Фото: tccb.gov.tr Турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган изјави дека никој не може да ја спречи Анкара да ја обезбеди безбедноста на своите граници, а според него, исходот од турските воени операции во северен Ирак и Сирија ќе биде успешен. Од 20 ноември Турција спроведува воздушна операција против сириското крило на забранетата Курдистанска работничка партија (ПКК) во северна Сирија – беа пријавени напади врз градот Кобане, како и врз северен Ирак. Ердоган операцијата ја нарече успешна и не исклучува дека ќе следи копнена операција. – Турција има право да преземе секакви мерки за да ја обезбеди сопствената безбедност, безбедноста на своите граници. Никој не може да не спречи да го искористиме ова право – рече Ердоган во Истанбул. Според него, „во тешки зимски услови се води важна битка и во Запа (во северен Ирак) и во северна Сирија. – Исходот од оваа борба ќе биде поволен – нагласи тој, пренесува РИА....

Фото: Макрон/социјални мрежи Емануел Макрон го навлече гневот на британските пратеници откако се покажа дека планира да го блокира назначувањето на Бен Валас за нов генерален секретар на НАТО. Францускиот претседател наводно има намера да стави вето на назначувањето на кој било британски или турски кандидат за функцијата генерален секретар на Алијансата. – Англофобијата на Макрон е разочарувачка, но барем тој е доследен – изјави британскиот конзервативен пратеник, Ендрју Бриџен. Друг пратеник на истата партија истакна дека позицијата на Париз го става британскиот премиер Риши Сунак, кој го нарече Макрон пријател, во непријатна ситуација. Валас сега е британски министер за одбрана. „Њујорк тајмс“ објави дека кандидати за функцијата генерален секретар на НАТО – покрај Валас се и канадската вицепремиерка и министерка за финансии, Кристиа Фриланд, естонската премиерка Каја Калас, словачката претседателка Зузана Чапутова и поранешната хрватска претседателка, Колинда Грабар-Китаровиќ....

Фото: Влада Папата Франциск ги повика израелските и палестинските власти да ги засилат напорите за барање дијалог, по неодамнешните смртоносни бомбашки напади во Ерусалим и судирите на окупираниот Западен Брег. Во неделниот благослов што се одржа денеска пред десетици илјади собрани на плоштадот Свети Петар, Светиот Отец рече дека насилството ја убива иднината на двата народа. Да потсетиме, во средата две бомби експлодираа на автобуски станици во предградието на Ерусалим, при што загина 16-годишно момче, а најмалку 14 лица беа повредени. Се чини дека станува збор за напад на палестински милитанти. Од здобиените повреди вчера почина 50-годишен маж. Доцна вечерта во вторникот, израелските воени сили убија 16-годишно палестинско момче во судирите во градот Наблус, окупиран од Израел, на Западниот Брег. Папата рече дека е загрижен поради зголемувањето на насилството во последните месеци. – Насилството ја убива иднината, ги прекинува животите на најмладите и ја ослабува надежта за постигнување мир. Да се ​​молиме за овие млади луѓе кои загинаа и за нивните семејства, особено за нивните мајки. Се надевам дека и израелските и палестинските власти ќе се ангажираат повеќе силно во барањето меѓусебен дијалог, градење меѓусебна доверба, без која никогаш нема да се најде решение за мир во Светата земја – заклучи папата....

Фото: Интернет-страница на белорускиот претседател Претседателот на Белорусија, Александар Лукашенко изјави денеска дека САД не дозволуваат Украина да започне преговори со Русија. – Украинското раководство не смее да започне преговори. Сакаат да ја уништат Европа со еден удар, за преку Русија да се доближат до Кина. Се разбира, со разбивање на Русија – рече тој, а пренесе ТАСС. На почетокот на оваа недела, Лукашенко зборуваше за потребата од преговори за мир, но и дека Украина, како и Полска и САД, треба да бидат „изложени во вистинско светло“. – Америка која владее со Полска се плаши само од едно – нуклеарен конфликт, нуклеарно оружје. Зошто? Затоа што тогаш веќе ќе биде вжештена ситуација. Тоа е нивниот пристап“, изјави белорускиот претседател – пренесе Спутник. Претходно Лукашенко изјави дека раководството на Украина треба да престане и да преземе чекори за прекин на конфликтот доколку не сака смрт на огромен број луѓе и уништување на земјата....

Фото: МИА Албанскиот премиерот Еди Рама во обраќањето на заедничката седница на парламентите на Албанија и на Косово, оцени дека ќе има конечно признавање на Косово и дека за тоа нема долго да се чека. – Верувам дека неговото конечно признавање ќе дојде порано и дека Косово нема да чека онолку долго колку што ја прогласи својата независност, конечно да биде меѓународно признато и да биде присутно во секој случај на целата општа организација на светот во кој живееме – рече Рама. Односите меѓу двете земји тој ги оцени како одлични и многу продуктивни. – Односите меѓу Албанија и Косово денес не се само одлични, бидејќи ние сме две земји разделени со две држави, но обединети на срце, но тие се уште попродуктивни од кога било досега. Тоа го покажуваат фактите, не само средбите , но по волја и постигнување на способноста. Доволно е да се погледнат податоците за комерцијалните размени или слободата на движење што до вчера изгледаше невозможна, или заедничкиот буквар или заедничката работа за албанскиот енциклопедиски речник и историја на Албанците – додаде Рама. Тој понатаму рече дека прогласувањето на официјален албански јазик во Северна Македонија и првиот албански премиер во Црна Гора се уште едно достигнување кое досега не се замислувало. Тој не заборави да о спомене и поранешнот косовски претседател и комндант на ОВК, Хашим Тачи, кој „многу недостига на денешнот исторски ден за нацијата“. Во Тирана денеска се одржува прва заедничка седница на парламентте на Албанија и на Косово, по повод одбележувањето на 110-годишнината од независноста на Албанија. Косовскиот премиер Албин Курти, кој се обрати пред Рама порача дека Приштина и Тирана не треба да се среќаваат само на празници, туку треба почесто да работат заедно и да ги прифаќаат меѓусебните критики. – Нашиот простор, култура и економија не се феуди што некому му припаѓаат. Треба почесто да бидеме заедно, не само на прослави. Мораме да споделуваме идеи меѓу себе и да ги прифаќаме критиките, да работиме меѓусебно – рече Курти. Курти изјави дека нивните предци се бореле за дом на сите Албанци, отворен за пријателите кои придонесуваат за мирот. – Во Приштина со нетрпение го очекуваме секој успех на Албанија, која направи големи чекори напред. Сигурен сум дека и вие сте подеднакво среќни за нашите успеси – нагласи тој. Претходно обраќање маа претседателте на парламњнтте Лндита Никола и Глауф Коњуфца, како и координаторте на пратеничките групи. Пред обраќањето на Рама собраниската сала ја напуштија пратениците на Демократската партијата приврзаници на Сали Бериша. Нему не му беше дозволено обраќање туку на Енкелејд Алибеј кој е вршител на должноста претседател на демократите по оставката на Љуљзим Баша. Владите на двете земји пак, во јуни годинава ја одржаа осмата заедничка седница а првиот заеднички состанок беше во 2014 година....

Фото: принтскрин Во Шангај избувнаа протести поради заклучувањето како мерка за спречување на ширење на коронавирусот, додека во Кина расте гневот против драконската политика „нулта ковид“ што владата ја спроведува речиси три години. Во видео кое кружи на интернет, а кое според агенцијата „Франс прес“ е снимено на улица во центарот на Шангај, стотици демонстранти извикуваа „Џјинпинг оставка“ и ја осудуваа Кинеската Комунистичка партија, како редок приказ на непријателство во економската економија на земјата. Друго видео покажува луѓе кои се собираат во центарот на Шангај за да им оддадат почит на десет лица загинати во пожар во Урумчи во западниот регион Ксинџијанг. Во бројни објави на социјалните мрежи во Кина, се верува дека драмата ја влошиле антиковид-мерките бидејќи го забавиле пристигнувањето на помошта. Заморот како што пренесува медиумот расте во Кина поради тешката политика за борба против пандемијата. Последниве денови во неколку градови веќе се одржаа спорадични, а понекогаш и насилни протести, особено во најголемата фабрика за „iPhone“ во светот, лоцирана во Женгжу, во центарот на земјата, а во сопственост на тајванската групација „Foxconn“. И покрај повеќе достапни вакцини и спротивно на остатокот од светот, Кина продолжува да наметнува заклучувања веднаш штом се појават случаи на ковид....

Фото: Макфакс Министерството за внатрешни работи ги информира граѓаните на главниот град дека поради најавено одржување на протест, утре со почеток во 07 часот, СВР Скопје ќе превземе мерки за посебен режим на сообраќајот на бул.„Гоце Делчев“ и бул.„Крсте Петков Мисирков“ и околните улици. МВР апелира до граѓаните да ги почитуваат наредбите што ги издаваат полициските службеници....

Министерот за надворешни работи Ивица Дачиќ го оцени како лицемерен фактот што Светската фудбалска организација (ФИФА) покрена дисциплинска постапка против репрезентацијата на Србија, откако во нејзината соблекувална на Светското првенство во Катар, српските фудбалери поставија знаме со порака „Нема откажување“. – Замислете Украина да каже „Крим е Украина, нема предавање“. Дали некој би ја казнил и протерал Украина“ – праша Ивица Дачиќ во гостувањето на телевизија „Прва“, додавајќи дека како држава не можеме да реагираме, бидејќи е спортска организација. Тој изјави дека ова само зборува за лицемерие и праша што е навредливо во пораката „Не се предаваме“? – Што е навредливо кога некој вели дека не се предаваме? Па што да кажат, дека ќе се предадат? Второ, зборуваат за фудбал, а „не се предава“ се однесува на фудбалски натпревари. Загубивме од Бразил и се очекуваше да загубиме, но сега имаме решавачки натпревари со Камерун и Швајцарија – изјави Дачиќ. Тој потсети дека ОН не го признале Косово, а Србија е меѓународно призната земја и членка на ОН, со Косово и Метохија како нејзин дел. – Што има што не е во согласност со меѓународното право и што е навредливо? Ова е показател за тоа дека нема принципи, туку двојни стандарди и двојни аршини. Тие никогаш не би ја казниле Украина ако Украина рече „Донбас е наш, и Крим е наш. Нема предавање“ – рече Дачиќ. Тој додаде дека тоа не треба да не чуди туку треба да биде морален поттик за нашите фудбалери бидејќи, како што истакна, ние сме најсилни кога се соочуваме со неправди....

Фото: МНР Министерот за надворешни работи Бујар Османи во рамки на првата официјална посета на Кралството Саудиска Арабија, се сретна со принцот Фаисал бин Фархан Ал Сауд, министер за надворешни работи, што воедно претставува и прва средба на министри за надворешни работи од воспоставувањето дипломатски односи. На средбата биле разгледани билатералните односи меѓу двете земји, како и начините за нивно понатамошно унапредување, при што било изразено задоволство од соработката во рамки на мултилатералните организации. Соговорниците размениле мислења за модалитетите за развој на економските и бизнис релациите, согласувајќи се дека постои голем потенцијал за интензивирање на соработката на полето на прехрамбената индустрија, туризмот и енергетиката, соопштија од Министерството за надворешни работи. – Денешната посета претставува потврда на заемната посветеност на развојот на билатералните односи, со посебен акцент на економските врски и трговската размена. Пред нас се отвораат големи можности за понатамошно интензивирање на размената на прехрамбени продукти и земјоделски производи, особено имајќи ги предвид актуелните предизвици со безбедноста на храната во овој регион и нашиот потенцијал за кој ни се потребни нови пазари – истакна Османи. Воедно, министерот Османи ги нагласи интензивните активности во доменот на економската дипломатија и посветеноста на креирањето поволни услови за странските инвеститори, подвлекувајќи дека саудиските инвеститори во Македонија ќе имаат доверлив и транспарентен партнер за реализација на нивните потенцијални идни проекти. Соговорниците разговараа и за можностите на унапредување на договорната рамка, парламентарната соработка како и соработката на полето на културата и образованието. Османи го брифираше Ал Сауд за неодамнешното членство на Македонија во Унијата за Медитеранот, претстојното претседавање со ОБСЕ и европското досие на земјата, а стана збор и за теми од регионален и меѓународен интерес....

Фото: Николовски/фејсбук/принтскрин Потпретседателот на ВМРО-ДПМНЕ, Александар Николоски, оценува дека треба да има три нивоа на одговорност за случајот со Онишченко. При тоа потенцираше дека тие три нова се кај директорот на АНБ, министерот за внатрешни работи и кај премиерот кои дозволија ваков скандал и ги нарушија безбедноста на Македонија и меѓународниот имиџ. – Првото ниво е на директор на Агенција за национална безбедност, кој што веднаш треба да си поднесе оставка и воопшто не треба да помислува да оди за амбасадор во Париз, затоа што еден ваков скандал, покрај неговиот личен имиџ, го руши и имиџот на Македонија – потенцира Николоски. Додаде дека второто ниво на одговорност е кај министерот за внатрешни работи, Оливер Спасовски бидејќи токму министерството за внатрешни работи е задолжено за правилно земање на податоци за издавање на лични документи од типот на лична карта и пасош. – Постои сериозна одговорност кај министерот за внатрешни работи, а да не заборавиме дека тој е човекот кој стои позади аферата со познати 215 македонски пасоши за криминалци, а веројатно се многу повеќе. Гледаме дека со македонски пасоши се испоубија и по Истанбул, Киев и по останати европски метрополи бандитите од целиот регион. Гледаме дека светски мафии од типот на италијанската користат македонски пасоши да ги прикријат сопствените дејствувања, така што тоа е второто ниво на одговорност – вели тој. Николоски нагласи дека третото ниво на одговорност е премиерот, затоа што ова е скандал кој укажува на две работи, прво дека се руши имиџот на Македонија, второ дека безбедносните служби воопшто не функционираат. – Јас стојам позади тоа што го кажав, а тоа е дека основна причина зошто овој пропуст се случи е неспособноста и корупцијата. Безбедносните служби се полни со луѓе кои се неспособни, луѓе кои се длабоко корумпирани. Наместо да се занимаваат со заштита на уставноправниот поредок на Македонија се занимаваат со криминал, со уценување на бизнисмени и со следење на опозицијата. Затоа ги донесоа безбедносните служби да бидат на потсмев но исто така и да ја загрозат безбедноста на Македонија и меѓународниот имиџ – изјави Николоски....

Фото: Маја Јаневска-Илиева Приватните превозници вклучени во Јавниот линиски превоз утре ќе протестираат со целосно блокирање во сите правци на крстосницата кај Мавровка, односно булеварот „Гоце Делчев“ и булеварот „Крсте Петков Мисирков“. Како што најави приватниот градски автобуски превозник „Слобода превоз“, блокирањето ќе биде со повеќе од 30 автобуси и повеќе од 300 лица. – Не е исклучена можноста и не е потврдена информацијата дека на тој ден во утринските часови според можеби поедини превозници да ги блокиранаат излезите односно влезовите на ЈСП-Скопје. Исто така времетраењето на протестот не е утврдено и се планира да трае до исполнување на барањата кои ако брзо не се решат во наредните денови ќе се прошири и на други делови од сообраќајниците во Скопје, посочуваат од „Слобода превоз“. Во рамките на своите активности за решавање на актуелниот проблем утре „Слобода превоз“ треба да оствари средба со УО на ЈСП. Исто така претставници на „Слобода Превоз“ ќе присуствуваат на седницата на Советот на Град Скопје. – На средбата со УО на ЈСП на која се очекува да присуствува и директорот на ЈСП ќе побараме информации поврзани со долгот на ЈСП-Скопје и зошто директорот не ги исполнува обврските од договорот, како и информации за изнесените невистини од страна на градоначалникот за наводен криминал со билетите за превоз и кражба на пари, кои одговори секако дека ги имаат службите на ЈСП, бидејќи тие се најинволвираните, задолжени и компетентни во целиот процес од набавка , дистрибуција до продажба на билети и за функционирање на АВЛ системот и системот за наплата. Тие како такви точно знаат за тоа каква е вистинската состојба и документација во овој процес наспроти „Слобода превоз“ која нема никаква ниту улога во тој процес и нема никаков пристап до тие податоци. Јавноста не смее да биде дезинформирана особено за состојби за кои постојат записи, аргументи и факти – стои во соопштението. Од „Слобода превоз“ додаваат дека „во врска со клеветите и долгот, во текот на следната недела преку адвокатската канцеларија Апостолски, ќе бидат доставени потребните поднесоци до надлежните институции“. – Со оглед дека постои голем интерес на јавноста за овие случувања ги повикуваме медиумите да закажуваат дебати со соочување на наши претставници, на ЈСП, на Град Скопје и Секторот за сообраќај на Град Скопје за правилно да се презентираат аргументи и факти и да не се дозволи една личност од позиција градоначалник да ја дезинформира јавноста прикривајќи ги опствените слабости со неосновани напади и клевети врз дуги лица и компании, наведуваат во соопштението од „Слобода превоз“....

Фото: ЦУК Генералниот секретар на НАТО Јенс Столтенберг ја пофали поддршката на Германија за одбраната на Украина од руската инвазија, во изјава за неделното издание на германскиот весник „Велт“, два дена пред состанокот на министрите за надворешни работи на земјите-членки на Алијансата во Букурешт. – Силната поддршка на Германија прави одлучувачка разлика – рече Столтенберг. Германија претходно беше постојано критикувана од високи украински функционери дека бавно обезбедува воена опрема и затоа што одбива да испрати тешко оружје.Столтенберг рече дека германската опрема спасува животи во Украина. Сепак, тој додаде дека „сите мора да ја задржиме нашата поддршка за Украина и да ја зголемиме“. Столтенберг рече дека рускиот претседател Владимир Путин реагира на повлекувањето на неговата војска со „зголемена бруталност“. Како пример, тој го наведе таргетирањето на украинската енергетска инфраструктура во пресрет на зимата. – Путин се обидува да ја искористи зимата како оружје, но нема да успее – додаде шефот на НАТО...

Фото: Твитер/Олаф Шолц Германскиот канцелар Олаф Шолц и францускиот претседател Емануел Макрон најавија нови пакети финансиска помош за поддршка на извозот на жито во Украина, кој беше нарушен од војната, објави „Гардијан“. Макрон во видео изјава рече дека најранливите земји не смеат да ја платат цената на војната што не ја сакале. Агенцијата Франс прес објави и дека претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен ветила дека ЕУ ќе продолжи да ја поддржува Украина, обвинувајќи ја Русија дека користи „храна како оружје“....

Процесот за снабдување со поевтина електрична енергија за клучните субјекти по одлуката на Владата се одвива непречено и без никаков застој, и сите пријавени кои исполнуваат услови ќе добијат електрична енергија од ЕСМ Продажба од 1 декември, соопштија од компанијата. ЕСМ Продажба, како што посочуваат, ги отфрла неоснованите изјави од страна на одредени претставници од стопански асоцијации во кои без аргументи и надвор од вистината се критикува процесот и се изнесуваат паушални оценки дека истиот е запрен, како и критики за службите кои истиот го спроведуваат. Сите лица кои се заинтересирани ги повикуваме да се обратат до ЕСМ Продажба за информација како тече процесот и постапката, пред да даваат јавни изјави, информираат од компанијата и апелираат на одговорност кај медиумите, односно согласно правилата за известување, да побараат податок и од ЕСМ Продажба, пред да пренесуваат во јавноста критички ставови на лица кои не поседуваат податоци за вистинската состојба. Субвенционираното снабдување со електрична енергија за училиштата, прехранбената индустрија и водостопанствата е ново задолжение дадено на АД ЕСМ од страна на Владата. При секое ново задолжение кое не било дел од тековното работење на Друштвото, потребно е време за воспоставување на системот и процедурите за негово спроведување, набавка и инсталирање на софтвер, обезбедување соодветни ресурси за физичко и правно процесирање на договорите и комуникација со субјектите кои се од цела држава и од различни категории на дејност. Од компанијата посочуваат дека ЕВН Електродистрибуција континуирано ги обработува пријавените броила и за истото го известува ЕСМ Продажба, по што директно се контактираат правните субјекти и се информираат дека договорот за снабдување од 1.12.2022г им е важечки и дека ќе им биде испратен заверен од страна на снабдувачот. Од 1820 броила за сите пријавени субјекти, Дистрибуција во рок од три дена, до овој момент, верификува снабдување за повеќе од 1000 броила и процесот на проверка на останатите продолжува. Субјектите кои имаа пријави со некомплетна документација се упатени од страна на ЕСМ Продажба да ги добават документите кои недостигаат, со точни инструкции и понудена асистенција. Утврдени се само околу 20 такви случаи, кои по извршено комплетирање на документите ќе бидат вклучени на поевтино снабдување од 1.1.2023 година, соопштија од компанијата....

Фото: Фејсбук / Александар Вучиќ Горд сум што успеавме да го зачуваме мирот во неделата зад нас, објави српскиот претседател Александар Вучиќ на својот Инстаграм профил. Александар Вучиќ посебно им се заблагодари на Србите од Косово и Метохија. – Посебно сум им благодарен на нашите луѓе од Косово и Метохија што покажаа дека по децении терор се уште се борат за своето огниште, за своите деца, за нашата иднина. Им благодарам што не се плашат и што докажаа дека светоста е за која се бориме е поголема од секоја закана и неправда што ни ја ставаат пред нас – напиша претседателот на Србија, сумирајќи ја изминатата работна недела. Вучиќ наведува дека „нова победа, минатата недела била новата германска фабрика во Панчево“. – Стратешкото партнерство на Србија со Азербејџан, кое го потврдивме при посетата на претседателот Алиев, зајакнувањето на традиционалното пријателство и соработка со Италија и Франција, за што разговарав со нивните највисоки претставници, како и за братските врски на народот на Србија и Република Српска, кои секогаш можат да потпрат едни на други. И затоа, да продолжиме понатаму, кон нови победи! Да живее Србија! – рече претседателот....

Фто: МИА Меѓународната фудбалска федерација (ФИФА) потврди дека е отворена дисциплинска постапка против Фудбалската федерација на Србија откако знаме на кое Косово е прикажано како дел од територијата на Србија било закачено во соблекувалната пред натпреварот со Бразил на Светското првенство во Катар. Србија во четвртокот загуби од Бразил со 2-0, а фотографијата со знамето на кое е испишана порака „Нема предавање“ стана вирална на социјалните мрежи откако ја сподели косовскиот министер за култура, млади и спорт Хајрула Чеку. – Срамни слики од соблекувалната на Србија кои испраќаат пораки на омраза, ксенофобични и геноцидни пораки кон Косово, експлоатирајќи ја платформата на Светското фудбалско првенство – напиша Чеку на својот Твитер профил. ФИФА соопшти дека постапката против Србија е отворена врз основа на членот 11 од Дисциплинскиот правилник и членот 4 од Правилникот на Светското првенство 2022....

Фото: Социјални мрежи Премиерот на Албанија, воедно и претседател на Социјалистичката партија, Еди Рама е избран за потпретседател на Социјалистичката интернационала. Информаицјата ја соопшти генералниот секретар на Социјалистичката партија, Дамиан Ѓикнури. – На 26-от конгрес на Социјалистичката интернационала за претседател беше избран премиерот на Шпанија, Педро Санчез, кој доби позитивни оценки и целосна поддршка од Социјалистичката партија на Албанија како дел од големото семејство на социјалисти и прогресисти во светот. За потпретседател е избран нашиот лидер Еди Рама – изјави Ѓикнури. Конгресот на Социјалистичката интернационала се одржува во Мадрид, Шпанија, од 25 до 27 ноември, во организација на шпанската социјалистичка работничка партија, ПСОЕ. Социјалистичката партија на Албанија е дел од Социјалистичката интернационала од 1999 година. Ова е втор мандат на Рама како потпретседател, по првиот мандат што го доби во 2013 година....

Фото: Принт-скрин Во Киев од денеска се очекува обилен снег, дневната и ноќната температура ќе се спуштат под нулата, а милиони луѓе во градот и околината остануваат без струја и греење. Мрежниот оператор „Укренерго“ објави дека производителите на електрична енергија можат да покријат само три четвртини од потребите на потрошувачите, поради што се воведени рестрикции и прекини на струја низ целата земја. Претседателот Володимир Зеленски рече дека електричната енергија е ограничена во 14 од 27 региони во Украина и во Киев, за „повеќе од 100.000“ потрошувачи во секој регион. – Ако потрошувачката се зголеми во вечерните часови, бројот на прекини може да се зголеми – рече Зеленски. – Тоа уште еднаш покажува колку е важно да се заштеди енергија и да се користи рационално – рече тој. Сергеј Коваленко, главен оперативен директор на „ЈАСНО“, кој го снабдува Киев со електрична енергија, рече дека ситуацијата во градот се подобрува, но сепак е „прилично тешка“. Тој посочи дека граѓаните треба да имаат најмалку четири часа струја дневно. – Ако не сте имале најмалку четири часа струја во изминатиот ден, пишете на „DTEK Kyiv Electric Networks“, колегите ќе ви помогнат да сфатите што е проблемот – напиша Коваленко на својата Фејсбук страница. Русија вели дека нападите не се насочени кон цивилното население, а Кремљ тврди дека руските напади врз енергетската инфраструктура се резултат на неподготвеноста на Украина да преговара. Во ретка јавна расправија меѓу украинските лидери, Зеленски во петокот го критикуваше градоначалникот на Киев за, како што рече, лошата работа на засолништата за итни случаи да им помогнат на оние без струја или топлина по руските напади. „Укренерго“ најави дека прекините на електричната енергија ќе продолжат и повикаа на ограничено користење на електричната енергија. – Би сакале да ве потсетиме дека сега секој Украинец во чиј дом е обновена електрична енергија може да им помогне на другите да ја вратат побрзо, едноставно со умерено користење на електричната енергија – се вели во соопштението на апликацијата за пораки Телеграм. Снегот се очекува да продолжи да паѓа во Киев, град со 2,8 милиони жители а се прогнозира температурите да останат под нулата....

Фото: пиксабеј Хибридната верзија на коронавирусот, која ја комбинира верзијата омикрон со вирусот Вухан, била развиена од истражувачи од Универзитетот во Бостон во октомври, тврди Игор Кирилов. – Во октомври, Универзитетот во Бостон разви химеричен коронавирус врз основа на варијантата омикрон и оригиналниот вид Вухан. Хибридниот вирус развиен од Американците уби 80 отсто од заразените лабораториски животни, предизвикувајќи атипични невролошки симптоми и значителни повреди на белите дробови – рече шефот на руските војници за нуклеарна, биолошка и хемиска заштита генерал-полковник Игор Кирилов на прес-конференција во пресрет на деветтата конференција на Конвенцијата за биолошко оружје (BWC), пренесе ТАСС. Според Кирилов, „Бостонскиот експеримент“ покажува дека има недостиг од владина контрола во истражувањето на генетскиот инженеринг и синтетичката биологија во САД. – И покрај високите биолошки ризици, истражувањето е спроведено со средства на американската влада, но без соодветно одобрение од националната биолошка служба за безбедност – посочи тој....

Фото: пиксабеј Севернокорејскиот лидер Ким Јонг Ун изјави дека крајната цел на неговата земја е да ја има најмоќната нуклеарна сила во светот. Ким го објави ова додека промовираше десетици официјални лица и научници вклучени во неодамнешното лансирање на најголемата севернокорејска балистичка ракета, објавија севернокорејските државни медиуми, пренесе Ројтерс. – Градењето нуклеарна енергија служи за сигурна заштита на достоинството и суверенитетот на државата и народот, а нејзината крајна цел е да ја поседува најмоќната стратешка сила во светот, апсолутна моќ без преседан во овој век – рече Ким во наредбата за промовирање на офицерите. Северна Кореја минатиот петок тестираше интерконтинентална балистичка ракета Хвасонг-17, објави државната новинска агенција КЦНА. Ракетата достигна височина од 6.000 километри, покривајќи дострел од 1.000 километри на неговата нагорна траекторија и падна на околу 200 километри западно од островот Ошима во северната префектура Хокаидо, соопштија јапонските власти. Ким го нарече Хвасонг-17 најмоќното стратешко оружје во светот и рече дека тоа ја покажува одлучноста и способноста на Северна Кореја на крајот да ја изгради најсилната војска во светот. – Севернокорејските научници направија прекрасен чекор напред во развојот на технологијата за монтирање нуклеарни боеви глави на балистички ракети – рече Ким....

Времето денеска ќе биде претежно облачно и студено со повремени врнежи од дожд, а на планините од снег. Врнежите ќе бидат пообилни попладне и во вечерните часови, кога заради заладувањето ќе преминуваат во снег на повисоките и во некои од пониските места. На планините снежната покривка ќе се зголеми, а снежна покривка ќе се формира и на повисоките места особено во западните делови. Ќе дува слаб до умерен ветер од северен правец, соопшти Управата за хидрометеоролошки работи. Минималната температура ќе биде во интервал од минус 4 до 3 степени, а максималната од 3 до 9 степени. Во Скопје, времето ќе биде претежно облачно, попладне и во вечерните часови со врнежи од дожд. Ќе дува слаб до умерен ветер од северен правец. Минималната температура ќе се спушти до 2, а максималната ќе достигне до 5 степени. Во понеделник во утринските часови на места ќе провејува снег, а преку денот облачноста ќе се намали. Поради разведрувањето, во вторник минималните температури ќе бидат ниски. Од среда се очекува нов влажен бран со врнежи од дожд, а на планините од снег....

Фото: пиксабеј Во градовите ширум Европа, властите размислуваат дали да се одлучат за слабо осветлување бидејќи цените на енергијата се зголемија поради војната во Украина или да ги осветлат градовите по две години божиќни празници погодени од пандемијата на коронавирус и да ги почестат граѓаните со празнична веселба, за време на која трговците на мало би можеле и да заработат. Посетителите на божиќниот пазар во Верона веќе пијат варено вино и купуваат празнични украси, но освен дрвените тезги на саемот, италијанскиот град допрва треба да ги украси своите улици додека официјалните лица расправаат за тоа колку да го осветлат градот за време на енергетската криза. – Ако нема светла, тие би можеле и да го откажат Божиќ – вели Естрела Пуерто, која продава традиционални шпански мантили или женски превези, во мала продавница во Гранада, Шпанија, додавајќи дека божиќните украси го поттикнуваат бизнисот. Помалку светла трепкаат од централната елка на познатиот божиќен пазар во Стразбур, кој привлекува два милиони луѓе секоја година, додека францускиот град се обидува да ја намали потрошувачката на електрична енергија за 10 проценти. Од Париз до Лондон, градските власти ги ограничуваат часовите на празнично осветлување, а многумина се префрлија на енергетски поефикасни ЛЕД светилки или обновливи извори на енергија. Лондонскиот трговски кварт „Оксфорд Стрит“ се надева дека ќе ја намали потрошувачката на енергија за две третини со ограничување на осветлувањето од 15 до 23 часот и инсталирање на ЛЕД светилки. – Еколошки гледано, тоа е единственото вистинско решение – рече жителката на Париз, Мари Брезе (26) додека шеташе по Елисејските полиња, кои се осветлени само до 23.45 часот, наместо до 2 часот по полноќ како претходните години на Божиќ. Овогодинешните празнични ЛЕД светла ќе бидат исклучени од 1 до 6 часот во стариот град Брашов во централна Романија и на други места, соопштија властите....

Фото: принтскрин/илустрација Група жени во Либан одржаа демонстрации пред парламентот барајќи поголеми казни за насилство и малтретирање жени. Десетици жени учествуваа во акцијата организирана од здружението на жени „АБААД“ во главниот град Бејрут. Жените носеа маици на кои со црвена боја пишуваше: „Моето тело не е твоја чест“, „Јас сум слободна, не сум твој имот“, „Малтретирањето е кривично дело“. Тие излегоа на улиците на Бејрут за да го изразат своето незадоволство од ниските казни за малтретирање и напад. Извикуваа и пароли: „Без срам, нема казна“. Истражувањето спроведено од „AБААД“ во 2021 година покажа дека само една од десет жени изложени на насилство во Либан бараат помош од полицијата или судот....

Илустрација - архива/Фото: Маја Јаневска-Илиева Полицијата во Белгија заплени околу 115 килограми кокаин сокриен во бетонски плочи како дел од меѓународна полициска операција чија цел е разбивање на српска криминална мрежа, соопшти белгиското правосудство. Уапсени се вкупно девет лица, пет во Белгија, две во Холандија, едно во Луксембург и едно во Србија, се наведува во соопштението на обвинителството. Дрогата е запленета во Арлон, на југоистокот на Белгија, при претрес на магацин. Осомничените се обиделе да го сокријат кокаинот со бетонски плочи за полесен извоз. Откриени и запленети се најмалку 103 пакувања со тежина поголема од еден килограм (вкупно околу 115 килограми), кои се проценуваат на пазарот во вредност од 11,5 милиони евра, се вели во соопштението на обвинителството. Претреси били извршени истовремено во Холандија, Луксембург и Србија. – Вкупно, речиси 100 припадници на различни полициски служби биле ангажирани во акцијата за разбивање на српската криминална организација која се занимава со меѓународна трговија со кокаин – соопшти обвинителството....

Фото: Маја Јаневска-Илиева Отворен сум за комуникација да седнеме да разговараме, наш интерес е бугарската заедница да биде етаблирана, интегрирана и во одлични односи со сите други заедници во државата, вели министерот за надворешни работи Бујар Османи за бугарскиот портал „Нова“. – Јас мислам дека треба да се разговара со бугарската заедница, јас планирам да имам таков дијалог и со иницијаторите на клубовите да видиме што е целта. Ако е целта бугарската заедница да има свои организации и клубови за да се претставува, ако е идејата да се етаблира подобро буагрската заедница, или пак да се интегрира бугарската заедница во системот да се спречат евентуални дискриминаторски политики кон бугарската заедница, ајде да видиме кои се најдобрите начини тоа да се направи. Не мислам дека преку разгневување на јавноста ќе се постигне тоа – рече Османи. Министерот зборувајќи за оштетувањето на културниот клуб „Цар Борис Трети“ во Охрид, нагласи дека МНР беше едно од првите кое реагираше и ги осуди тие настани. – Тие настани ги сметавме за провокации кои се обидуваат да ги влошат односите, да ги киднапираат односите меѓу нашите две држави. Очекувам органите на државата, МВР да ги идентификуваат за да видиме кој точно стои позади тие пропвокации и кои се тие злонамерници кои се обидуваат да ги влошат нашите односи – рече Османи. Министерот вели дека како Влада имале резерви по однос на името кое го има избрано тој клуб, бидејќи смета дека тоа е провокација за нашите односи. – Така се перцепира улогата на овие историски личности во нашата држава. Но, независно кое е името и ставовите, никој во оваа држава не смее да биде предмет на напади посебно не на насилни. Ние имаме нула толеранција кон напади особено кон помалите заедници. Никој не го оправдува насилството независно кое е името, има начини како да се надминат тие разлики, чувството на провоцирање што го имаат нашите граѓани по однос на тие имиња. Има ново законско решение, може да разговараме со иницијаторите на тие клубови за да видиме како нивните идеи за отворање на клубови да ги претвориме во мостови на соработка. Насилството не може да биде одговор и барам државата најжестоко да реагира и мислам дека тоа го прави – рече Османи. Тој ги оцени македонско-бугарските односи во последните недели како „афтер шокови“ на големиот земјотрес во односите кои ги имавме во последните две три години. – Ако ги гледаме суштинските линии на соработка, трендовите се позитивни. Да, има проблеми и предизвици но тука сме ние да ги надминеме – заклучи Османи....

Здружението на новинарите на Македонија (ЗНМ) бара директорот на топланата „Скопје Север“ Куштрим Рамадани веднаш да си поднесе оставка поради груби навреди кои ги упатил кон новинарката Катерина Додевска од МКД.мк. – Наместо одговор на легитимно поставено новинарско прашање за работата на топланата „Скопје Север“, директорот Куштрим Рамадани упати груби навреди и омаловажувања кон новинарката Катерина Додевска од МКД.мк. Во телефонски разговор помеѓу колешката Додевска и директорот Рамадани, поврзан со тема околу дозволите на оваа топлана, Рамадани на груб начин со недоличен речник ја пцуе новинарката со зборовите „П***а ти материна… матер ти е**м!“, се вели во соопштението од ЗНМ. ЗНМ алармира дека ваков однос кон новинарите и медиумските работници од страна на одговорни лица е недозволив и непримерен. – Лична пресметка со новинарите или медиумските работници во ниту еден случај не може да биде оправдана и затоа овој однос може да води кон самоцензура. Ваквиот однос претставува и притисок на слободата на информирањето на јавноста и загрозување на јавниот интерес – наведуваат од ЗНМ. Директорот Рамадани исто така, како што додаваат, според разговорот објавен на МКД.мк, се заканува со тужба на новинарката Додевска без никаква основана причина што дополнително, според нив, говори за нискиот капацитет за професионална комуникација. – ЗНМ стои на располагање на колешката Додевска за бесплатна правна помош и за застапување на суд во врска со овој случај – посочуваат од ЗНМ....

Фото: МИА Цената на маслото за јадење е намалена за 40 денари, а цената на репроматеријалите мируваат, истакна генералниот извршен директор на „Витаминка“, Сашо Наумоски при денешната посета на претседателот на Владата на Македонија на фабриката „Брилијант“ во Штип, која е дел од групацијата на „Витаминка“. – Цената е падната за скоро 40 денари и ние се трудиме и понатака цената да ја намалиме и да ја донесеме,ако е можно да дојде до цените од пред три години што беа. Цената на нашиот производ најмногу зависи од суровината – вели Наумоски. Забележа дека не конкурирале за поевтина струја од 1 декември бидејќи имаат инсталирано фотонапонски централи, а производството на струјата од нив за 30 отсто ги намалува трошоците за производство до крајниот производ. Додека пак премиерот Ковачевски прашан за поволностите за поставување на фотонапонски централи, посочи дека како Влада комплетно ја имаат сменето законската регулатива. Но е дециден дека и нивниот став е дека фотонапонски централи да не се поставуваат на земјоделско земјиште од прва и втора класа. -Во однос на поголемите централи исто така е направена промена во регулативата и тука се забрзани постапките. Меѓутоа, сакам да истакнам нешто многу важно. Ние не можеме да дозволиме земјиште од прва класа, земјиште од втора класа да биде користено за фотоволтаици. Регулативата ќе се однесува на земјиште од четврта, петта, шестта класа коишто треба да се користат за производство на електрична енергија, меѓутоа земјиштето од прва и втора класа треба да се користат за производство на земјоделски производи, бидејќи храната е исто толку значајна колку што е значајна и енергијата и заради ова Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство, Министерството за транспорт и врски и другите ресори се во постојана комуникација, вели Ковачевски. Премиерот додаде ако за некои фирми има застој за инсталирање на фотонапонски централи, тогаш какошто вели веројатно се работи за трансформација на земјиште од прва и втора класа што смета и дека не треба да се прави....

Фото: Влада Откако бугарскиот пратеник Костадин Костадинов вчера при отворањето на Бугарскиот културен центар во Скопје изјави дека Бугарија и Македонија се две држави со еден народ, со заедничко минато, премиерот Димитар Ковачевски рече дека политичари како бугарскиот пратеник Костадинов не се пожелни во земјава. – Како што министерството за надворешни работи, но и министерката за култура го осудија, така и јас го осудувам непримерното однесување на Костадинов. Непримерно е човек кој што е дојден како гостин во оваа држава да се однесува на таков начин. Вчера беше чин на отворање на Бугарски културен центар во Скопје, така како што личи, на ист начин како што кажав дека ќе отвориме македонски културен центар во Благоевград, каков што имаме и во Софија. Такви политичари како тој вчера и уште еден што мене ми правеше видеа воопшто не се пожелни во нашата држава бидејќи нивната политичка агенда е ширење на немир и нетрпение помеѓу двете држави и народи само поради свој политички интерес. Тие воопшто не мора да доаѓаат тука – одговори Ковачевски на новинарско прашање. Инаку, бугарскиот пратеник и лидер на партијата „Преродба“ вчера меѓудругото рече дека „Секој Бугарин во Бугарија ја сака Македонија, ние сме еден народ, зборуваме еден јазик и имаме заедничка култура. Јас ништо не ве убедувам, имате глава на рамењата“...

Фото: МИА Премиерот Димитар Ковачевски денеска ја повика собраниската Комисија за надзор на работата над Агенцијата за национална безбедност (АНБ) за случајот „Онишченко“ конечно да да заседава за овој случај, а Министерството за внатрешни работи што побрзо да ја заврши истрагата во однос на тоа како се случи затворена седница на парламентарна Комисија да биде пренесувана во живо. – Сакам да ја повикам собраниската Комисија конечно да седне и да заседава за овој случај бидејќи гледам дека има еден обид којшто беше за мене прилично лошо организиран и исто така МВР треба што побрзо да ја заврши истрагата во однос на тоа како се случи затворена седница на парламентарна Комисија да биде пренесувана во живо. Меѓутоа за се тоа што се однесува на Собранието јас навистина не можам да сугерирам и не можам да учествувам во носење на одлуки таму бидејќи Собранието е законодавна власт – нагласи Ковачевски одговарајќи на прашање при денешната посета на фабриката „Брилијант“ во Штип. Тој потсети дека Владата на својата затворена седница донесе заклучок со којшто ги задолжи релевантните институции во државата да отпочнат активности за одземање на доделеното државјанство на Олександер Онишченко Постапката, како што појасни, ќе биде врз основа на законските прописи коишто се пропишани и штом ќе биде спроведена, односно кога ќе бидат направени активностите тогаш релевантните институции ќе можат за тоа да информираат. – Инаку, на таа затворена седница се разговараше за голем број на детали. Со оглед на тоа дека знаете дека одлуката на Влада е донесена врз основа на сите позитивни мислења од сите институции коишто треба да дадат мислење, информациите биле споделени од страна на директорот на АНБ. Јас за нив не можам да споделам информации бидејќи се работи за затворена седница на Влада и споделување на информации од такви седници е тешко казниво дело со закон, со затвор од една до пет години – рече Ковачевски....

Фото: Влада Македонија ќе има избори во 2024 година, прво ќе имаме претседателски, а потоа и парламентарни избори. На тие избори ќе се случи истото што се случи и во општината Маврово Ростуше, кога ВМРО-ДПМНЕ зборуваше за огромна предност на нивната политичка партија и на крај катастрофално ги изгубија изборите – изјави премиерот Димитар Ковачевски одговарајќи на новинарско прашање при денешната посета на фабриката „Брилијант“ во Штип. Според премиерот тоа е резултат на политиките кои оваа Влада ги води, а тоа, како што кажа, „се политики за европска интеграција на државата со многу јасен план за справување со економската и енергетската криза“. – ВМРО-ДПМНЕ можеше да покаже што може да направи, бидејќи освои над 50 општини во државата пред само една година и гледаме дека катастрофално управува со тие општини. Како што 11 години ја упроспастија државата да не мрдне еден милиметар во европските интеграции, да немаме ниту една голема инвестиција во енегретскиот сектор, истото тоа го потврдуваат и сега дека се потполно истата партија, со потполно ист начин на управување во Градот Скопје. Единаесет години како што беше државава заглавена под власта на ВМРО-ДПМНЕ така сега Скопје цела една година е заглавено под власта на ВМРО-ДПМНЕ – нагласи Ковачевски. Одговарајќи на прашање, Ковачевски информира дека вчера имал состанок со претседателот на Алтернатива, Африм Гаши. Прашан дали СДСМ би отстапила министерско место во Владата во преговорите со Алтернатива, премиерот посочи дека е неблагодарно од сега да се зборува за тоа. – Најпрво вчера излегоа информации дека сме имале состанок со претседателот на Алтернатива, Гаши. Имавме состанок, јас и Гаши имаме редовни состаноци како коалиционен партнер, вообичаено тие се на две или на четири недели зависно од обврските. Разговаравме за спроведување на програмата на Владата како и за некои елементи од соработката што ја имаме со Аалтернатива, а кои се утше не се реализирани. Во однос на проширувањето на Владатата, јас разговарав и со Таравари, таму разговаравме исклучиво за европскиот пат на државата и сите одлуки кои треба да се носат со широк политички консензус во Собранието, пред се тука мислам на продлжувањето на европскиот пат на државата и законите од областа на владеење на правото, борбата против корупцијата и справувањето со економската криза – појасни Ковачевски, додавајќи дека за конкретна соработка во одредени ресори досега нема станато збор. Дополни дека кога се прави концепт на Влада тоа не значи дали некој ќе отстапи место или некој ќе преземе ресор, туку се работи за правење Влада врз основа на вредности, програма, во која секоја политичка партија треба да преземе одговорност во одреден ресор. – Доколку дојде до конретни разговори за влез во Владата, тогаш секако дека сите ресори ќе бидат разгледани да се види кои се предностите, афинитетите на политичката партија во одредена област, и тогаш може да се разговара, но сега да навлегувам во шпекулации за тоа дали некој би отстапил ресор, навистина не е благодарно, не само кон политичките партии туку и кон министрите кои водат ресори – рече Ковачевски....

Фото: принтскрин Навивачкото село во Доха, во близина на стадионот „Лусаил“ го зафатил пожар, пишува „Дејли Мејл“. Ова се случило во навивачкото село наречено „Северниот остров Кетаифан“, а властите истакнале дека пожарникарите го „контролирале“ пожарот во зградата, и дека нема повредени. Иако во Катар прават се за да ја спречат паниката, видеата кои се појавуваат на социјалните мрежи покажуваат дека пожарот е видлив од голема далечина. Видео снимките кои се појавија, исто така, покажуваат дека во градот Лусаил има шатори кои во најлош случај лесно може да се запалат под силата на огнот....

Фото: принтскрин Неколку лица се водат за исчезнати на италијанскиот остров Искија, по лизгање на земјиштето предизвикано од силен дожд. Затрупани се некои згради и автомобили рано утринава, објави новинската агенција Анса, повикувајќи се на локалната полиција. Италијанската противпожарна бригада на Твитер објави дека „во тек е потрага по исчезнати лица“ во градот Казамичоли. Одронот повлече еден автомобил во морето, а двајца патници се спасени, додаваат пожарникарите. Италијанските медиуми јавија дека се трага по вкупно 13 лица, а властите ги повикаа граѓаните да не ги напуштаат своите домови....

Фото: Твитер/МНР на Русија Рускиот министер за надворешни работи Сергеј Лавров, во документарен филм емитуван денеска, рече дека Украинците заслужуваат пријателски однос со своите словенски браќа и дека ќе бидат ослободени од „неонацистичките владетели“. – Украинскиот народ ќе биде ослободен од неонацистичките владетели. Тие заслужуваат да живеат во добро соседство, пријателство, просперитет, со своите словенски браќа“, рече Лавров во документарецот емитуван на руската државна телевизија „Русија-24 – јави ТАСС. Тој додаде дека Европа е дел од оживувањето на неонацизмот ширум светот и дека тоа се покажа во украинската криза. – Претпоставувам дека Европа е дел од оживувањето на неонацизмот. Тешко е да се дојде до поинаков заклучок. Францускиот претседател Емануел Макрон неодамна праша зошто Украина треба да живее според моделот наметнат од Русија. Сепак, тој не праша зошто живеат Русите во Украина треба да живее според моделот што го наметнаа неонацистите. Тоа се очигледни двојни стандарди. Ова, без срам, излезе од устата на човек кој сака да биде водечки политичар во Европа. Нереално – додаде Лавров. Рускиот министер посочува дека Европа игра во тандем со САД и дека ЕУ речиси и да нема независност бидејќи Вашингтон ја презел контролата врз Брисел. – Тешко дека имате независни гласови во ЕУ. Макрон понекогаш се обидува да воведе „стратешка автономија“ на ЕУ. Никој нема да им дозволи да создадат никаква автономија, а камоли стратешка – нагласи Лавров. Тој рече дека европските лидери ги охрабруваат украинските власти да ги истакнат неонацистичките манифестации. Рече дека претседателот на Европскиот совет, Шарл Мишел, претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, генералниот секретар на НАТО, Јенс Столтенберг редовно велат дека европските вредности се бранат во Украина, а Володимир Зеленски ги брани „слободата и демократијата“....

Фото: Илустрација Инспектори од мобилните тимови на Царинската управа запленија 26 илјади таблети екстази со вкупна тежина од околу 12 килограми, 84 грама кокаин и 31 грам марихуана, со проценета вредност од 200 илјади евра, кои требало да бидат дистрибуирани во земјава. Направени се и дополнителни претреси на неколку локации и до Основното јавно обвинителство е поднесена кривична пријава против три лица. Имено, како што соопшти денеска Царинската управа, наркотичната дрога е пронајдена на ден 25.11.2022 во раните утрински часови на влез на граничниот премин Табановце, по извршена царинска контрола со мобилен скенер на патничко возило со странски регистарски таблички управувано од македонски државјанин. Истиот ден по издадени наредби за претрес на дом и други простории од страна на инспекторите од Секторот за контрола и истраги од Царинската управа, во соработка со полициски службеници од СВР Скопје и МВР-ОКП-единици за недозволена трговија со дрога, извршени се претреси на неколку адреси во Скопје и Тетово. Притоа се пронајдени дополнителни докази и се приведени уште две лица. Царинската управа – Секторот за контрола и истраги денеска до Основно јавно обвинителство за гонење организиран криминал и корупција поднесе кривична пријава против три лица за сторено дело „Неовластено производство и пуштање во промет на наркотични дроги, прихотропни суптанци и прекурсори“ и за истите е предложена мерка притвор од 30 дена....

Нега и убавина Додека некои жени ги кратат ноктите исклучиво со ножици, други го прават тоа со турпија за нокти. Јасно е дека за турпирање на целиот израснат нокт е потребно драгоцено време, тоа е долг процес, а вашите нокти нема да бидат поздрави или поубави поради тоа. Затоа, можеби, сечењето на ноктите е подобар избор. Сепак, постои правило и за тоа, а се нарекува „90-10“ и сигурно никогаш не сте слушнале за него, а може да ви обезбеди убави и негувани нокти. Според правилото, 90 отсто од израснатиот нокт треба да се отсече, а преостанатите 10 отсто да се скратат и да се обликуваат со турпија. Ова правило гарантирано ќе ви донесе поубави нокти, кои ќе изгледаат уредно и негувано....

Луѓето почнале да консумираат алкохол пред неколку илјади години, а во голем дел од светските култури и денес опстојува оваа навика. Светската здравствена организација (СЗО) ги издвојува петте земји со најголема потрошувачка на алкохол во светот за една година. Чешка -14,26 литри Според податоците на СЗО, Чешка е водечка земја во однос на литри консумиран алкохол по жител. Секако, омилен пијалак на Чесите им е пивото, а првата пиварница е изградена во градот Пилсен, кој се наоѓа на 100 километри југозападно од Прага. Летонија – 13,19 литри Жителите на една од трите балтички земји се втори најголеми потрошувачи на алкохол во светот. Најчесто консумирани пијалаци се растителниот ликер ригански црн балсам, вотка и пиво. Молдавија -12,85 литри Земјата, која граничи со Романија и Украина, има долга историја на производство на вино. Овде ќе пиете одлични вина за релативно малку пари. Други пијалаци со кои се гордеат Молдавците се туика и вестина. Германија -12,79 литри Најнаселената европска земја е голем љубител на добри пијалаци. Кога ќе го спомнеме пивото, еден од синонимите е Германија, а особено јужниот регион Баварија, каде што се одржува и „Октоберфест“. Но, без разлика дали ќе одите за време на најголемиот фестивал на пивото или не, добро пиво ве очекува низ цела Германија. Литванија -12,78 литри Меѓу првите пет се и две балтички земји, а Литванија го зазеде петтото место. Овде најчесто се ужива во пивото, но и во домашните ракии и ликери, познати како квас, самана и старка....

Списанието „Џи-кју“ објави листа на познати личности со најдобар стил, а на самиот врв се најде Бела Хадид. Оваа позната манекенка, која беше прогласена и за најубава во 2019 година, сега доби награда што сигурно ќе ѝ ласка. Жирито ја прогласи за победничка познатата манекенка со објаснување дека одлично знае да комбинира различни модни стилови, па дури и машка облека. – Малку луѓе можат да носат сѐ, и тоа успешно, а меѓу нив е и Бела Хадид. Едноставно, убаво ѝ стојат стилизирани кроеви, спортска облека, машки парчиња, а и никогаш нема дилема дека нема да може да ѝ претстави нешто на публиката – наведуваат од списанието. Супермоделката неодамна имаше импресивен „настап“ на модна ревија во Париз, кога се појави по гаќички, а дизајнерите пред публиката создадоа уникатен бел фустан од брендот „Копернија“, со помош на спреј врз телото на моделката....

Првпат по 2017 година, стрип-книжарницата „Бункер“ повторно организира „Ден на бесплатни стрипови“. Станува збор за манифестација што првпат се одржа во Соединетите Американски Држави во 2002 година, а потоа се прошири и во многу други земји. Во првите шест години се поделени повеќе од 12 милиони бесплатни стрипови во над 30 земји. Целта е промовирање и ширење на стрип-културата. – Оваа година обезбедивме 500 стрипа што ќе бидат поделени бесплатно, а бројката расте, бидејќи во акцијата се вклучуваат и голем број домашни издавачи и поединци. Настанот е закажан за сабота, во стрип-книжарницата „Бункер“, со почеток во 10 часот, а ќе трае до 15 часот, или додека не се потрошат количествата. Стриповите ќе бидат делени по принципот „прв дојден, прв услужен“, секој посетител ќе има право да земе најмногу два стрипа од претходно направената листа. Покрај бесплатните стрипови, стрип-книжарницата „Бункер“ ќе понуди и 30 отсто попуст на целокупниот асортиман – велат од „Бункер“. Исто така, новина е и тоа што годинава во соработка со „Светот на Биби“ еден дел од стриповите ќе биде подаруван и во нивната продавница во Битола, со што настанот ќе добие регионален карактер....

Дали ви се чини дека некои луѓе едноставно зрачат со енергија, додека вие се мачите да се разбудите два часа по станувањето? Каква е нивната тајна? Доколку сакате да го зголемите нивото на енергија, испробајте некои од следните трикови. Пијте кафе, но паметно Кофеинот може да ја спречи сонливоста и да ги подобри концентрацијата и атлетските перформанси, но само ако го користите мудро. Не преплавувајте го вашето тело со кофеин, бидејќи ќе бидете претерано стимулирани и ќе имате сосема спротивен ефект, затоа што нема да можете да се концентрирате. Пијте кафе наутро, за да не го нарушите ритамот на спиење. Истиот пијалак се препорачува да го консумирате најмалку еден час пред вежбање, под услов да не вежбате навечер. Исто така, ве советуваме да не дозволите шолја кафе да ви биде појадок, туку само додаток во оброкот што ќе ви ја даде потребната енергија за остатокот од денот. Движете се секој ден Можеби звучи парадоксално, но за да имате повеќе енергија, треба да се движите повеќе. Имено, за време на движењето почнуваат да се ослободуваат хормони на среќата, како што се, на пример, допаминот и серотонинот, кои прават да се чувствувате подобро и да размислувате попозитивно. Движењето ќе ги избрка заморот и сонливоста и ќе го ублажи стресот, а особено ќе се чувствувате подобро по тренинг. И не, не мора да вежбате секој ден, но пожелно е редовно да бидете физички активни. Тоа може да значи одење на прошетка наутро и навечер, пешачење до дома од работа ако живеете релативно блиску, возење велосипед наместо користење автомобил или јавен превоз итн. На телото му треба гориво Луѓето што секогаш имаат доволно енергија се свесни дека телото ја добива од храната. Во зависност од вашиот ден и активност, треба да ги приспособите и оброците. На пример, во денот кога вежбате ви требаат поголеми оброци или позначајни закуски. Важно е и каква храна избирате. Масната и брза храна ќе ве забави и ќе ве заспие, но здравите оброци приготвени дома ќе го нахранат вашето тело, навистина ќе ве заситат и ќе ви дадат многу енергија. Полнење батерии Луѓето што немаат главоболка од замор и секогаш имаат доволно енергија внимаваат да им се полни „батериите“. Тоа подразбира редовен ритам на спиење (дури и за викенди, легнување во исто време), хранливи оброци по тренинг, здрави грицки за време на работа… Тие не дозволуваат стресот да доминира во нивните денови и се обидуваат да најдат начин да се ослободат од него штом ќе се појави. Тие исто така не се дружат со луѓе што само им ја трошат енергијата на другите луѓе. Тие имаат јасно поставени граници и не му дозволуваат никому да ги премине....

На почетокот на јануари започнува со реализација првиот од трите циклуси од проектот „Танц. Трансформатор – Реобмислување на локалната танцова заедница“. Како што вели и самото име, креаторите на проектот поаѓаат од идејата да се преобмисли локалната современа танцова заедница, како обид за надминување на недостатоците, меѓу кои се наоѓа и потребата за генерирање повеќе платени можности за професионалните танчари поради непостоењето на институции што можат да ги вработат и/или ангажираат континуирано, а со тоа и да им се обезбедат континуитет и одржливост на оние што професионално се занимаваат со танц. Проектот предвидува можност за професионален развој и платен ангажман на професионалните танчари од локалната сцена преку продукциски ориентирани резиденции, со локални и интернационални кореографи, како и можности за национални и регионални турнеи, кои ќе овозможат континуитет на квалитетен професионален ангажман – неопходен за развојот и афирмацијата на танцовата уметност кај нас. – По објавување на отворените повици, проектот забележа огромен број апликации од интернационални кореографи со неверојатен квалитет. Истовремено, со проектниот координатор Мааике Феккес и финансискиот менаџер Павел Маслов одржавме неколку инфосесии со танчарите од локалната сцена и интересот е неверојатен. Очекуваме успешна сезона и се радуваме што во рамките на овој проект над 100 танчари од земјата ќе добијат шанса за работа и учество во овој проект. Среќни сме што оваа иницијатива беше препознаена од Агенцијата за развој и соработка на Швајцарија. Долго време работиме на тоа да ја сплотиме локалната танцова заедница, па се надеваме дека ова ќе биде успешен почеток – вели уметничката директорка Ивана Балабанова. Сите заинтересирани професионални, полупрофесионални танчари и студенти имаат можност да се пријават за учество во тридневна работилница, која ќе се одвива во периодот од 9 до 11 јануари 2023 г. По завршувањето на работилницата, на најдобрите седуммина ќе им биде овозможено учество во тринеделна интензивна и платена танцова резиденција, под водство на интернационален кореограф, која ќе се заокружи со премиера на танцов перформанс во Скопје, во почетокот на февруари 2023 г. По премиерната изведба, предвидени се уште три репризни изданија на перформансот во три различни града во државата....

Почна 13. издание на „Анимакс Скопје фест“ Тринаесеттото издание на меѓународниот филмски фестивал за анимирани филмови „Анимакс Скопје фест“ се одржува од 24 до 26 ноември во Кинотеката на Македонија. Ќе бидат прикажани 39 кратки анимирани филма во официјалната програма и осум анимирани филма што се наменети за детската публика. Филмовите за официјална конкуренција се избрани од пријавениот рекорден број анимации, меѓу кои најголем број од Франција, Англија, Германија, Шпанија, Русија, Кина, Бразил, Унгарија и други. – Кога растев, мојот татко во една пригода ми рече: „Не ми е целта да те научам да бидеш успешен и богат. Само сакам да бидеш добар човек“. Тогаш не ми беше сосема јасно што сака да ми каже, но денес знам. Без такви добри луѓе, 13-то издание на „Анимакс“ немаше да се случи. Трпеливо ја чекаме поддршката од Агенцијата за филм, а на Град Скопје и Кинотеката од срце им благодарам за поддршката на првиот фестивал за анимиран филм во Македонија – вели директорот на фестивалот Кузман Кузмановски. Оваа година жирито го сочинуваат: директорот на Кинотеката, Владимир Ангелов, уметницата Сашка Андреевска и историчарот на уметност Горјан Гишев. Голем број филмови што ќе бидат прикажани на фестивалот се носители на престижни награди, победници на филмски фестивали од А-категорија. Така што на отворањето гледачите имаа шанса да го погледнат актуелниот победник на фестивалот „Анеси“, вториот ден започна со „Бришачот“- кој доби „оскар“, а третата вечер е во знакот на „Црвениот зајак“. Освен за светски признатите филмови, „Анимакс Скопје фест“ останува доследен и во процесот на детекција на нов уметнички квалитет, давајќи им простор на млади и талентирани уметници да ја прикажат својата работа. Во тој контекст, во детската програма ќе биде прикажан и филмот на младата авторка Миа Панова, „Маја Новак“. Исто така, во рамките на придружната програма на фестивалот ќе се случи промоција/перформанс на поетската книга „Вкрстувања“ од Ѓорги Тодороски. Проекциите на филмови за деца ќе се одржат денеска, со почеток во 12 и 14 часот. Публиката ќе има можност да гласа за најдобриот анимиран филм за деца и да го одбере победникот. Фестивалот „Анимакс Скопје фест“ е во организација на продуцентската куќа „Аурипигмент“, во соработка со филмското училиште „Тинтири-минтири“ од Скопје, со поддршка од Град Скопје, и во соработка со Кинотеката на Македонија. Ова е прв фестивал на анимиран филм во Македонија. Цел на фестивалот е издигање и градење на културата во поглед на изработка на анимирани филмови за возрасни и деца, кои презентираат различни аспекти од секојдневниот живот....

Фото: ЕЛЕМ Изградбата на топловодот од РЕК до Битола се одвива побрзо од планираното, изјави генералниот директор на АД ЕСМ, Васко Ковачевски при извршениот увид во градежните работи на топловодот. – Задоволни сме од динамиката со која економскиот оператор ги изведува градежните работи за изградба на топловодот од РЕК Битола до градот Битола. Првата фаза од проектот кој се очекуваше 40 години ќе успееме да ја завршиме за нецели две години и жителите на Битола во 20025/2026 година конечно ќе добијат орагнизирано снабдување со топлинска енергија – вели Ковачевски. Топловодниот систем веќе се наоѓа во предградието на Битола, по што ќе следува втората фаза од изградбата, а тоа е поставување на секундарна мрежа низ градот. – Проектот за изградба на топловод од РЕК до Битола, Новаци и Могила има и еколошка и економска оправданост. Граѓаните ќе добијат еколошки почист енергенс за затоплување на домовите, кој ќе биде економски исплатлив. Земјоделците, пак, од Пелагонија ќе добијат можност за користење на топлинската енергија од РЕК Битола за оранжериско производство – вели Ковачевски. За проектот Топлификација на Битола, Могила и Новаци се користи кредит од германската KFW банка во вредност од над 40 милиони евра, а дополнително АД ЕСМ ќе инвестира 7 милиони евра сопствени средства....

Фото Милош Вучевиќ/твитер Српскиот министер за одбрана Милош Вучевиќ денеска изјави дека ситуацијата на Косово „се уште е многу тензична бидејќи има многу отворени прашања“. Во изјава за локален медиум тој нагласи дека се надева дека „одговорите ќе се бараат во форма на дијалог“. – Србите се загрижени бидејќи не се знае кој е следниот чекор на Курти, човек кој покажа дека не носи многу рационални одлуки и дека не е човек на договори – изјави министерот за ТВ Пинк. Вучевиќ рече дека Србија „секогаш избира секогаш кога има макар и милиметар простор, решението да се бара со дијалог, што не значи дека ќе проголта се, напротив, туку сакаме да спречиме војни и конфликти“....

Фото: Игор Бансколиев Владиниот извештај за штедење на струјата лоцира појава на енормно, дури незамисливо зголемување на потрошувачка на електрична енергија во селото Арачиново, Скопско. Извештајот навистина лоцира кој колку е одговорен наспроти препораките на Владата за штедење на струјата. Меѓутоа, во контекст на продлабочување на таа информација, „Нова Македонија“ побара информации за тоа каква е структурата на рекордно потрошената електрична енергија, од над 474 отсто, во општината Арачиново и кој сѐ има удел за ваквиот висок процент: индивидуалните домаќинства, микро, малите или средните претпријатија, потрошувачката за општинското улично осветлување или, пак, нелегалните приклучоци и кражби на струја? Како во јавноста се откри причината за енормна нелегална потрошувачка на електрична енергија во Арачиново Месечниот отчет за заштедена електрична енергија што го направиле државните институции и локалните самоуправи ги даде имињата на најголемите „трошаџии“ на струја, откако Владата во септември ја иницира акцијата за рационално однесување и намалување на трошоците за енергија. На врвот на листата кој имал зголемена потрошувачка на струја во октомври годинава е општината Арачиново, која потрошила дури 474 проценти повеќе струја од октомври лани. Во време на енергетска криза трошеле повеќе струја од лани и општините Студеничани (+11 отсто) и Лозово (+12 отсто). Од 81 општина, 65 во октомври постигнале заштеда од најмалку 15 отсто, од нив 12 општини постигнале заштеда поголема од 50 проценти. По објавувањето на месечниот преглед за заштедената струја, кој беше претставен од министерот за економија Крешник Бектеши, изостана објаснувањето за тоа на што се должи повеќекратното зголемување на потрошената струја во скопската општина Арачиново, и тоа за период од една година!? Според начинот на кој беа презентирани овие податоци, кај македонската јавност се доби впечаток дека арачиновци и компаниите лоцирани во општината, како и самата локална самоуправа, се однесувале или крајно недомаќински во трошењето на струјата, или пак станува збор за некои други нелегални активности, како копање криптовалути, или пак постоење на мноштво нелегални приклучоци, кражба на струја и слично. Од Министерството за економија, кое е и носител на обврската за спроведувањето на владината програма за штедење, „заборавија“ да дадат објаснување за тоа на што се должи толку високиот процент на потрошена електрична енергија. За да добиеме подетални информации за структурата на потрошената електрична енергија по категорија на потрошувачи, побаравме одговори и од двете најголеми институции во земјава што се задолжени за производство и дистрибуција на струјата до крајните потрошувачи. Прашањата се однесуваа на тоа каде е направено „пречекорување“ на потрошувачката во однос на ланскиот октомври, односно колку од сегашниот пораст од 474 отсто се однесува на потрошена индустриска струја за мали, средни и микропретпријатија, колку трошеле домаќинствата во Арачиново, а колку на општината за јавното осветлување. На крајот, дали во зголемената потрошувачка има и дел во кој учествуваат и нелегални и диви приклучоци? Од АД ЕСМ, кое стопанисува со најголемите домашни капацитети за производство на струја, нѐ информираа дека тие не поседуваат информации за поединечната потрошувачка на фирмите и јавните институции во земјата. – Ние сме само производители на струја и сите количества за домашните потрошувачи ги испорачуваме преку ЕВН, кое може да даде подетални информации за крајните корисници на струјата – ни изјавија во ЕСМ. Од прес-службата на ЕВН добивме информации дека високата потрошувачка на подрачјето на општината Арачиново, која е забележана во октомври годинава, се должи на претходно преземените активности за отстранување на сите нелегални приклучоци и на поставување броила за потрошена електрична енергија. Со ова практично беше решен долгогодишниот проблем, а тоа е масовната кражба на струја во Арачиново, која создаваше и проблем во одржувањето на електричната мрежа и редовното снабдување на граѓаните, поради преоптовареноста и честите испади од дистрибутивните преносни системи. – Во основа, не станува збор за високо зголемување на потрошувачката на струја во октомври во Арачиново. Сега пореално се искажува количеството на испорачана електрична енергија во оваа општина. Високиот процент се однесува на сите категории на потрошувачи, на индивидуалните домаќинства, фирмите и потрошувачката за општинското улично осветлување. За споредба во однос на ланската година, околу 90 отсто од индивидуалната потрошувачка на струја не можеше да биде наплатена – велат од ЕВН. Самопрогласената „енергетска“ слободна зона во Арачиново наидуваше на реакции од другите граѓани и потрошувачи, кои беа незадоволни од нееднаквиот третман при користењето на струјата, а кои мораа да ја плаќаат редовно. Состојбата со нелегалните приклучоци во оваа општина ескалира во летниот период, кога со денови остануваа без струја, поради испадите на трафостаниците. Министерот за економија Бектеши тогаш наведе дека загубите на струја во Арачиново се дури и до 80 отсто, поради диво приклучување на мрежите. Повикувајќи се на извори на ЕВН, некои од медиумите објавија дека само за една година, околу 50 милиони евра е вредноста на украдената струја само од Скопскиот Регион. Во општината Арачиново за една година се крадела или не се плаќала струја во вредност од шест милиони евра. Во февруари годинава во овој регион биле украдени вкупно 2.800 мегават-часа. Тоа значи дека на годишно ниво загубата беше повеќе од 20 илјади мегават-часа. Државните институции се подисциплинирани од општините во примената на мерките за штедење што ги препорача Владата во екот на енергетската криза. Трендот на намалување на потрошувачката на струја од страна на државните институции продолжува и во октомври. Ако се земат предвид податоците, вклучувајќи ги и сите државни претпријатија, агенции и управи, тогаш вкупната заштеда на електрична енергија изнесува 24 отсто. М.Ј....

Се најдоа на удар на Европскиот парламент: Лидерите на земјите членки на Отворен Балкан на послeдениот самит во Белград „Резолуцијата и препораката на Европскиот парламент (од 23 ноември), која е поврзана со Стратегијата за проширување на ЕУ, а упатена до Советот на ЕУ, Европската комисија и други инстанци, е против регионалната иницијатива Отворен Балкан, во која се Србија, Албанија и Македонија“! Европскиот парламент им препорачува на функционерите на Европската Унија: Регионалните медиуми му посветуваат големо внимание на завчерашниот документ за препораката на Европскиот парламент (ЕП) наведена во делот „Демократска и социјално-економска трансформација во земјите-кандидати“. „Резолуцијата и препораката на Европскиот парламент (од 23 ноември), која е поврзана со Стратегијата за проширување на ЕУ, а упатена до Советот на ЕУ, Европската комисија и други инстанци, е против регионалната иницијатива Отворен Балкан, во која се Србија, Албанија и Македонија“, пишуваат медиумите во регионов. Отворен Балкан наспроти Берлинскиот процес: Во што е разликата? Европскиот парламент (ЕП) им препорача на повисоките тела на Европската Унија (ЕУ) да бидат резервирани кон иницијативата Отворен Балкан (ОБ), која минатата година ја почнаа политичките лидери на Србија, Албанија и Македонија, пренесуваат повеќе медиуми во Албанија и во Србија. Софија Поповиќ од порталот „Јуропиан вестерн балканс“ за „Данас“ вели дека неволноста кон Отворен Балкан не е изненадување, со оглед на тоа што другите европски институции постојано повторуваат дека регионалните иницијативи мора да бидат инклузивни и приспособени според европските правила. – Тоа му недостигаше на Отворен Балкан од почетокот, имајќи предвид дека некои земји во регионот се скептични за намерите на лидерите на Србија, Албанија и Македонија од различни причини. Оваа формулација го отсликува она што долго време го кажуваат другите функционери на Европската комисија или земјите-членки, само завиткано во дипломатски речник – посочува таа. Како што додава таа, наспроти резервите во однос на иницијативата Отворен Балкан, членовите на ЕП недвосмислено го поддржаа потпишувањето на договорот во рамките на Берлинскиот процес во почетокот на ноември, како чекор напред кон создавање на Заедничкиот регионален пазар (ЗРП), што подразбира исто како ОБ, само инклузивно и без дилема дека ќе биде според европските правила. Медиумите укажуваат дека она што досега се кажуваше во дипломатски ракавици, или се премолчуваше (дека иницијативата Отворен Балкан ја турнаа напред САД, а наспроти неа е иницијативата на ЕУ наречена Берлински процес), се појави во штотуку усвоените препораки на Европскиот парламент. Во нив се поздравува значењето на иницијативи како што е Берлинскиот процес, а се препорачува изразување резервираност во однос на секоја иницијатива за регионална економска соработка што не ги вклучува сите шест земји од Западен Балкан и не се заснова на правилата на ЕУ, како што е иницијативата Отворен Балкан. Иако секоја соработка во регионот е добредојдена, со ова јасно е потенцирана разликата меѓу двете иницијативи. Кон иницијативата„Отворен Балкан досега пристапија само три држави – Србија, Албанија и Македонија, а во Берлинскиот процес (востановен по иницијатива на поранешната германска канцеларка Ангела Меркел, во 2014 година) учествуваат сите шест земји од Западен Балкан. Сега во регионот, особено во земјите учеснички на Отворен Балкан, со интерес се анализира препораката на ЕП, а медиумите во Албанија го пренесуваат ставот на поранешниот албански претседател и претседател на опозициската Партија на слободата, Илир Мета, кој ја поддржал препораката. – Партијата на слободата го поддржува одобрувањето на новата стратегија за проширување од страна на Европскиот парламент. Ги цениме сериозните резерви кон иницијативите како Отворен Балкан, која, како што нагласивме одамна, не се заснова на правилата на ЕУ. Ревитализацијата на Берлинскиот процес е клучна за новите достигнувања во регионалната соработка и членството на земјите од Западен Балкан во ЕУ – оценува Мета. Македонската влада здушно ја поддржа иницијативата Отворен Балкан Отворен Балкан уште од основањето стана прашање на поларизирани оцени во регионот: за едни беше одлична иницијатива за соработка, за други – проект со сомнителна заднина. Честопати беше акцентирано и прашањето зошто, освен индивидуални и неофицијални изјави на формална поддршка, ЕУ никогаш официјално не се изјасни што мисли за иницијативата. Босна и Херцеговина, Косово и Црна Гора беа загрижени дека Отворен Балкан може да е фасада за регионална хегемонија на Србија. Но дури и да се двоумеле некои од нив дали да се приклучат во Отворен Балкан, една изјава на шефот на руската дипломатија Сергеј Лавров во јуни годинава им го зголеми сомнежот. Критикувајќи ја одлуката да му се забрани прелет на неговиот авион до Србија, Лавров прстот го впери во „бриселските газди“. – Очигледно не сакале да му дадеме поддршка на Белград и неговата иницијатива за Отворен Балкан, која треба да ги подобри односите во регионот. Сега е јасно дека НАТО и Брисел го сакаат Балканот за себе, сакаат затворен Балкан – изјави Лавров. Од друга страна, ОБ навистина ја зголеми соработката меѓу трите земји и меѓусебната помош, особено во време на кризи. Таква беше и пораката што ја испрати македонскиот премиер Димитар Ковачевски од последниот самит на ОБ во септември годинава. – Од овој самит на Отворен Балкан заедно испраќаме порака дека, како држави и како влади, се солидаризираме и преземаме конкретни чекори за заеднички да се справиме со кризата во која се наоѓа Европа и во која се наоѓаат нашите земји. Зимата пред нас, која доаѓа, ќе биде долга и ќе биде најтешка по Втората светска војна, како за нас, така и за целиот свет. Но ако судам по сите разговори денес, подобро е да ја пребродиме заеднички, отколку секој да ја пребродува самостојно. Тоа е суштината на Отворен Балкан – поврзување, солидарност, добрососедство, сѐ во функција на подобрување на животот и стандардот на граѓаните – порача Ковачевски. Сепак, главна забелешка на критичарите остана дека „таму не се сите земји од Западен Балкан“. Дали Отворен Балкан и Берлинскиот процес можат да опстојат паралелно или еден со друг се исклучуваат? Некои од аналитичарите оценуваат дека Отворен Балкан не е спротивен на Берлинскиот процес, ниту на заложбите за инклузивност, туку бил oбид да се направи барем нешто во време кога процесот на проширување на ЕУ во регионот беше во драматичен застој. Практично, повикот до сите земји од ЗБ да се придружат кон ОБ никогаш не запре. Албанскиот премиер Еди Рама изјавуваше дека е важно иницијативата Отворен Балкан да ги собере не само земјите од регионот туку и другите земји и дека таа иницијатива не треба да бара оправдување за своето постоење, бидејќи ќе ја разберат само оние што имаат визија и сакаат добро за иднината. ЕП препорачува „да се зголемат економската конкурентност и социјалната кохезија на Западен Балкан преку структурни реформи и воспоставување регионална економска соработка, која е прифатлива за сите шест земји, стремејќи се кон понатамошно усогласување со стандардите и законите на ЕУ и придонесувајќи во процесот на интеграција во ЕУ“. Во овој контекст, Европскиот парламент ги поздравува неодамнешните договори на самитот на Берлинскиот процес (на трети ноември годинава во Берлин), особено склучувањето регионални договори за слобода на движење со лични карти, како и меѓусебно признавање на високообразовните квалификации (за докторите на медицина, дентална медицина и архитектите). Експертите беа согласни дека тоа беше историски самит на Берлинскиот процес, бидејќи тие договори ќе ги изградат темелите на Заедничкиот регионален пазар, кој е договорен во Софија во 2020 година, како натамошен развој за Регионалниот економски простор, кој беше потпишан во 2017 година во Трст. А како доказ дека ЕУ е посветена на регионот, претседателот на Европскиот совет, Шарл Мишел, веднаш посочи која дестинација е избрана за следниот самит. – Следниот самит на ЕУ за Западен Балкан ќе го одржиме во Тирана, на 6 декември, за да го потврдиме нашиот зголемен ангажман во тој регион. Западен Балкан е врвен приоритет за Европската Унија. ЕУ и Западен Балкан си требаат еден на друг – порача Мишел. Некои од аналитичарите и натаму сметаат дека „едното не мора да го исклучува другото“, односно дека Отворен Балкан не е спротивставен на Берлинскиот процес. Но засега нема процени како може препораката на ЕП да се одрази врз ОБ. И Поповиќ не е сигурна за исходот. – Ќе биде интересно како ќе опстои Отворен Балкан како иницијатива, доколку другите институции во иднина на сличен начин му дадат поддршка на Заедничкиот регионален пазар во однос на Отворен Балкан – вели таа....

Аргентинците и Меѓународната фудбалска федерација (ФИФА) на маргините на Светското првенство во Катар ја одбележаа двегодишнината од смртта на легендарниот фудбалер Диего Армандо Марадона. Неколку илјади аргентински навивачи се собраа синоќа на еден од плоштадите во Доха за да му оддадат почит на Марадона и да изразат поддршка на својата репрезентација, која по сензационалниот пораз од Саудиска Арабија, вечерва ја очекува дуел против Мексико во рамки на второто коло во групата Ц. Улиците на Доха беа преплавени со аргентински знамиња, додека голем број аргентински навивачи го скандираа името на Марадона и пееја песни во негова чест. -Премногу ни недостасува. Секогаш беше со нас. Сигурен сум дека ќе ја гледа репрезентација каде и да е и би требало да ни помогне – рече еден аргентински навивач во Доха. Претседателот на ФИФА, Џани Инфантино, рече дека Марадона е бесмртен и најави оти на секое Светско првенство во иднина ќе има ден резервиран за сеќавање на легендарниот аргентински фудбалер. – Сите знаат за уникатната искреност и харизма кои ги имаше Диего. Беше голем лидер во Аргентина, Јужна Америка и во целиот свет. Мораме да продолжиме да го славиме – додаде Инфантино. Марадона почина на 25 ноември 2020 година од срцев удар во својот дом во Буенос Аирес додека се рехабилитираше од операција на мозокот....

Под мотото „Засади со љубов, за Кисела Вода“, вчера во општината Кисела Вода се одржа масовна акција за пошумување. На акцијата ѝ претходеше повик од градоначалникот Орце Ѓорѓиевски и локалната самоуправа, кој беше поддржан од многу јавни личности, спортисти, лица од естрадата, кои учествуваа во пошумувањето. Илјадници граѓани, претставници на дипломатскиот кор, спортски здруженија, еколошки здруженија, општествено одговорни компании, советниците од Советот на Општината и административните службеници засадија околу пет илјади садници на шест локации Општина кисела вода со акција за пошумување Шест локации во општината Кисела Вода вчера беа пошумени, во акцијата насловена „Засади со љубов, за Кисела Вода“. Акцијата ја поддржаа многу јавни личности, кои учествуваа во раззеленувањето на оваа скопска општина. За граѓаните ова е одличен потег, кои велат дека на нивната општина токму ова ѝ е потребно. За другите скопјани, овој пример треба да го следат сите локални власти, бидејќи само со зеленило градот може да се спаси од преголемото аерозагадување. „ЗАСАДИ СО ЉУБОВ, ЗА КИСЕЛА ВОДА“ Под мотото „Засади со љубов, за Кисела Вода“, вчера во општината Кисела Вода се одржа масовна акција на пошумување. На акцијата ѝ претходеше повик, преку видеоспот, организиран од градоначалникот Орце Ѓорѓиевски и локалната самоуправа, кој беше поддржан од многу јавни личности, спортисти, лица од естрадата, кои учествуваа во пошумувањето. Илјадници граѓани, претставници на дипломатскиот кор, спортски здруженија, еколошки здруженија, општествено одговорни компании, советниците од Советот на Општината и административните службеници засадија околу пет илјади садници на шест локации: новиот парк „Иднина“, кај кружниот тек, на трим-патеката, на Теферич, кај новата градинка во Усје, во паркот на Есенинова и во паркот „Македонија“. Покрај ова, се садеше и во сите основни училишта и градинки од општината. – Започнуваме со акција што планираме да ја направиме редовна и традиционално да се одржува секоја година во исто време. Под слоганот „Засади со љубов, за Кисела Вода“, денеска садиме 5.000 дрвца на повеќе локации низ општината Кисела Вода, пред сѐ за нови или постојни паркови или места што се доста фреквентни, а на кои сме направиле анализа дека има потреба од дополнително зеленило. Освен што на овој начин ќе го зазелениме и облагородиме просторот, сакаме да ја издигнеме и јавната свест дека секое дрво значи помош за обнова на екосистемот, за намалување на загадувањето, за спречување поплави и ерозии – истакна градоначалникот. Овие пораки, како што истакна тој, ги упатиле и преку видеоспот, заедно со многу естрадни личности, спортисти, лица што значат нешто во јавниот живот, преку кој ги повикаа граѓаните масовно да се приклучат и заедно да направат нешто убаво за себе, за своите најблиски и за Кисела Вода. – Очигледно пораката одекна силно, така што денеска на сите шест локации има огромен одзив. Тука, во паркот „Иднина“, со мене е амбасадорот на Република Полска, тука се голем број лица од јавниот живот, огромен број граѓани, на терен се и целата администрација, советот и советниците, спортски клубови, дрвца се садат и во сите училишта и градинки на територијата на општината Кисела Вода. Сакам да им се заблагодарам и ним, како и на сите донатори и пријатели на општината, што преку својата општествена одговорност ја поддржаа акцијата и покажаа дека ја сакаат Кисела Вода – изјави градоначалникот Орце Ѓорѓиевски. ГОЛЕМА ПОДДРШКА ОД ГРАЃАНИТЕ Граѓаните велат дека ова е потег што треба да го следат сите градоначалници во Скопје, па и во цела Македонија. – Она што најмногу му треба на Скопје е зеленило. Урбаната мафија го зема својот данок, многу дрвја беа исечени, многу зеленила бетонирани. Ова е акција за поздрав, вакви акции се потребни во сите општини. Дрвјата ни се потребни повеќе од кога било, бидејќи загадувањето на воздухот е во животозагрозувачки размери и само зеленилото би ни помогнало колку толку да се прочисти воздухот – вели Нина Стојковска, жителка на оваа општина. Според другите жители на Скопје, вакви акции не само што треба да има почесто туку ова треба да стане акција на годишно ниво во сите општини во градот. – Дрвја и зеленило се потребни насекаде низ Скопје, од Шутка до Драчево, од Ѓорче до Радишани… Насекаде недостига зеленило. Ваквите акции треба да станат навика, треба да станат традиција, само така ќе го раззелениме Скопје. На градот му должиме многу, порано беше град со многу зеленило, сега не можеме да најдеме дрво да седнеме под сенка во летните периоди – вели Боби Цветановски, еден од поддржувачите на акцијата....

Повеќето Германци не би сакале Ангела Меркел повторно да биде канцелар, покажува истражувањето на јавното мислење. Околу 70 отсто од испитаниците не сакаат враќање на конзервативниот политичар кој се повлече по минатогодишните избори, по 16 години како канцелар на земјата, покажа репрезентативното онлајн истражување спроведено од Институтот „Civey“ за Funke Media Group. Помалку од една четвртина – околу 23 проценти би сакале да ја видат Меркел повторно на чело на најголемата европска економија, покажува истражувањето. Сепак, околу 43 отсто од анкетираните рекле дека мислат дека Меркел ги извршува своите должности подобро од актуелниот канцелар, социјалдемократот Олаф Шолц, додека 41 отсто го мислат спротивното. На 24 ноември, „Civey“ анкетираше вкупно 5.003 луѓе....

Кралицата Елизабета Втора се борела со многу сериозна форма на рак во последните месеци од својот живот, се вели во најновата биографија напишана од Џајлс Бредрет, пријател на принцот Филип, пишува „Мирор“. Во својата нова книга „Елизабет: Интимен портрет“, Брандрет тврди дека кралицата имала ретка форма на рак на коските. – Слушнав дека кралицата има форма на миелом – рак на коскената срцевина, што може да објасни зошто била постојано уморна и имала проблеми со движењето во последната година од животот. Најчестиот симптом на миелом е болка во коските, особено во карлицата и грбот. Оваа болест најчесто ги погодува постарите лица – напиша тој. Во моментов не постои лек за болеста, но некои третмани може да го спречат слабеењето на коските и да ја намалат сериозноста на симптомите, како и да го продолжат животот на заболените за два до три месеци. Брандрет, исто така, тврди дека Елизабет имала периоди кога се чувствувала многу лошо, но сепак била решена да продолжи со своите должности по смртта на принцот Филип во април минатата година. Официјалната причина за смртта на кралицата е староста....

Фото: Маја Јаневска-Илиева Лина Ѓорческа се пласира во полуфиналето на вториот тениски турнир во низа во Грција (вкупен награден фонд 25.000 долари), со победата во четврт-финалето над Софија Рокети од Италија, со 6-1 и 6-4. Најдобрата македонска тенисерка е осма носителка на турнирот што се игра на земјена подлога. На претходниот турнир во Грција, минатата недела, Ѓорческа ја освои титулата со пет победи, со само еден загубен сет. Во полуфиналето, денеска, Ѓорческа треба да игра со шестата носителка на турнирот, Мириам Бјанка Булгару од Романија, со која се сретна во финалето минатата недела на првиот турнир во Грција....

фото: пиксабеј Девет кандидати следниот месец ќе влезат во изборната трка за претседател на Чешка, соопшти чешкото Министерство за внатрешни работи. Дванаесет кандидати не ги исполнија основните критериуми за учество, меѓу кои и мултимилионерот Карел Јанечек и претприемачот и поранешен спортски водител Карел Дивиш. Кандидатите требаше да докажат дека имаат поддршка од 20 пратеници или 10 сенатори или да приложат потписи на најмалку 50.000 граѓани кои ја поддржуваат нивната кандидатура, јави ДПА. Анкетите укажуваат на поранешниот генерал и поранешен претседател на Воениот комитет на НАТО, Петар Павел и милијардерот и поранешен чешки премиер Андреј Бабиш како двајца главни фаворити за претседателската функција. Според анкетите на јавното мислење спроведени од агенцијата „Медиана“ во октомври, Павел би можел да добие 22,5 отсто од гласовите, а Бабиш да биде малку зад него со 22 отсто. Поранешната ректорка на универзитетот Дануше Нерудова ќе се најде на трето место со 15 отсто од гласовите. Првиот круг од претседателските избори ќе се одржи во два дена на 13 и 14 јануари. Актуелниот претседател Милош Земан нема право да се кандидира повторно по два последователни претседателски мандата....

Капитенот на Португалија стана првиот фудбалер што постигнувал голови на пет СП, со што ги тресеше мрежите на 10 последователни големи турнири, вклучувајќи ги СП и ЕП. На СП, Роналдо досега постигна осум гола, а рекордер е на ЕП, во ЛШ, за голови за една репрезентација… ФУДБАЛ – НОВ ГОЛГЕТЕРСКИ РЕКОРД НА ПОРТУГАЛЕЦОТ Ова беше прекрасен момент, моето петто светско првенство. Победивме и тоа е многу важна победа. Првиот натпревар е клучен на овие турнири. Првиот играч што постигна гол на пет светски првенства, тоа ме прави многу горд, рече Кристијано Роналдо, пренесе „Би-би-си“. Роналдо еднаш ја затресе мрежата во првото коло на СП 2022 во Катар, во победата на Португалија, на мечот со Гана, со 3-2. Со тоа тој стана и вториот најстар играч што постигнал гол на мундијал (37 години, 292 дена), само зад Роже Мила од Камерун во 1994 година (42 години, 39 дена). Роналдо е третиот фудбалер што е и најстариот и најмладиот стрелец на една репрезентација на светските првенства, заедно со Хрватот Ивица Олиќ и Данецот Михаел Лаудруп. – Роналдо е еден од најдобрите играчи во светот, тој е еден од најдобрите играчи на сите времиња. Кристијано Роналдо е феномен, легенда – вели селекторот на Португалија, Фернандо Сантос. Роналдо е и рекордер во Лигата на шампионите со 140 гола, светски рекордер според голови за една репрезентација со 118, најдобар стрелец на европските првенства со 14 погодока… Вклучувајќи ги светските и европските првенства, Роналдо постигнува голови на десет последователни големи турнири. На мундијалите Роналдо досега има осум гола, и тоа по еден во 2006, 2010 и во 2014 година, потоа четири во 2018 година и засега еден на СП 2022. На по четири светски првенства голови постигнуваа Пеле од Бразил (12 на мундијалите од 1958 до 1970 година), Уве Зелер од Германија (девет од 1958 до 1970 година), рекордерот Мирослав Клосе од Германија (16 од 2002 до 2014 година) и Лионел Меси (седум во 2006, 2014, 2018 и 2022 година). На листата на стрелци на планетарните првенства втор е Роналдо од Бразил, со 15 гола (на три СП), трет е Герд Милер од Германија со 14 (две), четврти е Жист Фонтен од Франција со 13 (едно), петти е Пеле, а по 11 гола постигнаа Шандор Кочиш од Унгарија (едно) и Јирген Клинсман (три) од Германија. Учества на по пет СП, пак, покрај Кристијано Роналдо, имаат и Мексиканците Антонио Карбахал, Рафаел Маркез, Андрес Гвардадо и Гилјермо Очоа, Аргентинецот Лионел Меси, Германецот Лотар Матеус и Италијанецот Џанлуиџи Буфон. СТРЕЛЦИ НА НАЈМНОГУ МУНДИЈАЛИ Кристијано Роналдо (Португалија) 5 Мирослав Клосе (Германија) 4 Пеле (Бразил) 4 Уве Зелер (Германија) 4 Лионел Меси (Аргентина) 4...

Во полуфиналето, Кина славеше над Шпанија, а Узбекистан ја совлада Индија. Актуелниот олимписки првак Узбекистан досега нема светска титула, а Кина има две (2015 и 2017 година) ШАХ – ЕКИПЕН МУНДИЈАЛ ЗА МАЖИ Репрезентациите на Кина и на Узбекистан ќе играат во финалето на екипното Светско првенство (СП) во шах за мажи во Ерусалим (Израел), а за бронзата Индија и Шпанија. Во полуфиналните средби, по голема борба и возбудливи партии, Кина ја победи Шпанија, откако резултатот по одиграните два меча беше 2-2 и 3-1, а младиот тим на Узбекистан, на ова СП осморангиран, славеше над Индија, благодарение на вториот дуел со 2,5-1,5, додека во првиот беше нерешено 2-2. СП се игра со темпо од 45 минути плус 10 секунди по секој потег, почнувајќи од првиот, по играч. Актуелниот олимписки првак Узбекистан досега нема светска титула, а Кина има две (2015 и 2017 година). – Имаме намера да го освоиме златото, исто како што тоа го направивме на Шаховската олимпијада годинава – рече првата табла на Узбекистан на ова СП, Нодирбек Јакубоев. Узбекистан, кој игра во голем стил и постигнува забележителни резултати претходниве години, има и едно сребро и од Шаховската олимпијада во Манила во 1992 година, на ова СП настапува без актуелниот светски првак во брз шах, Нодирбек Абдусаторов (2.713, 32-от во светот, 22 год., ВМ станал на 14 год.). Од ШО годинава во Ченаи (вкупно пет шахисти), на ова СП играат четворица (а вкупно шест), и тоа: Јакубоев (2.667 рејтинг-поени во класичен шах, 20 години, 75-ти во светот, ВМ станал на 17 год.), Јавохир Синдаров (2.654, 93-ти во светот, 17 год., ВМ станал на 14 год.), Јахонгир Вахидов (2.607, 195-ти, 27 год., ВМ станал на 14 год.) и Шамсидин Вохидов (2.568, 323-ти, 18 год., ВМ станал на 18 год.). Во составот на СП се уште и Абдумалик Абдисалимов (2.452, 20 год., ВМ станал на 17 год.) и ИМ Ортик Нигматов (2.433, 18 год.). ВМ Рустам Касимџанов (2.676, рангиран втор во Узбекистан) во 2004 година стана светски првак (ФИДЕ). Г.И....

Новиот уред дизајниран од германска компанија претставува еден вид аларм со точни ГПС-координати на сензорот што го открива пожарот Новите технологии во служба на заштита на природата од катастрофи Летото во 2021 година, шумските пожари предизвикаа невидена катастрофа на италијанскиот остров Сардинија, при што изгореа над 28.000 хектари шума, а беа раселени илјадници луѓе од нивните домови. Речиси половина од погодената територија изгоре во еден катастрофален пожар што го зафати регионот Монтиферу, во близината на западниот брег на островот. Сега, Монтиферу е една од десетината шумски области во светот што го тестираат новиот систем за „ултрарано“ предупредување за шумски пожари, развиен од германската стартап-компанија наречена „Дријади“, според нимфите на грчката митологија, кои живеат во симбиоза со дрвјата. Бавна реакција на шумските пожари Спречувањето дури и мал дел од шумските пожари би имало огромни придобивки. Климатските промени ги прават пожарите поинтензивни, а бројот на екстремни шумски пожари се предвидува да се зголеми до 14 отсто до 2030 година. Освен штетата од милијарди долари што ја предизвикуваат, честичките и хемикалиите што се резултат на пожарите се силни загадувачи, а во 2021 година шумските пожари испуштија рекордни 1,76 милијарда метрички тони јаглерод во атмосферата, што е еквивалентно на над двојно повеќе од годишните емисии на јаглерод диоксид во Германија. Постојните системи за рано предупредување се засноваат на визуелно откривање чад, било преку сателитска снимка, камери на терен или човечки набљудувачи. Но овие системи се премногу бавни, според коосновачот и извршен директор на „Дријади“, Карстен Бринкшулте. Уредот „електронски нос“ Компанијата „Дријада“ има цел да го намали времето на откривање шумски пожари и да ги лоцира во почетна фаза, кога сè уште не се создал отворен пламен, обично во првите 60 минути. За да го стори тоа, компанијата дизајнира сензор со соларна енергија опремен со детектор за гас. Бринкшулте вели дека уредот може да открие водород, јаглерод моноксид и испарливи органски соединенија и во основа да го „намириса“ огнот. Откако сензорот ќе открие пожар, тој испраќа сигнал преку безжична мрежа користејќи вградена антена. Сигналот потоа се испраќа на посложени уреди и се пренесува на интернет преку сателит и 4Г. Конечно, информациите се испраќаат до шумските чуварски служби. Уредот исто така испраќа предупредување и може директно да се поврзе со ИТ-системите на локалната противпожарна бригада. Практично, тој претставува еден вид аларм со точните ГПС-координати на сензорот што го открива пожарот. Огнено крштевање Ваквите сензори се продаваат за 48 евра. „Дријади“, која има тим од околу 30 луѓе, го продава хардверот и исто така нуди модел на годишна претплата, која вклучува одржување и поддршка. Нејзини главни клиенти се општините и приватните шуми, како и компаниите за електрична енергија и железницата, чија опрема често е извор на пожари. Досега, стартапот има инсталирано 300 сензори на десетина локации за тестирање во Германија, Грција, Шпанија, Португалија, Турција, САД и Јужна Кореја, како и во Монтиферу во Италија. Бринкшулте вели дека овие пробни работи бараат само неколку сензори, бидејќи пожарите се подметнати намерно, а целта е да им се покаже на управителите на шумите како функционира системот. Во тестирањата, сензорите успеале да локализираат шумски пожар само за 14 минути, што зборува за ефикасноста на системот. „Дријади“ сега бара да го зголеми производството на сензорите, со план да направи 10.000 единици во наредните месеци и 230.000 следната година. Според Бринкшулте, целта на компанијата е 120 милиони уреди да бидат распоредени до 2030 година. Со тоа ќе може да спасат 3,9 милиони хектари шума од горење, што е околу 40 отсто од површината што изгоре на глобално ниво од шумски пожари во 2021 година. Исто така со уредот може и да се спречи 1,7 милијарда метрички тони јаглерод диоксид да завршат во атмосферата....

До понеделник следува второто коло, по кое некои репрезентации можат да обезбедат пласман во осминафиналето. По првите 16 меча на СП 2022, разговаравме со македонски фудбалски тренери за резултатите, ВАР, изненадувањата… ФУДБАЛ – СВЕТСКО ПРВЕНСТВО ВО КАТАР Првото коло на фудбалското Светско првенство (СП) во Катар донесе доста голови, и покрај многуте ремија 0-0 (вкупно четири, рекорд за прво коло), неколку изненадувања, доста возбудливи моменти, рекорди… До понеделник следува второто коло, по кое некои репрезентации можат да обезбедат пласман во осминафиналето. По првите 16 меча на СП 2022, разговаравме со македонски фудбалски тренери за резултатите, ВАР, изненадувањата… – Бразил, Шпанија, Англија и Франција со воведниот натпревар ја потврдија својата кандидатура за светскиот трон, особено Бразил. Франција дејствуваше доминантно, исто може да се каже и за Шпанија, но со пристапот секако дека дејствува многу моќно. Другите фаворити беа неубедливи, но, сепак, Холандија, Белгија, Португалија забележаа победи и психолошки се порастоварени за разлика од Аргентина и од Германија. Изненадување, секако, е поразот на Аргентина, но мора да се истакне тактичката поставеност на Саудиска Арабија, која навистина дејствуваше маестрално, со високо поставена последна линија, балансот меѓу линиите, со кои ги изненади Аргентинците, кои немаа противигра, иако имаа посед на топката, но не успеаја да го валоризираат тоа. Ме изненади Канада, која беше многу подобар противник од Белгија и ако постигнеше гол од пенал при 0-0, можеби мечот ќе завршеше во нејзина корист. Репрезентациите од азискиот дел се гледа дека доста напреднале и вложувањата даваат плод. ВАР мислам дека во одредени ситуации помага да се видат некои спорни ситуации, но и при прегледот кај некои имаше грешка од самите судии. Имаше ситуации во кои ВАР не беше повикан иако мислам дека можеше, но во секој случај, колку е добар, толку и негативно влијае врз играта и нејзиниот краен исход – вели македонскиот тренер Горазд Михајлов. Поранешниот македонски селектор Ѓоре Јовановски вели дека е голем приврзаник на технологијата ВАР. – И пред почетокот кажав дека ова СП ќе биде едно од најинтересните и најнеизвесни. Условно кажано, и кај оние мали репрезентации што пред 10-15 години беа аутсајдери, сега гледаме дека и кај нив фудбалот многу напреднал, не само во играта туку и на тактичко-технички и физички план. Овие порази на фаворитите Аргентина, Германија и не се толку изненадувачки колку што се чинат на прв поглед. Голем приврзаник сум на технологијата ВАР, без разлика какво е мислењето на луѓето. Судиски грешки ќе има, а со тоа и полемики, но оваа технологија ќе ги решава сите дилеми, оти влогот е голем – вели Јовановски. Кочо Димитровски, некогашен фудбалер на Вардар, ги издвојува поразите на фаворитите како белег на колото. – Поразите на Аргентина и на Германија, кои се заслужени, секако дека го обележија првото коло. Едноставно, се виде дека денес секој секого може да победи. Импресионира Бразил. Многуте нерешени средби се резултат на фактот што повеќето селекции тактизираат во воведното коло, плашејќи се да не загубат, па не играат многу офанзивно. Што се однесува до ВАР, еве на пример, за мене, пеналот на Кристијано Роналдо не беше за пенал и не знам зошто судијата не беше повикан да го погледне подобро прекршокот. Но, гледано целосно, ВАР е добар, покрај другото што и послабите репрезентации се заштитени од евентуални сомнителни голови – вели Димитровски. Ѓоко Хаџиевски, некогашен македонски селектор, вели дека технологијата ВАР е добра, но од друга страна, пак, многу го кочи фудбалот. – Освен поразите на Аргентина и на Германија, другите резултати се горе-долу очекувани. Не е изненадување играта на азиските репрезентации, оти сум бил тренер таму и многу добро го познавам тамошниот фудбал. Така, на пример, Саудиска Арабија не можеш да ја ставиш во ранг со Костарика, оти со години има поквалитетни фудбалери. Саудиска Арабија има девет фудбалери што играат во Ал Хилал, најголемиот клуб во Азија, но ние тука многу малку знаеме за нив. Ги познавам уште кога некои имаа 19 години, а сега се големи ѕвезди, како стрелците на головите. Технологијата ВАР е добра, но од друга страна, пак, многу го кочи фудбалот, со проверувањата. Но ако еден судија е повикан да гледа пет-шест пати на екран сомнителни ситуации, тој треба да биде и санкциониран, поради неправилно донесените одлуки. Репрезентациите не се доволно сигурни во себе, па затоа гледавме толку нерешени резултати во првото коло – вели Хаџиевски. Г.И.; Г.М. Трето најефикасно прво коло По првите 16 натпревари на фудбалското Светско првенство (СП) во Катар, постигнати се 41 гол (во просек 2,56 по натпревар), три повеќе од минатото СП (кога просекот беше 2,38), но осум помалку од Мундијалот во 2014 година (3,06 отсто), рекорд откако од 1998 година на планетарните шампионати играат по 32 репрезентации. Следно прво коло според вкупната ефикасност е СП 2002, со 46 погодока (2,88 гола по средба). Поединечно, не е постигнат ниту еден хет-трик (три гола од еден фудбалер на еден меч), а шест фудбалери постигнаа по два погодока, и тоа Оливие Жиру (Франција), Ричарлисон (Бразил), Букајо Сака (Англија), Мехди Тареми (Иран), Феран Торес (Шпанија) и Енер Валенсија (Еквадор). На листата со асистенти по две имаат Бруно Фернандеш (Португалија) и Хари Кејн (Англија). СП 2022, ПРВО КОЛО Катар – Еквадор 0-2 Сенегал – Холандија 0-2 Англија – Иран 6-2 САД – Велс 1-1 Аргентина – С. Арабија 1-2 Мексико – Полска 0-0 Данска – Тунис 0-0 Франција – Австралија 4-1 Мароко – Хрватска 0-0 Белгија – Канада 1-0 Германија – Јапонија 1-2 Шпанија – Костарика 7-0 Швајцарија – Камерун 1-0 Бразил – Србија 2-0 Уругвај – Јужна Кореја 0-0 Португалија – Гана 3-2 СП 2022, ВТОРО КОЛО Велс – Иран 0-2 Катар – Сенегал синоќа Холандија – Еквадор синоќа Англија – САД синоќа ДВОЈКИ ЗА ДЕНЕСКА Тунис – Австралија 11 ч. Полска – Саудиска Арабија 14 ч. Франција – Данска 17 ч. Аргентина – Мексико 20 ч. ДВОЈКИ ЗА УТРЕ Јапонија – Костарика 11 ч. Белгија – Мароко 14 ч. Хрватска – Канада 17 ч. Шпанија – Германија 20 ч....

Реакции по купувањето на познатата социјална мрежа од страна на Илон Маск Републиканците сега имаат порозов поглед на „Твитер“ и на „Тесла“ Илон Маск предизвика хаос кај обожаватели на Твитер во изминатите неколку недели. Демократите сѐ повеќе гледаат на платформата со антипатија и недоверба, додека републиканците се движат во спротивна насока. Податоците од „Морнинг консалт“, исто така, сугерираат дека треба да се постави прашањето дали раководството на Маск со гигантот од социјалните мрежи има ризик да им нанесе колатерална штета на неговите други добропознати бизниси. Промени во перцепцијата на социјалната мрежа Купувањето на „Твитер“ од страна на Маск со месеци беше во центарот на вниманието на светските медиуми, при што секое ново откритие ја доведуваше во прашање судбината на компанијата. Откако преземањето стана официјално, на 27 октомври, Маск отпушти илјадници вработени и соработници во „Твитер“, им даде отказ на многу од врвните директори или сами поднесоа оставка, потоа објави несреќно обновување на системот за верификација на платформата и се закани со „јавно прозивање на ѕидот на срамот“ на компании што ги повлекуваат своите реклами од социјалната мрежа. Ова предизвика Твитер да ја доживее најзначајната промена на мислењето меѓу демократите од месец на месец. Анализирајќи ја само 2022 година, поволниот став кон Твитер кај демократите падна за 23,6 процентни поени од +20,4 процентни поени во јануари на -3,2 овој месец, а се зголеми кај републиканците. Слично и можеби најмногу забележливо за огласувачите, довербата во Твитер кај демократите падна за 29,3 процентни поени, од +12,6 на -16,7 процентни поени. Ненадејните и огромни промени во перцепцијата го зголемуваат ризикот од рекламирање на Твитер, бидејќи се чини дека правилата околу умереноста на содржината постојано се менуваат или се целосно отсутни. Ова само ја зголемува несигурноста создадена од отпуштањата и тензиите во „Твитер“, кои ги загрозија развојот на неговиот производ и безбедноста на податоците, заедно со неисправното пуштање во употреба на новиот систем за верификација на компанијата „Твитер блу“, што доведе до мноштво „проверени“ сметки што имитираат познати личности, политичари, владини организации и брендови. Ефектот на поларизирање Во податоците на „Морнинг консалт“ веќе имаше навестувања за ефектот на поларизирање што може да го предизвика Маск. Неодамнешниот извештај за очекувањата на корпоративните лидери испитуваше кои се обожавателите и неистомислениците на Маск. Истражувањето на крајот на септември покажа дека 64 отсто од републиканците имаат позитивно мислење за Маск, во споредба со само 37 отсто од демократите. Досега, поларизирачкиот личен бренд на Маск имаше ограничено влијание врз „Тесла“ и „Спејс-икс“, но 27 октомври дејствуваше како земјотрес. Додека впечатоците од „Твитер“ отсекогаш биле длабоко поделени меѓу демократите и републиканците, „Тесла“ и „Спејс-икс“ беа главно непартиски поделени со слични впечатоци на двете страни. Каква е партиската поддршка за другите бизниси на Маск? Споделувањето дезинформации од страна на Маск за нападот на сопругот на претседателката на Претставничкиот дом, Ненси Пелоси, во објава на Твитер, која подоцна беше избришана, заедно со многуте негови јавни и експлицитни поддржувања на републиканските позиции и кандидати, како што е неодамнешното охрабрувањето на луѓето да гласаат за републиканците за време на конгресните избори, влијае на другите бизниси со кои управува. Позитивниот став кон „Тесла“ е намален за околу 20 процентни поени кај демократите од минатиот месец и зголемен за околу четири процентни поени кај републиканците. Позитивниот став кон „Спејс-икс“ е исто така намален кај демократите, но падот во рејтингот засега не е толку истакнат. За „Тесла“ и „Спејс-икс“, партиските ефекти на прелевање на поддршката може да имаат длабоки импликации. Ако брендот „Тесла“ станува сè подесно ориентиран, тоа би можело да го стави надвор од усогласеноста со основните профили за купување електрични возила, кои се полиберални. Што се однесува до „Спејс-икс“, кавгите на Маск со владини претставници и неодамнешните закани дека ќе ја повлече сателитската интернет-услуга на компанијата „Старлинк“ од Украина може да создадат впечаток дека тој и неговите компании се премногу несигурни кога станува збор за владините договори. Реклами на Твитер За Твитер, одлуката за брендовите дали да се рекламираат на платформата во моментов е многу јасна. Со милионски суми во буџетот за рекламирање во прашање, неизвесноста за иднината на платформата и значителниот ризик за брендот создаден од нејзиниот дебакл со верификацијата се разбирливо премногу за огласувачите. Со исклучок на она што би можело да го направи потенцијалната промена во раководството, иднината укажува на понатамошна поларизација на платформата и продолжување на умереноста на содржината – елементи што само ќе придонесат за овие ризици....

Конфликтот во Украина покажа колку навистина се кревки глобалните синџири на снабдување. Испораката на пченица, која е од суштинско значење за безбедноста на храната на заедниците во многу делови од светот, беше особено погодена и имаше ефект во другите земји, зголемувајќи ги цените и влошувајќи ги претходните кризи преку недостиг од храна. Ако на тоа се додадат влошените влијанија од климатските промени, прашањата за безбедноста на водата и храната станаа неизбежна грижа во сè поголем број земји низ светот. Податоците од Глобалното истражување на потрошувачите на „Статиста“ покажуваат дека повеќе од половина од испитаниците (54 отсто) во Јужна Африка сметаат дека снабдувањето со храна и вода е еден од најголемите предизвици за нивната земја, проследено со околу 40 отсто во Мексико и 33 отсто во Бразил. Безбедноста на храната и водата е исто така загрижувачка во Европа, при што околу едно од пет лица ја наведуваат како сериозна загриженост во Велика Британија, Франција и Шпанија. Во меѓувреме, во САД, околу 27 отсто од испитаниците рекле дека тоа е клучна грижа. Како и многу други земји, минатото лето САД се соочија со големи суши....

Германската и европската безбедност загрижени за нуклеарната закана и хибридната војна Главна последица од стратегиската преориентација на Германија ќе биде засилена дебата за развојот на нуклеарно одвраќање. Ова е прашање за кое никој во Германија не сака да разговара, со оглед на нејзината историја и аверзија кон сè што е нуклеарно. Сепак, ова ќе стане неизбежно прашање со кое се соочуваат германските политичари на среден рок. Поради избувнувањето на конфликтот во Украина и актуализацијата на употребата на нуклеарно оружје, стана јасно дека прашањето за нуклеарно одвраќање сега се најде во центарот на вниманието на европската безбедносна политика Руската инвазија на Украина го означува крајот на безбедносните спогодби по Студената војна постигнати со германското обединување во 1990 година. Сите претпоставки и политики обликувани околу тие спогодби сега не постојат, вклучувајќи ја и посветеноста на Германија да не произведува или поседува оружје за масовно уништување. Неодамнешниот говор на германскиот претседател Франк-Валтер Штајнмаер, кој долги години беше поборник за блиски односи со Москва, јасно покажува дека Берлин сега ја гледа Русија како закана. Според тоа, ова повторно ја отвора посветеноста на Берлин кон Договорот за неширење на оружјето (НПТ) и неговото потпирање на нуклеарното одвраќање на САД како основа на неговата безбедносна политика. Нуклеарниот чадор на САД во Европа Главните фактори што го спречуваат развојот на германската нуклеарна сила сега се многу послаби. Тие вклучуваат договори за контрола на оружјето, кредибилитетот на американското одвраќање, повлекувањето на Германија од својата програма за цивилна нуклеарна енергија, домашниот отпор кон нуклеарната сила и стравот дека Германија со нуклеарно оружје ќе го оживее „германското прашање“ со своите европски партнери. На стратегиско ниво имаше јасен пресврт на улогата од Студената војна кога НАТО беше загрижено за конвенционалната супериорност на Советскиот Сојуз. Денес, многу е јасно дека главната закана за германската и европската безбедност не доаѓа од руските конвенционални сили, туку од нуклеарната закана и хибридната војна. Импликациите од актуелните случувања веќе се разгледуваат во Вашингтон и во Париз. Прегледот на нуклеарната положба од 2022 година дозволува можност за прва нуклеарна употреба во американската доктрина, а претседателот Емануел Макрон неодамна јасно стави до знаење дека француската одвраќање е таму за да ја заштити и брани француската територија и не се однесува и на нејзините европски партнери. Дополнително, Германија не може повеќе да се потпира на САД да бидат стабилен партнер, со оглед на дисфункционалноста на американската демократија и сè поизолационистичките трендови во Републиканската партија, како и стратегиската промена во политиката на Вашингтон кон Кина. Разгорување на нуклеарната дебата во минатото Во Германија имаше дебата во доцните 1960-ти за тоа дали треба да има нуклеарна сила, нешто за што се залагаше министерот за одбрана Франц Јозеф Штраус. Тоа беше спречено со предлогот на таканаречената мултилатерална сила (МЛФ), која беше предложена од НАТО како алтернатива на независните германски нуклеарни сили. МЛФ никогаш не ја виде светлината на денот, а за возврат Германија доби улога во групата за нуклеарно планирање на НАТО. Таа се согласи да го потпише НПТ и се откажа од производството на атомско, биолошко и хемиско оружје. За време на претседателскиот мандат на Доналд Трамп, оваа дебата повторно се разгоре, со оглед на губењето на довербата во политиката на САД. Во 2018 година, истакнатиот политиколог Кристијан Хаке објави авторски текст во „Велт ам зонтаг“ во кој се тврди дека „новата улога на Германија како непријател број еден на американскиот претседател го принудува Берлин радикално да ја преиспита својата безбедносна политика“. Тој објасни дека „Германија за првпат од 1949 година е без нуклеарниот чадор на САД и дека е беспомошна во случај на екстремна криза“. Хаке не беше единствениот што ја поттикна оваа теза. Овој случај го изнесе и водечкиот експерт за одбрана на демохристијаните во Бундестагот, Родерих Кизеветер. Александар Граф Ламбсдорф, потпретседателот на Слободните демократи и водечки експерт за надворешна политика, се согласи дека германските политичари мора отворено да разговараат за ова прашање. Дали има реални услови во Германија за формирање нуклеарна сила? Другиот клучен фактор што ги ограничува нуклеарните опции на Германија се однесува на затворањето на нејзините цивилни нуклеарни постројки, што првпат беше објавено од канцеларката Ангела Меркел во 2011 година и се планира да биде завршено оваа година. Како што тврдат Улрих Куне, Тристан Волпе и Берт Томпсон, планираното исфрлање на нуклеарната енергија прави да е потешко и поскапо да се започне со воена нуклеарна програма. Додека Јапонија и Иран би можеле доста брзо да се стекнат со нуклеарната енергија, тоа не би било случај и за Германија. Сепак, одлуката на Берлин да ги затвори своите нуклеарни централи беше одложена поради конфликтот во Украина и намалувањето на испораката на руските енергенти како резултат на тоа. Затоа, Германија наскоро ќе има можност да ја искористи својата цивилна нуклеарна експертиза за воени цели на краток рок. Се разбира, оваа политика би било многу тешко да се прифати дома. Не само што Зелената партија, која е антинуклеарна во своите темели, е дел од владејачката коалиција туку и има силен пацифистички притисок врз Левицата, особено во Социјалдемократската партија (СПД) и кај зелените. Но Германија е принудена да го преиспита својот нуклеарен став, со оглед на геостратегиската средина. Зелените и СПД веќе беа принудени да ги менуваат своите ставови за воената и климатската политика. Понатамошното влошување на европската геостратегиска средина ќе доведе до повеќе промени во идните владини коалиции. Конечно, постои загриженост дека нуклеарната сила повторно ќе го отвори германското прашање и ќе го поттикне организирањето европски коалиции што би дејствувале како контратежа. Сепак, украинската криза јасно стави до знаење дека Европа е повеќе загрижена за недостигот од германско лидерство во одбраната, а не за зајакнувањето на нејзината одбрана. Како што забележа Штајнмаер, Германија сега се соочува со многу тешки избори. Нуклеарната Северна Кореја, нуклеарно љубопитниот Иран и изгледите Јапонија и Јужна Кореја да станат нуклеарни сили го поставуваат прашањето зошто Германија треба да заостанува со оглед на нејзината моќ и централно значење за европската безбедност. Руската војска е толку зафатена со конфликтот во Украина што нема причина Европа и Германија да не можат да обезбедат алтернативно конвенционално и нуклеарно одвраќање. Путин можеби е изненаден од реакциите во Финска и Шведска на неговата инвазија, но можеби е уште повеќе изненаден од долгорочната реакција во Германија на неговата политика....

Фото: Игор Бансколиев Некултурното сообраќајно управување со моторно возило во овој врнежлив период ги чини пешаците „студен туш“, испрскани со вода собрана во многу локви на коловозите и улиците. Нема ден низ сообраќајниците во земјава да не се забележи случај во кој возач со поголема брзина поминал преку насобрано значително количество вода и притоа буквално „избањал“ случаен минувач. За жал, законските прописи поврзани со ваквите ситуации не се сменети. Доколку станете жртва на несовесен возач што со возило ве испрска додека пешачите, треба да имате невидена среќа на самото место да се најде полициски службеник што ќе го санкционира возачот, во спротивно ќе мора да обезбедувате докази дека тоа навистина се случило така ПЕШАЦИТЕ ЗАГРОЗЕНИ ОД НЕСОВЕСНИ ВОЗАЧИ НА УЛИЦИТЕ ПОЛНИ СО ВОДА Почна сезоната на дождови и тоа значи нови проблеми за пешаците, па и за ретките велосипедисти. Насобраната вода на коловозите во комбинација со некултурните возачи резултира со непосакувани ситуации за пешаците, велосипедистите и другите учесници во сообраќајот. За жал, некултурното управување со моторно возило, пешаците ги чини „ладен туш“, бидејќи речиси нема ден низ сообраќајниците во земјава да не се забележи случај во кој возач со поголема брзина поминал преку насобрано значително количество вода и притоа буквално „избањал“ случаен минувач. Што доколку станете жртва на несовесен возач што ве испрскал со каллива вода? За жал, законските прописи поврзани со ваквите ситуации не се сменети. Доколку станете жртва на несовесен возач што со возило ве испрска додека пешачите, треба да имате невидена среќа на самото место да се најде полициски службеник што ќе го санкционира возачот, во спротивно ќе мора да обезбедувате докази дека тоа навистина се случило така. Овој сообраќаен проблем, кој се појавува во кој било период од годината кога има интензивни врнежи од дожд, е регулиран во Законот за безбедност на патниот сообраќај на патиштата. Според членот 124, ставот два од овој закон, возач што се движи со возило по коловоз на кој има вода е должен да го приспособи возењето така што нема да ги прска пешаците, возачите на велосипеди, велосипеди со помошен мотор, мопеди, мотоцикли, трицикли, лесни четирицикли и четирицикли. Доколку не го почитува тоа, возачот може да добие казна во износ од 35 евра во денарска противвредност. За жал, потребно е целата ситуација да биде забележана од полициски службеник, а доколку прекршокот не е констатиран на тој начин, според Министерството за внатрешни работи, пешакот може да поднесе пријава во полициска станица и потоа, доколку се обезбедат докази, на сторителот ќе му биде издаден платен налог во согласност со наведената процедура. – Во согласност со членот 46, став 1 и 2 од Законот за прекршоци, мандатен платен налог му се издава на прекршителот доколку прекршокот е констатиран од страна на полициски службеник лично или со помош на соодветни технички средства. Според евиденцијата на СВР-Скопје, од почетокот на 2022 година до денеска се регистрирани четири издадени платни налози за прекршоци по членот 124 од Законот за безбедност на патниот сообраќај на патиштата – велат од МВР. ГРАЃАНИТЕ БАРААТ ПОГОЛЕМА ЗАШТИТА За граѓаните, законот мора да се смени во полза на пешаците, кои велат дека во оваа ситуација тие никако не можат да бидат виновни за делото, а факт е дека сѐ поголем е бројот на возачи што возат без да внимаваат на другите учесници во сообраќајот. – Секакви има и кај пешаците и кај велосипедистите, но и кај возачите. Ние како пешаци не можеме да бегаме, немаме каде да се движиме. Еве, тргнете накај Драчево, да видите како изгледа пешачењето во вакви услови. Улиците се полни со вода, а возачите воопшто не внимаваат на нас пешаците. Во вакви услови, речиси секојдневно ни се случува ваков инцидент мене или на некој член од моето семејство или, пак, на некој познаник. Не смее и не може ова да остане практика – вели Тања Бошковска. Според граѓаните, најголем проблем е тоа што страдаат децата. – Јас пеш ги носам децата на училиште, бидејќи ни е релативно близу. Меѓутоа, кога има вакви интензивни врнежи од дожд, какви што имаше деновиве, тоа е катастрофа. Буквално се облечени како да ќе пешачат километри така. Имаат дождовна јакна, чадори, специјални гумени чизми и пак завршуваме испрскани. Најтрагично е тоа што ниту еден возач не застанал да праша дали сме добро, да се извини или, пак, да ни помогне – вели Билјана Стојковска, чие искуство со овој проблем е доста големо. И велосипедистите велат дека соочувањето со овој проблем не им е едноставно. Тие тврдат дека возењето покрај возилата никогаш не е покомплицирано од тоа кога врне. – Речиси сите велосипедски патеки се паралелни со коловозните ленти на автомобилите. Можете да замислите како изгледа тоа. Како да сум константно под туш. Прскаат, возат немилосрдно, невнимателно, како да се само тие на улицата. И тоа навистина не е фер. Мора да се измени законот, да можеме да се заштитиме повеќе во вакви случаи. Само тогаш возачите нема да возат како улиците да се нивни – вели велосипедистот Марко Јаневски....

Сите македонски здруженија и организации ја доведоа во прашање вистинитоста на податоците, истакнувајќи голем број неправилности околу спроведувањето на пописот. За нив, бројката од само 1.143 Македонци што живеат на бугарската територија е апсурдна и смешна, бидејќи во Бугарија има повеќе десетици илјади Македонци. Тоа го покажуваат и податоците од претходните пописи, кога на пример во пиринскиот крај, од вкупно 281.015 жители, како Македонци се изјасниле 178.862, или 63 отсто од целокупното пиринско население ДАЛИ БУГАРСКИОТ СТАТИСТИЧКИ ИНСТИТУТ ГИ ФАБРИКУВАЛ И ШТЕЛУВАЛ БРОЈКИТЕ ОД ПОПИСОТ НА НАСЕЛЕНИЕТО Бугарската ирационална и антимакедонска политика повторно исплива на површина и преку последните информации во врска со пописот во оваа држава. Последен ваков пример е бугарскиот национален статистички институт, кој ги објави официјалните податоци за последниот попис што се одржа во Бугарија. Според овие податоци, бројот на Македонците што живеат на бугарската територијата изнесува 1.143 и има намалување на бројката ако се земат предвид податоците од 2011 година, кога Бугарија изброи само 1.609 Македонци. Веднаш по објавувањето на податоците, сите македонски здруженија и организации ја доведоа во прашање вистинитоста на податоците, истакнувајќи голем број неправилности околу спроведувањето на пописот. Експертите и познавачите со кои се консултиравме посочуваат дека посочената бројка на Македонците што живеат во Бугарија е резултат на бугарската државна политика, која е насочена кон асимилација на Македонците. Ваквата политика своите црти ги добива уште во времето на бугарскиот комунистички лидер и диктатор Тодор Живков, но продолжува и денес.Но еве како се движела бројката на Македонци во Бугарија, која од година на година тенденциозно се намалува и се фабрикува од страна на бугарските власти. Пописите ја потврдуваат асимилаторската политика на Бугарија Во декември 1946 година, во Народна Република Бугарија беше извршен првиот повоен попис на населението. Од вкупно 252.908 жители во пиринскиот крај, 160.541 лица, односно 70 отсто се изјасниле како Македонци. На пописот на населението во 1956 година, во пиринскиот крај, од вкупно 281.015 жители, како Македонци се изјасниле 178.862, или 63 отсто од целокупното пиринско население. Според пописните податоци од 1946 и 1956 година е очигледно дека Македонците се доминантно население во пиринскиот крај, меѓутоа според пописот од 1965 година бројот на Македонците изнесува само 8.750 жители. Апсурдноста на податоците што потекнуваат од бугарските државни институции е уште поочигледна ако се земе предвид пописот од 1975 година, кога ниту еден жител на Народна Република Бугарија не се декларирал како Македонец. Официјални податоците од пописот што се одржа во 1992 година никогаш не беа објавени. Според податоците што беа објавени од страна на Красимир Канев, претседател на бугарскиот Хелсиншки комитет, во 1993 година во Бугарија како Македонци се самоопределиле 10.803 луѓе, но и овие податоци треба да се прифатат со резерва. Според пописот на населението во Република Бугарија од 2011 година, таму живеат 1.654 Македонци, за бројката сега да се намали на 1.143. Стојко Стојков: Во Бугарија има десетици илјади Македонци Според Стојко Стојков, претседателот на ОМО „Илинден“, нереално е во Бугарија да живеат само 1.143 Македонци, колку што покажа последниот попис, и веројатно тоа се само оние Македонци што се попишале онлајн. Стојков вели дека во Бугарија има десетици илјади што се чувствуваат како Македонци, но така би се изјасниле кога би имале поголема слобода и би немале страв, кој веќе 60 години е всадуван кај нив. – Немаа слобода да се изјаснуваат, немаше табела за македонска националност, а информациите говорат дека попишувачите одбивале или тврделе дека нема како да ги попишат тие што се чувствуваат како Македонци. Без да го заборавиме стравот поради силната антимакедонска атмосфера во Бугарија, властите не успеаја во своите намери да покажат дека Македонци не живеат тука – вели Стојков. Тој е дециден дека оваа бројка од 1.143 Македонци се само оние што се попишале онлајн. – Пописот беше во време на ковид и тоа беше искористено луѓето да не ги посетуваат дома и да не ги прашуваат како што е нормално, туку на телефон им земаа лични податоци и потоа попишувачите сами си ги пополнуваа картоните со тие податоци. Во таква ситуација, очигледно немале можност да се изјаснат како што сакаат. Имаше ретки случаи каде што луѓето беа посетувани, ние имаме информации дека за време на пополнувањето не ги ни прашувале како што се изјаснуваат. Луѓето сами требало да го отвораат прашањето за јазикот и националноста и тогаш ги прашувале: Ама нели сте Бугари, ама нема Македонци, не знаеме каде да ве ставиме. Но и да се попишале некои наши луѓе, нема начин како да се провери, бидејќи има можност попишувачот дома да ги промени податоците. Овие 1.143 Македонци сигурно се попишале онлајн. Другиот дел исплашени, огромниот дел воопшто не биле прашувани – вели Стојков. Инаку, според пописот, Бугарија има речиси 6 милиони и 520 илјади жители, или над 800 илјади помалку од пред десет години. Д. Ст....

Посиромашните 50 отсто од светското население испуштале 12 отсто од глобалните емисии во 2019 година, додека најбогатите 10 отсто испуштале 48 отсто Мерки за заштита на животната средина од загадување Најбогатите еден отсто од населението во Велика Британија се одговорни за истото количество емисии на јаглерод диоксид во една година што го испуштаат долните 10 отсто, кои најмалку заработуваат во текот на повеќе од 20 години, според новата студија од британската експертска група „Аутономи“. Резултатите се совпаѓаат со други истражувања што покажуваат дека супербогатите поединци се двигатели на растот на емисиите на глобално ниво. Неодамнешниот труд на Лука Шансел, професор на францускиот универзитет за политички науки, покажа дека посиромашните 50 отсто од светското население испуштале 12 отсто од глобалните емисии во 2019 година, додека најбогатите 10 отсто испуштале 48 отсто. Според ова, се чини дека супербогатите ги зголемуваат своите емисии со побрзо темпо. Емисиите по жител од глобалниот врвен еден отсто се зголемија од 1990 година, додека емисиите од групите со низок и среден приход во богатите земји се намалија. Туризам и патувања Туризмот е одговорен за околу 10 отсто од глобалните емисии на јаглерод, а транспортот за 25 отсто. Приватната авијација е одговорна за четири отсто од емисиите во воздухопловството. Јахтите и суперјахтите трошат најмногу енергија од сите превозни средства, објаснува Стефан Гослинг, професор на Факултетот за бизнис и економија на универзитетот „Линеус“ во Шведска. – Патувањата и туризмот се сосема различни приказни. Некој што често лета во приватен авион испушта десет илјади пати повеќе од некој што користи само велосипед и јавен превоз – вели експертот за одржлив туризам за „Дојче веле“. Италија е втора земја во светот, зад САД, која има најмногу суперјахти што пловат покрај нејзините крајбрежја. Но таа заостанува во транзицијата кон приватни чамци со ниска јаглеродна емисија. Според Мауро Морони, основачот на „Елетрика вејв“, транзицијата се одвива со бавно темпо, особено во споредба со другите земји, како Холандија, каде што еколошката култура е поразвиена, исто така поради стимулативните и даночните политики. Тој верува дека Европската Унија (ЕУ) треба да наметне ограничувања на емисиите на загадувачите, истовремено нудејќи стимулации за пренамена и купување нови еколошки пловни објекти. повисок Данок за оние кои испуштаат повеќе стакленички гасови Преку туризмот и користењето превозни средства, само супербогатите елити би можеле да го исцрпат огромното мнозинство од глобалниот буџет за јаглерод, кој експертите проценуваат дека е потребен за да се ограничи глобалното затоплување. Експертот за одржлив туризам Гослинг рече дека бројот на милионери ќе се зголеми од 51,8 милион во 2020 година на 318,2 милиони поединци до 2050 година. Се очекува оваа група да испушта повеќе од 14 гигатони (14.000.000.000 тони) јаглерод диоксид годишно до средината на векот. Дополнително, богатите луѓе можат да влијаат на јавните дебати, продолжувајќи со инвестиции со висока заработка, кои всушност имаат висока јаглеродна емисија, бранејќи го својот животен стил. Тој истакна дека може да има позитивен бран на јавна поддршка доколку политичарите одлучат да им наметнат даноци на богатите за загадувањето на животната средина. Новите мерки би ја зголемиле посветеноста на остатокот од населението, кое потоа ќе има поттик да го направи својот удел. Во момент на висока инфлација, дополнителните даноци на целото население веројатно би влијаеле на политичката стабилност, што дополнително ќе ја зацементира важноста на оданочувањето на супербогатите. Неколку експерти предложија шема со која се оданочуваат поединците според нивните јаглеродни емисии, која ги исплаќа приходите на сите поединци во дефинирана област. Британската експертска група „Аутономи“ во својата нова студија наведе дека „тоа е споредливо со форма на основен приход, финансиран од даноците на јаглеродот. Европа, некои американски сојузни држави и Кина веќе воведоа таканаречени шеми за ограничување и трговија на јаглеродни емисии, издавајќи фиксен број дозволи за загадување на компаниите, кои потоа можат да ги понудат за откуп како дел од нивните производствени модели. Овие шеми обично покриваат само некои индустрии што имаат повисока јаглеродна емисија. Цените на дозволите за јаглерод на ЕУ се зголемија во последните десет години, од околу шест евра на над 70 евра за метрички тон јаглерод диоксид, и покрај неодамнешниот пад поради тековните геополитички и економски превирања. Сепак, климатскиот економист Гернот Вагнер од Бизнис-школата на универзитетот „Колумбија“ вели дека додавањето експлицитни даноци за јаглерод во време кога цените на фосилната енергија се „на речиси историски нивоа се чини дека е претерување“. Зборувајќи за тоа како да се намалат емисиите од воздухопловството, тој се залага за повеќе насочени интервенции, како што се давачките за јаглерод диоксид за оние што често летаат....

Македонија на дипломатски план често потфрла, паѓа во туѓи подметнати замки или, кажано со фудбалски речник, во офсајд-стапици, си дававме автоголови, ни судат пенали на наша штета, добивавме ниски удари од кои потоа не можеме да закрепнеме. Сето тоа е резултат на недостиг од знаење и верба во самите себе, немање чувство, интегритет и карактер за заштита на националните интереси. Кога на ова ќе се додадат и недостигот од дипломатска и политичка тактичност, брзоплетоста, непромисленоста, политичкиот клиентелизам и зависноста од туѓо влијание, станува појасно зошто ги губиме дипломатските битки или зошто државава ни е постојано во офсајд. Токму во една таква недозволива и незавидна позиција ни се наоѓаат низа значајни институции, како МНР, МВР, АНБ, ЈО итн., што, генерално, е лоша слика за целата држава Во актуелната тензична и на моменти конфузна политичка реалност, барем за кратко добивме своевиден издувен вентил. Така, овие денови и недели можеме да се опуштиме и да уживаме во, како што велат, најважната споредна работа на светот. Верувам дека многумина ги следат натпреварите од Светското првенство во фудбал во Катар. За љубителите на спортот, но и за другите, тоа е добра можност да се оттргнат мислите од политичката реалност, постојаните закани, уцени, непринципиелности, притисоци на кои сме изложени како народ и како држава веќе со години. Да се оттргнеме од црните мисли и катастрофичното размислување, коe, како што веќе напишавме деновиве, е опаснo по здравјето. Затоа, уште на почетокот, честитки до националниот сервис МТВ што овозможи пренос на сите случувања од Катар и што ни го донесе овој спектакл директно во нашите домови. Тоа веројатно треба да биде поттик и за во иднина директно да ги следиме сите поважни светски и спортски случувања, што, за жал, во минатото не беше случај. Но, нејсе, да се вратиме уште малку на фудбалот и впечатоците оттаму. Барем досега на ова Светско првенство имаше неколку големи изненадувања, да не речам сензации, кои го потврдуваат и докажуваат библискиот мит за Давид и Голијат. Ја прераскажуваат приказната за суровата моќ на големите, наспроти волјата и умешноста на малите, кои на крајот успеваат да победат. За неутралните гледачи што не заземаат страна, туку едноставно сакаат да уживаат во претставата, тоа е истовремено адреналински шок, мешавина од изненадување, неверување, но и скриено задоволство. Не поради победата на некој аутсајдер, туку многу повеќе поради чувството и враќањето на вербата дека и малите и отпишаните, условно кажано, може да бидат големи. Зашто не победува секогаш поголемиот, посилниот, помоќниот. Како во приказната за Давид и Голијат, и во животот има многу Давиди што знаат како да ја искористат својата шанса и да не потклекнат пред условно поголемите од нив. Деновиве еден светски фудбалски гигант и светски првак како Аргентина загуби од аутсајдер како што е Саудиска Арабија. Истото тоа му се случи и на повеќекратниот светски шампион Германија, кој беше поразен од Јапонија. Да не одиме подалеку, и Македонија во фудбал ја победи Италија и ја исфрли од учество токму на ова Светско првенство, а претходно ја победи и Германија. Значи, и ние можеме – да бидеме големи и против најголемите, да се издигнеме во височините откако претходно сите нѐ отпишале. Конечно, која е поуката од сите овие примери? Дека со волја, стратегија, упорност нема непремостливи пречки. Дека за успеси и големи дела е потребно знаење, но и смиреност, координација, синхронизираност, патриотизам, поврзување на сите линии. И резултатот ќе дојде. Во спортот, како и во политиката, не е пресудно колку сте силни на хартија, колку звучни имиња имате, туку како се однесувате на теренот. На крајот се бројат само победите, но долго се паметат и болат поразите. Затоа ваквите примери од зелениот терен треба добро да се проучат. За тој победнички менталитет да се преслика и на политички и дипломатски терен. Онаму каде што Македонија изминатиот период постојано потфрлаше, паѓаше во туѓи подметнати замки или, кажано со фудбалски речник, ни местеа офсајд-стапици, си дававме автоголови, ни судеа пенали на наша штета, добивавме ниски удари, од кои потоа не можеме да закрепнеме. Сето тоа е резултат на недостиг од знаење и верба во самите себе, немање чувство, интегритет и карактер за заштита на националните интереси. Кога на ова ќе се додадат и недостигот од дипломатска и политичка тактичност, честата брзоплетост, непромисленоста, политичкиот клиентелизам и зависноста од туѓо влијание, станува појасно зошто ги губиме политичките битки или зошто државава постојано ни е во офсајд, односно во недозволена и крајно незавидна позиција. Еве, ако продолжиме со фудбалски речник, во една таква недозволива офсајд-позиција ни се наоѓаат низа значајни институции, како МНР, МВР, АНБ, ЈО итн. И сето тоа поради сопствени недопустливи грешки и пропусти. Последните анкети на јавното мислење ги потврдуваат овие констатации. Огромен процент македонски граѓани не се задоволни од македонската надворешна политика. Она што е интересно е дека ова незадоволство го искажуваат Македонците како државотворен мнозински народ, но и Албанците Србите, Турците, Власите и сите други малцински етнички заедници во државата. Општ впечаток е дека Македонија многу често изминативе години или сама запаѓа во офсајд, или си дава автоголови во надворешната политика и односите со соседите, како резултат на кусогледост, политичко слепило и влечење погрешни потези. Неразбирливо е како држава-членка на НАТО и кандидатка за членство во ЕУ може да си дозволи скандал од типот на „Онишченко“, или претходното делење пасоши на еден куп белосветски криминалци. Неразбирливо и несфатливо е како постојано удираме со главата во ѕид и од аспект на нашата евроинтеграција. Зарем никој не ги слуша пораките што доаѓаат од челниците на ЕУ кога велат, цитирам: „Да не се лаже Балканот (вклучувајќи ја и Македонија) со членство во ЕУ“, завршен цитат. Португалскиот премиер Антонио Коста беше брутално искрен и јасно порача дека Европската Унија „не може да апсорбира нови членки“, ниту треба да им ги подгрева очекувањата на земјите од Западен Балкан и на Украина за членство. Што треба повеќе и појасно од ова? И сега пак ли ќе правиме нови отстапки, ќе го менуваме уставот, ќе ја обезличуваме државата, за некаква имагинарна и непредвидлива цел, наместо да се зафатиме со решавање на вистинските проблеми и предизвици што ни висат над глава и ги мачат сите граѓани.Нели е подобро да ја оставиме ЕУ да расчисти прво сама со себе што сака и каде се движи, па потоа, кога ќе се избистрат работите и ќе станат појасни, да продолжиме понатаму. Во меѓувреме нѐ чека многу домашна работа за подобрување на животот на граѓаните. Но наместо да се занимаваат со реалните проблеми, нашите политички елити се занимаваат со илузии, привиденија, имагинарни или фатаморгана-прашања. Соседите добро го знаат тоа, тие веќе ја прочитаа нашата слаба дипломатија, па постојано ни поставуваат нови и нови замки и офсајд-стапици. И откако ќе нѐ навлечат на нив, потоа трубат низ Европа дека Македонија е лошиот и непримерен играч итн. Еве и со неколку конкретни примери. Грција, која досега не испочитува ниту еден процент од Преспанскиот договор, деновиве на големо ја лансира и промовира кампањата „Македонија Велика“ (Macedonia the Great), целосно монополизирајќи го зборот Македонија, исклучиво за свои потреби. Замислете колку е ова иритирачко, контроверзно, да не речам подло. Сѐ што има предзнак или збор Македонија да се третира и изедначува како да е грчко. Сега сите ознаки за трговски марки, како на пример „Made in Greece“ или „Produced in Greece“ или, пак, „Macedonia the GReat“, се грчки. Па, што е тогаш македонско? Како да се означуваат македонските производи, трговски марки, а пак да не западнеме во офсајд и во недозволена позиција? Изгледа никако. Со Преспанскиот договор со Грција сами си врзавме панделка, која сѐ повеќе нѐ стега околу вратот. Или примерите со Бугарија и нејзините таканаречени културни клубови. Токму именувањето на овие клубови со имиња на фашистички соработници имаше цел да предизвика реакција од македонска страна, што нормално и се случи. Бугарија сега тоа го користи пред европските институции за да ја прикаже Македонија во најцрно светло, како агресор врз нечии права. Класично подметнување и местење офсајд-стапици за Македонија. И тоа од истата таа Бугарија што не само што беше окупатор и агресор врз Македонија во минатото туку и денес продолжува со својата агресија, асимилација врз Македонците. За да не биде само на примери, еве за крај и одредени предлог-идеи. Како да се надминат и кое е чарето за ваквите недозволиви ситуации? Ако во фудбалот се воведе нова технологија, таканаречена ВАР, за решавање на спорните моменти, и во политиката, дипломатијата и меѓународното право има низа алатки што може и треба да се користат. Поради просторот и времето тука нема да набројувам кои се тие, но уште еднаш ќе потсетам на митот за Давид и Голијат и паралелата за условно големите и малите, спомената претходно во текстот. Кој разбере – разбере, кој не, бадијала се и уште 1.000 примери....

Рангирањето на „Тајмс“ на светските универзитети за високо образование е популарна листа што се објавува секоја година, која во 2023 година вклучува 1.799 универзитети од 104 земји и региони. Списокот е подготвен врз основа на 13 показатели што ги мерат перформансите на институцијата во четири области: настава, истражување, пренесување на знаењето и меѓународна перспектива Највисокорангирани европски академски институции според „Тајмс“ за 2023 година Во 2023 година, 36 од листата на најдобрите 100 светски универзитети ќе бидат од Европа. Ова е значително зголемување од 28 универзитети откако беше објавен извештајот за рангирање на светските универзитети на „Тајмс“ за високото образование за 2011 година. Сепак, тоа не е најдоброто остварување во последните 13 години, бидејќи европските земји имаа 42 универзитети на глобалната топ 100 листа во 2016 година. Освен три британски универзитети, Универзитетот во Оксфорд, Универзитетот во Кембриџ и Империјалниот колеџ во Лондон (ИЦЛ), само државниот Електротехнички универзитет во Цирих, Швајцарија, се рангира во најдобрите 10 на листата во последните 13 години. Како се променија најдобро рангираните универзитети во Европа во последната деценија и на кои европски земји им оди добро во однос на најдобро рангираните универзитети? Како се одредува листата за најдобрите 100 универзитети според „Тајмс“? Рангирањето на „Тајмс“ на светските универзитети за високо образование е популарна листа што се објавува секоја година, која во 2023 година вклучува 1.799 универзитети од 104 земји и региони. Списокот е подготвен врз основа на 13 показатели што ги мерат перформансите на институцијата во четири области: настава, истражување, пренесување на знаењето и меѓународна перспектива. Да се биде меѓу најдобрите десет во светот е многу престижно за водечките универзитети и не е изненадувачки, што универзитетите од САД и од Велика Британија доминираат токму на највисоките места од рангирањето. Само 13 универзитети успеаја да влезат во најдобрите десет во светот од 2011 година досега. Четири универзитети се од Европа, додека другите девет се од САД. Универзитетот во Оксфорд доминира во рангирањето Универзитетот во Оксфорд беше прогласен за најдобар универзитет во светот седма година по ред во рангирањето на „Тајмс“ за високо образование за 2023 година. Во најдобрите десет во светот за целиот тој временски период беше и Универзитетот во Кембриџ, додека Империјалниот колеџ во Лондон успеа да остане на листата цели 11 години. Швајцарскиот електротехнички универзитет во Цирих се рангира на деветтото место во 2016 и во 2017 година, а на десеттото во 2018 година. Меѓу американските институции именувани во најдобрите десет универзитети во светот во овој период беа „Харвард“, „Стенфорд“, Технолошкиот институт во Масачусетс (МИТ), Технолошкиот институт во Калифорнија, „Принстон“, „Беркли“ од Калифорнија, „Јејл“, Универзитетот во Чикаго и во Пенсилванија. Кои европски универзитети се најдобро рангирани? Во рангирањето на „Тајмс“ за 2023 година, 15 европски универзитети се рангираа меѓу 50-те најдобри светски институции, а 36 се најдоа во најдобрите 100. Освен „Оксфорд“, „Кембриџ“, Империјалниот колеџ во Лондон и Електротехничкиот универзитет во Цирих, тука спаѓаат Универзитетскиот колеџ во Лондон (22), Универзитетот во Единбург (29), Техничкиот универзитет во Минхен (30), минхенскиот универзитет „Лудвиг Максимилијан“ (33), Кралскиот колеџ во Лондон (35), Лондонската школа за економија и политички науки (37), Швајцарскиот државен институт за технологија во Лозана (41), Католичкиот универзитет во Левен (42), универзитетот „Хајделберг“ (43), Парискиот научноистражувачки универзитет (47) и Каролинскиот институт (49). Кои европски земји имаат универзитети во најдобрите 100 на листата? Бројот на универзитети во Европа што се рангирани во најдобрите 100 во светот варира во последните 13 години. Во 2011 година беа вклучени 28 европски универзитети, достигнувајќи го врвот од 42 во 2016 година. Годишниот просек во овој период изнесува 35,4 универзитети. Велика Британија отсекогаш била најдобро рангирана во Европа и ниту една друга земја не успеала да ја надмине. Бројот на британските универзитети во најдобрите 100 во светот се движи од 10 до 16 од 2011 година. Германија и Холандија, исто така, имаат значителен број универзитети во ова рангирање. Покрај овие три, ниту една друга европска земја, вклучувајќи ја и Франција, не успеа, со тоа што има пет универзитети во најдобрите 100. Универзитети од 12 европски земји рангирани во најдобрите 100 Велика Британија, Германија, Холандија, Швајцарија и Франција имаат најмалку еден универзитет во најдобрите 100 секоја година од 2011 година. Вкупно, само 12 европски земји, кои ги вклучуваат Европската Унија, Велика Британија, Швајцарија, Норвешка и Турција, имале универзитет во најдобрите 100 барем еднаш во овој период, а три од нив, имено Ирска (2011), Италија (2015) и Турција (2015), го постигнаа тоа само еднаш. Дваесет земји/територии со универзитети во најдобрите 100 во светот Американските универзитети очигледно доминираат во најдобрите 100, кои се движат од 53 институции во 2011 година до 34 во 2023 година. Годишниот просек во овој период е 42,7 универзитети. Дваесет земји и територии имале универзитети во најдобрите 100 барем еднаш во последните 13 години. Во 2023 година, Кина и Австралија имаа седум универзитети во ова рангирање, додека пет од Хонгконг и четири од Канада беа вклучени во рангирањето. Извонредниот подем на кинеските универзитети Во 2023 година, еден од најзначајните академски настани е подемот на Кина. Во најдобрите 100 има седум универзитети од континентална Кина, што е најголем број за оваа земја од 2011 година. Кина немаше повеќе од три универзитети на листата до 2020 година. Бројот на универзитети во континентална Кина на рангирањето се зголеми од три на седум помеѓу 2019 и 2023 година. Исто така, има пет универзитети во Хонгконг што се рангирани во топ 100 оваа година. Универзитетот „Цингхуа“ (16) и Универзитетот во Пекинг (17) се најдобро рангирани институции од Кина. Кина, исто така, неодамна ги надмина САД во научноистражувачката работа. Кина објави 23,4 отсто од светските научни трудови меѓу 2018 и 2020 година, според извештајот на јапонскиот Национален институт за наука и технолошка политика (НИСТЕП)....

Фото: Игор Бансколиев Отворањето „културни клубови“ со називи, односно имиња на контроверзни историски ликови, препознаени како соработници на фашизмот, а кои се Бугари со изразено антимакедонистичко дејствување, претставува „носечки проект“ на политиката на актуелна Софија, со која се чини сака да издејствува две работи: измени во македонскиот устав, за стипулирање на бугарското малцинство во него и со нов статус, и провокација за македонското општество, за пред ЕУ да биде претставено како недемократско, со изразена омраза спрема Бугарите Бугарски културни клубови со програмски предвидени провокации, називи и со говор на омраза По отворањето на „приватните бугарски културни клубови“ во Македонија, вчера се отвори и т.н. „државен културен клуб“ во Скопје, како пандан на македонскиот Културно-информативен центар во Софија. Навистина, при Амбасадата на Бугарија во Скопје одамна функционира ист таков културно-информативен центар, кој до пред извесно време, раководен од претходната директорка, работеше исклучително активно, а многу коректно и педантно реализираше проекти на размена на искуства на авторитети со висок уметнички и културен углед и достигнувања (на пример, со гостувања на бугарски драмски автори и режисери, кои од своите колеги во Македонија беа и сѐ уште се респектирани). Но таквите заемно уважувачки проекти и соработка за респект, која се развиваше во насока на постапки достојни за поддржување, и што можеа да послужат како образец во поширок контекст, па дури и за надградба на односите помеѓу државите, наеднаш се прекинаа, откако македонските евроинтеграции за Бугарија станаа цел за себе и по себе за реализација на анахроните политики на Софија. со атрибути на хегемонија, односно нивно посегнување кон историјата, јазикот, традицијата, културата на македонскиот народ и македонската држава. Софија креираше и ја засили својата кампања за нечие „бугарско освестување“ Како некаков предизвик во билатералните односи меѓу Македонија и Бугарија, откако македонските евроинтеграции се под уцена на бугарското вето во ЕУ, источниот ЕУ-сосед постојано бара форми и начини како на своите анахрони историски аспирации спрема Македонија да им даде европски аргумент и тежина. Од појавата на т.н.француски предлог на прегoварачката рамка за Македонија, во која услов за отворањето поглавја во преговорите се уставни измени за внесување одредено самодекларирано бугарско малцинство во земјава, Бугарија ја засили својата кампања на негово „освестување“. Отворањето „културни клубови“ со имиња на контроверзни историски ликови, препознаени како соработници на фашизмот со изразено антимакедонистичко дејствување, претставува „носечкиот проект“ на бугарската политика спрема Македонија, со која се чини сака да издејствува две работи: измени во македонскиот устав, за стипулирање на бугарското малцинство во него и со нов статус, и провокација за македонското општество, за пред ЕУ да биде претставено како недемократско, со изразена омраза спрема Бугарите. Притоа, бугарската политичка елита е задоволна што своите асимилаторски аспирации спрема Македонија и македонската нација успеа да ги спакува како барање за заштита на човековите (малцинските) права, иако не помислува да направи реципрочен гест за македонското малцинство во Бугарија. Уценувачко-провокаторската политика со отворање клубови со спорни имиња се разбира дека очекувано создава амбиент за револтирана реакција во македонското општество, што резултираше со измена на Законот за именување на здруженија и фондации (според кој бугарските клубови треба да се преименуваат до 15 февруари), но и обиди за физичко демолирање на клубовите. Исто така очекувано, по секој инцидент поврзан со клубовите создадени со фундаментална провоцирачка намера, има дипломатски реакции на протест, незадоволство и осуда од министерствата за надворешни работи на Бугарија, но и на Македонија. Културните клубови што ги отвора Бугарија во Македонија се претворија во алатка за провокација на македонските граѓани Во последната таква епизода, Македонија и Бугарија го осудија нападот на клубот „Цар Борис Трети“ во Охрид, трет инцидент по ред за месец и половина од неговото отворање. Скопје оцени дека станува збор за вандалски чин, додека од Софија стигнаа остри реакции дека станува збор за брутален акт на омраза. Протестна нота испрати и бугарското МНР, кое најави дека на македонската амбасадорка во Софија ќе ѝ врачи остар демарш по повод нападот врз бугарскиот културен клуб во Охрид. Македонското министерство за надворешни работи и премиерот Димитар Ковачевски упатија пораки за одговорно однесување, негување на добрососедските односи и почитување на европските вредности кон кои цели земјата. – Граѓаните да бидат достоинствени, да се однесуваме во согласност со европските манири – порача Ковачевски, а од надлежните институции се бара итна истрага за расветлување на инцидентите. Во контекст на инцидентите, бугарскиот претседател Румен Радев уште еднаш порача дека нема да биде тргнато ветото за почетокот на преговорите на Македонија со ЕУ сѐ додека не бидат внесени Бугарите во македонскиот устав, ставајќи на знаење дека Бугарија нема намера да се откаже од својата политика на притисок, провокации и манипулација со принципите на ЕУ. – Очигледно е дека т.н. културни клубови што ги отвора Бугарија во Македонија нескриено се користат како алатка за провокација на македонските граѓани, општеството и државата за изнудување на уставните измени. Навистина е несфатливо зошто Бугарија толку инсистира на лоши односи со Македонија и македонскиот народ, со правење блокади од измислени причини на македонскиот пат до ЕУ. Уште полицемерно е што притоа не се откажува од својот традиционален наратив за Македонците како „братски народ“. Тоа, секако, се болни удари за Македонија, а невозможно е и ЕУ да не гледа дека Бугарија манипулира со вредностите на Унијата и ги злоупотребува за уценување на Македонија. Едно од објаснувањата за таквиот попустлив однос на ЕУ спрема Бугарија е што нејзиното однесување ѝ создава изговор за немањето визија што сака да направи со регионот на Западен Балкан. Во ЕУ сѐ уште сметаат дека е политички некоректно да кажат отворено дека не сакаат понатамошно проширување, па добредојдено им е ваквото уценувачко-провокаторско однесување на земјите-членки спрема земјите-кандидати, како ова на Бугарија спрема Македонија – вели политичкиот аналитичар Александар Пандов. Отворањето бугарски културни клубови во Македонија е дел од „извежбаната“ бугарска политика спрема Македонија Замижувањето на ЕУ пред нечесните хегемонистички намери на бугарските барања за менување на македонскиот устав и помошта да ги артикулира како „малцински права“ ја прават Унијата соучесник во прекршувањето на нејзините вредности и принципи, особено што го премолчува и толерира неспроведувањето на Бугарија на пресудите од Европскиот суд за човекови права за да им овозможи право на здружување на Македонците во Бугарија. Од една страна, ЕУ бара уставни измени во Македонија за „човекови права“ на Бугарите, а има „замаглен вид“ кога Бугарија не им ги дозволува истите такви права на Македонците во таа земја, верифицирани во пресудите на Судот во Стразбур. Слично како и за малцинските права на Македонците во Бугарија, ЕУ не ја перципира ниту провокацијата со фашизам во имињата на клубовите што се претставуваат како „културни“, кои ги отвора нејзината членка во Македонија. – Отворањето бугарски културни клубови во Македонија е дел од „извежбаната“ бугарска политика спрема Македонија, маска зад која се кријат пропаганда и провокации. Самите имиња на клубовите се нескриена провокација со фашизам. И ЕУ наместо да го осуди тоа, очигледно го толерира. Всушност, таквата толеранција на ЕУ на фашистичките провокации и не зачудува, со оглед на фактот дека од Денот на Европа, 9 Мај, го отстранија значењето на Ден на победа против фашизмот. Под маската на културни клубови, бугарската политика има намера да ја спроведува својата историска пропаганда. Историјата и археологијата се две научни дисциплини што им се многу „мили“ на политичарите, затоа што се најпогодни за постигнување одредени политички и национални цели, кои немаат ништо заедничко со науката – затоа што целта на историската наука не е да поддржува и оправдува, а најмалку од сѐ да „докажува“ политички цели, туку објективно да го изучува минатото – вели универзитетската професорка, историчарката Наде Проева. НАЈНОВА БУГАРСКА ПРОВОКАЦИЈА Македонскиот јазик изоставен од таблите Вчера, на отворањето на подновениот Културно-информативен центар (КИЦ) на Република Бугарија во Скопје, забележливо беше отсуството на македонскиот јазик на информативните табли, што може да се оцени како нова провокација. Пред влезот на центарот, означувачките табли со името на овој бугарски „државен клуб“ се само на англиски и на бугарски јазик, а не е забележано означување на официјалниот јазик на земјата домаќин – македонскиот јазик. На тој начин, уште на влезот во овој бугарски КИЦ во Скопје се чини се упатува отворена порака во центарот на главниот град на Македонија, во духот на „традиционалната провокација“ на бугарската политика за непризнавањето на македонскиот јазик. Освен како, провокација ваквиот чин на изоставување на официјалниот јазик на државата домаќин е спротивен и на законските прописи, за што се чека реакција од надлежните македонски институции....

Фото: Игор Бансколиев Поучени од сите досегашни искуства, македонските граѓани сега со право сѐ повеќе се убедени дека целиот процес на пристапување на државата кон ЕУ не само што треба да биде транспарентен туку уште побитно е во него од самиот почеток до крајот да бидат мобилизирани и вклучени сите општествени капацитети што можат да дадат придонес: од експертите за евроинтеграциите, академиците, универзитетските професори, интелектуалците, бизнисмените… Имено, инклузивен наспроти досегашниот ексклузивен пристап кон процесот на евроинтеграциите Евроинтеграциите да не се монополизираат од политичките елити Билатералниот скрининг на Македонија од страна на Европската Унија во тек е веќе неколку месеци, но Владата и натаму целиот процес го води самостојно, а многу од анкетираните граѓани имаат впечаток дека се одвива надвор од радарот на јавноста, без да ги вклучи стручната фела, граѓанскиот и бизнис-секторот, МАНУ, како и сите интелектуални капацитети и општествени потенцијали, кои може во голема мера да помогнат во евроинтеграциите на земјата. Токму ваквиот затворен пристап за клучни прашања од државен и национален карактер резултираше со очигледните последици што македонските граѓани сега ги чувствуваат од Преспанската спогодба и Договорот за пријателство и соработка со Бугарија. Имено, двата процеса се водеа во најголема тајност од страна на тесен круг луѓе во Владата, без никаква општествена дебата, без вклучување на академиците, без консултации со искусните дипломати, за на крајот сето тоа да резултира со асиметрични договори, кои сериозно го загрозуваат македонскиот идентитет и наметнуваат еднострани обврски, само за земјава. Најсвеж пример за самостојно водење на процесите беа преговорите со Бугарија, кога министерот за надворешни работи буквално си го зеде сето дискреционо право да преговара за идентитетски прашања. Сето тоа резултираше со „францускиот (бугарскиот) предлог“, на што отворено се спротивставија експертите од областа на евроинтеграциите, академиците, интелектуалците, како и мнозинството македонски граѓани, кои јасно ставија до знаење дека историски и идентитетски прашања не може да станат дел од преговарачката рамка со ЕУ. Но, и покрај општото противење и аргументираните и издржани забелешки на познавачите на состојбите, францускиот предлог беше протуркан во македонското собрание. Но фрустрациите што сето тоа беше направено во најголема тајност и од страна на мал круг луѓе, сега се манифестираат така што драстично растат евроскептицизмот и, воопшто, вербата во веродостојноста и принципиелноста на целиот интегративен процес. За транспарентен и инклузивен процес Поучени од сите овие досегашни искуства, македонските граѓани сега со право бараат евроинтегративниот процес да биде максимално транспарентен и во него од самиот почеток до крајот да бидат вклучени сите капацитети што можат да дадат каков било придонес, почнувајќи од експертите во евроинтеграциите, академиците, универзитетските професори, интелектуалците, бизнисмените… Професорката Солза Грчева смета дека процесот на евроинтеграции не смее во никој случај да се води во тајност, за на крајот да не бидеме повторно ставени сите пред свршен чин. – Не може вакви крупни работи, како што се евроинтеграциите, сами да ги решавате и да ги туркате тајно. Се сеќаваме дека таен беше и Протоколот што влезе во преговарачката рамка, а кој е скандалозен. Овие луѓе се обидуваат секогаш да ги турнат работите под тепих и потоа да нè стават пред свршен чин, со една небулозна и манипулативна изјава: „Дали сте за ЕУ или не“. Ако сте „за“, тогаш прифатете сè што ние сме прифатиле и направиле. Тоа е апсолутно небулозно и манипулативно – вели Грчева. Според неа, исклучително е важно да се направи национален консензус по ова прашање и да се вклучат сите луѓе што можат да помогнат со своето искуство, како граѓански сектор, интелектуалци, МАНУ, како и многу други луѓе што можат да направат прецизна процена што добива, а што губи Македонија. – Апсолутно е недопустлив ваков неинклузивен процес. Ние претходно ги прифативме заклучоците во Собранието, ја прифативме и оваа срамна преговарачка рамка, во која е вклучен и протоколот, без претходно да направиме еден национален консензус дали сето ова ни одговара нам. Сите се исплашени да одат против струјата. Имаме интелектуални елити што никогаш не ги гледаат работите црно-бело, ги ставаат во некаков контекст, гледаат што добиваме, а што губиме, така што нивниот придонес во процесот на евроинтеграции може да биде огромен. Тие луѓе е важно да се вклучат во овој процес, но никој не ги повикува – нагласува Грчева. Таа е убедена дека и овој процес, ако продолжи да се турка само од мал круг луѓе, повторно ќе биде на наша штета. – Ова е таен процес, ова е процес на една елита што го турка на наша штета. На крајот ќе нè стават пред лажната дилема дали сте за ЕУ или не. Сите оние што ќе прашаат по која цена треба да сме за ЕУ, ќе бидат етикетирани како евроскептици. Мора да се воспостави систем при евроинтеграциите, да се постигне национален консензус, да се вклучат сите оние што можат да придонесат со своето знаење, во спротивно вистинска дилема е зошто се турка целиот процес – прашува професорката Грчева. Лошите искуства од минатото раѓаат недоверба Претседателот на Институтот за демократија, Марко Трошановски, смета дека овој пат никако не смеат да ни се повторат грешките од минатото, кога процесите се водеа нетранспарентно, а последиците се одразија подоцна и продолжуваат и натаму се одразуваат врз државата и општеството. – Не смееме да ја правиме грешката од аспект на стратегиски комуникации, целиот процес повторно да се сведе на фотографии од политичари и технички наслови за темата на преговарање. Многу е важно уште отсега да се пристапи кон информирање на луѓето како тековните преговори или скринингот директно влијаат врз нивните секојдневни животни проблеми и потреби. Само така ќе се добие она општо сопствеништво на сите актери во општеството, кои можат да дадат личен придонес врз овој процес, кој е сериозно дискредитиран поради горчливите искуства од изминатиот период – вели Трошановски. Тој додава дека ова е последен момент за вклучување на сите оние граѓански, академски, интелектуални и бизнис-капацитети во процесот што е важен за иднината на државата. – Ние сè уште не сме вклучени во овој процес, но сметам дека ова е краен момент кога треба да сме подготвени за поставување на преговарачката структура, да се утврди составот на работните групи, во кои секако треба да се поканат претставници на граѓанското општество поради специфичните експертизи што ги имаат, треба да се овозможи финансиски надомест за дополнителен ангажман на експертите во тие работни групи, но треба и да се прифати подадената рака од земјите-членки што за одредена тема можат да ни отстапат или позајмат експерти. И сето тоа треба да се направи што поскоро – категоричен е Трошановски. Според неговото мислење, овој процес мора да биде транспарентен, да не се присвојува од неколку политичари, туку на народот постојано да му се објаснува кои се бенефициите од влезот во Унијата. – Ако зборуваме за патентно право, треба да му се објасни на обичниот човек каква полза тој ќе има од тоа. Ако зборуваме за реформа на јавната администрација, за земјоделството, треба јасно да се каже кои ќе бидат бенефициите од тие промени. Хрватска постапи така, информирајќи ги навреме своите граѓани за сите аспекти од преговорите во текот на целиот процес. За разлика од Хрватите, ние добиваме само фотографии од нашите политичари што одат во Брисел и кратка информација дека скринингот по Поглавје 24 е започнат. Тоа не им значи ништо на обичните граѓани. Треба да се разговара за тие работи, да се информираат граѓаните за придобивките, да се отвори дебата, да се вклучат сите. Кога процесот е затворен, нетранспарентен, тоа раѓа недоверба, а ако на сето тоа се додадат и минатите лоши искуства, дополнително ќе расте евроскептицизмот. Сега е крајно време да се постават тие контури и да бидат вклучени сите што можат да понудат нешто за поуспешна реализација на целиот преговарачки процес, од почетокот до крајот – заклучува Трошановски. Вицепремиерот за евроинтеграции Бојан Маричиќ смирува, тврдејќи дека нема никаква тајност. Тој појаснува дека во наредниот период во процесот ќе бидат вклучени сите што можат да придонесат за негова поуспешна реализација. – Останува во наредниот брз период заедно со граѓанските организации да утврдиме точен инклузивен модел што ќе овозможи присуство на граѓанските организации, но исто така и на бизнис-заедницата и Академијата на дел од овие скрининзи, но исто така и во подготовката на документите што ќе бидат преговарачки позиции и што ќе бидат наш патоказ за исполнување на задачите од ЕУ – истакна Маричиќ. Како и да е, исклучително е важно процесот на евроинтеграции да биде крајно транспарентен и во него да се вклучат сите што можат да придонесат тој да се движи во вистинска насока уште од самиот почеток, во спротивно тој многу лесно може да отиде во несакан правец и да продуцира последици што може да бидат погубни за државата....

САД, Саудиска Арабија и Јапонија изненадија, изгледаат полетно, борбено, креативно. Англија, Франција, Шпанија и Бразил се моќни, застрашувачки. Велс, Полска, Хрватска и Белгија… некако бледи и здодевни. Аргентина и Германија разочараа. Другите сè уште калкулираат. Ова што се однесува до првото коло, кога вообичаено се тактизира. Ми се допаѓа новата инструкција за судиите. Секој прекин се дополнува до последна секунда. Задржувањето време станува бесмислено и тоа е добро за нас фанатиците. Жал ми е за Бензема, Жота, Мане и другите што не можат да настапат поради повреди, но и тоа е дел од животот на фудбалерите. Русјаков, значи ќе дрочиш за фудбал и за Катар. Каде што забранија промоција на ЛГБТИкју+ заедницата, а работниците што работеа за бедни пари и во мизерни услови умираа додека ги градеа оние чудовишта од стадиони. Ќе гњавиш со фудбал, со таа глупа игра, каде што дваесет и две будали бркаат една топка, ама затоа заработуваат милиони додека светот гладува. Да, фудбалот е виновен затоа што светот гладува! Германците влегоа и излегоа со затворени усти. Пред натпревар, при фотографирање, ја покрија устата, симболично протестирајќи дека им е забрането да промовираат ЛГБТИкју+ права. Потоа Јапонците, кои повеќе се занимаваа со играта, отколку со промоција на политички пропаганди на западната „меѓународна“ заедница, им ја затворија устата на „панцирите“. Се согласувам со Тадиќ. На фудбалските терени не треба да има политички агенди. Српскиот капитен мисли на постојаното промовирање на ЛГБТИкју+ заедницата и она бесмислено клечење како поддршка за движењето „Блек лајвс метер“. И јас мислам дека сето тоа е крајно лицемерно. Хомофобија и расизам има многу повеќе надвор од стадионите. Фудбалот, сам по себе, е пример за антирасизам. Е, сега, имало расистички испади на некои стадиони. А зошто веќе ги нема во Англија? Да не случајно помогна некоја дебело искеширана кампања? Не! Маргарет Тачер се закани дека ќе го забрани фудбалот ако се продолжи со нецивилизирано однесување на стадионите и сега на моменти имате чувство дека играат во театар. Фудбалерите можат да бидат хомосексуалци. На гејови не им се забранува да влезат на стадион. И во Катар можат да одат ако сакаат. Е, не можат да мавтаат со нивните знамиња. Не можат во Катар, ама па и фудбалот не е геј-парада. И на геј-паради никој не бара од учесниците да промовираат бадмингтон. На крајот од краиштата, хомофобијата и расизмот не се најголеми проблеми на човештвото. Луѓе, најмногу деца, секојдневно умираат од глад. Еве ви еден совет! ЛГБТИкју+ заедницата, со сите свои организации, е многу моќна и богата. Годишно за нивната активност се вртат милијарди. Отворете низ светот фудбалски академии, направете во многу држави свои клубови чии дресови ќе бидат во боите на виножитото, ставете имиња со предзнак ЛГБТИкју+ на своите Јунајтед, Реал, Динамо и скаутирајте врвни таленти меѓу децата. Па, ако може Ајакс да има свои академии и клубови на сите континенти, преку кои открива таленти и создава врвни фудбалери, ако може еден Садио Мане сам да гради болници, училишта и школи, па уште им дели месечни плати на своите сиромашни сограѓани, тогаш можете и вие. Ем ќе ја имате промоцијата за вашите права, ем ќе им помогнете на многу талентирани деца од кои сигурно ќе излезат врвни фудбалери. Не, а? Полесно е да се мавта со знамиња, а милијардите да се вртат кај невладини организации, отколку себепромоцијата да се оствари преку помош за оние најзагрозените. Патем, само на Русите им беше забрането да стигнат до Катар. Русија започна воени операции во Украина и затоа беше исфрлена од квалификациите. Израел постојано има воени интервенции низ Палестина. Саудиска Арабија интервенира во Јемен, Турција во Сирија, Франција низ своите африкански колонии, само што медиумите не јавуваат и никој не ги исфрла од спортските терени. На минатиот Мундијал, САД воено интервенираа во Авганистан, Сирија и Либија и никому ништо. Сигурно интервенирале и во Африка, оти тоа често го прават, ама медиумите не јавуваат, затоа што црните животи за белите прогресивци не се битни, освен ако не станува збор за Афроамериканци, и тоа само кога републиканци се на власт. Америка и нејзините западни сојузници убија милион Ирачани поради хемиско оружје кое се докажа дека не постои, ама никој не им забрани на овие држави да се натпреваруваат. Значи имаме русофобија, што е вид на расизам, и никој не вреска. Лицемери! Изгледа почесто треба да има светски првенство во фудбал. Оти само за време на мундијалите, вообичаено себичните прогресивни елитисти врескаат за работнички права и како тоа ние сега ќе гледаме фудбал кога работниците умираат градејќи стадиони. Да, да, работници гинат на работно место само кога има мундијал. Инаку живеат во благосостојба како факинг активисти, инфлуенсери и претставници на прогресивното граѓанство. По Мундијалов ќе дојде Нова година, па ќе ги видиме селфијата на загрижениве крај пирамиди, низ Версај или среде облакодерите на Менхетн. Тие зданија инаку ги граделе добро платени работници, кои работеле шест часа во денот. Да не се разбереме погрешно. Работниците и на Исток и на Запад најчесто работат во лоши услови, за минимални плати, ама тоа е секојдневен проблем што мора да се реши, а не да се вреска колку да се вреска, и тоа само за време на мундијали. Сакам фудбал, се радувам на секое светско првенство, уживам во играта на дваесет и двајца виртуози што бркаат една топка, им се смеам цинично на оние што никогаш не гледаат фудбал, ама мрчат како фудбалерите земале милиони. Па, не гледај филмови, бе, брат! Фудбалерите, патем, меѓу сите светски ѕвезди, се најхумани, затоа што повеќето од нив доаѓаат од крајно сиромашни средини, ама не галамат многу за тоа колку и кому даваат, оти повеќето се верници и знаат дека левата рака не треба да знае што прави десната. Ама не, облекол партиски дрес, навива за политичка партија, се треска од земја по Бајден, Путин, кралицата на Британија, Индусот од Даунинг стрит на кој му го заборавив името, паѓа во несвест по Шолц, Фон дер Лејен, Борел или Сорос, ме тера да гласам за Заев, Ковачевски или Мицковски, а мене ми се смее затоа што ги сакам Меси, Роналдо, Салах, Бензема, Кејн, Мане и сите други фудбалски генијалци. Бркај работа, бе, брат, терај си животот, сестро, барај си ја својата сексуалност, драг мој неутрал џендер, остави нѐ мене глупавиот и глупавите како мене да си ја бркаме топката!...

Американскиот милијардер Илон Маск изјави дека ќе го поддржи гувернерот на Флорида, републиканецот Рон де Сантис на претседателските избори во 2024 година, доколку се кандидира. На почетокот на овој месец, Рон де Сантис го победи демократот Чарли Крист за повеќе од 20 отсто во трката за гувернер на Флорида, па остана на функцијата како прв човек на оваа американска држава, а „Ројтерс“ оценува дека станал ѕвезда во подем меѓу републиканците. Политичките експерти го оценија Де Сантис, за потенцијален предизвикувач на Доналд Трамп во партијата, кога станува збор за кандидатурата на Републиканската партија за претседателските избори во 2024 година. Трамп пред 10 дена објави дека повторно ќе се кандидира на изборите во 2024 година. – Мојата желба за претседателските избори во 2024 година е кандидатот да биде некој кој е разумен и центрист во исто време. Се надевав дека тоа може да биде некој од администрацијата на Бајден, но досега бев разочаран – објави Маск на Твитер. Запрашан дали би го поддржи Де Сантис во 2024 година, Маск одговори потврдно. – За потсетување, јас бев голем поддржувач на претседателството Обама-Бајден и (неволно) гласав за Бајден пред Трамп – додаде новиот сопственик на Твитер. Запрашан да коментира за поддршката на Маск, Де Сантис се пошегува. – Ја поздравувам поддршката на Афроамериканците, што друго да кажам – рече Де Сантис, алудирајќи дека Маск, кој е бел, пораснал во Јужна Африка....

Ивица Боцевски Го затвора ли Европската Унија Отворен Балкан? Иницијативата прво беше наречена „мал шенген“, а потоа најсоодветно вкоренета во нашата област како Отворен Балкан. На големо изненадување за европската јавност, двајцата најмоќни лидери во регионот, Александар Вучиќ и Еди Рама, поддржани од Зоран Заев, започнаа процес за создавање панбалкански заеднички пазар, моделиран според заедничкиот европски пазар, како одговор на бесконечниот процес на европска интеграција на земјите од Западен Балкан. Како Македонец, јас имам само една суштинска забелешка кон проектот Отворен Балкан. Србија и Албанија имаат претензии да бидат држави–матици на српскиот и на албанскиот народ на целиот Балкански Полуостров. Имајќи ја превид шарената балканска етничка карта, јасно е дека сите големодржавни проекти се судираат со отпор од многубројно месно население што не ѝ припаѓа на замислената голема држава на доминантниот народ, па оттука произлегуваат сите балкански војни или, пак, балканските епизоди на големите европски и глобални судири. Апсурдот, пак, на барање големи и етнички чисти држави во ерата кога целиот европски континент станува едно големо имигрантско општество е и повеќе од очигледен, но, за жал, сè уште постојат многубројни и моќни политички движења во регионот што копнеат по велика Србија, природна Албанија и слични анахрони концепти. Меѓутоа, целиот проект Отворен Балкан личи на некаква рамка за интегрално решавање на „српското“ и на „албанското прашање“ на Балканот. Такво нешто не е можно без прекројување на границите помеѓу балканските држави, а не постои преобележување на државните меѓи без војна, крв и страдање. Дури и залагањето за релативизирање на државните граници, кое звучи толку прогресивно во Европа, на Балканот има друг призвук. Само да потсетам дека внатрешните граници помеѓу југословенските републики беа толку релативни што воопшто не постоеја, но за време на последниот круг балкански војни, тие се кристализираа во најцврсти можни меѓудржавни ѕидови. Оттука е и стравот поврзан со иницијативата Отворен Балкан во некои кругови во Скопје, во Сараево и на Цетиње. Никој не сака да биде монета за поткусурување во туѓи игри, равенки и карти за прецртување на границите. Сметам дека овој клучен и суштински проблем на иницијативата Отворен Балкан може лесно да се реши со една јасна политичка декларација од Александар Вучиќ и од Еди Рама, каде што тие двајца, во име на Србија и на Албанија, ќе се откажат од сите великодржавни претензии и ќе потврдат дека новиот проект е исклучиво порив за надминување на меѓусебната недоверба, за создавање голем заеднички балкански пазар и за создавање платформа за дијалог помеѓу сите балкански држави. Но доколку го исклучиме овој клучен предизвик, поврзан со проектот Отворен Балкан, тогаш тешко дека може да ѝ се најдат маани и слабости на оваа иницијатива. Прво, се следеше врвицата на европската интеграција, па се започна со создавање заеднички пазар. Оваа тема е најлогичен почеток на приближувањето, затоа што тука нема противречни или разнородни интереси, па од заедничкиот пазар сите добиваат. Покрај тоа, слободното движење на луѓе, стоки, капитал и услуги ја раздвижува економијата на секоја земја-членка, а непостоењето на царински терминали и полициска контрола на пасошите овозможува зголемување на секаков вид размена помеѓу граѓаните на земјите од Отворен Балкан. Второ, некаде од 1999 година и создавањето разни организации, интеграции, сојузи, процеси и иницијативи за одржување на тогаш кревкиот мир на Балканот, а потоа и за стабилизација на државите, постојано се зборува за „регионална сопственост“. Тоа е несмасен превод на македонски јазик на изразот произлезен од американскиот англиски што во оригинал гласи „regional ownership“. Со други зборови, тоа значи дека земјите од Балканот треба самите да ги осмислуваат, преговараат, создаваат, финансираат и водат сопствените регионални организации, без каква било форма на странско замешателство, влијание или туторство. Па, има ли поголем и подобар пример за „регионална сопственост“ од иницијативата Отворен Балкан? Третата компонента на Отворен Балкан треба да биде и развивањето на односите помеѓу самите општества, помеѓу бизнисите, невладините организации, универзитетите, студентите и, воопшто, граѓаните, за подобро запознавање помеѓу народите и рушење на предрасудите и стереотипите. Засега Отворен Балкан наиде на поддршка единствено од Соединетите Американски Држави. Стејт департментот и најмоќната и највлијателна дипломатија на Балканот од самиот почеток го следат процесот, во Вашингтонскиот договор помеѓу Србија и Косово, постигнат од администрацијата на поранешниот претседател Доналд Трамп, Отворен Балкан дури влезе како договорна точка, а на последниот состанок на иницијативата во Охрид беа присутни и сите американски амбасадори од регионот. Не верувам дека може да стане збор за некои скриени или двојни американски игри околу нивната поддршка за Отворен Балкан. Едноставно, заживувањето на иницијативата ќе придонесе кон регионалниот мир и ќе овозможи многу помал директен американски ангажман во невралгичниот Балкан. Но, за жал, Европската Унија и особено Германија се многу скептични кон целата иницијатива, па од Брисел и од Берлин се слушаат дури и гласни зборови на протест. Дури се тврди и дека нема никаква потреба од Отворен Балкан, кога веќе функционира Берлинскиот процес. Искрено, за бесмисленоста на оваа критика и не вреди да се дебатира. Германија има едно моќно орудие што целосно може да го обезвредни и да го уништи Отворен Балкан, но гледаме дека таа нема намера да го употреби тоа оружје, кое се вика европска интеграција. Зошто балканските земји би се радувале на заеднички пазар од дваесетина милиони граѓани (при влезот на сите шест држави од Западен Балкан во иницијативата) ако им се даде можност за учество во континентален заеднички пазар од безмалку четиристотини милиони жители? Свежо е сеќавањето како изгледа тоа кога Германија е сериозна кон процесот на европска интеграција. За само еден мандат на германскиот еврокомесар за проширување Гинтер Ферхојген се завршија преговорите со сите посткомунистички земји од големото проширување. Оттогаш Европската Унија само глуми проширување, но ништо не се случува. Затоа формулацијата во најновата Резолуција на Европскиот парламент за Новата стратегија на проширувањето околу Отворен Балкан не можам да ја оценам никако поинаку освен како едно големо лицемерство. Европската Унија треба целосно да го поддржи овој процес и да застане зад Отворен Балкан, наместо да го осудува како иницијатива што оди против словото, духот и суштината на европската интеграција. Срамно е да се тргне против единствената балканска иницијатива родена на самиот полуостров. Најдобар одговор на Македонија, Србија и Албанија ќе биде итно забрзување и заокружување на целата иницијатива, но по европски терк. Јасно е дека Европската Унија нема донесено конечна одлука за прием на земјите од Западен Балкан во заедничкиот пазар и во целиот сојуз. Меѓутоа, уште појасно е дека за регионот и нема друг избор, имајќи ја предвид неговата економска зависност од европскиот пазар. Самиот процес на проширување, ваков бесконечен, растегнат и бесцелен, не оди никаде и не нуди никаква дополнителна вредност. Затоа најефективен одговор би бил директна примена на целокупното европско законодавство, познатиот европски acquis, за создавање балкански заеднички пазар, следејќи ги целосно сите европски директиви, регулативи и правила, со преодни и завршни одредби во нашите законодавства дека нивното важење се однесува веднаш на земјите-членки на Отворен Балкан, а дека нивната имплементација ќе се прошири на целиот Европски економски простор по приемот на државите од Западен Балкан во Европската Унија. Така ќе се затворат сите отворени и брбливи усти низ Европа, а и ќе се развеат сите сомнежи за иницијативата Отворен Балкан. На крајот од краиштата, и зошто да не? Балканската економска интеграција и балканскиот заеднички пазар може да биде првиот вистински чекор на земјите од Западен Балкан кон целосната европска интеграција, но и одлучувачки притисок Европската Унија конечно да се изјасни дали воопшто нè сака во своите редови како полноправни земји-членки. Би било подобро балканскиот клуч да ги отвори портите на Европската Унија, отколку европскиот клуч да го затвори Отворен Балкан....

Фото: Архива Народната банка ги усвои подзаконските акти кои овозможуваат ефикасна примена на новините во платежната сфера Советот на Народната банка усвои сет подзаконски акти со кои се операционализира новата правна рамка во платежната сфера која ја поставува Законот за платежни услуги и платни системи, чија примена ќе започне од 1 јануари 2023 година. Примената на новата правна рамка се очекува да ја засили конкуренцијата на пазарот на платежни услуги со тоа што ќе овозможи влез на нови даватели на платежни услуги кои ќе треба да добијат соодветна дозвола од Народната банка. Така, од почетокот на следната година, покрај банките платежни услуги ќе може да даваат и платежни институции, штедилниците, како и институции за електронски пари. Новото конкурентно окружување се очекува да ги мотивира постоечките и новите даватели на платежни услуги и оператори на платни системи да им понудат на клиентите иновативни решенија за извршување на побрзи, поудобни и поевтини плаќања. За извршување на платежните трансакции, граѓаните и бизнисите, односно правните и физичките лица, ќе може да отвораат сметки кај платежни институции и институции за електронски пари. Паричните средства на правните и физичките лица на овие сметки нема да претставуваат депозити и на нив нема да се пресметува и исплатува камата. Исто така, паричните средства кај платежните институции и институциите за електронски пари ќе бидат заштитени, со тоа што ќе се чуваат на посебни сметки во Народната банка, во деловните банки или штедилници, а нема да влегуваат ниту во стечајната или ликвидационата маса во случај на престанок со работа на институцијата или на банката и штедилницата каде што се чуваат. Новата регулатива ќе овозможи и поголема заштита на правата на корисниците на платежни услуги, а особено на физичките лица кои се потрошувачи, преку стандардизирање на содржината на рамковните договори кои ги склучуваат со давателите на платежни услуги и обврзување на давателите на платежни услуги да им даваат целосни, јасни и навремени информации за платежните услуги кои ги нудат и условите за нивно извршување. Особено значајна новина за потрошувачите ќе биде олеснетото споредување на надоместоците за услугите поврзани со платежната сметка. За оваа цел, Народната банка ќе објави листа на 11 најрепрезентативни услуги поврзани со платежна сметка кои потрошувачите најчесто ги користат. Со цел појасно претставување на понудените услуги на потрошувачите и нивна споредливост, давателите на платежни услуги ќе бидат должни, пред склучувањето на рамковен договор за користење на платежни услуги, да му дадат на потрошувачот информативен документ за надоместоците на услугите, според стандардизираните термини и дефиниции од листата на најрепрезентативните услуги. Воедно, ќе бидат должни да ги достават до Народната банка и податоците за надоместоците за најрепрезентативните услуги што ќе ги нудат на потрошувачите. Тие податоци ќе бидат објавени веб-страницата на Народната Банка, што ќе им помогне на потрошувачите на лесен начин да да ги споредат надоместоците што ги нудат различни даватели на ваквите услуги. На овој начин, се очекува да се зголеми информираноста на потрошувачите и да се олесни донесувањето на одлуки од нивна страна за користење на платежни услуги од конкретен давател на платежни услуги. Споредбата на надоместоците на веб-страната на Народната банка се очекува да биде овозможена најдоцна до 30 септември 2023 година....

Фото: Макфакс Кинескиот претседател Си Џинпинг му рекол на севернокорејскиот лидер Ким Џонг-ун дека Пекинг е подготвен да соработува со Пјонгјанг за светскиот мир, јавуваат севернокорејските медиуми. Пораката на Џинпинг доаѓа неколку дена откако Северна Кореја истрела интерконтинентална балистичка ракета во еден од нејзините најмоќни тестови до сега, велејќи дека ќе го користи сопственото нуклеарно оружје за да се спротивстави на она што го гледа како американска нуклеарна закана. Северна Кореја изврши неколку лансирања во последниве недели бидејќи се зголемуваат стравувањата дека ја подготвува седмата нуклеарна проба, прва од 2017 година. Кинескиот претседател во пораката до лидерот на Северна Кореја рече дека Пекинг е подготвен да работи со Северна Кореја за „мир, стабилност, развој и напредок на регионот и светот“, објави официјалната севернокорејска централна новинска агенција „КЦНА“. Тој рече дека е подготвен да работи со Пјонгјанг бидејќи „промените во светот, времето и историјата се случуваат на невиден начин“, објави агенцијата....