателки од сите генерации, од збор до збор ги знаеја песните на Грашо. На баладите пееја со него, а на побрзите мелодии танцува и уживаа. – Ми рекоа организаторите дека можеби вечерва, бидејќи е понедленик, нема да има многу танцување, ама не беа во право. И затоа јас надвор од програмата, сега за сите вас ќе ја испеам песната „Ми плешемо“ на „Прљаво казалиште“. И разбирливо за миг сите беа на нозе. Со третиот синоќешен концерт сплисткиот кантавтор и една од најголемите ѕвезди на просторите на некогашна Југославија на најубав начин ја зоакружи последната дружба со скопската публика, продолжувајќи ја низата од незаборавни скопски концерти, што ги организираше продукцијата „Прагма“. А ако се прашувате која е тајната, зошто неговата ѕвезда свети без прекин и сѐ посилно во регионот, тоа покрај талентот и специфичниот глас, со голем дијапазон, кој достигнува до големи висини, е и тоа што Петар Грашо е воедно инструменталист, поточно одличен пијанист, пејач, автор, текстописец, и секако многу е харизматичен, отворен и срдечен. Фото: Јованка Гроздановска Неговата врвна професионалност, која не дозволува ништо да недостасува на настапите и вчеравечер се покажа на дело. Грашо имаше се под контрола, и внимаваше на секоја ситница. Постојано комуницираше со музичарите, но и со публиката. Како и секогаш звучеше светски сѐ што отпеја, почнувајќи од актуелната балада „Ако те питају“, „Два пут сан умра“, „Цесарица“ и уште неколку безвременски мелодии од репертоарот на Оливер Драгоевиќ, „Срце за водича“, „Волим и постојим“, неодминлиувата „Уторак“, „Ко нам брани“, дуетот со Дорис, каде од публиката побара помош, „Љубав једне жене“, „92“, „Никога нисам волио тако“ од репертоарот на Мишо Ковач, „Што је од мене остало“… Фото: Јованка Гроздановска По два часа музицирање и два биса, се раздели од публиката со баладата на Оливер Драгоевиќ, „Веруј у љубав“, која се разбира сите ја пееја заедно со него. Вечерва Петар Грашо ќе одржи концерт во Домот на култура во Струмица. М.Т....

Фото: МВР Министерството за правда денеска соопшти дека е добиено официјално известување дека екстрадицијата на Љупчо Палевски е дозволена. Палевски е осомничен за две кривични дела „грабнување“ и „убиство на свиреп начин“ на Вања Ѓорчевска и Панче Жежовски. Од Министерството за правда за МИА посочуваат дека е завршен судскиот процес и административната процедура и сега останува само да се реализира трансферот. Министерот за правда Кренар Лога минатиот месец изјави дека судскиот дел во Турција за екстрадицијата на Љупчо Палевски – Палчо е завршен, останува само административниот. – При нашата официјална посета во Турција ни беше кажано дека судскиот дел во врска со екстрадицијата на Љупчо Палевски Палчо кај нив е завршен и останува само административниот дел. Според нивните правила, мора прво таму да се потпише од страна на нивното Министерство за внатрешни работи, па после до министерот за правда – изјави министерот за правда Кренар Лога. Љупчо Палевски – Палчо повеќе од три месеци е во екстрадационен затвор во Турција. За соучество се товарат и Велибор Манев, Влатко Кешишов и Боре Видевски кои се во притвор во Скопје. Во притвор е и таткото на Вања, Александар Ѓорчевски, кој се сомничи дека помагал во грабнувањето. Со мерки на претпазливост за овој случај е и Стефан Димовски, возачот на првоосомничениот за двојното убиство на Вања и Панче, кој е осомничен за помагање при бегството....

Фото: Принтскрин/Јутуб Кинеското вселенско летало Шенжу-17 денеска се врати на Земјата со тројца астронаути кои ја завршија својата шестмесечна мисија на орбиталната вселенска станица, јавија кинеските медиуми. Тројцата астронаути слетаа на локацијата Донгфенг во северниот дел на кинеската автономна област Внатрешна Монголија во пустината Гоби, нешто пред 18 часот по локално време. Слетувањето се случи четири дена откако екипажот на вселенската капсула Шенжу-18 се спои со орбиталната станица за да ги замени космонаутите од Шенжу-17....

Фото: Принтскрин/Фејсбук-видео Со премиера на операта во четири чина „Трубадур“ на Џузепе Верди, на 9 мај во Националната опера и балет ќе биде отворен 52-от фестивал „Мајски оперски вечери“ кој до крајот на месецот ќе понуди програма во која покрај оперски дела ќе има и една балетска претстава. Операта „Трубадур“, опишана како „симфонија на љубовта, одмаздата и судбината“, ја режира Иван Поповски, диригент е Енрико Довико од Италија, сценограф Миодраг Табачки од Србија, костимограф Марија Пупучевска и кореограф Саша Евтимова. Во насловната улога ќе настапи нашиот тенор Зоран Сотиров, а во екипата се домашни артисти и гостинка од Србија – мецеоспоранот Сања Анастасија во ликот на Ацучена. „Трубадур“ репризно ќе биде изведена на 11 мај кога во екипата ќе има странски солисти (Канада и Чиле), а диригентот ќе биде домашен (Иван Еминовиќ). – Имаме врвен авторски тим и очекуваме одлични резултати. Премиерата е речиси продадена, се продава и репризата, тоа го навестува успехот – истакна Орце Ицковски, уметнички раководител на Операта на прес-конференција. Како што рече, се потрудиле да направат ексклузивна програма која, покрај премиерата и репризата на „Трубадур“, ги има и балетот „Заспаната убавица“ на Чајковски (15 мај) со диригентот Најер Нагуи од Египет и солисти од Бугарија, операта „Валкира“ на Вагнер на 18 мај, со која ќе гостува Софиската опера и балет. Ова ќе биде прва изведба на Вагнеровото дело на нашата сцена и, како што рече Ицковски, тоа е најексклузивен настан на фестивалот. Во годината посветена на Џакомо Пучини ќе биде изведена операта „Тоска“ (23 мај) со Весна Ѓиновска-Илкова во насловната улога, домашна екипа и гости од Србија и Романија, а новина за овие Мајски оперски вечери е изведбата на камерна опера – современа а капела опера „Свадба“ со која на 28 мај ќе гостува Словенечкиот камерен музички театар од Љубљана. Традиционално, Мајските оперски вечери ќе завршат на 31 мај со Вердиевата „Аида“ со солистка од Австрија во насловната улога (Моника Медек) и гости од Кина, Италија и Бугарија во екипата во која е и нашиот бас Игор Дурловски. Диригент на „Аида“ ќе биде Нимрод Дејвид Фефер од Израел –диригент во престижната опера „Метрополитен“ во Њујорк. „Трубадур“ е 11-та опера што ја режира нашиот режисер со меѓународна кариера Иван Поповски, а прва што ја поставува во земјава. Рече дека операта е врв на сценската уметност, а за музиката во ова Вердиево дело дека е генијална и космичка. -Театарот пробува да објасни, приближи, да материјализира и да спушти на земја, а музиката лета и е неопиплива. И тоа е судир, тежок спој во кој операта е во опасност да умре уште пред да се роди. Многу ретко се случува двајцата лидери – диригентот и на режисерот, да се спојат во хармонија. Во последната деценија главен е режисерот кој не обраќа големо внимание на музиката и тоа е на штета на музиката која во ова дело на Верди е генијална и космичка, изјави Поповски. Она што него го инспирира тематски е, рече, борбата меѓу највозвишеното и најпримитивното. Иван Поповски, кој изгради кариера во Москва, првпат поставува опера на македонска сцена и очекува дека публиката ќе биде задоволна од „Трубадур“ и од, како што рече, прекрасната музика, прекрасните солисти, хорот и оркестарот. Она што му е желба, рече, на сцена да ја постави „Евгениј Онегин“. Српскиот сценограф Миодраг Табачки е задоволен што на програмата на Мајските оперски вечери годинава се две претстави со негови сценографии – покрај „Трубадур“, тој е автор и за сценското решение во балетот „Заспаната убавица“ на 15 мај. – Секогаш се трудам да направам најдобро, а тоа зависи и од можностите, од финансиите и од опременоста на театарот. Мислам дека Операта на НОБ, исто така, даде се од себе и дека оваа опера заслужено ќе биде на фестивалот. Како и за сите други опери што ги имам работено, решението за сцената го формирав според жанрот. Мислам дека визуелно реализмот е поинаков во оперски и музички претстави отколку во драмските. Во операта женровски го следите стилот на музиката, но тоа да не пречи на самата изведба на музиката која во оперските претстави е многу поважна од визуелните компоненти – истакна Табачки. Во улогата Трубадур ќе настапи тенорот Зоран Сотиров. На прес-конференцијата тој рече дека токму на овој фестивал, гледајќи претстава во 1984 година, донел одлука операта да биде негова професија, а на Мајски оперски вечери и дебитирал во 1999, во претставата „Боеми“. – Секој тенор кога ќе почне да се занимава со опера сонува за оваа улога. А дали ќе се оствари зависи дали има зрела конструкција на гласот, каква што бара оваа улога, но и дали ќе има прилика да настапи во таа опера, дали таа ќе биде поставена на сцената. Можеби ја добив подоцна оваа улога, но сум среќен и ќе дадам се од себе – рече Сотиров. Српската мецосопранистка Сања Анастасија, првенка во Народно позориште во Белград, изјави дека е почестена што третпат ќе настапи на Мајските оперски вечери и дека НОБ веќе ја чувствува како своја куќа. Во „Трубадур“ таа ќе ја толкува улогата Ацучена за која рече дека е комплексна и одговорна за заплетот во целата приказната во која се судираат две емоции – љубовта и омразата. -Ацучена е сериозна и комплексна улога меѓу два света – реален и мистичен – рече Анастасија која овој лик од „Трубадур“ го има изведено околу 200 пати и рече, и е омилен како и другите улоги од оперите на Верди и некои од оперите од веристичкиот репертоар. На прес-конференцијата се претстави и солистката Криста де Силва од Канада која ќе настапи во репризата на „Трубадур“ на 11 мај во улогата на Леонора. Истакна дека е почестена што е дел од овој тим и се радува на соработката. – Ми претставуваше огромен предизвик да ја прифатам и одиграм оваа улога во која емоционално многу се внесов – рече Да Силва. Во премиерната изведба на „Трубадур“ на 9 мај, покрај Зоран Сотиров и Сања Анастасија, ќе настапат и Марјан Јованоски, Сандра Митровска, Владимир Саздовски, Дејан Стоев, Ана Ројдева, Тихомир Јакимовски и Јане Дунимаглоски, заедно со хорот и оркестарот на Националната опера и балет....

Фото: Маја Јаневска-Илиева Жалам што раководството на ДУИ се уште живее во некои времиња кои се веќе минато. Македонија е на сите граѓани, ниту е федерација, ниту е би, три или четиринационална држава, според Уставот е на сите граѓани, а според демократијата, оној што има 61 пратеник ја формира владата. Не знам како пресметале дека се претставници на мнозинското немакедонско население. Мислам дека сите сме граѓани на Македонија, Македонци, и ценам дека политиката не треба да се гледа како „шведска маса“ па ДУИ да земе малку од СДСМ, малку од ВМРО-ДПМНЕ, малку од друга политичка партија. ДУИ беше шест и пол години со СДСМ во Владата, поразени се во првиот круг претседателски избори, очекувам да бидат поразени и по парламентарните избори и очекувам ДУИ да биде опозиција за неколку недели, рече денеска претседателот на ВМРО-ДПМНЕ Христијан Мицкоски. Тој уште еднаш напомена дека на 8 мај очекува убедлива победа на Гордана Силјановска Давкова и на коалицијата „Твоја Македонија“, а за коалицирањето со „Вреди“ и уставните измени ќе се разговара, рече, по изборите. Доколку уставните измени се услов за соработка, повтори дека тој и неговата партија не функционираат врз основа на уцени и закани. Засега, напомена Мицкоски, ВМРО-ДПМНЕ е фокусирана на изборите, а по нивното завршување ќе се седне на маса со опозициските партии. Мицкоски е дециден дека местото на Западен Балкан е во ЕУ, како и дека ВМРО-ДПМНЕ во своите фдундаменти ги вклучува амбициите Македонија да биде дел од ЕУ, но мора, како што потенцира, Брисел да покаже јасен план и активости за македонската интеграција, за да се види колку е блиска, а колку е далечна европската иднина на земјава. Одговорајќи на новинарски прашања по средбата со претставниците на Стопанската комора на северозападна Македонија, Мицкоски го прокоментира и ставот на Али Ахмети кој повикува на Мајскиот договор. – Демократијата се темели на принципот – кој има мнозинство во Палраментот ја формира владата. Не знам за кој Мајски договор зборува ДУИ, не знам за кое правило „победник со победник“. Имаше едно правило во минатото „победник со победник“ кое е резултат на договор од минатото, тој договор и тоа правило самите го прекршија во 2017 година и повторно би потсетил дека политиката не смееме да ја гледаме како „шведска маса“, настрана што ако ВМРО-ДПМНЕ освои мнозинство, како што се очекува, нема ниту елементарна доверба да соработува со ДУИ. Така што, тие мора да одат во опозиција, подвлече Мицкоски. Тој изрази жалење што многупати досега голем дел од бирократите кои доаѓаа од Брисел даваа ветувања во однос на македонските евроинтеграции, кои не ги исполнуваа. Од нив, дополни, очекува малку повеќе сериозност. -Местото на Западен Балкан е во рамки на ЕУ. ВМРО-ДПМНЕ во своите фундаменти ги вклучува овие амбиции, Македонија да биде дел од ЕУ. Жалам што многупати досега голем дел од бирократите кои доаѓаа од Брисел даваа ветувања кои не ги исполнуваа кога велеа „уште ова само треба да го направи Македонија и веднаш ќе ја почувствува европската иднина“. Би очекувал малку повеќе сериозност од луѓето што ги испраќаат тие пораки, јасен план, јасен гантограм на активности и да видиме колку е блиска, а колку е далечна таа европска иднина, имајќи предвид дека повеќе од две децении трае овој пат на Макеоднија кон ЕУ, а по пат граѓаните и партиите направија многу, како ниту еден народ и како ниту една држава. ВМРО-ДПМНЕ е подготвена како идна влада да преговара врз основа на Копенхагеншките критериуми и вредностите дефинирани од Де Гаспер, Аденауер и Шуман, повтори лидерот на ВМРО-ДПМНЕ. На прашањето дали разговарал со сите претставници на коалицијата „Вреди“, Мицкоски уште еднаш кажа дека сега ВМРО-ДПМНЕ е фокусирана на парламентарните и вториот круг претседателски избори. – Веднаш потоа ќе седнеме и ќе разговараме со сите опозициски партии. Многу ни е важен во моментов политичко-општествениот консензус против владините партии. Можам да го потврдам тоа што го кажав на 24 април, дека разговаравме со Таравари, му честитав за исклучително добриот резултат на изборите, имајќи предвид кои беа противниците, мислам на Османи и Пендаровски. Ценам дека во овој момент треба да останеме фокусирани на основната цел, а тоа е победа на претседателските и парламентарните избори – рече Мицкоски....

Фото: МИА Претставници од правниот тим на коалицијата „Вреди“ во Тетово одржаа прес-конференција и информираат дека ќе поведат постапка пред Управен суд за нерегуларности во изборната единица 2, кои, како што истакнуваат, се случиле на 24 април. Нерегуларноста е направена во едно избирачко место во Липково, според Ријад Шаќири, кандидат за пратеник од ИЕ2. – На денот на изборите имавме ситуација при која имаше обид да се случи фамозниот „бугарски воз“ во Општина Липково. Сè додека полицијата и Обвинителството не преземаат конкретни чекори во оваа ситуација, ние ќе го имаме истото и ќе се повтори – изјави Шаќири. Правниот застапник Абидин Абдули информираше дека вчера на одржаната седница на ДИК се постапувало по нивната жалба, за изборно место во општина Липково. – По наше барање и по барање на членот на ДИК од страна на опозицијата беше отворена гласачката кутија при што се утврди дека во неа недостасуваат две ливчиња за гласање. Во записникот којшто ние го имаме примено, пишува дека од сите избирачи кои гласале тој ден има две неважечки ливчиња. При отворање на гласачката кутија се утврди дека нема такви, нема неважечки ливчиња. Иако сите членови на ДИК увидоа дека таму имало нерегуларности, јас пред неколку минути по електронски пат добив одлука на ДИК со што нашата жалба се одвива. Нормално, согласно законот во рок од 24 часа истата ќе ја обжалиме во Управен суд – изјави Абдули....

Фото: Архива на „Нова Македонија“ Традиционално и оваа година на 7 мај, во градот на поезијата, во Струга ќе се одржи сенародната Струшка Еордија (литија), со моштите на Свети Георгиј Победоносец, неговата чудотворна икона, како и Крнинската чудотворна икона на Богородица. На раскошно украсени епитафи, со локалното свештенство и братството и сестринството од Бигорски, манастирите во Рајчица и Пречиста, со традиционалните торжества, со моштите на Свети Георгиј Победоносец, чудотворната икона на светецот и Крнинската икона на Богородица, ќе тргнат од храмот посветен на светителот ќе поминат низ струшките улици, покрај кејот на реката Црн Дрим, низ Чаршијата и ќе го осветат градот. Сестра Ефимија од женскиот манастир во Рајчица за МИА информира дека годинава се планирани многу новини на литијата, за кои дополнително јавноста ќе биде известена. Според традицијата и годинава поворката ќе ја води церемонијално полициско возило, кое на симболичен начин ќе го одбележи чествувањето на свети великомаченик Георгиј, како покровител на полициските и безбедносни сили. Меѓу возилото и литијата ќе дефилира коњаник, облечен во римска трибунска воена облека, изработена од автентични материјали, којашто е верна копија на оригиналните воени оклопи од тоа време. Дело на познат италијански експерт за историјата на древната Римска империја. Коњаникот, кој во раката ќе држи палмова гранка како симбол на мирот, ќе има улога на посебен редар и најавувач на процесијата. – На чело на Еордијата ќе биде член од Бигорското братство со клепало, потоа носачи на крстови, рипиди, знамиња, псалти и братството на Бигорскиот манастир, оркестарот на Град Скопје, чудотворните икони на Свети Георгиј Победоносец и Пресвета Богородица – Крнинска, сестринствата од манастирите во Рајчица и Пречиста, свештенството на Дебарско-кичевската епархија, митрополитот Дебарско-кичевски г. Тимотеј и епископот Антаниски г. Партениј, и најпосле, најголемата светиња – моштите на светецот во раскошно украсен епитаф – појасни сестра Ефимија за МИА. Моштите, додаде, и овој пат ќе бидат носени од четворица видни граѓани, а ќе бидат придружувани и чувани од четворица капетани од сејменската гарда на Бигорскиот манастир, облечени во традиционална мијачка носија, со сејменски ќостек на градите, на којшто е претставен ликот на Свети Јован Крстител. Зад сердарите ќе оди сејменската гарда, чии членови ќе бидат, исто така, облечени во традиционални мијачки носии, со ќостек на градите со ликот на Свети Георгиј Победоносец. – Традиционално, моштите на светецот ќе пристигнат од нашиот манастир во Рајчица, а чудотворната икона на Пресвета Богородица од манастирот Пречиста во Кичево. Овие големи светињи ќе бидат поставени за поклонение во храмот „Свети Георгиј“ во Струга. Во 16 часот ќе биде отслужена ктиторската вечерна богослужба, после што ќе следи Еордијата, која ќе започне веднаш по богослужбата во 17 часот. Литијата ќе тргне од храмот на светителот, ќе поминува низ централните градски улици, од другата страна на кејот на реката Црн Дрим, низ Чаршијата и повторно ќе се врати во црквата – истакна сестра Ефимија. Верниците и сите добронамерници ќе се движат после гардата, а оние што не можат да се вклучат во литијата поради многубројниот народ, ќе останат на двете страни од улиците и заедно со дечињата облечени во народна носија ќе ги поздравуваат моштите со зборовите „Христос воскресна! Навистина воскресна!”....

Фото: Пиксабеј Само 2,75 проценти од потребите за електрична енергија е обезбедена од увоз изминатата година, покажуваат податоците од Годишниот извештај за 2023 година што Регулаторната комисија за енергетика (РКЕ), водни услуги и услуги за управување со комунален отпад (РКЕ) го достави до Собранието, соопштија денеска од РКЕ. – По 32 години независна република, конечно можеме да соопштиме дека сме на праг до енергетски независна држава кога е во прашање електричната енергија. Податоците покажуваат дека Елдорадото на инвестиции во фотонапонски централи, каде има пораст во инсталираниот капацитет за 251 проценти во споредба со 2022 година, го стопи увозот од 30 проценти на 2,75 проценти. Овој успех има сеопфатно влијание, како кон енергетска транзиција, така и кон финансиските текови преку намалувањето на дефицитот, посочил Марко Бислимоски, претседател на РКЕ – се наведува во соопштението. Во 2023 година, се додава, се регистрирал раст на извоз на нафтените деривати при што кај бензините имало забележителен раст на извезените количества за 139,53 проценти во однос на 2022 година, кај млазното гориво извозот е зголемен за 38,41 проценти и кај дизел горивата извозот има раст од 2,31 проценти, што е потврда, се подвлекува, дека во земјава има горива со најниска цена. Како што стои во соопштението од РКЕ, останува високо нивото на неприходуваната вода од 62,29 процент поради кој РКЕ инсистира да и се даде во целост надлежноста за регулирање на крајната цена на вода....

Фото: Горан Анастасовски Нашата алпака Фелиција стана мајка по вторпат, соопштија од скопската Зоолошка градина. Фото: Горан Анастасовски Тоа значи дека алпаката Дина, родена во 2021 година, доби сестра. Фото: Горан Анастасовски За младенчето се грижи целата фамилија на алпаки, истакнуваат од зоолошка. Фото: Горан Анастасовски Новиот жител на зоолошка го фотографираше нашиот колега Горан Анастасовски....

Илустрација/Фото: Маја Јаневска-Илиева Лекари приватни специјализанти побараа првиот прием на идниот министер за здравство да биде за решавање на нивните барања. Тие се собраа денеска во паркот пред интерни клиники, со цел, како што рекоа, да го дигнат гласот и да кажат, дека не се откажуваат од нивните барања. Доктор Александра Георгиева, претседателка на Здружението на лекари специјализанти, истакна дека ситуацијата останува непроменета. – Сѐ уште нема здравствено осигурување за овие лекари, сѐ уште Министерството за здравство не излезе со конкретни мерки и планови за подобрување на состојбата, но и решавање на горчливиот проблем во однос на покачување на платите и трајни вработувања. Сега засега, за да можеме да овозможиме функционирање на клиниките, ќе продолжиме да доаѓаме на нашите работни места, излегувајќи во пресрет на пациентите. Сѐ до формирање на новата влада и новиот кабинет. Алармираме кон новиот министер, дека првиот прием треба да биде во врска со нашите барања и нивно решавање – нагласи таа, повторувајќи дека е ова многу важно, за младите, особено медицинските лица, да не заминуваат од државава. На новинарско прашање, Георгиева одговори дека за празниците ќе бидат на дежурства, затоа што, во спротивно би имало проблеми во обезбедувањето здравствени услуги на клиниките. За празнична работа, добивале некое покачување на дневница, но, не празнична дневница како што добиваат вработени лекари. Поддршка им даде професор доктор Маргарета Балабанова Стефанова, која, како што самата рече, 42 години била наставник на кадри кои произлегуваат од клиниките. Таа рече дека за неа, како претставник од фелата, е незамисливо, ова што се случува со судбината на овие млади лекари, да помине без реакција. – Овој проблем мора да се реши, неопходни се решавање на проблемите на актуелните приватни специјализанти, соодветна кадровска политика, национална програма за здравство, што ќе го почитува квалитетот – подвлече Балабанова Стефанова....

Фото: Принтскрин/Фејсбук-видео Вработените во Фондот за здравствено осигурување денеска одржуваат предупредувачки протест со барање за усогласување на платите со растот на минималната плата. На протестот пред Фондот за здравство беше порачано дека доколку не им се исполни барањето од 1 јуни ќе стапат во генерален штрајк. Претседателот на Синдикалната организација на ФЗОМ, Бранко Аџигогов, рече дека доколку не се преземе ништо до 15 мај, првенствено ќе почнат со предупредувачки протести од еден до два часа, секојдневно во сите градови. – На минатата седница од петокот нашата точка за усогласување на нашите плати согласно Законот за минимална плата беше одложена на неопределено време односно после изборите, како што знаете во изминатиот период, вработените штрајкуваа со цел да им остане иста платата, применетата одлука од Владата после штрајкот се однесува на тоа дека платите ни остануваат исти до 31 мај, времето се ситни и остануваат само уште 30 дена додека дознаеме колку ќе имаме ние плата – појасни Аџигогов. Додаде дека станува збор за усогласување од 2.392 денари по лице и дека иако навидум делуваат како малку пари, се работи за законска обврска која мора да биде исполнета. Дополнително, бараат да се донесе и вредносен бод, за да се зачуваат тие плати што ги имаат. Велат дека се разочарани од односот на управниот одбор на Фондот, бидејќи членовите според нив, не сакале да изгласаат порамнување на платата на состанок кој се одржал при крај на минатата недела, кога точката за усогласување на платите била отстранета од дневниот ред и оставена за после изборите. – Ние сакаме да го предупредиме овој состав на управниот одбор да седне да си ја сработи својата работа и да ја донесе одлуката, да не не држи во неизвесност. Со оглед на тоа дека изјавиле дека немаат намера до формирање на нова влада да донесат одлука останува прашањето зошто управниот одбор воопшто постои, би било поетички да си дадат отказ и да дојдат лица кои ќе си ја сработат работата – посочи Аџигогов. Вработените во ФЗОМ, исто така бараат Управниот Одбор на Фондот да биде целосно разрешен и да биде поставен нов, затоа што тројца од членовите биле пензионери и со истечени мандати. Пред три месеци, Фондот за здравство стапи во штрајк поради опасноста дека платите ќе им се намалат за 21 процент, меѓутоа владата донесе одлука тие да останат непроменети по што штрајкот беше прекинат....

Фото: Архива Овие избори се референдум за европската иднина на земјата. Поддршката што ја имаме од нашите европски партнери е поголема од кога било и ова е момент и можност што мора да го искористиме, порачаа од Европскиот фронт. – Не се осмелуваме да застанеме, а уште помалку да се вратиме назад. Знаеме како да ја подготвиме нашата земја за ЕУ велејќи „не“ на Русија и „не“ на политичките сили кои го претставуваат менталитетот на регресија и изолација на нашата земја – рече на денешната прес-конференција техничкиот министер за информатичко општество и администрација Наим Бајрами. На новинарско прашање во однос на легитимноста и легитимитетот на коалициите по изборите и најавата на лидерот на ВМРО-ДПМНЕ Христијан Мицкоски дека за нив посакуван коалициски партнер е коалицијата на албанската опозиција „Вреди“, Бајрами изјави дека не може некој да го оспори легитимитетот на одредена политичка структура како што е Европскиот фронт. – Значи, не може некој да го одбие легитимитетот на другата страна, а притоа да бара легитимитет од нивниот народ кој тие го претставуваат, затоа што ние сме консоцијална демократија која се појавува како консензус демократија и ние ќе продолжиме така да функционираме. Друго никако поинаку. Секоја таква политичка авантура ќе биде ризична за европската иднина на оваа држава и за сите политички околности што ќе се случуваат после 8 мај. Бидете сигурни дека никоја политичка гарнитура – владејачка гарнитура нема да се формира без пратениците на Европскиот фронт, затоа што пратениците на Европскиот фронт се вистинските претставници на албанскиот народ, на турскиот народ, на бошњачкиот народ, на ромскиот народ и на сите народности кои се претставени во оваа платформа, во оваа изборна програма Европа 2023-2030 година. Бидете сигурни дека политичките авантури неславно ќе завршат, а народот на крај ќе победи – вели Бајрами. Според него, никој не може да го негира целиот политички капитал создаден со години. – Не може тоа ни Христијан Мицкоски ни кој било друг. Од друга страна, не сакаме ни ние тоа да го направиме на другата страна реално. Тоа е консоцијалната демократија, претставени сите сегменти на општеството во политичката власт, во системот. Значи, нешто е сигурно – фактичката состојба секогаш ја детерминирала правната состојба. Никогаш не било поинаку. Во одредени моменти било, меѓутоа завршило неславно и завршило многу лошо – вели Бајрами....

По повод Денот на трудот – 1 Мај Работниците на Чикаго се заслужни тоа што во голем дел од светот се одбележува Први мај како меѓународен празник на трудот, посветен на борбата за зачувување и унапредување на работничките права, а всушност е ден на кој се оддава почит кон жртвите на штрајкот што се одржал од 1 до 4 мај 1886 година во Чикаго. Тогаш повеќе десетици илјади работници на Чикаго излегоа на улиците, со единствена цел да издејствуваат воведување осумчасовен ден. На првиот конгрес на Втората интернационала, одржан во 1889 година, било одлучено Први мај да биде заеднички празник во сите земји, на кој работниците треба да манифестираат единство и солидарност во своите барања за подобрување на својата положба. Оттогаш празникот е манифестација на класната солидарност на работниците во светот. Први мај во Македонија е државен празник, како и во повеќе земји во светот. До 2006 година се празнуваше два дена, на 1 и 2 мај, а од 2007 година се празнува само еден ден. Вообичаено, кај нас овој ден се користи за излети во природа. Речиси секој град има свои традиционални излетнички места, а тоа се најчесто прекрасни зелени ливади покрај вода, каде што населението ја пали традиционалната скара и со песна и игра го поминува денот на трудот. И во другите европски држави овој ден се прославува во природа, покрај логорски оган, а во некои земји во Северна и Централна Европа во природа се излегува ноќта спроти Први мај (Валпургиска ноќ) и се прославува плодноста, при што се пие и пее долго во ноќта покрај запалените огнови. За разлика од ваквото празнување, кое има корени во паганското чествување на природата, во некои држави работничките синдикати организираат масовни протести на кои се истакнуваат нови барања за подобрување на работничките права. Иако повеќето луѓе ќе го одбележат слободниот ден со прослава, не заборавајте да го почитувате вистинското значење на овој празник со овие инспиративни цитати за Денот на трудот што ќе нѐ потсетат на богатата историја што стои зад овој датум. Во продолжение се зборовите на светски претседатели, лидери, телевизиски личности, писатели и поети, во кои секој може да препознае нешто со што ќе може да се идентификува. Абрахам Линколн Не грижи се кога не те признаваат, настојувај да бидеш достоен за признание. Еленор Рузвелт Цврсто верувам во способноста и моќта на жените да ги постигнат работите што сакаат да ги постигнат. Хенри Форд Постои радост во работата. Не постои среќа освен во сознанието дека нешто сме постигнале. Аристотел Задоволството во работата му дава совршенство на делото. Семјуел Голдвин Ниеден човек што е ентузијастичен за својата работа нема од што да се плаши во животот. Жозеф Жубер Генијот ги започнува големите дела. Трудот ги завршува. Ширли Чисхолм Ако не ви понудат место на масата, понесете си столче на расклопување. Мококома Мохоноана Има повеќе во животот отколку да се заработува за живот. Не работи повеќе одошто живееш. Перл С. Бак Да пронајдеш радост во работата е како да ја пронајдеш фонтаната на младоста. Емил Зола Уметникот не е ништо без талент, но талентот е ништо без работа. Вејн Грецки Највисокиот комплимент што можете да ми го упатите е да кажете дека напорно работам секој ден, дека никогаш не бегам. Стивен Кинг Аматерите седат и чекаат инспирација. Ние другите само стануваме од кревет и одиме на работа. Томас Едисон Повеќето луѓе ја пропуштаат можноста затоа што е облечена во комбинезон и изгледа како работа. Винс Ломбарди Единственото место каде што успехот доаѓа пред работата е во речникот. Марк Твен Громот е добар, громот е импресивен; но молњата е таа што ја завршува работата. Оноре де Балзак Целата среќа зависи од храброста и од работата. Томас Едисон Генијалноста е 1 процент инспирација и 99 проценти пот. Букер Т. Вашингтон Ништо што вреди да се има не ти доаѓа само, ако не е резултат на напорна работа. Софокле Без труд ништо не напредува. Роберт Барнс Осмели се да бидеш чесен и не плаши се од работа. Маја Ангелоу Ништо нема да успее ако не го сработиш. Маргарет Мид Ја научив вредноста на напорната работа работејќи напорно. Елберт Хабард Човекот не е платен затоа што има глава и раце, туку затоа што ги користи. Мајка Тереза Чудото не е во тоа што ја работиме оваа работа, туку во тоа што сме среќни што ја работиме. Мартин Лутер Кинг Јуниор Целиот труд што го воздигнува човештвото има достоинство. Андре Жид Ниедно човечко ремек-дело не е создадено без голем труд. Лук де Клапиерс Овошјето добиено со труд е најслаткото од сите задоволства. Овидиј Одмори се. Полето што одмара дава обилен род. Есте Лаудер Не стигнав дотаму посакувајќи го или надевајќи се на тоа, туку работејќи за тоа. Џон Лок Целото богатство е производ на трудот. Опра Винфри Големата тајна во животот е дека не постои голема тајна. Без оглед на вашата цел, можете да стигнете таму ако сте подготвени да работите. Ралф Ренсом Пред наградата мора да има работа. Садиш пред жетвата. Сееш солзи пред да жнееш радост. Махатма Ганди Најдобар начин да се пронајдеш себеси е да се изгубиш во службата на другите. Теодор Рузвелт Само преку труд и напор, енергија и храброст, продолжуваме да одиме кон подобри работи. Донован Бејли Следи ја твојата страст, биди подготвен да работиш напорно и да се жртвуваш и, пред сè, не дозволувај никој да ги ограничи твоите соништа....

Фото: Фејсбук/Васил Стерјовски Единствената партија на Македонците во Албанија, Македонска алијанса за европска интеграција, МАЕИ, продолжува со напорите во новиот изборен законик во оваа земја, да се предвидат гарантирани пратенички места за малцинствата. Во овие заложби им се придружија и партиите на други малцинства во земјата и заедно доставија барање до надлежните албански инститции но и претставниците на меѓународните организации и странски амбасади. – Нашата партија, МАЕИ, како и партиите на Власите, Ромите и Египќаните, обединети во заедничкиот стремеж за подобрување на демократијата и заштита на правата на малцинствата, поднесовме барање до групата за дијалог при албанското Собрание, која е надлежна за подготвување на новиот изборен законик – информираше Васил Стерјовски, претседател на МАЕИ. Барањето, како што посочува, е да се вклучат гаранции за загарантирани места на малцинствата во парламентот во новиот изборен законик. – Сметаме дека малцинствата се богатство на една земја и заслужуваат почит и заштита на нивните права. Истото барање го поднесовме и до меѓународниот фактор во Албанија, бидејќи сметаме дека поддршката на малцинствата е важен дел од изградбата на посилна и поинклузивна заедница. Заедно се бориме за посилна и поинклузивна Албанија – вели Стерјовски. Според него, загарантирани пратенички места за малцинствата има во повеќе држави, меѓу кои и во Хрватска, Косово, Романија....

Деновиве градот Штип е обоен и размислува синдикално, од две причини. Првата причина е поради одбележувањето 101 година од основањето на првата синдикална организација во градот (1923), а втората е поради одбележувањето 100 години од организирањето на првиот штрајк и првиот првомајски протест во Штип (1924) Значаен придонес во одбележувањето еден век синдикален живот во градот Штип дадоа и проф. д-р Андон Мајхошев од Правниот факултет и проф. д-р Оливер Цацков од Факултетот за образовни науки при Универзитетот „Гоце Делчев“ во Штип, кои на градот и синдикалното движење, Штип, и на Републиката им подарија научна монографија со наслов „100 години синдикално движење во Штип 1923-2023 година“ ОДБЕЛЕЖАН ЕДЕН ВЕК СИНДИКАЛНО ДВИЖЕЊЕ ВО ШТИП Штип има долга синдикална традиција, која извира од прогресивните работнички идеи за еднаквост и социјална правда во општеството. Основата на револуционерниот синдикализам во Штип влече корени од тесната соработка на левичарските партии со прогресивните работнички идеи за социјална правда и еднаквост. Градот Штип е познат работнички и синдикален центар во Македонија. Во неговите најдобри денови синдикалното членство во градот било организирано во 133 основни синдикални организации, во кои од вкупно 22.500 вработени, во синдикатот членувале 22.000 работници или околу 95 отсто. Овие бројки покажуваат дека Штип бил најксиндикализиран град во Републиката, па дури и во поранешната заедничка држава Југославија. Деновиве градот Штип е обоен и размислува синдикално, од две причини. Првата причина е поради одбележувањето 101 година од основањето на првата синдикална организација во градот (1923), а втората е поради одбележување 100 години од организирањето на првиот штрајк и првиот првомајски протест во Штип (1924). Овие историски факти зборуваат дека синдикалното раководство во Штип веднаш се зафатило со организирање колективни акции против работодавците и тогашниот систем на своински односи. Организираниот синдикален живот во Штип има едновековна традиција и неговата појава всушност е израз на борба за социјална правда и подобрување на економско-социјалната положба на работниците во градот и пошироко. Синдикалната организација во Штип ги обединила следните подружници (секции): шивачка, берберска, чевларска, столарска, пекарска и др. Седиштето на синдикатот било во просторија близу хотелот „Гранд“ во Штип, каде што се читала револуционерна литература и се договарале наредните активности. Прв претседател на Синдикалната организација во Штип бил Тодор Аџитомов. Првите организирани колективни акции на синдикатот во градот биле во април 1924 година, кога синдикатот го организирал првиот штрајк на шивачките и чевларските работници, а Меѓународниот ден на трудот, Први мај, првпат бил одбележан со голем првомајски протест низ улиците на градот. Значаен придонес во одбележувањето еден век синдикален живот во градот Штип дадоа и проф. д-р Андон Мајхошев од Правниот факултет и проф. д-р Оливер Цацков од Факултетот за образовни науки при Универзитетот „Гоце Делчев“ во Штип, кои на градот и синдикалното движење, Штип, и на Републиката им подарија научна монографија со наслов „100 години синдикално движење во Штип 1923-2023 година“ Научната и истражувачка студија беше промовирана на 16.4.2024 година, на Правниот факултет при Универзитетот „Гоце Делчев“ во Штип, а промотори на беа проф. д-р Лазар Јовевски, раководител на катедрата по трудово и социјално право од Правниот факултет при УКИМ-Скопје, и проф. д-р Билјана Тодорова, професорка по трудово и социјално право од Правниот факултет при Универзитетот „Гоце Делчев“ во Штип. За да ја напишат ова многу значајна историска книга, авторите истражувале повеќе од две години. – Идејата да се напише една ваква истражувачка сторија потекна од мене. Јас знаев дека се наближува стогодишнината од основањето на првите револуционерни синдикати во Штип и му предложив на проф. д-р Оливер Цацков да ја пишуваме заедно. И така, по двегодишно интензивно истражување, нашата идеја и мисија успешно ги реализиравме со издавање на ова многу значајно дело. Мотивот и поводот да ја напишеме монографијата е да дадеме наш научен придонес во одбележувањето на едновековното постоење на синдикалното живеење и дејствување во Штип – ни изјави проф. Мајхошев. Во книгата, синдикалното и работничкото движење се претставени во три историски периоди: 1918-1944 (период меѓу двете светски војни), кој го напиша проф. д-р Оливер Цацков, додека периодот 1945-1990 (социјалистички период) и периодот 1991-2023 година (транзициски период) се напишани од проф. д-р Андон Мајхошев. Станува збор за долг временски период, поради што авторите имале проблем со историски празнини и историски дисконтинуитет. Сите текстови и научни трудови што претходно биле пишувани за синдикалното движење се однесувале на кратки периоди, кои немале историска поврзаност во една историска научна целина. Во самото истражување авторите се соочиле со проблеми, како на пример недостиг од литература и недостиг од историски документи од одделни временски периоди. Тој проблем го премостувале преку пронаоѓање живи учесници во одредени настани, кои автентично ги опишувале настаните, особено настаните по 1950 г. Истражувачка база им биле книгите, списанијата и весниците од Роднокрајното одделение на Националната универзитетска библиотека „Гоце Делчев“ во Штип и документите депонирани во Државниот архив на Македонија-Регионално одделение во Штип. Книгата содржи 383 страница, на кои има сто фотографии од сите историски периоди, селектирани оригинални документи на органите и телата на синдикатот во Штип, штрајкувачките одбори, прилози за составот на органите на Општинскиот, Околискиот и Регионалниот синдикален совет во Штип во периодот од 1955 до 2023 година, прегледи на одржани штрајкови и протести по претпријатија и установи и години на нивно одржување, како и 20 табели од кои можат да се видат тенденциите на одредени општествено-економски и социјални процеси и појави во Штип и државата. До кои сознанија е дојдено во книгата? Прво, по ослободувањето на градот, на 8 ноември 1944 година, синдикатот веднаш бил вклучен во обновување на разурнатите производствени капацитети, при што за многу краток период повторно била ставена во погон фабриката за тутун (монополот). Второ, во 1945 година во Штип имало само 900 члена на синдикатот, организирани во 15 претпријатија. Трето, во 1949 година, со одлука на Стопанскиот совет на ФНРЈ, а по предлог на Републичкиот синдикат на НРМ, било предложено две претпријатија од Штип да бидат ставени на листата на претпријатија за воведување работничко самоуправување. Подоцна на таа листа биле ставени фабриката „Метална“ во 1950 година и текстилното претпријатие „Македонка“ во 1952 година. Четврто, во 1964 година е организиран првиот штрајк во Штип и во Македонија во периодот на социјализмот, кога околу 250 работници/работнички спонтано го прекинале производствениот процес во „Македонка“, во погонот Предилница, а причината била помала исплата на плата и покрај реализација на поставената норма. Петто, синдикатот во Штип може да се пофали и со издавање на шест фабрички весници. Шесто, во 1981 г. за првпат во Штип во официјален документ (Записник) е спомнат терминот штрајк. Седмо, најмасовниот штрајк во социјализмот во СР Македонија е одржан во 1988 г. во Штип, во кој учествувале над 7.000 текстилни работници од ТК „Македонка“ и МК „Астибо“ Осмо, во 1988 г. во Штип имало 22.500 вработени, од кои 22.000 биле членови на синдикатот, кои биле организирани во 133 основни синдикални организации… И многу други. Сознанијата во книгата говорат дека Штип имал динамичен и разнолик синдикален живот, а книгата несомнено има огромно историско значење во зачувувањето на колективната меморија на штипскиот синдикален живот....

Приходи од продажби Според единечниот биланс на успех, во периодот јануари-март 2024 година продажбите достигнуваат 3.419.742.486 денари, што е за 10 отсто повеќе во споредба со истиот период од минатата година. Вкупните консолидирани продажби, пак, достигнуваат 4.925.260.049 денари, што е за 13 отсто повеќе во споредба со истиот период од минатата година. Продажби според региони Консолидираните продажби остварени на домашниот пазар се зголемени за 11 отсто, а вкупниот консолидиран извоз на компанијата е зголемен за 14 отсто. Од вкупните консолидирани продажби, 27 отсто се остварени на домашниот пазар, додека, пак, 73 отсто се остварени на странските пазари. Гледано според региони, во земјите од Југоисточна Европа се остварени 26 отсто, во земјите од Западна Европа (ЕУ и ЕФТА) се остварени 24 отсто, во земјите од Источна Европа (ЗНД, УКР…) се остварени 22 отсто, а на другите пазари е остварен 1 отсто од вкупните консолидирани продажби. Најголем пораст кај поголемите извозни пазари, во споредба со минатата година, бележат продажбите остварени во Велика Британија, во износ од 119.813.384 денари, кои се зголемени за 4 пати; потоа во Грузија, каде што се зголемени за 3 пати, како и во Украина, каде што се зголемени за 2,5 пати. Потоа следуваат оние во Унгарија (раст од 65 отсто), Романија (раст од 27 отсто), Албанија (раст од 27 отсто), во Полска (раст од 20 отсто), Италија (раст од 12 отсто), Хрватска (раст од 11 отсто), во Ерменија (раст од 10 отсто), Словенија (раст од 10 отсто), Србија (раст од 10 отсто), во Грција (раст од 10 отсто) итн. Продажби според групи производи Гледано според групи производи, во структурата на вкупните консолидирани продажби најголемо учество заземаат производите од сегментот фармација, и тоа 91 отсто. Од нив поголем удел имаат антибиотиците со 31 отсто, препаратите ОТЦ со 19 отсто, кардиолошките препарати со 12 отсто, невролошките препарати со 11 отсто од вкупните консолидирани продажби итн. Сегментот хемија, козметика и билкарство учествува со 9 отсто во вкупните консолидирани продажби, поточно хемија учествува со 2 отсто, козметика со 6 отсто, а билкарство учествува со 1 отсто. Вкупните продажби бележат пораст кај сите профитни центри во споредба со остварените во истиот период од 2023 година. Сегментот фармација бележи раст од 14 отсто, хемија раст од 3 отсто, козметика раст од 5 отсто и билкарство раст од 8 отсто. Инвестиции Во 2024 година, во насока на посветеноста за постојана модернизација и за проширување на производствените капацитети, производствените волумени и на асортиманот, „Алкалоид“ АД Скопје ја комплетира реализацијата на својот најголем инвестициски потфат во последните две децении – новиот погон за производство на цврсти фармацевтски форми Таблетно одделение 2.0 и придружните технички простории. Новиот техничко-технолошки капацитет, чија цел е повеќе од двојно зголемување на обемот и поголема флексибилност во производството на цврсти фармацевтски форми, зафаќа површина од 6.200 м2 (производствени и технички простории), а за него „Алкалоид“ вложи вкупно 19,4 милиони евра. Вкупните инвестиции во основни средства во периодот јануари-март 2024 година изнесуваат 298.250.975 денари. Иновации „Алкалоид“ во изминативе години започна процес на редизајнирање на постојни генерички фармацевтски производи за нови индикации, со цел создавање лекови со додадена вредност што овозможуваат третирање и задоволување на потребите на индивидуални или на специфични групи пациенти. Стратегиските инвестиции за модернизација на производственото портфолио доведоа до успешен развој на првиот патентиран лек со додадена вредност на „Алкалоид“, наменет, пред сѐ, за третман на рефлуксен езофагитис и на гастроезофагеална рефлуксна болест (ГЕРБ). Лекови од прв избор во третманот на рефлуксен езофагитис и на ГЕРБ се т.н. инхибитори на протонска пумпа, група во која спаѓа и „омепразолот“, кои најчесто се достапни во форма на гастрорезистентни таблети и капсули, како и на прашок за растворање. За првпат во историјата, од „Алкалоид“ е развиена течна форма на лекот „омепразол“, готов за употреба. За пероралниот раствор „омепразол“, „Алкалоид“ го доби првиот интернационален патент за лек со додадена вредност (Value Added Medicine – VAM), а првите одобренија за ставање во промет на овој иновативен лек веќе се доделени за македонскиот пазар и за пазарот во Обединетото Кралство. Во тек се регистрациските постапки за земјите во Европа и за пазарите на Европската Унија, при што се очекува добивање одобренија за ставање на лекот во промет и негово последователно лансирање. Резултати од работењето Единечната добивка пред финансиските трошоци, даноците и пред амортизацијата (ЕБИТДА), која изнесува 659.500.874 денари, бележи зголемување од околу 10 отсто, додека, пак, единечната нето-добивка изнесува 390.910.925 денари и е зголемена исто така за 10 отсто. Консолидираната добивка пред финансиските трошоци, даноците и пред амортизацијата (ЕБИТДА) достигна 804.400.748 денари и бележи раст од 6 отсто, додека, пак, консолидираната нето-добивка во износ од 479.529.291 денари е зголемена за 9 отсто. При извршувањето на оперативните активности, „Алкалоид“ АД Скопје ангажира повеќе од 1.000 домашни доставувачи. Вработени Во периодот јануари-март 2024 година во „Алкалоид“ АД Скопје се реализирани 90 нови вработувања во РС Македонија. Со одлука на Управниот одбор на „Алкалоид“ АД Скопје, во март 2024 година е одобрен и исплатен регрес за користење годишен одмор за вработените во компанијата, во висина на нето-износ од 40.500 денари. Групацијата „Алкалоид“ има 2.910 вработени, од кои 2.215 се во земјава, а 695 се вработени во капитално поврзаните друштва во странство. Податоци за акциите Акциите на „Алкалоид“ АД Скопје котираат на официјалниот пазар на Македонската берза за хартии од вредност од 2002 година и важат за едни од најтргуваните и најликвидните акции на Берзата. Цената на акцијата во периодот јануари-март 2024 година се движеше од 18.151,00 до 20.900,00 денари или просечно 19.602,82 денари за една акција. На 31.3.2024 година акциите на „Алкалоид“ АД Скопје беа во сопственост на 5.596 акционери, физички и правни лица, a пазарната капитализација на компанијата изнесуваше над 29 милијарди денари. На 1 април 2024 година, на Годишното собрание на акционерите, се одобрени пресметка и исплата на бруто-дивиденда за 2023 година, во износ од 772.931 илјада денари. Во согласност со дивидендниот календар, во мај 2024 година ќе започне исплатата на дивидендата во износ од 540 денари бруто, односно 486 денар нето за една акција. Дивидендата по акција за 2023 година е поголема за 10,2 отсто во однос на исплатената дивиденда по акција за 2022 година. Бизнис-план за 2024 година Бизнис-планот за 2024 година, донесен со одлука на Управниот одбор на „Алкалоид“ АД Скопје, на седницата одржана на 27.12.2023 година, предвидува инвестирање на околу 10 отсто од консолидираните приходи од продажби во материјални и во нематеријални средства, раст од 10 отсто на консолидираните продажби во однос на реализираните во 2023 година, како и раст од 7 отсто на консолидираниот профит пред оданочување во однос на 2023 година. Бизнис-планот за 2024 година е базиран на очекувањата, проекциите и на можностите на тековните и на новите пазари и производи, достапни за компанијата во моментот на подготвувањето на планот. Околностите и настаните во 2024 година, а со тоа и остварените резултати, може да варираат од прикажаните во Бизнис-планот. Очекувања за претстојниот период Трендот на работење во отежнати економски услови, кои беа актуелни во изминатите неколку години, сосема е извесно дека ќе продолжи и во 2024 година. Доминантни предизвици беа инфлацијата и порастот на каматните стапки, кои сепак, според сите очекувања, би требало да влезат во зоната на стагнација, а можеби и мало опаѓање. Секако, безбедносните глобални кризи ги отежнуваат економскиот амбиент и предвидливоста, што секогаш може да повлијае и на цените на енергентите, да создаде тешкотии кај синџирите на испораки но и да повлијае на достапноста на одредени материјали. Очекуваме во 2024 година да продолжиме по патеката на континуираниот раст базиран на можностите од нашите тековни инвестиции во новите производствени капацитети и опреми и вложувањата во развојно-истражувачките проекти, на тој начин создавајќи конкурентно портфолио и можности за ширење на пазарите. За остварување на овие цели ќе продолжиме и со нови вработувања во земјава, но и на странските пазари, притоа континуирано вложувајќи во издигнување и усовршување на нивото на знаења и вештини на нашите вработени и градење таленти....

Фото/Илустрација: Архива ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ НА МЕЃУНАРОДНАТА КОНФЕДЕРАЦИЈА НА СИНДИКАТИ ЗА РАБОТНИЧКИТЕ ПРАВА ВО СВЕТОТ Борбата за заштита и унапредување на работничките права продолжува и Први мај останува да биде годишно изразување на овие барања за никогаш повеќе да не се одлучува без работниците за судбината, правата и обврските на работниците. И денес за многумина работници 40-часовната работна недела и слободниот викенд сѐ уште претставуваат недостижни желби и сѐ уште многу вработени се соочуваат со низа прекршувања на нивните работнички права. Според Бранимир Јовановиќ, истражувач во Виенскиот институт за меѓународни економски студии, состојбата со работничките права во Македонија е повеќе од загрижувачка. Според Меѓународната конфедерација на синдикати, која секоја година објавува извештај за работничките права во светот, како што вели тој, „Македонија моментално е рангирана како земја во која систематски се прекршуваат работничките права“. – Ова е втора најлоша можна оценка, полошо е само кога во земјата нема работнички права, и практично значи дека работничките права што постојат во државата, постојат само на хартија. Полоша оценка во Европа има само Белорусија – укажува Јовановиќ. Она што можеби е уште позагрижувачко, според него, е тоа што последната година оценката е влошена, како резултат на тоа што Владата постојано ги игнорирала колективните договори и долго време одбивала да ги покачи платите на вработените во јавниот сектор. – Дури се доведе во ситуација да има генерален штрајк на вработените во јавниот сектор. Македонија со години ја имаше оваа лоша оценка, па пред некоја година успеа да ја подобри, и сега повторно се враќаме каде што бевме со години. Државата целосно заборави на работниците и синдикатите, кои се нивниот природен партнер – додава Јовановиќ. Како што истакнува тој, работничките права се пречка за експлоатација и угнетување, а тоа што во Македонија бизнисот честопати се сведува на експлоатација и угнетување само говори каква држава е Македонија. – Јас би кажал дека работничките права не само што не се лоши за бизнисот туку се и добри. Ако има работнички права и тие буквално се почитуваат, тоа ќе ги исфрли од игра оние квазибизнисмени што сакаат да се збогатат прекуноќ на туѓа пот и крв и ќе отвори простор за вистинските бизнисмени, кои имаат идеи и ги почитуваат законите. Како може да се развива бизнисот тука во Австрија, каде што има многу поголеми работнички права и каде што никој не ни помислува да не почитува некој договор или закон – посочува Јовановиќ. Тој вели дека за да се подобри состојбата, потребни се две работи: прво властите мора да имаат слух за работничките права, за барањата на работниците и синдикатите, второ синдикатите, работниците, активистите, борците за права, мора да бидат погласни и поревносни – Иронијата во Македонија е што Владата, која е должна за спроведување на работничките права, е првата што ги прекршува. Сѐ додека тоа е така, не може да се очекува ништо. Мора и да ги заборават меѓусебните анимозитети и недоразбирања, да престанат да се караат меѓу себе и да се здружат во борбата за подобри права и подобар живот за сите – потенцира Јовановиќ. Според Ангел Димитров, претседател на собранието на Организацијата на работодавци на Македонија, работничките права во Македонија постојано се зголемуваат т.е. почитувањето на Законот за работните односи и на колективните договори „постојано се подобрува“. – Главна причина за тоа не се рестриктивните мерки и инспекциските органи, туку промената на пазарот на трудот и недостигот од работници речиси во сите сектори. Во минатото, кога процентот на невработени достигнуваше рекорди, стапки над 30 отсто од работоспособното население, работодавците често не ги почитуваа работничките права, па дури и оние најосновните, како што е почитување на работното време, прекувремената работа, годишниот одмор и слично – посочува Димитров. Од друга страна, според него, работниците соочени со проблемот на тешко наоѓање на вработување, ретко се одлучуваа за судски постапки или пријави до инспекцијата на трудот. – Денес состојбата е многу подобра, а работниците ги пријавуваат сите злоупотреби од страна на работодавците и поведуваат судски спорови, и тоа не само за плаќањето на сработеното туку и надоместоци за годишен одмор – К15, јубилејни награди и слично. Проблемот за работодавците останува на големите бирократски процедури, непотребно администрирање и слични обврски што не придонесуваат за поголеми права на работниците, ама ги оптоваруваат работодавците – објаснува Димитров. Тој вели дека во иднина треба да се посвети внимание на имплементацијата и почитувањето на ЗРО на целата територија во државата, во сите сектори и без разлика на сопственоста – приватен или јавен сектор. – Секоја нееднаква примена на законот доведува до привилегирани и казнети или до нелојална конкуренција. Новиот закон за работните односи треба да биде лесно применлив, без бирократски оптоварувања за бизнисот, а неговата примена треба да се почитува еднакво од страна на сите – укажува Димитров....

...

Ивана На мојата внука Ивана Мојата внука Ивана, везден пиши три тетратки си потроши, „Тато, мама“ да Напише. Умна и бистра Ива, Сите букви ги научи. Сега бројки пише Таа, макар чудно тоа звучи. И да црта многу сака, на блокчето само шара. Разни птици црта Ива И штркчиња сред бара. Ете деца,сега каков талент Ива има Дење-ноќе сал пишува: Пролет, лето, есен зима. Славеј На ридот во гората, кај што ветре милно вее, таму кај што извор шумоли, Славеј пиле песна пее. Песна пее самовилска, се распеала и гората, со песната на славејот се буди и пролетта. Песна деца, песна ечи, Тоа славеј в гора пее за пролетта и децата сите срца да ги згрее. Пролет Си замина зимата ни се врати пролетта, ластовичката мила повторно ни долета. Насекаде се зелени, нов живот се раѓа, сончев светол зрак насекаде ни паѓа. И славејот во гората се распеал ете, да го чујат сите и секое дете. Пролет, пролет, пролет е чујте сега сите, во раскошни бои ќе ни бидат дните....

Претседателот на ССМ Слободан Трендафилов, зборува на синдикален протест Неколку години протестите се заштитен знак на ССМ како начин на изразување на работничкото незадоволство од продолжувањето на негативните практики поврзани со овој општествен домен, карактеристично за изминатиот период. Претседателот вели дека тоа е така затоа што нивните социјални партнери, особено претставниците на законодавната и извршната власт, немаат слух за проблемите на работниците, вработените, граѓаните и дека протестите се израз на широкото социјално незадоволство, насочени кон поттикнување на социјалните партнери да ги препознаат и решат пропустите, излегувајќи во пресрет на работничките интереси РАЗГОВОР СО СЛОБОДАН ТРЕНДАФИЛОВ, ПРЕТСЕДАТЕЛ НА ССМ И овој Меѓународен ден на трудот, Први мај, Сојузот на синдикатите на Македонија (ССМ) најави масовен протест поради тоа што, како што велат, денес работниците во Македонија се соочуваат со сѐ поголем притисок за својата егзистенција поради високите трошоци за живот и ниските плати. По тој повод, „Нова Македонија“ направи разговор со претседателот на ССМ, Слободан Трендафилов, отворајќи ги главните прашања за овој проблем – состојбата на работничките права во државава, приоритетните барања за остварување и заштита на работничките права, колку тие права се пречка за развој на бизнисот и севкупната економија, можностите работниците да придонесуваат во полн капацитет за раст на националното БДП и развој на општеството, како и за тоа каква стратегија е потребна за да се направи една здрава синергија меѓу социјалните партнери во насока на издигнување на работниот и животниот стандард. – Сведоци сме на зголемено прекршување на работничките права, новиот закон за работните односи, кој би значел усогласување на националните трудовоправни односи со европското законодавство и меѓународните трудови стандарди, веќе шест години не е донесен, а последнава година и воопшто не се работеше на него, односно не беа одржани расправи за надминување на разликите во креирањето на законот помеѓу социјалните партнери. Во текот на изминатата година во ССМ се евидентирани 10.534 обраќања за повреда на правата од работен однос, во врска со кои синдикалните претставници и правните застапници на ССМ обезбедија бесплатна правна помош за заштита на работничките права – објаснува претседателот Трендафилов. Неколку години протестите се заштитен знак на ССМ како начин на изразување на работничкото незадоволство од продолжувањето на негативните практики поврзани со овој општествен домен, карактеристично за изминатиот период. Претседателот вели дека тоа е така затоа што нивните социјални партнери, особено претставниците на законодавната и извршната власт, немаат слух за проблемите на работниците, вработените, граѓаните и дека протестите се израз на широкото социјално незадоволство, насочени кон поттикнување на социјалните партнери да ги препознаат и решат пропустите, излегувајќи во пресрет на работничките интереси. – Додека платите на работниците се зголемуваат минорно, со забавено темпо и несоодветно на инфлацијата и зголемените трошоци на живот, или воопшто не се зголемуваат, функционерите си обезбедија пораст на платите од енормни и незаслужени 78 отсто. Велиме дека наградувањето на носителите на власта е незаслужено затоа што економија е во стагнација, нема соодветни домашни и странски инвестиции, ниту соодветни економско-финансиски мерки и програми за надминување на ваквата пасивна и безизлезна економска состојба – додава Трендафилов. Оттаму тој посочува дека приоритетни барања за остварување и заштита на работничките права што ССМ ги истакнува по повод одбележувањето на 1 Мај, Меѓународниот ден на трудот, се: – Градење системско решение и обезбедување континуиран пораст на платите во приватниот и во јавниот сектор врз основа на егзистенцијалните потреби на работниците и нивните семејства и реалната состојба на економските и пазарните параметри, економскиот развој, инфлацијата, трошоците на живот и цените на основните животни продукти. – Минимална плата во износ од најмалку 450 евра во првите сто дена на новата влада како гаранција за заштита на најранливата категорија на населението, како и за спречување на одливот на работната сила во државите од регионот. – Исплата на трошоци за храна на сите вработени во висина од 20 отсто од просечната плата. – Исплата на трошоци за превоз на сите вработени во висина на реалните трошоци за доаѓање и враќање од работа. – Ограничување на работата на определено време во исклучителни околности и на максимум една година и преферирање на работата на неопределено време како одраз на егзистенцијалната сигурност на работниците. – Право на неработна сабота и зголемена контрола на прекувремената работа. – Намалување на полното работно време на 35-часовна работна недела, а со тоа ќе се создадат можности за похумана работна средина и повеќе време за одмор на работниците. – Укинување на 72-часовната работна недела за работа на стратегиските проекти. – Зголемено породилно отсуство, поголеми родителски права и поголеми права и флексибилност за усогласување на семејните услови и потреби на работниците со потребите на работниот процес. – Целосно почитување на правата од работен однос, со посебен акцент на лицата што работат на онлајн платформи, кои ги има сѐ повеќе, а се надвор од системот на грижа и социјална сигурност. – Здрави и безбедни услови за работа во согласност со новите актуелни техники и технологии применети на работните места. – Целосно информирање и консултирање со работниците и синдикатите во компаниите за сите прашања поврзани со економско социјалната положба на работниците. – Унапредување на синдикалното организирање и колективно договарање и јакнење на социјалниот дијалог на сите нивоа. – Враќање на работничкиот дом на ССМ на работниците. Претседателот на ССМ појаснува дека овие барања се елементарни, законски и се во целост во согласност со меѓународните трудови стандарди, а исто така се целосно заслужени како резултат на трудот, посветеноста и продуктивноста на работниците во процесот на работата. Според него, работниците бараат достоинствен живот за себе и своите семејства, тие се неопходен дел од процесот на создавањето на капиталот во компаниите и важен дел на општествените и економските односи во државата. – Работниците како создавачи на добивката и профитот го бараат својот дел од создадените вредности, дел што ќе им овозможи достоинствена и сигурна егзистенција. Грижата за работниците и нивните семејства е појдовна основа за просперитет на развиените европски и светски економии, тој пат треба да го следиме без отстапување, нема поважен ресурс во економијата и општеството од човечкиот потенцијал. Егзистенцијално обезбедени работници, кои ги уживаат сите работнички права, се неоспорен потенцијал за развој на бизнисот и економијата и за создавање добивка – вели Трендафилов. Како што додава тој, остварувањето, заштитата и унапредувањето на работничките права се можни само преку активен социјален дијалог и креирање партнерски однос помеѓу социјалните партнери Владата, работодавците и синдикатот. – Во последните 30 години балансот помеѓу интересите на Владата, работодавците и работниците е нарушен, потребен е активен социјален дијалог да се утврдат приоритетите, да се изградат меѓусебните односи на доверба со почитување, отчетност и одговорност за целосна реализација на договорените активности. На идната влада ѝ порачуваме дека партнерски треба да ги градиме меѓусебните односи со активно учество на синдикатите во креирањето на националните стратегии и политики и доследно почитување на работничките и граѓанските права, во спротивно ќе продолжи трендот на штрајкови и протести како единствен облик на синдикална борба за работничките права и интереси – потенцира Трендафилов. Како што додава тој, ССМ постојано укажува дека реакциите на креаторите на политиките не се системски и не се резултат на активно учество и придонес на социјалните партнери и сите заинтересирани страни, туку се парцијални и бавни и тие дополнително ги усложнуваат состојбите на висока инфлација, економска и енергетска криза. – Сето тоа доведува до сѐ поголема недоверба во правниот систем и функционирањето на правната држава, што резултира со незадоволство кај граѓаните и создавање клима на несигурност и недоверба, иако државата е таа што треба да ги гарантира правниот поредок, правдата и правичноста за сите без дискриминација – укажува Трендафилов....

Етика за млади Јас сум суштество. Имам тело и душа. Физичкиот живот го живеам со основите и силите на телото, со неговите потреби и барања. Во психичка смисла – доживувам, реагирам, размислувам, решавам, посакувам, копнеам, оценувам, избирам. И во телесна и во душевна смисла јас сум дел од околината. Јас сум едно од телата во еден простор и време, заедно со нив сочинувам определен физички свет. Моето опкружување е услов и за моето телесно и за моето психичко живеење. Свесен сум за светот во кој се наоѓам, го разбирам и имам однос кон него, го градам и го вреднувам. Околината е мојот свет. Таа значи постоење на други суштества, природни сили и предмети околу мене, како извор за моите доживувања, чувства и мисли, како предизвик за моите дејствувања. Околината и јас сме едно. Така е и со сите луѓе. Сите имаат своја околина, која е нивна определница, со која тие сочинуваат единство. Во неа им се одвива живејачката и во неа се реализираат како личности. Во околината понекогаш се важни градбите, понекогаш предметите, понекогаш збирот на природните елементи, растенијата, животните, спомените, звуците и мирисите, разните дразби што нѐ поттикнуваат. Понекогаш се важни надежите што ги имаме, поврзани со нештата околу нас. Но секогаш се најважни луѓето што нѐ опкружуваат. Тие се хуманиот дел од нашиот свет. Тој е паралелен и заеднички со светот составен од сите други нешта. Сите ние сме една околина. Јас сум само едно од човечките суштества што живеат во исто време и заедно, едни до други. Можеби сме блиски, но можеби малку се познаваме или уште не се познаваме и никогаш нема да се запознаеме. Мене може да ми е мило што сме заедно, да ми е сеедно, а може и да се плашам од другите луѓе. Меѓутоа, сеедно дали соработувам со човечките суштества во мојата близина или сум оддалечен од нив – тие се мојата најважна околина. Јас немам друг свет освен нив. Не само природната туку и човечката околина е мојата судбина. Таа е и предизвик за добро дејствување, прва основа за животната надеж за една пристојна живејачка и за блиски односи со луѓето. Затоа, најубаво се живее кога се има доверба во луѓето околу себе, кога им се верува и кога човек им се предава со пријателско чувство. Многу е лошо кога не сме сигурни во луѓето околу нас, кога мораме да се повлечеме, кога стравуваме да им се довериме, кога не знаеме што сакаат и кога очекуваме некое зло од нив. Тогаш сме вознемирени и уплашени. Најубав етички став на секој човек е на сите луѓе од својата околина да им овозможува стабилност, доверба и спокојство. Проф. д-р Кирил Темков Етичка мисла Единствениот начин како да ги натераме луѓето да зборуваат добро за нас е – да правиме добро. Волтер, француски просветител...

Кичево е првиот град во земјава во кој по вторпат се одбележа Лазарова сабота, откако лани првпат беше одбележан овој празник. По тој повод во Кичево се одржа празнична поворка во која учествуваа голем број деца со врбови гранчиња во рацете, придружувани од нивните родители и верници од градот. Тие тргнаа од градскиот плоштад, поминаа по главната улица и својот пат го завршија во црковниот храм „Свети Петар и Павле“, каде што од свештенството добија симболични подароци. – По вторпат годинава во нашиот град ја одбележивме Лазарова сабота. Децата од нашиот град најпрво се собраа на градскиот плоштад, каде што им беа поделени врбови гранчиња. Пеејќи песни (каланди) поврзани со воскресението на Свети Лазар и со влегувањето на Господ Исус Христос во Ерусалим (Цветници), тие ја формираа празничната поворка и поминаа по главната улица, а потоа се упатија во црковниот храм „Свети Петар и Павле“, каде што беа пречекани од свештенството и добија мали подароци како потсетување на овој празник – истакна професорот по богословија Александар Крстаноски. Тој нагласи дека ваквата практика постои во преданието на црквата и претставува навестување на празникот Цветници и на воскресението Христово, Велигден. – Децата со гранчињата и песните што се пеат ги симболизираат децата што радосно викале и го прославувале влегувањето на Христос во Ерусалим. Преку воскресението на Лазар, кој се нарекува Четвородневен, бидејќи поминале четири дена откако бил погребан и Христос го воскреснал, се навестува главниот настан Воскресението Христово, Велигден – додаде професорот Крстаноски. Текст и фото: Зоран Антоски...

Меѓународни награди Mакедонија и Прилеп беа успешно претставени на Интернационалниот натпревар по пијано во Тревизо, Италија, кој одржа од 19 до 21 април годинава. Во конкуренција на претставници од над 20 држави од целиот свет, Софија Ташкоска (10) го освои второто место, а Хана Петреска (9) третото место. Овие млади пијанистки се ученички во класата на проф. Христина Никоска Тасеска во ОМУ „Ордан Михајлоски-Оцка“. Во конкуренција на пијанисти од Италија, Франција, Австрија, Јужна Кореја, Словенија, Молдавија, Бугарија, Русија…, нашите две млади пијанистки во најблескаво светло ја претставија Македонија со дела од Бах, Хајдн, Иберт, Мајкапар… Успехот на младите пијанистки се должи на професионалната и успешна работа на проф. Христина Никоска Тасеска. Родителите на двете пијанистки се особено горди на нивниот успех, пред сѐ заради тоа што жири-комисијата ја сочинувале еминентни светски пијанисти. Софија и Хана учат трета година во музичкото училиште и се надежни и талентирани за музика. Тие велат дека ќе продолжат да се дружат со музиката, која им е секојдневие, бидејќи се деца што се од музички семејства. Софија учи четврто одделение во ОУ „Блаже Конески“ во Прилеп, а Хана во ОУ „Кочо Рацин“. И двете се одлични ученички, а Софија освен што ја сака музиката, обожава гимнастика и пливање. Ка.М....

ШАХ Илија Тодоровски победи на традиционалниот Велигденски турнир Илија Тодоровски (1.947 рејтинг-поени, рангиран шести пред почетокот на турнирот) победи на традиционалниот Велигденски турнир во забрзан шах за ветерани (над 60 години), во Скопје, во организација на шаховскиот клуб на ветерани Скопје 72. Во конкуренција на 21 учесник, Тодоровски освои 7,5 поени, а второто и третото место ги поделија Миле Трајковски (1.989, рангиран четврти) и Илија Стошевски (рангиран трет), со по еден поен помалку. – Мошне квалитетен турнир, со просечен рејтинг на учесниците од 1.864 поени, на кој беа видени многу борбени партии, така што до последниот миг не се знаеше кој ќе биде славеникот. За тоа говори и фактот што од 88 партии, само 11 завршија без победник. Радува податокот што имавме и тројца шахисти што не се од Скопје, Борис Јованџиков и Тодор Андонов од Гевгелија и Никола Топалов од Богданци. Турнирот го посети и поранешниот првак на Македонија, Благоја Сотировски-Џагуре, кому му подаривме специјално изработено велигденско јајце, како и претставникот на ШК Алкалоид, ИМ Илија Димовски. Отсутен беше директорот на турнирот Александар Сидоровски, па сите шахисти му посакаа брзо закрепнување – ни рече Стошевски, претседател на Скопје 72. Табела: Илија Тодоровски 7,5, Миле Трајковски и Илија Стошевски по 6,5, Љупчо Ѓоршев и ФМ Александар Кралевски по шест, ФМ Илиќ Љубомир и ФМ Љубомир Хаџи-Манев по 5,5 итн. Г.И. КОШАРКА Марк Дејно е тренер на сезоната во НБА Тренерот на кошаркарите на Оклахома, Марк Дејно, ја доби наградата за најдобар тренер во НБА-лигата, објави НБА. Дејно во својата четврта сезона на клупата на Оклахома го предводеше тимот до првото место во лигата сезонава во Западната конференција, со 57 победи и 25 порази. Притоа тој доби 89 од можни 100 гласа и со вкупно 473 поени стана вториот тренер на Оклахома, по Скот Брукс, кој може да се пофали со ова значајно признание. Дејно славеше пред тренерот на Минесота, Крис Финч, и тренерот на Орландо, Џамал Мозли. Финч го зазеде третото место со Минесота со резултат од 56 победи и 26 порази. Мозли, пак, го предводеше Орландо до петтото место во Западната конференција, со 47 победи и 35 порази. Во првото коло од плејофот, Минесота го елиминира Феникс со 4-0 во победи и се пласира во полуфиналето на Западната конференција, во која другите моментни резултати, по средбите во неделата, се Оклахома – Њу Ореланс 3-0, Далас – Лос Анџелес клиперс 2-2 и Денвер – Лос Анџелес лејкерс 3-1, а во Источната конференција Њујорк – Филаделфија 3-1, Индијана – Милвоки 3-1, Бостон – Мајами 2-1 и Кливленд – Орландо 2-2. Г.И. КУГЛАЊЕ Макпетрол го освои трофејот и во Купот на Македонија Кугларите на скопски Макпетрол А се освојувачи на Купот на Македонија за 2024 година, кој викендов се одржа во кугларницата во Битола, со што ја освоија двојната круна, откако претходно славеа и во првенството на Македонија. Во конкуренција на пет екипи, Макпетрол до трофејот стигна со соборени 3.362 кегли, втор е Вардар 2014 (3.288), трет со само 26 кегли помалку е битолски Пелистер 1982 А (3.262), четврти е ГТЦ Мусандра (2.182) и петти Пелистер 1982 Б (3.114). Макпетрол настапи во состав: Ибрахим Мемеди (571 соборени кегли), Младен Донковски (524), Милош Радојчиќ (559), Душко Ајдин (528), Сашо Трпковски (587), Дарко Марковиќ (593), кој наедно имаше и најдобар поединечен резултат на Купот. Боите на Вардар 2014 ги бранеа: Пецо Димовски (556), Тони Тодоровски (518), Коста Ристевски (560), Љупчо Митиќ (558), Дарко Димитровски (523) и Коста Манев (573). Пелистер 1982 А ги постигна следните поединечни резултати: Никола Андоновски (544), Цане Колев (553), Менде Андоновски (524), Цане Поповски (565), Тоде Ристевски (540) и Влатко Трајчевски (536). Г.И....

ТАЛЕНТИ Учениците од класата на народни инструменти кај проф. м-р Мендо Ташкоски од ОМУ „Ордан Михајлоски -Оцка“ од Прилеп ја започнаа натпреварувачката сезона со две први и една втора награда. На меѓународниот натпревар во Штип, кој се одржа од 11 до 18 април, со прва награда се закитија Матеј Љубески на кавал и Матеј Карески на тапан во Б-категорија, Максим Иваноски на тамбура и Петар Думбалоски на тапан во преткатегорија. Втората награда во преткатегорија им припадна на Стефанија Спасеска на- тамбура и Андреј Велевачкоски на тапан. Учениците одлично се претставија со композициите „Единаесетка“, „Кумановско“, „Каравлашко“ и неколку преадаптирани народни напеви, со кои ја освоија симпатијата, но и најмногуте бодови кај стручното жири. Нивниот професор Мендо Ташкоски вели дека учениците виртуози на народни инструменти продолжуваат да учествуваат на натпревари и се надеваат на нови успеси. Следниот настап им е на државниот натпревар на 25 и 26 април во Битола. Ка.М....