Фото: Принтскрин Ирачкиот премиер Мухамед Шиа Ал-Судани денеска соопшти дека главниот командант на терористичката група „Исламска држава“ (ИД) во Ирак е убиен. Според него, самопрогласениот гувернер на Ирак и уште осум терористи биле убиени за време на антитерористичка операција во планините Хамрин, на североистокот од земјата. – Нема место за терористите во Ирак, и ние ќе ги прогонуваме до нивните скривалишта и ќе ги елиминираме додека земјата не се исчисти од нив и нивните злосторства – изјави Ал-Судани. ИД ја презеде контролата врз провинциите Мосул, Салах Ал-Дин и Ал-Анбар, како и делови од Дијала и Киркук во јуни 2014 година. Овие подрачја беа повторно заземени во наредните години. Поранешниот ирачки премиер, Хајдер Ал-Абади, во декември 2017 година прогласи победа над групата. И покрај тоа што поминаа седум години од протерувањето на ИД од Ирак, групата продолжува со напади во руралните области на неколку провинции....

Фото: Принтскрин Австрискиот европратеник Томас Вајц е именуван за нов известувач на Европскиот парламент за Македонија. Вајц, кој доаѓа од Европските зелени, бил и копретседавач на Европската зелена партија. Во февруари 2017 година, Вајц беше номиниран за член на одборот на Европската зелена партија и беше избран во март 2017 на конгресот на Глобалните Зелени и Европските Зелени во 2017 година во Ливерпул, како единствен австриски член на одборот на Европската зелена партија. На оваа позиција тој е одговорен, меѓудругото, за соработка со Зелените партии во Чешка, Словенија, Полска, Унгарија и Албанија и го поддржува развојот на зелени партии во Македонија, Хрватска, Црна Гора и Србија. Во јуни 2022 година тој беше реизбран на 35-от Совет на Европската зелена партија за копретседавач на ЕГП заедно со француската сенаторка Мелани Вогел од француската Европска екологија – Зелени. На неговиот профил на социјалната мрежа „Х“, меѓудругото, пишува дека се залага за проширување на ЕУ, со фокус на Западен Балкан. Повеќето политички групи во Европскиот парламент номинираа свои членови за позициите известувачи за земјите од Западен Балкан. Тонино Пицула од Прогресивната алијанса на социјалистите и демократите (СД) ќе биде известувач за Србија, додека Андреас Шајдер од истата партија ќе биде известувач за Албанија. Словенечкиот европратеник Марјан Шарец од Renew Europe ќе биде известувач за Црна Гора. Европската народна партија (ЕПП) ги доби позициите за известувачи за Косово и Босна и Херцеговина....

Фото: Принтскрин Главниот украински државен обвинител Андриј Костин соопшти дека поднесува оставка поради скандал во кој десетици домашни функционери наводно ја злоупотребувале својата положба за да добијат статус на инвалиди и да избегнат служба во армијата. Оставката доаѓа по состанок на Советот за национална безбедност и одбрана, на кој се разговарало како да се спречи корупцијата и да се затворат „дупките“ во законот кои се користат за да се избегне воена служба. Канцеларијата на Костин во последно време е под удар поради обвиненијата против повеќе локални функционери, вклучувајќи и обвинители, кои наводно ја злоупотребиле својата функција за да добијат лажни дијагнози на инвалидитет. – Главниот обвинител мора да преземе политичка одговорност за ситуацијата во органите на прогонот во Украина – напиша претседателот Володимир Зеленски во острата изјава на социјалните мрежи по состанокот на советот. Набргу по оваа изјава, Костин објави дека поднесува оставка. Тој ја нарече ситуацијата со лажните инвалидски дијагнози „неморална“ и се согласи дека мора да преземе лична одговорност. – Во ваква ситуација сметам дека е исправно да поднесам оставка – рече Костин....

Фото: Принтскрин Објавена фотографија од штетата предизвикана од нападот со дрон врз вилата на Нетанјаху Воената служба за надзор на јавни информации ги овласти израелските медиуми да објават фотографија од штетата на вилата на израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху во Цезареја предизвикана од беспилотно летало што Хезболах го лансираше во саботата од Либан. Фотографијата, која претходно беше забранета за објавување од страна на воените цензури, го покажува целосниот обем на штетата предизвикана од дронот на станбена зграда во Цезареја – пишува „Тајмс оф Израел“. A Hezbollah drone launched from Lebanon at Prime Minister Benjamin Netanyahu’s home in Caesarea on Saturday caused damage to his residence, the military censor now permits for publication. An image shows the damage caused to the home by the drone impact. There were no injuries,… pic.twitter.com/qg84M7fOXf — Emanuel (Mannie) Fabian (@manniefabian) October 22, 2024 Од експлозијата пукнало стаклото во прозорецот од спалната соба, но дронот не го пробил стаклото и не влетал во куќата, очигледно поради армирани прозорци и други заштити. Немаше повредени, а Нетанјаху и неговата сопруга во тој момент не биле дома. Во таа прилика, израелскиот премиер изјави дека „агентите на Иран“ кои се обиделе да го убијат него и неговата сопруга „направиле голема грешка“ и додаде дека овој напад нема да го спречи да ја продолжи војната и дека секој што ќе им наштети на Израелците ќе плати висока цена. Претходно денеска, портпаролот на Хезболах објави дека милитантната група ја презема целосната и ексклузивна одговорност за нападот врз резиденцијата на израелскиот премиер Нетанјаху – пренесе „Ројтерс“....

Фото: Пиксабеј Европскиот парламент и Советот на ЕУ остануваат со различни позиции за заедничкиот буџет на Унијата за следната година, стана јасно за време на пленарната сесија на ЕП во Стразбур. Утре Парламентот ќе гласа резолуција за позицијата на Советот за буџетот на ЕУ за 2025 година. Романскиот европратеник Виктор Негреску, од групата на Прогресивната алијанса на социјалистите и демократите во Европскиот парламент, истакна дека буџетот не треба да зависи од преговори меѓу земјите-членки и ја нагласи потребата од инвестиции за зголемување на конкурентноста на Унијата. Романскиот потпретседател на Европскиот парламент како главна задача го посочи зачувувањето на благосостојбата на граѓаните на Унијата. – За таа цел, неопходно е во сегашниот период на економски предизвици да се инвестира во нашата конкурентност, како што во својот извештај предложи поранешниот претседател на Европската централна банка, Марио Драги – истакна Негреску. Наместо тоа, предупреди романскиот социјалдемократ, ЕУ предлага строги мерки за штедење. Другиот известувач на ЕП за ова прашање – Германецот Никлас Хербст од групата на Европската народна партија – исто така ја истакна клучната важност за зголемување на конкурентноста на Европската Унија во овие сложени геополитички времиња. Тој повика да се посветат повеќе ресурси „со поглед кон иднината“. Во име на унгарското ротирачко претседателство со Советот на ЕУ, државниот секретар задолжен за преговорите за буџетот Питер Банај рече дека Советот споделува многу од приоритетите на Европскиот парламент, но истакна дека времињата се тешки. – Поддржуваме некои приоритети на ЕП, но мора да бидеме подготвени за непредвидени ситуации и кризи и да оставиме резерви – нагласи тој, бранејќи ја преговарачката позиција на Советот. Еврокомесарот за буџет и администрација, Јоханес Хан, го нотираше разидувањето во позициите на Европскиот парламент и Советот на ЕП. – Сепак, уверени сме дека преговорите ќе продолжат во позитивен дух и двете страни ќе постигнат компромис во разумен рок – додаде тој во име на Европската комисија. Белгиската европратеничка од либералната група „Обнови ја Европа“ Хилде Воутманс повика да се издвојат повеќе средства за одбраната. – Неопходно е ЕУ да инвестира во својата одбрана во овие тешки моменти – нагласи Вутманс, која е членка на Комитетот за надворешни работи на ЕП, и која изрази загриженост особено за можното враќање на Доналд Трамп во Белата куќа по претседателските избори во САД. избори на почетокот на следниот месец....

Фото: Нова Македонија Јавното сообраќајно претпријатие (ЈСП) Скопје соопшти дека утре, поради државниот празник 23 Октомври – Ден на македонската револуционерна борба, автобусите од јавниот превоз ќе сообраќаат по неделен возен ред. Дежурни ќе бидат билетарниците и центрите за персонализација (кои ќе работат од 8 до 14 часот) на Транспортен центар, Ѓорче Петров и на Зелен пазар. Жичницата ќе функционира вообичаено, со работно време од 10-18 часот, при што од 17-17.30 е последното возење од долу кон врвот, а во 17.45 часот е последно возење од врвот надолу....

Фото: Маја Јаневска-Илиева До Нова година ќе има мониторинг врз спроведувањето на Законот за нефер трговски практики, а потоа ќе следуваат ригорозни казни за оние што нема да го почитуваат – најави денеска заменик министерот за економија и труд Марјан Ристески. Како што истакна Рисетски, сите економски мерки и овој закон се во интерес на граѓаните. -До Нова година ќе се мониторира спроведувањето на Законот за нефер трговски практики, а потоа ќе следуваат ригорозни казни за оние што нема да ги почитуваат мерките предвидени со ова законско решение. Сите мерки, вклучително и овој закон, се во интерес на граѓаните и во насока на подобрување на животниот стандард – истакна Ристески на прес-конференцијата на Конфедерацијата на слободни синдикати на Македонија. Законот за нефер трговски практики стапи во сила кон крајот на септември. Со него се опфатени околу 2.500 производи на кои профитната маржа им е ограничена до 10 отсто, поради што се очекува за 10 отсто да ги намали нивните цени. Со Законот, покрај ограничен рабат, трговците нема да смеат да наплаќаат дополнителни трошоци за маркетинг, репрезентација, како и за истакнување одреден производ на полица. Казната за најтежок прекршок и непочитување на овој Закон може да изнесува до 20.000 евра за голем трговец и од 350 до 500 евра за одговорното лице. Казните за полесни прекршоци зависат од тоа дали прекршокот го сторил правно или физичко лице. Највисокиот износ на казната за полесен прекршок што може да се изрече во постапка е 5.000 до 6.000 евра за голем трговец и 350 до 500 евра за одговорното лице во правното лице кој е голем трговец. Надлежен орган за контрола на примената на Законот е Комисијата за заштита на конкуренцијата, која поведува и прекршочна постапка доколку се прекрши која било мандаторна одредба од Законот....

Фото: Пиксабеј Германската полиција затвори пицерија во Дизелдорф поради снабдување со кокаин на клиентите кои порачувале „број 40 на менито“. -Тоа беше една од најпродаваните пици – изјави директорот на Дирекцијата за криминал, Мајкл Граф фон Молтке за новинарите во Дизелдорф. Тој рече дека полицијата за ова прво била информирана во март од санитарните инспектори, а потоа полицајците од Одделот за дрога го набљудувале ресторанот и откриле зошто е толку популарна „пицата број 40“, изјави Молтке на новинарите, а пренесе денеска германската новинска агенција ДПА. Кога полицијата упаднала во станот на 36-годишниот шеф на пицеријата, тој фрлил голема чанта низ прозорецот, но „таа паднала во прегратките на полицаец“, било соопштено во Дизелдорф. Во вреќата имало 1,6 килограми кокаин, 400 грама канабис и 268.000 евра. Полицијата соопшти дека управителот на ресторанот, кој по неколку дена бил пуштен од притвор за да го чека судењето, набрзо повторно почнал да работи и повторно продавал „пица број 40“ заедно со пакетче кокаин. Тоа ги поттикна иследниците да го испитаат синџирот на снабдување и неколку недели подоцна, 150 полицајци ја разбија бандата низ западна Германија, уапсија тројца осомничени, вклучително и 22-годишен „шеф на операцијата за дрога“ и упаднаа во домовите и деловните објекти на други 12 осомничени. Тие пронајдоа и две плантажи со канабис во блиските Менхенгладбах и Солинген со 300, односно 60 растенија, ладно оружје, готовина и скапи часовници. Менаџерот на пицеријата е уапсен по втор пат кога се обидел да побегне во странство и останува во притвор. Ниту едно од имињата на осомничените не е објавено во согласност со германските правила за приватност. Полицијата не соопшти колку пицеријата наплатувала за специјалната нарачка....

Фото: М.Т Сите што синоќа беа во големата сала на Македонската филхармонија, на јубилејниот концерт на Стефче Стојковски и неговиот ансамбл, по повод 25 години ѕвездена кариера и ширење на македонската изворна, народна музика низ светот, почувствуваа городост и љубов за земјата во која се родени и во која живеат. „За Македонија и Македонците“ беше насловен концертот на виртуозот на народни инструменти, со кои беспрекорно ги интерпретира песните, наши македонски, кои се пееле со векови секаде каде што живеат Македонци. Па така и вчеравечер, со мелодиите отсвирени со вештите раце на инструменталистите го слушнавме ехото на Пирин и брановите на Белото Море, жуборот на Вруток, но ја почувствувавме и питомоста на Мала Преспа…А најмногу од се возвишената љубов за Македонија на сите оние наши јунаци на кои татковината им беше и мајка и сестра и жена, семејство што не го создадоа, но затоа го запалија огнот на македонштината и го дочуваа за сегашните генерации. Уште на почетокот на оваа торжествена вечер, пред утрешниот празник, Ден на македонската револуционерна борба, се отворија многу заклучени одаи во нашите срца. Звукот на тапаните, наши македонски, со својот неправилен ритам не воведе во часот по историја и по родољубие, а зборот кој ја красеше сцената цела вечер беше „Макединство“! И кога за миг на екранот се појави ликот на Учителот, на Гоце Делчев војвода, а потоа се се замрачи и одекна само ѕвонливиот, пробивен глас на Ивана Тасиќ Митиќ, еден од најубавите на Балканот, како што ја претстави Стефче Стојковски, сите се нурнавме во тешкото минато на нашиот народ. И ја слушпнавме „Црна се чума зададе“, а кога се запалија светлата, запеа Александар Здравков со својот мек и топол глас, а на мигови силен и свечен. И се редеа патриотските песни: „Собрале ми се набрале“, „И ние сме деца“, која ја пееше Стефче, кој овојпат освен со свирење на тамбура, кавал, гајда…, своите емоции ни ги пренесе и со песна. Потоа се пееше за „Горите македонски“, „А бре бај Постоле“, „Песна за Христо Узунов“, за Јане Сандански згрме „Кога падна на Пирина“, одекнаа и „Ми товарил калеш Дончо“, „Четворица комити“, „Песна за Чакаларов“… Фото: М.Т Фото: М.Т Фото: М.Т Фото: М.Т Фото: М.Т Фото: М.Т Фото: М.Т Фото: М.Т Фото: М.Т Фото: М.Т Фото: М.Т Фото: М.Т Фото: М.Т И публиката пееше, аплаудираше во ритам, а кај многумина во салата, имаше грутка во грлото, заматен поглед поради сеќавањата што навираа на предците наши кои се бореа за слобода, ставајќи го својот живот во залог без размилслување. Истовремено додека одекнуваа песните, а старите фотографии што се сменуваа на големиот екран, сведочеа за македонската голгота, бевме свесни дека колку и да продолжуваат да не оспсоруваат и дома и надвор, народниот гениј ја сочувал нашата генеза преку песните, што творци како Стефче Стојковски, одново и одново ги откриваат и им го продолжуваат животот, пренесувајќи ги од колено на колено. Па како што тој љубовта кон македонскиот фолклор ја наследил до прадедо му Стојко, кој свирел на гајда, па од дедо му и татко му, неговите синови Теодор и Матеј ќе продолжат да ја шират македонската приказна низ целиот свет. Во ансамблот членува и д-р Перо Пењушков од Ваташа, кој свири на тамбура, но исто така не плени со својот кадифен глас, а тука се и Рубин Стојаноски, тамбура и Пеце Петрески тапан. Иако досега низ групата поминале над 80 членови, сега само Стефче е професионален музичар, а сите други се аматери, вљубеници во македонската изворна музика. Синоќа на еден од основачите на ансамблот Вељан Јордановски, му беше доделена Благдоарнициа за поддршката сите изминати години. Во блокот во кој беше прикажана успешната меѓународна кариера на Стефче Стојковски, слушнавме и честитки од љубители на македонската народна музика од целиот свет, а двајца од нив: Џеф Фајн од Америка и Пол Милер од Шпанија, засвиреа и во живо на гајда и кавал на самиот концерт. По овој дел, ансамблот отсвире неколку ора, меѓу кои и Пиринското,а беа испеани од вокалистите и уште неколку убави песни. Стефче им се зблагодари на сите во публиката, која до последното место ја наполни салата на Македонска филхармонија, со зборовите дека тие се неговиот поттик и инспирација да ја продолжи својата мисија. На бис сите застанаа простум кога одекнаа патриотските рефрени „Има ли уште кој да не знае до каде е наша Македонија“, „Народе Македонски, „Земјо македонска“, па дури се слушаа и извици „Македонија, Македонија“…. Македонскиот фолклор, изворната македонска песна, ората, инструментите, приказните, обичаиите, целото наследство е запишано во нашиот генетски код, во идентитетот, и убаво е чувството кога во вакви ретки и скапоцени мигови ќе не огреат со својата светлина....

Фото: Ромалитико Извршниот директор на Институтот за истражување и анализа на политики – Ромалитико, Елвис Шаќири ја доби престижната награда за глобални двигатели против расизмот (GARC) која лично му беше доделена во Вашингтон во Стејт департментот од страна државниот секретар на САД, Ентони Блинкен. Оваа престижна награда на глобално ниво е признание за неговата значајна работа во застапувањето на правата на ромската заедница во нашата земја. Самата награда оддава почит на лидери од граѓанското општество на глобално ниво кои покажале исклучителна храброст, лидерство и посветеност за унапредување на човековите права и борба против системскиот расизам, дискриминација и ксенофобија во нивните заедници. Лидерите се номинираат од амбасадите и конзулатите на САД ширум светот и секоја година се избираат шест лидери со исклучителен придонес во нивните заедници. Елвис Шаќири беше номиниран од страна на амбасадата на САД во нашата држава вреднувајќи ги напорите што ги направи како поединец и како организација за борба против дискриминацијата, промовирање на еднаквоста и обезбедување пристап до основните човекови права за Ромите. – Нашата борба за еднаквост продолжува преку подобрување на пристапот до образование, домување, вработување и дигитална вклученост на ромската заедница – истакнува Елвис Шаќири. – Продолжуваме да градиме пат за гласот на ромската заедница да биде слушнат, почитуван и вклучен во обликувањето на нашата иднина – додаде Шаќири. Во текот на неговиот престој, Елвис Шаќири имаше повеќе работни состаноци со претставници на Стејт департментот и други институции и организации кои работат во полето на заштита на човековите права. На вчерашното доделување на наградата присуствуваше и нашиот амбасадор во Вашингтон, г-дин Зоран Попов. Фото: Ромалитико...

Фото: Маја Јаневска-Илиева Сакам повторно да нагласам дека како директор на Универзитетската Клиника за респираторни заболувања кај децата Козле веднаш формирав стручна комисија на клиниката која го разгледа целиот случај и не најде никаков лекарски стручен пропуст во третманот, следењето и лекувањето на пацентот. Веднаш потоа се состана во два наврати и стручниот колегиум кој се согласи со извештајот на комисијата на клиниката – истакнаа во соопштение директорката д-р Каролина Симоновска и стручниот колегиум на ЈЗУ Универзитетска клиника за респираторни заболувања кај децата, Козле, кои додаваат дека во прилог е доставен детален извештај од клиниката со бројна медицинска документација која сведочи за превземената лекарска грижа, истата е доставена уредно и до министерството за здравство и во лекарската комора. – Уште еднаш би сакала да информирам дека пациентот во нашата клиника е веднаш прифатен, направени се бројни анализи, поставен на терапија според интерните протоколи на клиниката, постојано следен, мониториран и под кислородна подршка која е контролирана и мониторирана а поради невообичаеното рапидно и прогресивно влошување на состојбата на детето, истото беше препратено на КДБ по претходен договор и најава со дежурниот педијатар, со организиран транспорт на ИМП во придружба на лекар и медицинска сестра, во согласност со интерниот протокол за префрлување на болно дете во друга институција за продолжување на лекувањето – вели директорката д-р Каролина Симоновска во соопштението. Стручната комисија како и едногласноста на колегиумот се мој императив дека во нашата клиника е превземено се во третманот на детето. – Истовремено сакам да информирам дека како директор на оваа клиника во тек на само 2.5 месеци превземени се сериозни организациски чекори, план и првична програма за реорганизација на одделот за интензивна нега и терапија, според законските прописи дадени од АКЗУМ. Унапредување на одделот со детален план за доопремување со апаратура за неинвазивна и инвазивна респираторна подршка и веке е договорен тим на лекари специјалисти кои ќе бидат испратени на адекватна обука – додава Симоновска. Клиниката за респираторни заболувања кај децата, Козле поседува интерни клинички протоколи според Медицината базирана на докази кои се спроведуваат децении наназад кај сите наши пациенти....

Фото: МИА Судењето за случајот „Организатори на 27 април“ е презакажано за 14 ноември годинава, откако изутрината обвинетите Спиро Ристовски, Трајко Вељаноски и Миле Јанакиевски, преку адвокатот Еленко Миланов поднесле барање до Основниот кривичен суд на денешното рочиште да одлучи по поднесокот за амнестија без да се изведуваат материјални и вербални докази. Претседателот на Судечкиот совет, судијата Илија Трпков, информираше дека во поднесокот обвинетите навеле дека потребно е Судот да донесе решение за примена на Законот за амнестија, бидејќи веќе има воспоставено таква пракса, односно Кривичниот совет во 2018 година има донесено решение за амнестија во тек на главна расправа, во фаза на доказна постапка, каде не се чекало завршување на доказната постапка. – Во прилог е доставено решение на Кривичен совет, Одделение за организиран криминал и корупција, од 20.12.2018 година со образложение дека решението било донесено во текот на главна расправа, во фаза на доказна постапка и не се чекало завршување на доказна постапка. На Јавното обвинителство ќе му доставам примерок од ова решение, како и примерок од поднесокот… Јас го разгледав поднесокот и вистина е дека донесено е решение за амнестија во текот на доказна постапка, не само за обвинетиот во наведениот случај, туку и за други обвинети, меѓутоа јавниот обвинител нека се произнесе и нека даде мислење, со оглед на тоа дека овој поднесок го примивме во текот на денешниот ден – посочи судијата Трпков. Обвинети во овој предмет се поранешниот претседател на Собранието, Трајко Вељаноски, екс министрите за транспорт и врски и за образование, Миле Јанакиевски и Спиро Ристовски, како и поранешниот директор на УБК, Владимир Атанасовски. Тие се товарат дека сториле кривично дело „терористичко загрозување на уставниот поредок и безбедноста“. Апелацискиот суд во април годинава ја укина првостепената пресуда од јули 2021 година, со која Вељаноски беше осуден на шест и пол години затвор, екс министрите Јанакиески и Ристовски добија казна од 6 години и три месеци затвор, додека поранешниот директор на УБК Атанасовски шест години затвор, и предметот го врати на повторно судење. Процесот го води судијата Илија Трпков, а застапник на обвинението е јавната обвинителка Искра Хаџи Василева....

фото: Маја Јаневска - Илиева Министерот за здравство Арбен Таравари, одговарајќи на новинарско прашање за случајот со починатото 14 месечно бебе во Скопје, изјави дека добро е што Клиниката за педијатрија презема одреден чекор и изрази надеж оти „ќе се разбуди совеста кај менаџментот на болницата во Козле“. – Ние ги резгледавме со екипата со правната екипа во Министерството, сите наши можности. Добро е што Клиниката за педијатрија презема одреден чекори и се надевам ќе се разбуди совеста кај менаџментот на болницата во Козле. Ќе дадеме официјално до Лекарска комора, таму има етичка комисија што треба да одлучува. Наши препораки ќе има, извештајот е тука. Доколку не веруваат на извештајот, нека си направат свој, меѓутоа, дека има одреденни пропусти, лекарски, има, одговори Таравари по изјавите за медиуми денеска пред Клиниката за онкологија. Тој смета дека добро би било сите заедно да дадат одреден сигнал до граѓаните да почнуваат да веруваат во системот. Претходно, министерот рече дека се надева оти двајцата директори ќе преземат некакви мерки. Министерот подвлече дека очекува од нив да има некаква одговорност. Директорот на Универзитетската клиника за детски болести во Скопје, Реџеп Мемеди околу случајот со смртта на 14-месечното бебе, донесе решение за времено отстранување на двајца здравствени работници – доктори специјалисти од здравствената установа, за кои се води дисциплинска постапка, согласно член 192 став 2 од Законот за здравствена заштита, до донесување на конечно решение во дисциплинската постапка....

Фото: Пиксабеј За постарите луѓе да имаат доволно стабилност, рамнотежа и сила за да ја дочекаат стотата година на нога, некои едноставни и лесни вежби се спас. Постарите луѓе вежбаат поретко поради различни причини. Некои од нив имаат хронични заболувања, проблеми со зглобовите или повреди што може да им го отежнат движењето. Покрај реалните здравствени ограничувања, постојат и оние од психолошка природа: страв од повреда, загриженост за паѓање или влошување на здравјето. Исто така постои недостиг од мотивација – чувството на замор, депресија или осаменост може да ја намали волјата да се биде активен. Многу е важно да се поддржат постарите луѓе на кои им е потребна околината за да им помогне да станат поактивни. Исто така важно е да знаат едноставни вежби за кои не им се потребни реквизити или премногу простор. Издвојуваме едноставни вежби што ќе ви помогнат да ги подобрите вашата сила, рамнотежа и виталност! 1. Стоење покрај стол (10 повторувања): Оваа вежба ги зајакнува нозете и ја подобрува рамнотежата. Седнете на столот, станете, па повторно седнете. 2. Бавно кревање на колената (45 секунди): Го зголемува пулсот и ја развива координацијата. Наизменично кревајте ги колената високо со стабилно темпо. 3. Кревање на прсти (25 повторувања): Ги зајакнува листовите и ја подобрува стабилноста. Подигнете ги петиците, а потоа вратете ги на подот. 4. Подигање на прстите (15 повторувања): Ги зајакнува потколениците и придонесува за рамнотежа. Подигнете ги прстите на нозете, а потоа спуштете ги малку. 5. Балансирање на една нога (30 секунди секоја нога): Ја зголемува стабилноста. Застанете на едната нога, потпирајќи се на ѕид доколку е потребно. 6. Склекови на ѕид (10 повторувања): Го зајакнува горниот дел од телото. Потпрете ги дланките на ѕидот, свиткајте ги лактите и доведете ги градите до ѕидот. Со редовно изведување на овие едноставни вежби, не само што ќе ја одржите виталноста туку и ќе ги подобрите рамнотежата и силата за секојдневните активности....

Фото: Пиксабеј Домување Дали се чувствувате како да губите многу време подготвувајќи се секое утро? Неколкупати влегувате во кујната, го заборавате шишето со вода, не знаете каде ви е торбичката со бонбони, се прашувате каде сте ја ставиле ужината. Страдате од едноставен проблем – пренатрупана кујна! Во последните години се појавија толку многу мали нешта што ни го олеснија животот – разни апарати, блендери, миксери – сето тоа наеднаш ни е неопходно за да приготвиме специјално кафе, цедено овошје или посебен појадок. И сето тоа, некако, си најде малку место на работната маса во кујната, но повеќе нема место за ништо друго. Што прават редовно искусните домаќинки? Работната маса во кујната мора да биде доволно расчистена за да имате простор барем за една активност во кујната во секое време. Тоа значи дека треба да има доволно простор, на пример, за штица за сечкање салата или приготвување сендвичи за детска ужина. За да успеете во тоа, обидете се да ги отстраните од шанкот сите кујнски апарати што поретко ги користите. Оставете го големиот миксер во долниот плакар, веднаш избришете ја машината за матење кафе и вратете ја во фиока. Доколку таму е тесно, изберете друга фиока за кујнски прибор. Проверете дали просторот под мијалникот е доволно добро искористен – новите елементи за организација на кујната ви дозволуваат да ги удвоите полиците со додавање уште една под мијалникот. Најважно од сѐ – откажете се од оние работи што повеќе не ги користите или ги користите исклучително ретко. Ако сте престанале да пасирате компири за пире рачно или да пржите вкусни лепчиња, приборот за приготвување на овие специјалитети дајте им го на оние домаќинки што имаат поголеми кујни од вас....

Фото: Приватна архива Скопскиот дувачки квинтет во рамките на својата мини-турнеја во Австрија и Словенија, вчера имаше успешен настап во Виена, во прекрасниот амбиент на катедралата Св. Ана. Квинтетот се претстави со дел од својата богата програма, при што покрај делата на светски класици, како и „Свита Македонија“ од Италијанецот Александро Агостини, пред пребирливата австриска публика презентираа и дела на македонски автори: „Лабин и Дојрана“ од Трајко Прокопиев, а крајот на концертот беше резервиран за „Тешкото“ на Глигор Смокварски. Скопскиот дувачки квинтет, во состав: Марија Јакимовска (флејта), Васил Атанасов (обоа), Ристо Ѓоревски (кларинет), Орце Ицковски (фагот) и Александар Гошев (хорна), по успешниот настап во Виена, вечерва ќе настапи во Мурска Собота, Словенија. Овие концерти се организирани со поддршка од Министерството за култура на Македонија, како и од македонската амбасада во Виена и македонскиот почесен конзулат во Словенија....

Фото: Пиксабеј Новиот микрореактор „евинчи“ може да ги напојува идните центри за податоци, па дури и да сe користи на Месечината. Нуклеарната енергија сѐ повеќе се препознава по нејзиниот потенцијал да го револуционизира снабдувањето со енергија во центрите за податоци, што е неопходност бидејќи вештачката интелигенција продолжува да ја поттикнува побарувачката. Компаниите како „Оракл“ и „Мајкрософт“ почнаа да ја истражуваат нуклеарната енергија (како и поранешниот претседател на „Мајкрософт“, Бил Гејтс), при што „Мајкрософт“ потпиша договор за купување струја од озлогласениот реактор на островот Три Милји. Нуклеарните микрореактори исто така треба да обезбедуваат чиста, безбедна и сигурна енергија за да се задоволат зголемените барања на центрите за податоци и другите индустрии. Сега се појавија детали за микрореакторот „евинчи“ на „Вестингхаус“, откако компанијата откри дека го доставила својот прелиминарен извештај за безбедносен дизајн до Националниот центар за иновации на реактори на Министерството за енергија и со тоа е првиот развивач на реактор што ја достигна оваа пресвртница. – Ова е важен чекор кон овозможување на развивачот на микрореактори да изврши тест во нашиот објект – рече Бред Томер од компанијата. Националната истражувачка лабораторија за нуклеарна енергија е посветена да работи со приватни компании како што е „Вестингхаус“ за да изврши тестирање и да го забрза развојот на напредни нуклеарни технологии што ќе обезбедат решенија за чиста енергија за САД. Клучната иницијатива е посветена на брзо следење на развојот и распоредувањето напредни нуклеарни технологии како микрореакторот „евинчи“. Неговата мисија вклучува воспоставување четири нови експериментални капацитети и два големи реакторски кревета за тестирање до 2028 година, со планови да се завршат два напредни технолошки експеримента до 2030 година. Микрореакторот за кој „Вестингхаус“ вели дека „има многу малку подвижни делови, кои во суштина работат како батерија“ може да се користи за да обезбеди сигурна електрична енергија и греење за оддалечените заедници, универзитети, рударски операции, индустриски центри, центри за податоци и одбранбени капацитети – и, како што велат од компанијата, дури и на површината на Месечината и пошироко....

Фото: ЕПА Референдумот за членство во ЕУ и претседателските избори во Молдавија одржани во неделата и претстојните парламентарни избори Грузија в сабота го вклучија алармот во Унијата, поради нејзината немоќ да се справи со засилената пропаганда, ширењето лажни вести и обидите за мешање од страна на Москва, која вложува значителни средства во битката за влијание во некогашните советски републики. ЕУ со години беше уверена дека нејзината либерална и демократска агенда ќе ги оддалечи Кишињев и Тбилиси од орбитата на Кремљ и ќе ги привлече кон Западот, но резултатите од гласањата во Молдавија и анкетите за претстојните избори во Грузија ги разбиваат таквите оптимистички визии на Брисел. Молдавците со тесно мнозинство од само 50,4 отсто го поддржаа членството на нивната земја во ЕУ, а прогнозите за Грузија се дека ќе победи популистичката конзервативна партија Грузиски сон (Коцеби), која се очекува да продолжи со својата нелиберална политика и да ја оддалечи државата од членството во ЕУ. Како што оценува бриселскиот портал „Политико“, очигледно е дека Кремљ и покрај големите трошоци во Украина, се уште е подготвен да вложува „големи пари“ во кампањи за купување гласови и ширење дезинформации со цел повторно да го зацврсти своето влијание на поранешните советски територии. Москва ги остварува своите цели со пропагандниот наратив дека земјите кои водат про-ЕУ или про-НАТО политика си „играат со оган“ и ако сакаат да избегнат конфликт треба да се определат за „неутралност“. Актуелната прозападно ориентирана молдавска претседателка Маја Санду обвини дека пред гласањата во неделата, земјата се соочила со „невидениот напад од страна на Русија врз нејзините слобода и демократија“. Анкетите укажуваа дека околу 60 отсто од Молдавците ќе гласаат за приклучување на земјата кон блокот, но референдумските резултати покажаа целосна поделеност на општеството по оваа прашање, а на моменти при пребројувањето на гласањето дури изгледаше дека мнозинството граѓани ќе се изјаснат против членство во ЕУ. Ваквиот исход на референдумот, според претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен, е резултат на „руските валкани трикови“, потенцирајќи дека Брисел ќе продолжи со напорите за приклучување на Молдавија во ЕУ. – Иако соочена со хибридните тактики на Русија, Молдавија покажа дека е независна и силна и дека сака европска иднина – порача Фон дер Лајен. Шефот на набљудувачката мисија на Националниот демократски институт (НДИ) и поранешен фински министер за надворешни работи Пека Хависто оцени дека биле вложени „големи напори“ за поткопување на демократскиот процес во Молдавија. – Најголемата закана за интегритетот на овие изјаснувања беше раширената и усогласена кампања на злонамерно странско влијание од страна на Русија, која соработува со молдавски актери за манипулации со информациите, купување гласови и други незаконски финансирања на политички активности – оцени Хависто. Според раководителот на набљудувачката мисија на Меѓународниот републикански институт (ИРИ), американскиот конгресмен Питер Роскам, во ваков амбиент дури и постигнувањето на најмало мнозинство претставува значајно достигнување. – Молдавците покажаа отпорност пред невиденото странско мешање – заклучи Роскам. Властите во Кишињев тврдат дека во пресрет на референдумот и гласањето, на сметки на молдавски граѓани биле префрлени „огромни суми руски пари“, обвинувајќи ги Москва и нејзините поддржувачи во земјата дека на тој начин ги поттикнуваат луѓето да се изјаснат против членството во ЕУ на референдумот и да гласаат за прорускитe противкандидати на претседателката Санду на претседателските избори. Фото: ЕПА Според раководителот на молдавскиот тинк-тенк „ВачДог.МД Комјунити“, Валериу Паша, Русија за околу 150 милиони евра успеала да „корумпира до 20 проценти од гласовите“ – Да не беше ова масовно гласање со поткуп, резултатот ќе изгледаше сосема поинаку. Значи, во овие многу сурови услови, фактот што се уште имаме мнозинство гласови „за“ е многу добар резултат – додаде Паша. Поранешниот шеф на молдавската дипломатија Нику Попеску во изјава за „Политико“ оцени дека референдумот бил распишан со цел да се разреши прашањето околу членството на земјата во ЕУ во пресрет на парламентарните избори предвидени за следната година, на кои се очекува прозападниот блок предводен од Санду да се соочи со неколкуте проруски опозициски партии. Според него, се чини дека ваквиот шаховски гамбит не успеал, бидејќи наместо да се демонстрира единство, во Молдавија се создала „опасна нова линија на поделба“, која ќе го убеди Кремљ дека се исплати да се обиде да се влијае на резултатите од гласањата. Аналитичарката на Кризната група, Марта Муцник смета дека резултатите од референдумот и првиот круг од претседателските избори во Молдавија укажуваат на предизвиците со кои се соочува Брисел во процесот на проширувањето на ЕУ со постсоветските држави. – Со оглед на тоа што Молдавија се подготвува за парламентарни избори во 2025 година, овие поделби веројатно ќе го обликуваат политичкиот дискурс во земјата во следните месеци – смета Муцник. Вториот предизвик за проширувањето на ЕУ кон исток ќе биде веќе в сабота на парламентарните избори во Грузија, на кои според предизборните анкети владејачката партија Коцеби се очекува да освои над една третина од гласовите, оставајќите ги далеку зад себе поделените опозициски коалиции. Коцеби има амбиции да освои доволно гласови за да обезбеди мнозинство во грузискиот Парламент, што не би било неостварливо со „помош од страна“. Изборите се одржуваат во услови на обвинувања на опозицијата и невладиниот сектор дека Грузија станала „заробена држава од страна на Русија“, за што како доказ се посочува усвојувањето на законите за невладините организации финансирани од странство, медиумите и за правата на ЛГБТК+ заедницата изработени по примерот на слични руски законски акти. Според Ивана Страднер од Фондацијата за одбрана на демократиите од Вашингтон, дојдено е време креаторите на политиките на Западот да станат свесни за фактот дека „руската војна не е ограничена само на Украина“, туку дека Москва се обидува да преземе контрола врз земји од демократскиот свет во кои што смета дека може да изврши влијание. Молдавската претседателка Санду, пак, нагласува дека од ваквите случувања треба да бидат загрижени сите, а не само земјите кандидати за ЕУ или само помалите држави. – Точно е дека можете полесно да го оштетите демократскиот процес во мала земја, но штом овие практики бидат тестираат во помалите земји, тие ќе можат да се применуваат и во други држави – оценува Санду....

Фото: Горан Анастасовски Археолошките истражувања покажуваат дека градот бил населен уште во античкиот период. Во Кратово и неговата околина истражувачите пронајдоа повеќе монети од пајонскиот крал Адалјон, кој владеел во периодот 315-285 година пред нашата ера Занимливости Кратово е еден од најстарите градови во Македонија, а можеби и на Балканскиот Полуостров. Археолошките истражувања покажуваат дека градот бил населен уште во античкиот период. Во Кратово и неговата околина истражувачите пронајдоа повеќе монети од пајонскиот крал Адалјон, кој владеел во периодот 315-285 година пред нашата ера. Археолошките истражувања укажуваат дека како градски центар се развива во текот на Римската Империја. Административно ѝ припаѓал на римската провинција Дарданија, кога бил значаен рударски град. Според истражувањата, најстарото посведочено име на градот е Кратишкара, а во раниот среден век се сретнува името Коритон. По поделбата на Римската Империја, Кратово станало составен дел од Источната Римска Империја, односно Византија, а градот и понатаму бил значаен рударски центар. Во овој период градот тргувал со бакар, сребро и злато. По слабеењето на Византија, Кратово било освоено од средновековната српска држава, а градот и понатаму бил значаен рударски центар, кога биле ковани средновековни српски монети. Во тој период градот се оформил како културен и духовен центар, во неговата близина се развил манастирот „Лесново“, чиј ктитор бил моќниот феудалец Јован Оливер, кој бил господар на Кратово. По распадот на средновековната српска држава, Кратово се нашло под власта на браќата Дејанови. Од тој период датираат и кулите градени од убав делкан камен. Се верува дека кулите имале исклучиво одбранбена улога, бидејќи во нив живееле закупците на локалните рудници со своите семејства и чуварите, а во нив биле сместени и монетите што биле заработувани од рудата. Исто така биле користени и подземни тунели што ги поврзувале кулите. Во османлискиот период Кратово и понатаму било значаен рударски град. Во 16 век градот и неговата околина биле султански хас, односно биле под директно владеење на султанот. Во 17 век во градот се ковале сребрени монети, а Кратово било посетено и од османлискиот султан Мурат. Според Евлија Челебија, во Кратово имало околу 800 куќи, 300 дуќани, теќиња, амами, чешми и др. Кон крајот на 17 век започнува опаѓање на градот, кое траело до 1805 година. Во почетокот на 19 век градот го губи своето значење како рударски центар. Денес градот се одликува со симпатична архитектура, чаршијата, кулите и мостовите на Кратовска Река, која го дели градот на два дела. Меѓу убавините на Кратово е и старата црква „Св. Јован Опсечен“, која била обновена во 1836 година од страна на Андреј Дамјанов. Д.Ст....

Режисерката Ева Натена добитничка на гран при на „Киненова“ Во домот на културата „Билјана Беличанец“ на последната фестивалска вечер, во преполната сала, во присуство на голем број филмски работници, уметници, актери, режисери, претставници на политичкиот и културниот живот на земјава и претставници на дипломатскиот кор, беа доделени наградите на деветтото издание на МФФ „Киненова“. Гран при доби филмот „Жена убиец“ на грчката режисерка Ева Натена, која на оригинален начин го доловува родовото прашање, адаптирајќи за големото платно ремек-дело на светската литература со одлична режија. Наградата за режија за филмот „Хотел Пула“ – Оваа награда ја чувствувам како мост меѓу нашите земји, бидејќи уметноста може да го направи она што многу политичари не можат. Затоа ја посветувам наградата на нашиот мост и се надевам дека тој ќе нѐ направи поблиски во иднина – рече Натена, заблагодарувајќи се за наградата. Наградата за најдобра режија ја доби хрватскиот режисер Андреј Коровљев за филмот „Хотел Пула“, за извонредната употреба на филмскиот јазик, за деликатниот начин на кој ги прикажа тешките настани и ликови од војната во поранешна Југославија, сугерирајќи дека љубовта може да постои дури и на места каде никогаш не би ја очекувале. Наградата за најдобро сценарио ја доби Навид Михандуст за филмот „Кафе“. – Лесно е да се биде храбар во слободна земја. Но, што ако сте творец во земја каде што нема слобода на говор. Креаторот не само што раскажал одлична приказна туку додека го снимал филмот морал да донесе храбри одлуки за неговите ликови, но и за самиот себе, на крајот завршувајќи во затвор – се наведува во одлуката на жирито. За најдобар краток филм е награден „48 часа“ на иранската режисерка Азадех Мусави, за брилијантно режиран филм што на површината е политички, но длабоко во себе ги прикажува суптилностите и нијансите на семејните односи и родителството, но многу вешто успева и да ги премине културните граници. Одлуката на жирито ја соопшти претседателот на жирито Јани Бојаџи, кој рече дека исклучително лесно и брзо го завршиле жирирањето поради едноставна причина – работел со две умни жени. – Кога човек работи со поумни од него, тогаш нештата секогаш се лесни и едноставни – рече Бојаџи, заблагодарувајќи им се на Асемина Проедру и Дорина Оарга за одличната соработка. Присутните ги поздрави директорот на фестивалот Небојша Јовановиќ, кој ова издание го нарече најдобро досега. Во филмовите на Рајко Грлиќ може да се види граѓанството Фестивалот се затвори со проекција на филмот „На сѐ ќе му дојде крај“ на режисерот Рајко Грлиќ, а по проекцијата пред присутните се претставија продуцентката Елена Станишева и актерот Јанко Поповиќ Волариќ. Филмот е копродукција меѓу Хрватска, Македонија, Србија, Црна Гора, Босна и Херцеговина, Турција, Бугарија. Интересно е што Анте Томиќ и Рајко Грлиќ направиле една современа драма политички трилер според романот на Мирослав Крлежа „На работ на умот“. Тој бил всушност претекст за филмот „На се ќе му дојде крај“. Ликовите се доста добро дефинирани и интересни. – Многу ми е драго што постои Рајко, на чии филмови може да го видиш граѓанството. И кога ме повика на аудиција, меѓу две сцени седнавме на кафе и разговаравме со Живо Аночиќ, а Рајко тајно нѐ прислушувал што зборуваме и ни рече: Е, ова го сакам! Така, двајцата ги добивме улогите. Улогата е прекрасна, Рајко ми дозволи да внесам некои мои ситници, убаво е со него да се соработува, ги сака актерите, убаво ги води и им дава слобода – раскажа Поповиќ Волариќ. Рајко Грлиќ е роден во 1947 година во Загреб. Тој е еден од најзначајните режисери во поранешна Југославија. По нејзиниот распад, живее на релацијата Хрвaтска-Америка. Во новиот милениум продолжи да снима провокативни филмови, а меѓу позначајните што се закитиле со фестивалски награди се: „Караула“ (2006), „Нека остане меѓу нас“ (2010) и „Устав на Република Хрватска“ (2016). В.Д....

Додека земјите на БРИКС продолжуваат да го прошируваат своето влијание и да истражуваат нови економски модели, нивните златни резерви и воведувањето нова валута би можеле да имаат далекосежни импликации за глобалниот финансиски систем. Податоците на Светскиот совет за злато покажуваат дека 21,4 отсто од вкупните резерви од злато во светот за периодот по вториот квартал од годинава потекнуваат од земјите од БРИКС „Златната стратегија“ на БРИКС и ефектите врз глобалниот финансиски систем Над 20 отсто од светските резерви на злато се во земјите од блокот БРИКС, при што ова значително количество резерви ги нагласува растечката економска моќ и влијание на овие економии во развој. Податоците на Светскиот совет за злато што ги објавуваат светските медиуми покажуваат дека 21,4 отсто од вкупните резерви од злато во светот за периодот по вториот квартал од годинава потекнуваат од земјите од БРИКС, со исклучок на Иран и Етиопија, кои не ги пријавија своите податоци. Според Светскиот совет за злато, најголеми резерви злато меѓу членките на БРИКС има во Русија, која поседува 2,34 илјади тони од овој метал, односно 8,1 отсто од сите светски резерви, и во Кина, која има 2,26 илјади тони или 7,8 отсто од светските резерви (Русија и Кина заедно сочинуваат 74 отсто од вкупните златни резерви што ги чуваат земјите на БРИКС). Другите земји на организацијата имаат помалку од три отсто од светските резерви од злато. Така, резервите на Индија во вториот квартал од годинава достигнаа 840,76 тони (удел во БРИКС – 13,5 отсто), резервите на Саудиска Арабија – 323 тони (5,2 отсто), на Бразил – 129,7 тони (2,1 отсто), на Египет – 126,57 тони (2,03 отсто), на Јужноафриканска Република – 125,44 тони (2,02 отсто) и на ОАЕ – 74,5 тони (1,2 отсто). Златото може да ја забрза дедоларизацијата Додека земјите на БРИКС продолжуваат да го прошируваат своето влијание и да истражуваат нови економски модели, нивните златни резерви и воведувањето нова валута би можеле да имаат далекосежни импликации за глобалниот финансиски систем. Инвеститорите и креаторите на политики треба внимателно да ги следат овие случувања за да го разберат нивното потенцијално влијание врз пазарите и економиите низ светот. Златните резерви ја зацврстуваат позицијата на земјите од БРИКС како главни економски играчи на глобалната сцена, според економската моќ. Тие им носат финансиска стабилност, бидејќи златото обезбедува стабилно средство што може да помогне за ублажување на економските ризици и за заштита од инфлација. Треба да се истакне и геополитичкото влијание. Се смета дека новата валута на БРИКС, поддржана од злато, може да ја оспори доминацијата на американскиот долар и да ја промени глобалната рамнотежа на моќта. Самитот на БРИКС во Казан, Русија, се очекува да даде дополнителни детали за новата валута на организацијата и нејзиниот потенцијален датум на лансирање. Воведувањето на валута на БРИКС би можело да го забрза трендот на дедоларизација, бидејќи повеќе земји се обидуваат да ја намалат својата зависност од американскиот долар. Новата валута може да има импликации и врз цената на златото, бидејќи зголемената побарувачка од централните банки и инвеститорите може да ја зголеми нејзината вредност. Земјите од БРИКС веќе зазедоа определба да го користат златото како основа во меѓународната размена, улога што претходно ја имаа доларот и еврото. Тоа значи дека луѓето низ светот сè повеќе ќе користат банкарски сметки, обврзници, заеми и криптовалути деноминирани во злато, исто како што го користат истиот сет на алатки денес, но деноминирани во долари. А таквата состојба ќе се одрази врз употребата на американската валута, објавува „Форбс“. Златните резерви ги зголемуваат и можностите за инвестирање. Зголемената побарувачка за злато, поттикната од фактори како што се купувањето на централните банки и економската несигурност, претставува потенцијални можности за инвестирање. Е.Р. Вчера на берзите, унца злато се продаваше за 2.732,25 долари, а унца сребро за 32,02 долари Цената на златото е на највисоко историско ниво Цената на златото е на ново историско највисоко ниво. Експертите тврдат дека тоа е последица на две работи: Тензиите на Блискиот Исток и реалната неизвесност околу резултатите од претстоечките американски избори. И цената на среброто е највисока во последните 12 години. Според податоците на берзата, унца злато вчера во 10.45 часот се продаваше за 2.732,25 долари, а унца сребро за 32,02 долари. Според експертите, златото се смета за сигурна инвестиција во време на економски и политички превирања, а намалувањето на каматните стапки дополнително ја зголемува неговата привлечност. Главниот пазарен аналитичар на трговската компанија КЦМ, Тим Вотер, смета дека цената на златото до крајот на годината би можела да достигне 2.800 долари за унца. Е.Р. САД имаат најголеми резерви Во исто време, САД имаат најголеми резерви на злато – 8,1 илјади тони, или речиси една третина од сите светски резерви. Следуваат Германија – 3,35 илјади тони (11,6 отсто), Италија – 2,45 илјади тони (8,5 отсто) и Франција – 2,44 илјади тони (8,4 отсто), а Русија е на петтото место. Е.Р. Фото: Пиксабеј...

Фото: Маја Јаневска-Илиева / Илустрација Вредноста на Синдикалната минимална кошница за месец октомври 2024 година изнесува 61.249,00 денари, информираат од Сојузот на синдикати на Македонија. Со изнајмен стан од 60 м2 за октомври кошницата изнесува 76.624,00 денари. Споредено со вредноста на синдикалната минимална кошница за септември 2024 година која изнесуваше 61.306,00 денари е намалена за 57,00 денари. -Значајно е да се нагласи дека мерката на Владата за ограничување на висината на маржите даде дел од посакуваниот резултат, но, поради алчноста за профит кај трговците што Државата мора да го заузда, тие, кога разбраа за намерата на Владата за оваа мерка ги зголемија цените на сите производи, а ова го потврдуваме и со растот на вредноста на делот за храна и пијалоци во Синдикалната минимална кошница за повеќе од 717 денари за минатиот месец септември, а во истата во делот ка храна и пијалоци во месец октомври 2024 година која изнесува 22.069,00 денари споредено со месец септември 2024 година (23.034,00 денари) е намелана за 965,00 денари – велат од ССМ. Според нив, ова потврдува дека цените треба уште да се намалуваат, а нивното зголемување нема никаква поврзаност со економската логика, ниту пак со здравиот разум, туку, како што велат, има поврзаност само со алчноста која е се поизразена во Македонија. Од ССМ сметаат дека при креирањето на мерките Владата треба да го вклучи синдикатот за тие да бидат подобри, имајќи предвид дека во последната мерка 47 категории на производи од 70, беа превземени од Синдикалната минимална кошница која ја подготвува ССМ, а за кои го имаат движењето на цените во секој месец од почетокот на годината. Од ССМ сметаат дека се потребни поголеми контроли и доколку е потребно и казни за несовесните трговци кои се богатат на грбот на работниците и граѓаните....

Фото: Пиксабеј Германија ќе преземе повеќе од 30 мерки за отстранување на бирократските пречки во однос на издавањето дозволи за масовно да увезе квалификувана работна сила од Индија, но и од други земји. Министерство за надворешни работи до крајот на годинава ќе го дигитализира издавањето визи за Индија, а нешто подоцна и за другите земји. Со ова сакаат да го забрзаат вработувањето странци во Германија Недостигот од работна сила ја принудува Германија и натаму да ги отстранува бирократско-административните пречки Германија планира да го реши недостигот од квалификувана работна сила со масовно ангажирање работници од Индија, објави неодамна во Берлин германскиот министер за труд Хубертус Хејл. За таа цел државата ќе преземе повеќе од 30 мерки за отстранување законски и подзаконски пречки во однос на издавањето дозволи, како што истакна германскиот министер. Тој предупреди дека Германија се соочува со голем недостиг од работна сила, што ги кочи растот и напредокот на земјата. Министерот стравува дека ситуацијата ќе се влоши со стареењето на општеството и без имиграција. – Во Индија ситуацијата е токму спротивна. Во ова светло, Германија ја гледа Индија како особено важен партнер – истакна Хејл, објаснувајќи дека тамошниот пазар на трудот тешко ги апсорбира дури и високообразованите луѓе. Според Хејл, милион луѓе се приклучуваат на пазарот на трудот во Индија секој месец, па индиските власти ја поттикнуваат миграцијата. Како што најави, германското министерство за надворешни работи до крајот на годинава ќе го дигитализира издавањето визи за Индија, а нешто подоцна и за другите земји. Со ова сакаат да го забрзаат вработувањето странци во Германија. Германските власти планираат и поширока промоција на германскиот јазик, а наедно и подобра помош за Индијците што веќе се во Германија, за да најдат работа. Како што најави Хејл, Германија ќе ја претстави својата индиска стратегија за вработување при претстојна посета на германски претставници на Индија, пренесуваат медиумите. Недостигот од квалификувани работници сериозно го загрозува економскиот раст на Германија Недостигот од квалификувани работници, како што велат официјални лица, бизнисмени и економисти од Германија, ги загрозува германските иновации и економскиот раст. Познато е дека има недостиг од персонал, делумно поради промената на демографијата во стареењето на општеството, па Германија долго време гледа во странство, барајќи начини за да го зачува напредокот на својата економија. Германија се надева дека мерките ќе ѝ овозможат да ги пополни празнините во здравствената индустрија, на пример во домовите за стари лица и болниците, како и во ИТ и во градежниот сектор. Пред сè, ИТ-секторот бара повеќе квалификувана работна сила, предупредувајќи дека едноставно не може да пополни позиции. Иако Индија е петта по големина економија во светот, индискиот пазар на трудот едноставно не може да држи чекор со огромниот број потенцијални работници. Ситуацијата ја поттикна Индија, најнаселената земја на планетата, да се заложи за поголема миграција на работна сила. – Затоа Германија ја гледа Индија како особено важен партнер кога станува збор за миграцијата на квалификувана работна сила – се наведува во стратегискиот документ на Берлин за ова прашање. Е.Р. Берлин планира да организира саеми за вработување во Индија, како и да нуди часови по германски јазик за оние што имаат намера да се преселат. Федералната канцеларија за труд исто така рече дека ќе биде поактивна во советувањето на индиските студенти што се во Германија. Оваа стратегија се усогласува со пристапот наречен фокус на Индија на Министерството за надворешни работи Како германските власти подготвуваат терен за мобилизација и за регрутирање на работна сила од Индија Предвидено е неделава германскиот министер за труд Хејл да им се придружи на канцеларот Шолц и други високи владини претставници во Индија. Се очекува таму да разговараат за традиционалните работни места, за време на посетата на пекарница специјализирана за германски леб, како и при посета на училиште, каде што ќе имаат можност да дискутираат и со учениците за можната иднина во европската држава. Германија е позната по својата комплицирана и нефлексибилна бирократија, што често ги попречува странците, како што наведува „Дојче веле“, но кабинетот на германскиот канцелар Олаф Шолц веќе усвои пакет од 30 мерки – предложени главно од министерствата за труд и надворешни работи – дизајнирани да ја поттикнат имиграцијата од Индија, во обид да привлечат квалификувани работници за да ги пополнат празнините на германскиот пазар на трудот. Со цел да се насочи миграцијата на квалификувани работници од Индија, владата во Берлин соопшти дека ќе воведе и нова дигитална виза до крајот на годинава. Покрај тоа, Берлин планира да организира саеми за вработување во Индија, како и да нуди часови по германски јазик за оние што имаат намера да се преселат. Федералната канцеларија за труд исто така рече дека ќе биде поактивна во советувањето на индиските студенти што се во Германија. Оваа стратегија се усогласува со пристапот на кабинетот, како и со таканаречениот фокус на Индија на Министерството за надворешни работи. – Приливот на квалификувани индиски работници веќе е успешна приказна за нашата земја – рече министерот за труд Хејл, истакнувајќи дека чекорите наведени во владината стратегија за квалификувана работна сила ќе ја постават основата за понатамошен успех. Според статистичките податоци на федералното министерство за труд, околу 137.000 Индијци биле вработени на позиции за квалификувана работна сила во февруари годинава, што е приближно 23.000 повеќе од претходната година. Во 2015 година бројот на Индијци на такви работни места беше околу 23.000. Сегашната статистика исто така покажува дека невработеноста кај Индијците што живеат во Германија е само 3,7 отсто, далеку под вкупната стапка на невработеност од 7,1 отсто. Е.Р....

Во очекување на повик од Хаг, соборците го храбрат Ахмети: Команданте, твојата заповед, наш живот - транспарент поставен деновиве во Зајас / Фото: „Нова Македонија“ Според објава во медиумите, засега никаде не е наведено во какво својство (сведок, обвинет итн.) е повикан Шукри Буја пред Специјалниот суд во Хаг. Но, според Буја, тој во Хаг отпатувал против своја волја. За потсетување, Шукри Буја беше испрашуван во Хаг во 2019 година, а за приштинските медиуми тогаш тој самиот изјави дека бил повикан како осомничен Специјалниот суд во Хаг повика еден од поранешните воени лидери на ОВК, Шукри Буја Еден од поранешните лидери на т.н. ОВК на подрачјето на Неродимље и поранешен градоначалник на Липљан, Шукри Буја, е повикан да се јави пред Специјалниот суд во Хаг. Според објава во медиумите, засега никаде не е наведено во какво својство (сведок, обвинет итн.) е повикан Шукри Буја пред Специјалниот суд во Хаг. Но, според Буја, тој во Хаг отпатувал против своја волја. За потсетување, Шукри Буја беше испрашуван во Хаг во 2019 година, а за приштинските медиуми тогаш тој самиот изјави дека бил повикан како осомничен. Во Хаг е во тек судењето на поранешните лидери на т.н. ОВК: Хашим Тачи, Кадриј Весели, Јакуп Красниќи и Реџеп Сељими, кои се обвинети за воени злосторства и злосторства против човештвото. Тие се обвинети дека во текот на 1998 и 1999 година, додека биле лидери на ОВК, наредиле или извршиле голем број злосторства, убиства и киднапирања врз припадници на армијата и полицијата на тогашна СР Југославија, Срби и други неалбанци, како и Албанци што не прифатиле да бидат помагачи или членови на ОВК. Хаг размислува за повторно разгледување на „македонските хашки случаи“ За издвојување е дека Специјалниот суд во процедурата на докажување планира да повикува и лица на рочиштата да дадат изјави, па дури и во различни својства (да бидат обвинети), а мандатот на судот да не се ограничи на сторени кривични дела на територијата на Косово. Доколку во текот на процедурата се пронајдат докази за кривични дела што не застаруваат (воени злосторства и злосторства против човештвото), извршени и на териториите надвор од административните граници на Косово (на пример, во Македонија), тогаш истите тие ќе бидат процесирани на начин како што ќе предложи Специјалниот суд. Според извори од Хаг, во Специјалниот суд поради испреплетеност на многу лица и настани чиј заеднички именител е ОВК и извршени „воени злосторства и злосторства против човештвото“, во скоро истиот период и малку потоа (2001 година) и на територија многу блиска до Косово, се размислува за давање иницијатива за формирање уште едно тело (суд), со ингеренции слични на судечкиот суд за воени злосторства за Косово, или пак по трансформациите во македонското правосудство повторно да се извадат предметите на „македонските хашки случаи“ и истите тие да се процесираат во домашното правосудство, бидејќи тие не застаруваат, а се ставени ад акта со политичко-партиски договор и спротивно на меѓународното право. Н.М. Специјалниот суд во Хаг / Фото: Пиксабеј Кој е Шукри Буја, командант Сокољ Шукри Буја е поранешен командант на ОВК за зоната Неродимље и поранешен градоначалник на Липљан. Тој бил командант одговорен за над сто наредби за воени напади во споменатата оперативна зона на ОВК. Во „белата книга“ на тероризмот и организираниот криминал, објавена од Владата на Србија, има опширен запис за Буја – командантот од Неродимље. Во тој документ се содржани опис и документи на сите операции раководени од него. Како што се наведува во тој документ, Буја (кој е познат и по прекарите Сокољ и Газетар) е роден на 27 август 1966 година во селото Бујанце, општина Липљан. Бил управител на логорот во селото Ланиште кај Урошевац, а потоа функцијата командант на штабот на ОВК во селото Језерце (општина Урошевац) ја извршувал до септември 1999 година. Во текот на 2000 година организирал и командувал со милитантни активности во општините Урошевац, Качаник и Витина. За време на војната, од 1998 година до крајот на војната, штабот на ОВК за зоната Неродимље се наоѓал во селото Малопољци, општина Штимље. Буја бил водач на три т.н. бригади – 161, 162 и 163, во кои Буја бил од почетокот, во фазата на формирање. Потоа, 161. бригада оперирала во областа Штимље, Неродимље, Урошевац и Језерац; односно на подрачјето на општината Качаник дејствувала 162. бригада, а за подрачјето на Штрпце се формираш 163. бригада. Но, последнава не профункционирала до крајот на војната. Сепак, токму оваа оперативна зона на ОВК граничи со Република Македонија и таа беше искористена за исклучително активна логистичка поддршка во подоцнежниот воен судир на паравоените формации на ОВК (ОНА) на територијата на Македонија (качанички коридор). Додека Буја беше командант, во неговата оперативна зона биле регистрирани напади врз полицијата, киднапирања на Срби, Албанци и Роми. Во „белата книга“ на Владата на Србија има документи со сведоштва дека „киднапираните лица најмногу завршувале во затворот во Ликошан во 1998 година, а потоа биле транспортирани во Албанија, во Језерац и Буково“. Понатаму во врска со командант Сокољ постојат сведоштва дека „припадниците на ОВК по наредба на Буја поставувале чести заседи на патиштата во таа област, запирале возила и доколку не се почитувале нивните наредби, тие отворале оган врз возилата“. Во тие напади, пишува во „белата книга“ на сведоштва, имало и жртви Албанци. Н.М....

Фото: Маја Јаневска - Илиева Навивачите на фудбалскиот клуб Вардар, незадоволни од резултатите, организацијата и целосната катастрофална ситуација во која се наоѓа клубот, одлучија да се спротивстават, обединувајќи се во голем ,,НАРОДЕН ФРОНТ-ЗА ВАРДАР”. Во писмото упатено до јавноста, тие потсетуваат дека по финансискиот крах, клубот за време на изминатите две сезони беше целосно управуван од страна на здружението на навивачите, „односно народот кој апсолутно даде поддршка на оваа приказна“. Додаваат и дека благодарение на нивната напорна работа, но и на помошта од страна на неколкуте општини, како и на многуте компании кои ја видоа искрената намера и се приклучија кон оваа борба, клубот успеа да опстои и по две сезони минати во Втората лига, да се врати во елитата. -По завршувањето на минатата сезона, беше постигнат договор помеѓу Здружението ,,35 години Вардарци“, односно ВД раководството на клубот составено од искрени вардарци и навивачи на овој клуб и новата сопственичка структура, на чело со Атилла Бижен Жалили. Верувавме дека ваквиот расплет ќе донесе подобра иднина за клубот, финансиска стабилност и дека ќе се воспостави вистински правец по кој ќе се движи клубот, секако незанемарувајќи ги основните постулати на борбата ,,за клубот на народот“ за која деноноќно, волонтерски се бореа искрените вардарови навивачи. Меѓутоа, неколку месеци подоцна, не само ние, туку и целата македонска јавност сведочи за катастрофалната ситуација, во која од ден на ден се повеќе тоне и клубот и приказната која со многу труд и љубов ја создаваа навивачите и народот. Причината за катастрофалниот тек на сезоната ја гледаме во лошата кадровска политика, односно во неформалното раководството на клубот, на чело со Миленко Неделковски, кој заедно со својот тим, докажаа дека се во целост неспособни за да водат клуб каков што е големиот Вардар. Поучени од искуството и минатото во кое во неколку наврати сме биле обвинети за виновници, кои не дозволиле влез на нови сопственички структури, овојпат одлучивме да дадеме време и можност, како што од нас побара и самиот инвеститор, иако уште на самиот почеток го потенциравме нашиот сомнеж во капацитет на предложеното раководство. Но, за жал, веќе е и повеќе од јасно дека е потребна промена ВЕДНАШ. Оваа агонија мора да заврши час поскоро, а за тоа да се случи, потребна е масовна мобилизација на сите Вардарови навивачи, симпатизери, на целокупната јавност која ја повикуваме да се приклучи кон оваа борба и да застане повторно во одбрана на клубот – се наведува во писмото. Притоа се укажува дека во среда, на 23.10.2024, на Арената Тодор Проески во Скопје, ќе се одигра 1/8 финалето од Купот на Македонија, помеѓу екипите на Вардар и ГФК Тиквеш од Кавадарци и на овој натпревар, од западната трибина јасно и гласно ќе биде искажан ставот на навивачите. -Затоа упатуваме апел до сите, да дојдат и да бидат дел од НАРОДНИОТ ФРОНТ! Народен фронт за Вардар! Бараме одговорност, бараме професионализам! Бараме инвеститорот да го разреши постоечкото раководство и да постави вистински професионалци кои Вардар ги заслужува. Натпреварот ќе биде одигран во 14:00ч а најважно од се е, сите заедно да бидеме обединети на западната трибина. Без разлика дали сте Комити, Вардарци, навивачи или симпатизери, сите заедно рамо до рамо. Западната трибина повторно застанува во одбрана на нашата светост. Тука се брани Вардар, тука се брани приказната за ,,клубот на народот”, тука се брани црвено-црното! Се гледаме на Запад! За Вардар и Македонија! – се вели во писмото од навивачката група на Вардар....

Фото: Пиксабеј Шеесетгодишен жител од Струга е пријавен за исчезнат во реонот на селото Брчево, информира Планинската спасителна служба (ПСС) при Црвен крст Охрид. Според информацијата, нивна три члена екипа и водич на куче за пребарување од здружението „Куче спасител“ од Охрид, во координација со Струшката полиција, од утрово се на терен во обид да се лоцира исчезнатото лице. – Во текот на вчерашниот ден, доцна попладне во 18 часот и 38 минути оперативниот центар на Планинската спасителна служба беше алармиран од МВР секторот за потраги по исчезнати лица, дека во реонот на село Брчево, исчезнат е жител на Струга (60 годишна возраст), со потекло од селото, кој претходниот ден се упатил да собира шумски плодови и до 16 часот и 30 минути (според соседите од селото) не се вратил во својата викенд куќа – соопшти Планинската спасителна служба. – Регионалниот ЦУК Охрид, информира дека од Полициска станица Струга известиле дека има пријава на исчезнато лице од Струга, имено лицето К.М. од својот дом на 20.10.2024 год се упатил во с.Брчево (Општина Струга) на берење печурки, но до овој момент не е вратен ниту можеле да воспостават контакт со истиот. Во полициската станица Струга како исчезнат го пријавил неговиот брат Љ.М. – стои во соопштението на ЦУК....

...

По повод Месецот на книгата (15.10-15.11. 2024), „Едука мак“ распишува конкурс за краток расказ за деца на темата „Нова година“. Конкурсот трае од 18 октомври до 5 ноември 2024 година. ПРОПОЗИЦИИ: • Право на учество имаат сите автори што пишуваат за деца, постари од 18 години; • Се испраќа краток расказ, по можност со морална поука во Word (Times New Roman, големина на букви 12) во должина до една страница (околу 50 реда) на мејл-адресата: [email protected], со назнака „конкурс за кус расказ“; • Заедно со ракописот се доставуваат име и презиме, број на телефон и личен мејл со кратка биографија на авторот; • Жири-комисијата ќе додели една награда. Авторот на наградениот расказ ќе добие пакет книги и плакета, која ќе му биде доделена на посебен начин, како и соодветен хонорар. Наградениот расказ ќе биде објавен во декемврискиот број на списанието за деца „Супер Смешка“. Подетални информации заинтересираните можат да добијат на тел. 072-30-40-38. Конкурсот е отворен до 5 ноември 2024....

Минатата недела во градската библиотека „Браќа Миладиновци“ во Скопје почна со работа втората работилница за креативно пишување на ГБСК. И годинава писателот Александар Русјаков преку интерактивен пристап ги води средношколците и студентите низ основите на пишувањето различни жанрови и видови – Среќни сме што во групата има доста млади што веќе беа дел од првата работилница. Тоа значи дека ги препознале нашите напори да ја доближиме библиотеката до нив и во неа да најдат свое место за креација. Среќни сме и што запознавме нови имиња, за кои веруваме дека допрва ќе се слуша на нашата книжевна сцена – велат од библиотеката. Резултатот на првата работилница е изданието „Антологија на иднината“, на кое сите учесници се особено горди....

Во големата сала на центарот за култура „Марко Цепенков“ во Прилеп во петокот се одржа премиера на театарската претстава „Маѓепсан круг“, во изведба на драмската секција „Слободно театарче“ на средното општинско училиште „Ѓорче Петров“. Со оваа претстава, чија тема се принудните бракови, локалните медиуми во соработка со средношколците го одбележаа 18 октомври како Европски ден за борба против трговијата со луѓе. Претставата е дел од грантот доделен од проектот „Зајакнување на акцијата против трговијата со луѓе во Северна Америка“ на Европската Унија и Советот на Европа, што придонесува кон напорите на Владата за борба против трговијата со луѓе и помага во заштитата на основните права на жртвите на трговија со деца. Театарската претстава е составена од четири одвоени приказни за деца тргувани за принудни бракови и ја идентификува сиромаштијата како основна причина на ова грозоморно злосторство. – Во Македонија има случаи кога малолетните девојчиња обично се принудени да се мажат од нивните родители или потесно семејство, кои за возврат добиваат паричен надоместок. Нашиот театарска претстава има цел да ја издигне јавната свест за овој криминален социјален феномен – рече Елизабета Филипоска. Ф.Д....

Етика за млади Има еден другар што никогаш не го изневерува оној што се потпира врз него. Си стои тивко настрана, молчи додека не го прашуваат, секогаш е доверлив и нуди најдобри решенија. Тој пријател од соништата е – книгата. Книгата е измислена да биде сокровишница на знаењата. Таа е орудие за меѓусебно информирање, ја задоволува заинтересираноста за сознанијата на другите и поврзува генерации оддалечени стотици години. Многу добрини се сместени во книгите, но и најважните нешта за нашето постоење, историја, географија, природните науки, литература, уметност…. Едноставно луѓето ги отвораат книгите и го учат потребното, несебично споделувајќи ги најголемите човечки духовни блага. Со книгите сите сме заеднички сопственици на сите човекови достигнувања. Притоа, книгите се најсилно средство не само на човекувањето туку и на човештината. Книгите нудат сознанија, искуства, доживелици, пораки, убави зборови и прекрасни чувства. Сето тоа тие срдечно им го даваат на читателите, кои по средбата со нив и самите ќе ги научат сите тие работи. Исто така книгите учат и што е зло и како може и треба тоа да се избегнува. Тие се алатка за одбрана на доброто. Тие се најсилното средство за споделување на добрините и на најважните морални сознанија и поуки. Книгите се незаменливо средство за обука и учење, вистински учител по етика за сите луѓе на светот, особено за најмладите. Автор: проф. д-р Кирил Темков Етичка мисла Книгите се подобри пријатели од луѓето. Само даваат, а не бараат ништо за возврат. Фрајхер фон Минхаузен, германски писател...

Македонки што пишуваат и се борат за женските права во 19 и 20 век (4) Перцепцијата за жената во Македонија во 19 век како затворена, традиционална и неписмена домаќинка на македонското семејство полека исчезнува со откривањето и презентирањето материјали што покажуваат значителни активности на жените на повеќе полиња: образование, револуционерна борба, литература. Во тој контекст, израснувањето на жената како индивидуа во традиционално патријархалната средина било исклучителен подвиг. Токму за овие теми се зборува во книгата „Жени во македонската книжевност од 19 век“ од д-р Славчо Ковилоски, а е во издание на Институтот за македонска литература и неодамна беше објавена. Книгата, за првпат во македонската книжевна наука, на едно место нуди биографии на досега непознати или малку познати македонски жени со кои започнале развојот на македонското женско творештво (женско писмо) и појавата и развојот на феминистичкото движење и на првите македонски женски револуционерни и просветни друштва. Така, свое место тука ќе најдат повеќе статии, првата полемика водена од македонска жена, првиот расказ, епистоларија, како и првата пиеса и песна пронајдени во ракопис во приватен архив. На таков начин се надминува сликата за немост на македонските жени и ним им се овозможува како авторки да го заземат своето место во македонските книжевни канони. Ќе ги презентираме биографиите и творештвата на повеќе македонски жени од втората половина на 19 век и почетокот на 20 век, кои активно се вклучиле во јавниот живот, а досега биле малку познати или сосема непознати: Славка Динкова, Митра Миладинова, Јанка Каневчева, Царевна Миладинова-Алексиева, Евтимица Јанчева, Анастасија Милошова, Евгенија Јанчулева, Марија Зрнева, Султана Чикмакова, Олга Маџарова, монахињата Параскева, Параскева Димкова и Дафа Цепенкова, сестра на Марко Цепенков. Авторот д-р Славчо Ковилоски работи како научен истражувач во Институтот за македонска литература, автор е на повеќе монографии за македонската културна историја од 19 век, добитник е на државната награда за наука „Гоце Делчев“ и повеќе од една деценија работи на истражувања поврзани со појавата и развојот на македонското женско прашање Една од најистакнатите македонски жени од 19 и почетокот на 20 век, без сомнение, е Евгенија Јанчулева. Непозната за современата македонска јавност, своевремено Јанчулева била гласот на сите македонски жени. Евгенија Јанчулева, со моминско презиме Ракиџиева, била родена во Прилеп во 1875 година, додека, пак, датумот на нејзината смрт за нас е непознат. Образованието го стекнала во родниот град и во Солунската женска гимназија, која ја завршила во учебната 1886/1887 година. Веднаш потоа станала учителка во родниот град, а малку подоцна и директорка на женското училиште. Во меѓувреме, најверојатно во 1892 година, Евгенија Ракиџиева се омажила за познатиот прилепски доктор и учител Јордан Јанчулев, по што го зела неговото презиме, станувајќи Јанчулева. Јордан Јанчулев (1867-1925), познат интелектуалец од тоа време, се школувал во Прилеп и во Солун, по што учителствувал во Банско, Тетово и во родниот град. Потпомогнат од Прилепската црковно-училишна општина заминал во странство на доусовршување на неговите медицински познавања, најпрво во Франција, а потоа како доктор работел на повеќе места во Македонија и во Бугарија. Јанчулева се вклучила и во македонското револуционерно движење како курирка, примајќи ги и криејќи ги македонските револуционери на престој во својот дом. Токму затоа, од членовите на Прилепската црковно-училишна општина, Јанчулева е опишана како мошне „енергична жена“. Поради активностите што таа ги имала и во домот, но и надвор од него, и кои успешно ги завршувала, за граѓаните станала пример, модел на жена што со „подвиг“ успешно ги решавала проблемите од секојдневјето. И во друга пригода таа била претставена како модел, па така, откако нејзиниот сопруг Јордан Јанчулев заминал во Цариград на доусовршување, според анонимниот дописник на весникот „Новини“ од Солун од 1898 година, „таа се грижела со труд и со своите средства да му олесни на својот сопруг да ги заврши науките. Тоа е редок пример за пофалба. Извршеното од г-ѓа Јанчулева е цел подвиг достоен за поддршка“. Нејзиното име се сретнува повеќепати во тогашниот печат. Најчесто таа е поврзана со активизмот за подобрување на состојбата и правата на жените преку одржаните јавни настапи (говори). Евидентиравме три такви говори во периодот од 1892 до 1894 година, но не се сомневаме дека одржала повеќе, кои останале неевидентирани. Тие говори јасно упатуваат на нејзината педагошка активност, како и дејност за еманципација на македонските жени. Написите од весниците укажуваат дека: „Г-ца Ракиџиева зборуваше за воспитувањето на женскиот пол“, дека: „г-ѓа Е.Ј. Јанчулева, управничка на женските училишта, зборуваше многу убедливо за еманципацијата на жената (подвлечено во оригиналот – б.м.)“, дека: „нејзиниот говор и говорите на другите направија многу силен впечаток кај публиката“ и дека: „г-ѓа Евг. Јанчулева, управничка на женското училиште, кажа неколку збора за важноста и ползата од ракотворбите, како предмет во училиштето (подвлечено во оригиналот – б.м.)“. Архивските извори ни ја покажуваат и активноста на Јанчулева околу развојот на просветата и финансиските средства што таа ги земала како просветен деец. На пример, во еден документ во ракопис од 1897 година, Јанчулева пишува со јасен и концизен јазик, напишан во прво лице еднина (јас-форма). Во овој запис Јанчулева барала еднакви права на учителките со учителите и обезбедување на сите нагледни средства што мажите ги имале, но не и жените. Го потенцираме овој податок (машко-женската паралела), бидејќи во други отчети не пронајдовме ваква компарација, така што засега овој извештај останува единствениот во кој се начнува оваа тема. Од изнесеното можеме да заклучиме дека активизмот на Јанчулева за подобрување на состојбата и правата на жените придонел во нејзиниот роден град да се зголеми бројот на девојчиња што се стекнале со соодветно образование, а по нејзина иницијатива било отворено неделно училиште во кое учеле повозрасните неписмени жени. Самата таа учествувала во македонското револуционерно движење, рамноправно со своите машки колеги, давајќи пример за тоа како треба да се однесуваат жените во време што барало беспоговорни жртви. Во нејзините говори мошне убедливо зборувала за „еманципацијата на жената“ и барала еднакви услови за работа на жените и на мажите. Нема никој друг што имал повеќе јавни настапи во тоа време во кои се барала рамноправност на жените, нема друга таква македонска жена што толку силно продрела во јавниот живот јасно искажувајќи ги своите ставови и на јавни настапи и во пишана форма. Со нејзините активности, своевремено станала поттик за понатамошно културно и општествено издигнување на македонската жена и пример како треба да се бранат идеалите. Славчо Ковилоски продолжува...

На Светското првенство за хипхоп и стрит денс што се одржа во Скопје Македонија продолжува да блеска во светот на танцот, а Мила Србиноска од клубот „Брејк а лег“ е најновиот бисер на нашата танцова сцена. На Светското првенство во хипхоп и стрит денс, кое се одржа неодамна во СЦ „Борис Трајковски“ во Скопје, Мила ја освои титулата светски шампион во јуниорска категорија, во жестока конкуренција од 174 натпреварувачи! Настапот на Србиновска беше полн со енергија, креативност и техничка прецизност, оставајќи го без здив жирито, но и публиката. Оваа победа е доказ за нејзината упорност и работа и ќе претставува инспирација за сите млади танчари во нашата земја. Македонската репрезентација е меѓу најмногубројните на шампионатот, а свои учесници на првенството имаат клубовите „Брејк а лег“, „Аква“, „Еурека“, „Битрикс“, „Ит да бит“ и „Уан веј“. Многубројна публика го следеше официјалното отворање на ИДО Светското првенство во хипхоп и стрит денс (IDO World Hip-Hop Championship & Street Dance Show 2024), а коментарите беа дека тоа е спектакл што не се опишува. Во рамките на Парадата на нации, на танцовиот подиум продефилираа над 1.700 натпреварувачи, создавајќи спектакуларно шоу на движење, ритам и креативност. Танцувачи од сите возрасти и стилови се собраа заедно на сцената, носејќи дух на единство и страст за танцот. Отворањето беше збогатено и со настапот на академското културно-уметничко друштво „Мирче Ацев“, кое изведе незаборавен перформанс на народни игри и ора од Македонија....

Основачите на Македонската револуционерна организација (МРО) / Фото: „Нова Македонија“ Честит и вечен 23 Октомври – Денот на македонската револуционерна борба Утре се навршуваат 131 година од денот кога во Солун биле поставени темелите на Македонската револуционерна организација (МРО). Овој ден го одбележуваме како државен празник – Ден на македонската револуционерна борба. Тој ден во македонската национална историја е ставен на највисок пиедестал, бидејќи е еден од битните монументални столбови на вековната борба и стремеж на македонскиот народ за формирање своја независна држава. Внатрешната организација -, име што ја одразува нејзината македонска автохтона суштина Револуционерната организација е основана на 23 октомври (според стариот, јулијански календар), односно на 4 ноември 1893 година во Солун, од страна на Христо Татарчев, Дамјан Груев, Петар Поп Арсов, Иван Хаџи Николов, Христо Батанџиев и Андон Димитров. Организацијата е основана под името Македонска револуционерна организација, но во подоцнежниот период доаѓа до промена на нејзините статутарни акти и, следствено, до промена на нејзиното име. Таа може да се сретне како ТМОРО, ВМОРО и ВМРО, меѓутоа во историјата останува заменета како Внатрешната организација, именување што ја одразува нејзината македонска автохтона суштина. – Дејците и основачите на Македонската револуционерна организација, чие име и дела ги славиме денес и кои во моментот најверојатно не биле свесни какво големо дело направиле со основањето на организацијата, не ја доживеале слободата, не ја доживеале славата, но тие не ја ни барале славата. Ја барале и се бореле само за слободата. Нивните наследници ги продолжиле и идејата и борбата, и покрај многуте притисоци, пропаганди и убедувања од секого дека не се тоа што се, опстојале како што и опстојуваме до ден-денес. А денес, денес во 21 век, повторно се појави таков што тврди дека не сме тоа што сме. А не можеме да бидеме ни тоа што не сме. Но борбата на оваа генерација е повторно да докажува дека сме тоа што сме, Македонци, ништо помалку, ништо повеќе. Од дедо и прадедо… Но гледајќи ги состојбите во соседството и кај нас, веројатно за некое време и покрај нашата свест што сме и кои сме, повторно ќе има такви што ќе тврдат дека ние сме нивни, дека сме или не сме нешто што сме, но ние ќе ја продолжиме својата борба. Борбата ќе ја продолжиме ние, историчарите, македонистите, бранителите, уставобранителите, патриотите, професорите, работниците, пензионерите, студентите, обичните луѓе на Македонија – секогаш со крената глава, достоинствено. Затоа што борбата продолжува, а идејата е вечна! За многу години нека е споменот на Македонската револуционерна организација – беа зборовите на д-р Игор Јуруков во една неодамнешна пригода за „Нова Македонија“. Сѐ уште се негира македонската револуционерна борба од крајот на 19 век, како и нејзината идеолошка суштина Денес, кога македонската држава и нација сѐ уште се под (ирационална, недемократска и бесправна основа) атака на бугарскиот хегемонизам и шовинизам, 23 Октомври има уште посуштинско значење за македонизмот. Бугарската политичко-општествена елита постојано се обидува да ги убеди Македонците дека имаат бугарски корени (?!), не признавајќи ги македонскиот народ, јазик и историја, а честопати можевме да слушнеме дека и револуционерната борба не била македонска, дека ВМРО била бугарска револуционерна организација, која имала цел да ја присоедини Македонија кон бугарската држава, што е далеку од историската вистина. Мора да потсетиме дека со овие изјави, всушност, се негира македонската револуционерна борба од крајот на 19 век, како и нејзината идеолошка суштина, всушност со ова негирање се негираат самостојноста на Македонија и особеностите на македонската нација. Но зошто се прославува 23 Октомври како ден на македонската револуционерна борба? Одговорот е едноставен. Македонската револуционерна организација (МРО) беше главната движечка сила на целото македонско револуционерно движење и беше создадена во Солун, кој веќе бил оформен како политички, културен и економски центар на Македонија под османлиско ропство. Во Солун се наоѓала и младата македонска интелигенција, особено онаа што била револуционерно расположена и се групирала околу Солунската гимназија… Странски сведоштва и документи за организираната македонска револуционерна борба · Вил С. Монро, кој ја посетил Македонија во османлискиот период, пишува дека македонското револуционерно движење честопати било претставувано како продукт на бугарските амбиции, а бугарската влада честопати била обвинувана за нејзино директно вмешување. Но Монро заклучува дека рацете на бугарската влада секогаш биле принудувани од Македонците, која зависела од јавното мислење, печатот и директната пропаганда на водачите. Монро исто така вели дека МРО немала за цел присоединување на Македонија кон Бугарија. Според К. Алемендингер, целта на револуционерната организација била целосна независност на Македонија. · Водобозов, кој ја посетил Македонија по Илинденското востание и имал средби со македонските водачи, вели дека македонските револуционери се плашеле од насилното присоединување на Македонија кон некоја од балканските држави или нејзина поделба. Затоа на своето знаме напишале „Македонија за Македонците“ и мечтаеле за сопствена власт преку автономија. Рускиот автор исто така вели дека до Младотурската револуција, „македонските автономисти (Внатрешната организација) мечтаеле за создавање посебно македонско царство, независно од Турција“. Хари де Винд, кој е современик на овие историски случувања, вели дека била јавна тајна дворската поддршка за генералот Иван Цончев. Затоа Де Винд заклучува дека ставовите на Цончев, всушност, биле ставови на бугарската влада, односно бугарска автономија за Македонија и формална анексија на Македонија од страна на Бугарија. Де Винд, анализирајќи ги состојбите во македонското револуционерно движење, вели дека Јане Сандански бил водач што се декларирал како „легален претставник на Македонците“, а неговата цел била создавање „независна држава“, која би влегла во балканската федерација. · Хенри Ноел Брејлсфорд, кој ја посетува османлиска Македонија и е сведок на македонските револуционерни борби, вели дека водачите на македонското револуционерно движење „не биле Бугари, туку Македонци, кои никогаш не ја предавале својата независност под кој било надворешен притисок“. Според него, меѓу водачите на македонското движење дури има и едно силно течение, кое е склоно да биде критично, а на моменти дури и непријателски настроено кон Бугарија. Брејлсфорд исто така вели дека Македонците својот поглед го држеле кон Егејско Море и немале силна желба својата судбина да ја поврзуваат со онаа на бугарското кнежевство. Според истиот автор, програмата на МРО никогаш не предвидувала присоединување на Македонија кон Бугарија, а нејзините водачи истакнувале дека нивната цел е создавање една „слободна неутрална држава“ под врховната власт на султанот и еднакви права за сите, без разлика на племенската припадност. Брејлсфорд исто така забележува дека при пеењето на бунтовничките песни, зборот Македонија постојано се повторувал и е доказ дека тие веќе имаат своја „татковина“. · Христо Константинов, кој се занимава со оваа проблематика, анализирајќи ги основите на револуционерната организација, вели дека нејзините основачи ја поставиле девизата: „Македонци, сплотете се во името на Македонија како Македонци!“ · Фредерик Мур ги разграничува врховистите и внатрешните водачи. Според него, генералот Иван Цончев силно ја пропагирал идејата за анексија на Македонија од страна на Бугарија. Наспроти него биле внатрешните дејци што сметале дека Македонија како држава, со својата географска положба, би можела да послужи како јадро за конфедерација на Балканот. Мур исто така вели дека паролата на Македонците е „Македонија за Македонците!“ 23 Октомври 1893… 2 Август 1944… 8 Септември 1991 година… Фактите недвосмислено сведочат за една ноторна вистина, дека историските извори, документи, современиците и учесниците во настаните јасно укажуваат дека Македонската револуционерна организација (МРО), како главна иницијалност на организиран, системски двигател на револуционерното движење, се стремела кон независна македонска држава. Но не смееме да заборавиме дека создавањето на македонската држава е еден историски процес, континуиран процес што започна на 23 октомври, со основањето на МРО, а продолжи со исклучителното значење на Првото заседание на АСНОМ и подоцна со референдумот за независност во 1991 година… Н.М....

Кога ќе се здружат родителите и учениците Во училишниот двор на ОУ „Кире Гаврилоски“ во Прилеп деновиве се одржа есенски панаѓур за здрава храна, на кој учествуваа ученици од прво до деветто одделение. Настанот беше организиран со цел да се издигне свеста кај учениците за значењето на здравата исхрана и придобивките од консумирањето природни и хранливи намирници. Сите одделенија беа активно вклучени во организирањето и претставувањето на различни штандови. – Учениците заедно со своите родители приготвија разновидни видови здрава храна, со овошје, зеленчук, житни продукти, јаткасти плодови и домашни производи. Тие можеа да се вкусат и природни џемови и печива од интегрално брашно – велат од училиштето. Ка.М....

Во пресрет на 25-та конференција на наставници по англиски јазик и книжевност ЕЛТАМ На 25 и 26 октомври ќе се одржи 13-та меѓународна конференција на Асоцијацијата на наставници по англиски јазик и книжевност во Македонија ЕЛТАМ МК, на која ќе се одбележи 25-годишниот јубилеј од нејзиното постоење. Целта на асоцијацијата е да ја поттикне љубовта кон изучувањето на англискиот јазик кај учениците и да овозможи унапредување на наставата по англиски јазик. Годинашнава конференција, на која се одбележува сребрен јубилеј, ќе опфати над 30 предавачи и 150 слушатели од нашата земја и од странство, кои ќе споделат свои искуства, идеи и иновации во полето на образованието. – Конференциите како оваа се од суштинско значење за развојот на наставниците, бидејќи нудат уникатна можност за учење и за размена на знаења. Процесот на едукација постојано се менува и е од клучно значење наставниците да бидат во тек со најновите истражувања и достигнувања во образованието, како на глобално така и на локално ниво. Во текот на конференцијата учесниците ќе можат да се запознаат со различни техники и методи на работа, што ќе им помогне да создадат квалитетна настава и да се усогласат со светските трендови – велат организаторите. Во рамките на конференцијата ќе биде одржана и промоција на публикацијата „Историја на англискиот јазик во Република Македонија“. Ова издание, создадено од група професори од Филолошкиот факултет и наставници по англиски јазик, е еден вид документирање на почетоците на изучувањето на англискиот јазик во нашата земја и претставува важен ресурс, кој изобилува со приказни за напорите вложени од генерации професори за унапредување на наставата по англискиот јазик во нашата земја. Публикацијата вклучува автентични фотографии, материјали и интервјуа, што дополнително ги зголемува нејзината вредност и значење. – Работилниците и предавањата што ќе се одржат во рамките на конференцијата често наоѓаат широка примена во нашите училишта, помагајќи им на наставниците да ги применат новите концепти во својата работа. Овие иницијативи не само што го подобруваат квалитетот на наставата туку и инспирираат наставниците да бидат поиновативни и посветени во својата професија. Тие не само што помагаат во развојот на наставниците туку и ја зајакнуваат свеста за важноста на англискиот јазик во нашето општество. Со нетрпение очекуваме да ги видиме резултатите од овој значаен настан и како ќе влијае на образованието во нашата земја – посочуваат наставниците по англиски јазик....

Фото: Маја Јаневска-Илиева ШАХ – ЕВРОПСКИ КЛУПСКИ КУП Гамбит АСЕЕ сигурен во првото коло Вториот македонски претставник на Европскиот клупски куп (ЕКК) во шах во Врњачка Бања (Србија), екипата на Гамбит АСЕЕ, која пред почетокот на турнирот е рангирана на 26-то место (просечен рејтинг 2.377 поени), беше сигурна во првото коло, совладувајќи ја со убедливи 5-1 втората екипа на Паул Керес од Холандија (2.080, рангирана на 68-то место). По цел поен освоија ВМ Петар Аранаудов (рејтинг 2.407) против ФМ Џон Корнелис (2.212), ФМ Андреј Велјаноски (2.308) против Адриан Шеншуфер (2.022), ИМ Никола Николовски (2.388) против Елмер ван Венендал (2.032) и ЖФМ Ивана Манова (2.060), која на петтата табла со црни фигури го надигра Лео ван Хувелинген (1.958). Половина поен впишаа ФМ Антон Златков (2.323) на втората табла против ФМ Марин Оте (2.194) и ФМ Љубиша Андоновски (2.256) на шестата против Жерон Боларт (1.885). Во ова коло одмораше челната табла на клубот и македонската репрезентација, ВМ Евгени Романов. Во второто коло вчера противник на Гамбит АСЕЕ беше силната турска екипа Туркиш ерлајлнс (2.682, рангирана петта), за која играат ВМ од светска класа, како што се Русинот Дмитри Андрејкин (2.729), Иранецот Пархам Магсодло (2.719), Индиецот Нихал Сарин (2.668)… Г.И. ЕКК ЗА ШАХИСТКИ Триумф на МШК Центар во првиот меч Единствениот македонски претставник на Европскиот клупски куп (ЕКК) во Србија во женска конкуренција, МШК Центар (просечен рејтинг 2.353, рангиран шести пред почетокот на ЕКК) во првото коло го совлада израелскиот Ришон Ле Зион (2.061, рангиран на 15-то место) со 3,5-0,5. Победи за скопскиот клуб остварија ИМ Ставроула Цолакидоу (2.439) против ЖИМ Михал Лахав (2.193), ЖВМ Белослава Крастева (2.274) против ЖФМ Софија Ташкинова (2.066) и ЖИМ Викторија Погорелскиј (2.176) против Ади Федеровски (2.019), а ремизира на третата табла, со црни фигури, ЖВМ Викторија Радева (2.282) со ЖФМ Надежда Рептун (1.965). На ЕКК настапуваат вкупно 18 екипи, а во второто коло вчера МШК Центар играше со силната унгарска екипа Гаруда Ајка (2.459, рангирана втора). На опен-турнирот се игра на шест табли, а на ЕКК за шахистки на четири. Во првото коло на опен-турнирот имаше 10 победи со по максимални 6-0, а кај шахистките три резултати со по 4-0. Г.И. ФУДБАЛ – САД, ПЛЕЈОФ Интер и ФК Лос Анџелес на Николов обезбедија предност на домашен терен Интер Мајами и ФК Лос Анџелес, каде што тренер на голманите е некогашниот македонски репрезентативец Ока Николов, влегуваат во плејофот на американската фудбалска МЛС-лига како првопласирани по регуларниот дел од сезоната, во Источната и во Западната конференција. Интер, за кој настапуваат некогашните фудбалери на Барселона, Лионел Меси, Луис Суарез, Жорди Алба и Серхио Бускетс, постави рекорд на МЛС-лигата со 74 бода и во плејофот ќе ја има предноста на домашен терен (во првото се игра до две победи, а потоа до финалето се игра по еден натпревар). И ФК Лос Анџелес, чии членови се, на пример, некогашните француски репрезентативци, голманот Иго Лорис и центарфорот Оливие Жиру, обезбеди предност на домашен терен, до финалето, каде што на свој терен ќе игра тимот со подобар пласман во регуларниот дел од сезоната. Денеска се играат двата квалификациски меча чии победници ќе играат во првото коло со Интер (Монтреал или Атланта) и со ФК Лос Анџелес (Ванкувер или Портланд). Првото коло почнува од петок, а другите двојки се Орландо сити – Шарлот, Синсинати – ФК Њујорк, Колумбус кру – Њујорк Ред Бул, Сиетл саундерс – Хјустон Динамо, Реал Солт Лејк – Минестоа јунајтед и Лос Анџелес галакси – Колорадо рапидс. Н.М....

На 21. издание на меѓународниот детски фестивал „Везени мост“, кој неодамна се одржа во Тузла, Босна и Херцеговина, македонскиот писател за деца Киро Донев ја доби наградата „Мала вила“. Наградата ја доделува друштвото на пријатели на книгата „Малиот принц“. Писателот Донев ја доби наградата за босанскиот превод на неговата книга „Збркана сказна“. Оваа награда секоја година се доделува во рамките на фестивалот за „извонредност во книжевноста за деца“, и тоа на еден домашен (босански) автор за нова книга за деца на босански јазик и на странски автор преведен на босански јазик. Покрај Донев, годинава наградата ја доби и босанскиот писател Исмет Бекриќ за книгата „Секој има своја бајка“. Двете книги се во издание на Институтот за детска книжевност на БиХ. Поговорите за босанското издание на „Збркана сказна“ ги напишаа Ана Витанова-Рингачева и Сузана Мицева. Наградите се доделуваат во рамките на фестивалот, кој годинава се одржа од 16 до 19 октомври. Книгата „Збркана сказна“ на македонски јазик ја објави „Македоника литера“. Романот за деца потоа излезе на српски јазик, во едицијата на „Змаеви детски игри“ во Нови Сад, како и на турски јазик во Истанбул, Турција. Романот е преведен и објавен и во Бугарија и во Украина. Леле каков „читател“! На една глувчешка свадба градскиот глушец-гост, се фалел дека во градот никогаш не држел пост. – наутро јадам – тој рекол – по девет мачки во боја, на ручек – четири слона и барем десет ноја. Навечер – лесно спијам, изедувам по еден кит, редовно јадам и пијам и постојано сум сит! Зинале гостите в чудо: – Зарем е можно? Лажеш! Сето тоа од каде го наоѓаш можеш ли да ни кажеш? – О, веднаш! – гостинот рекол, засукал мустаќ сив – Резерви имам со тони, ќе имам дури сум жив! Живеам во библиотеката меѓу книжишта ред и си грицкам од она што е – најслатко на свет! Киро Донев (Од книгата „Било и се скрило“)...

Фото: Маја Јаневска-Илиева По одлуката на Уставниот суд дека балансерот бил неуставен, сега уставниот принцип „уставна норма за правична застапеност“ е на чист терен. Од таа точка треба да се донесат новите закони и тоа исто така да биде и точка од која државата ќе се оддалечи од патеката по која сѐ повеќе правно-политички заглибуваше: сегрегирана, бинационална држава… НОВИТЕ РЕШЕНИЈА ПО БАЛАНСЕРОТ ДА СЕ ДОНЕСАТ БЕЗ БРЗАЊЕ И СО ДЛАБИНСКИ КОНСУЛТАЦИИ И АНАЛИЗИ Фамозниот балансер со кој требаше да се обезбеди правична застапеност на малцинствата на централно и на локално ниво откако стана инструмент за масовни државни партиски вработувања на сега опозициската ДУИ, со силна поддршка од СДСМ, првин падна во очите на јавноста. Потоа падна и пред Уставниот суд и тој сега е историја. Архивиран во делот на лоши и неуставни законски решенија. Можеби звучи нелогично, но на Македонија ѝ се случува Владата да предлага, а Собранието да усвојува неуставни закони. Затоа октомвриската одлука на Уставниот суд на Република Македонија е од темелно значење и таа има значење на пилот-одлука, што значи дека доколку во иднина се донесе сличен закон како балансерот, тој автоматски ќе стане неважечки уште пред да влезе во собраниска процедура. Дали Вреди, која во јавноста се прокламира за иден предлагач на нов закон за правична застапеност, води сметка за овој правен и уставен принцип? Веројатно – да, бидејќи веќе јавно се декларираа дека „ќе бидат предлагачи на закони што нема да бидат предмет на Уставниот суд“. Рака на срце, малку е неизвесно во врска со нацрт-законот за правична застапеност, затоа што досега се чини никој, па ниту премиерот Христијан Мицкоски, не го видел, прочитал и проанализирал предлогот на Вреди. Затоа, подобро е сега да се направат пошироки консултации, да се консултира Уставот, внатрестипулираниот Охридски договор, добрите практики… и да се продолжи понатаму. Не треба да се брза, оти народот бил мудар кога се изјаснил за брзањето. Да не се измислува „топла вода“ во законите: Правичната застапеност е уставен принцип! Правичната застапеност е уставен принцип, македонска правна норма, и таа е маркерот, но и црвените линии, каде што може и мора да се движи општеството. Видовме дека балансерот сериозно го исфрли од баланс тој уставен принцип и стана средство за дискриминација. Оцена дадена од стручни лица за корпусот прашање за човековите права, како и од уставните судии. Притоа се додава дека не се почитувал принципот на конкурентност и квалитет, туку предност им се давала на партиски вработувања. Дали ја научивме лекцијата или ќе ги повторуваме грешките што скапо ги плаќаме? Укинувањето на балансерот создаде извесни проблеми, барем во некои министерства. Според наши извори, постои одреден застој со нови вработувања, но речиси е целосно запрен и процесот на воведување нови систематизации во министерствата, а нашите извори велат дека проблемот е предизвикан со укинатиот балансер. Меѓутоа, се работи под полна пареа што поскоро да се нормализира состојбата, која не се смета за критична. Целиот процес на преодниот период не се очекува да трае повеќе од два-три месеци. А, што потоа? Нема потреба од политичко -партиски притисоци, нема да се добие на квалитет Во споменатиот интерегнум период, според нашите соговорници, можеби Вреди ќе го притиска ВМРО-ДПМНЕ (како и „златната акција“ во коалицијата, Знам) за да се донесе што поскоро новиот закон за правична застапеност. Но, каде води сето тоа? Арбен Таравари, како еден од коалициските лидери, пак, смета дека е потребна брзина. Премиерот Мицкоски, пак, веќе рече дека тој првин ќе оди на експертска анализа пред Венецијанската комисија. Затоа ќе треба да се најде внатрешно решение што ќе биде во корист на општиот интерес. Тоа решение треба да го одрази Уставот, кој вели: „Член 8 (1) Темелните вредности на уставниот поредок на Република Македонија се: – основните слободи и права на човекот и граѓаните признати во меѓународното право и утврдени со Уставот; – рамноправна застапеност на лица кои припаѓаат на сите заедници во јавните органи на сите нивоа и во други области од јавниот живот“. Овој уставен член произлегува од Поглавјето 4 од Охридскиот рамковен договор, „Недискриминација и застапеност“, каде што категорично се наведува дека целосно ќе се почитува принципот на недискриминација и рамноправен третман на сите лица пред законот. Овој принцип особено ќе се применува во однос на вработувањата во јавната администрација и јавните претпријатија, како и кај пристапот до јавното финансирање за развојот на деловните активности. Притоа е подвлечено дека вработувањата ќе се вршат со почитување на правилата за компетентност и интегритет според кои се раководи јавната администрација. Партиските дипломи посилни од универзитетските Практиката докажа, а и испитувањата на јавното мислења потврдија – правичната застапеност како општествен лек беше многу злоупотребена, а притоа орото го водеа лидерите на албанските партии, пред сѐ ДУИ, која беше во власта 20 години. Наместо да се држи до принципите на Уставот, но и на странските експертски совети, тие од година на година партиската припадност ја наметнаа за доминантна и честопати решавачка при вработувањата, а тоа сериозно се одрази врз капацитетите и ефикасноста на јавната администрација. На тој начин го урнисаа принципот компетитивност, односно конкурентност, при што најчесто партиските кадри беа вработувани, а универзитетските дипломи беа игнорирани. Се наметна етничкиот клуч, па и тука имаше селидба на идентитети – Албанци да се пишуваат за Македонци, а Македонци за Албанци. Веројатно и по тоа станавме уникатен случај. За жал, при агресивната примена на етничкиот клуч се заборави на правичната застапеност, па останаа Ромите во категоријата маргинализирана група, а не помалку и Турците. Од тој неуставен балансер се наметна перцепцијата дека Македонија се оддалечува од оската на унитарна и се приближува кон модел на бинационална држава. Посебен проблем, за кој ДУИ немаше апсолутно никакви аргументи, беше еластичноста на балансерот, па тој важеше и за граѓани што не живеат во Македонија, што сега е анулирано. Она што сега недостасува се направени длабински анализи од последиците од балансерот, особено финансиските реперкусии. Факт е дека Македонија по 2001 година тргна во сериозна општествена транзиција и трансформација, која налагаше огромни финансиски средства, за кои иако требаше да смета и на меѓународна помош, на крајот остана сама на свои плеќи да го води процесот што е многу скап. Можеби еден ден ќе добиеме чист одговор и за финансиските реперкусии од балансерот, но и за употребата на јазиците, која, според оценки на експерти и домашни и странски, излезе далеку од уставните граници. Но последиците се уште подлабоки ако се земат предвид и кројачките операции при утврдувањето на општинските граници во 2004 година, како и двата пописа по 2001 година, кои беа доминантно политички операции, па затоа и не ја отсликаа реалната слика во државата. Охридскиот договор е многу јасен што е правична застапеност 4. Недискриминација и правична застапеност 4.1. Целосно ќе се почитува принципот на недискриминација и рамноправен третман на сите лица пред законот. Овој принцип особено ќе се применува во однос на вработувањата во јавната администрација и јавните претпријатија, како и кај пристапот до јавното финансирање за развојот на деловните активности. 4.2. Во законите со кои се регулираат вработувањата во јавната администрација, ќе бидат содржани мерки со кои ќе се обезбеди правична застапеност на заедниците во сите централни и локални јавни тела и на сите нивоа на вработување во тие тела, истовремено почитувајќи ги правилата за компетентност и интегритет според кој се раководи јавната администрација. Властите ќе преземат активности за да ја коригираат постојната неурамнотеженост во составот на јавната администрација, особено преку вработување припадници на заедниците со недоволна застапеност. Особено внимание ќе се посвети на тоа да се обезбеди, колку е можно побрзо, полициските служби генерално да ги одразат составот и распределбата на населението во Македонија, како што е специфицирано во анексот. Х.И....

Фото: Маја Јаневска-Илиева Неправилности во спроведувањето на пописот на залихите и управувањето со истите, утврдил Државниот завод за ревизија по извршената ревизија на финансиските извештаи заедно со ревизија на усогласеност на Јавната здравствена установа Универзитетска клиника за радиотерапија и онкологија за 2023 година. -Недостасува вредносно усогласување на сметководствената евиденција за лекови и материјали со фактичката состојба, а евидентирањето на приемот и издавањето на лековите од аптека до организационите единици се врши со задоцнување. Исто така, не се внесуваат податоци за вредноста на лековите примени преку донации, што влијае на целосноста на податоците во Билансот на состојба – соопшти ДЗР. Во текот на 2023 година Клиниката, како што се додава во соопштението, примила лекови во вредност од 33 милиони денари по основ на донации, но овие податоци не биле внесени во финансиската евиденција. Во ревизорскиот извештај истакнато е дека состојби во врска со прием, складирање и издавање на залихи на лекови се утврдени и во Конечниот ревизорски извештај на овластениот државен ревизор за 2021 година, за што пред надлежен орган во тек е постапка. За вршење на дејноста Клиниката од Фондот добива договорен надоместок како и условен надоместок кој се доделува за набавка на т.н. биолошка терапија. Висината на надоместоците за период 2021 до 2023 година е прикажана на следниот графикон. Во извештајот се напоменува дека и покрај преземените активности од страна на одговорните лица по дадените препораки во Конечниот извештај на овластениот државен ревизор од извршена ревизија за 2021 година и понатаму постојат определени состојби кои се значајни да се истакнат и кои влијаат на работењето на Клиниката. Во текот на 2023 година, како што информираат од ДЗР, изготвени се и се применуваат повеќе протоколи/упатства за дијагностика, третман и следење на онколошки пациенти во кои како терапија е вклучена и биолошката, но се уште не се одобрени од страна на Министерството за здравство. -И покрај зголемувањето, одобрениот условен надоместок не е доволен за вклучување на сите пациенти кои според медицинските индикации би можеле да ја примаат терапијата, односно одобрените средства се доволни за приклучување на само 24 отсто од пациентите кои примаат терапија во дневна болница – се наведува во извештајот. Од ДЗР посочуваат дека воспоставениот начин на контрола од Фондот и плаќање на една дванаесетина од износот на условниот надоместок и понатаму остава простор фактурите кои се доспеани да не се платат навремено. Состојбата на вкупните обврски на Клиниката на 31.12.2023 година изнесува приближно 952 милиони денари од кои доспеани се 402 милиони денари, а нивната доспеаност е сведена од 2 години на 6 месеци. -Клиниката е единствениот функционален центар на територија на државата кој дава услуги на пациенти од областа на радиотерапијата. За таа цел до денот на вршење на ревизијата во соодветни простории инсталирани се и функционални три линеарни акцелератори со кои според информациите од Клиниката се даваат услуги во просек од 180 до 200 пациенти дневно – се наведува во извештајот. Од ДЗР посочуваат дека Клиниката располага со уште два линеарни акцелератори кои не се ставени во употреба. За акцелераторот набавен во 2014 година, чија вкуона вредност е 2.900 илјади денари, во тек се активности кои се предуслов за ставање во употреба, при што се очекува истиот да биде функционален до крајот на 2024 година. Другиот акцелератор, добиен по пат на донација во 2016 година, чија вкупна вредност е 1.715 илјади денари, се чува неотпакуван во царинско складиште за што годишно се плаќаат 189 илјади денари. Според информации добиени од одговорните лица на Клиниката, акцелераторот претходно бил користен во здравствена установа во Австралија и долго време не е во функција. Во 2024 година, производителот соопштил дека поради застареност на компонентите и технологијата, може да понуди само ограничена поддршка за негово одржување, без гаранции за компатибилност со новите онколошки софтвери. Ревизорите препорачуваат дека е потребно Клиниката во координација со Министерството да ја преиспитаат состојбата и изнајдат оптимално решение за начин на постапување со овој апарат во наредниот период како и да се разгледаат можностите за понатамошно одложување на апаратот на начин кој нема да предизвикува дополнителни трошоци на Клиниката. – Во рамките на Клиниката постои Единица за централна подготовка на цитостатска терапија, опремена со КАТО софтверска лиценца, но системот не е во функција од времето на неговата набавка во 2013 година, чија набавна вредност изнесува околу 10 милиони денари – се наведува во извештајот. Во 2023 година, одговорните лица ги разгледале можностите за активирање на системот и го информирале Министерството за здравство за неколку клучни проблеми. Според нив, системот е делумно опремен, недостасуваат клучни компоненти, а просторот не е адаптиран за стерилно работење. Дополнително, подготовката на терапијата со овој систем трае подолго време, што ќе го зголеми времето на чекање за апликација на терапија, Клиниката нема доволен број фармацевти за работа со системот, а потребни се и дополнителни средства од околу 8 милиони денари годишно за потрошен материјал. Во текот на 2024 година Министерството спровело постапка за јавна набавка со која било предвидено да се набават сите неопходни делови за да се стави системот во употреба, но истата е поништена бидејќи не била поднесена ниту една прифатлива понуда. Во оваа насока ревизорите препорачуваат Клиниката во координација со Министерството и Фондот да направат комплетна анализа на капацитетите и можностите, медицинските и економските ефекти, со цел изнаоѓање најоптимално решение за иднината на системот и подобрување на услугите за пациентите. -Покрај наведените состојби од страна на ревизорите е идентификувано и клучно ревизорско прашање кое влијае на вршењето на дејноста на Клиниката а кое се однесува на централизираното давање на здравствени услуги во областа на радиотерапијата и онкологијата. Имено, бројот на пациенти кои се лекуваат на клиниката е во континуиран пораст – се посочува во извештајот. Од ДЗР посочуваат дека континуираниот пораст на бројот на пациенти, меѓу другото се должи и на тоа што, речиси сите пациенти на кои им се потребни здравствени услуги од областа на радиотерапијата и онкологијата бараат услуги на Клиниката. За оваа состојба Клиниката го информирала Министерството за здравство во кое наведува дека на ниво на држава има уште 4 јавни здравстени установи во кои онколошките одделенија не се функционални во целост, а дел располагаат и со акцелератори кои не се користат. -Во 2023 година, Клиниката располага со 35 доктори и 96 лица останат медицински персонал , кои во текот на 2023 година извршиле вкупно 104.196 здравствени услуги. Просечниот број на извршени услуги за одредени дијагностики надминува по 5 илјади прегледи годишно по специјалист, што во услови на континуиран пораст на бројот на пациенти, доведува до преоптовареност на вработените, а нивниот број е недоволен за овој обем на работа – се наведува во извештајот. Ревизорите укажуваат дека е потребно Министерството да преземе активности за ангажирање на капацитетите во оние јавни здравстени установи кои имаат услови за тоа, со што би се овозможило прифиќање на дел од зголемениот број на онколошки пациенти, особено на оние надвор од Скопје, а со тоа и дисперзирање на здравствените услуги во оваа област, намалување на големиот наплив од пациенти со кој се соочува Клиниката и подобрување на квалитетот на здравствените услуги....

Фото: ЕПА Со третото коло продолжува и трката на тимовите за повисок пласман, а во таа трка ќе бидат важни и головите, вкупно и на гости, победите, вкупно и на гости, успесите на ривалите, картоните… ФУДБАЛ – ЛШ, НЕДЕЛАВА ТРЕТО КОЛО Реал Мадрид и Борусија Дортмунд вечерва ќе играат меѓу себе во третото коло на фудбалската Лига на шампионите (ЛШ) во своевидна реприза на финалето на тоа натпреварување од годинава. Неделава ќе има и неколку меча помеѓу водечки тимови во домашни првенства во Европа, како средбите Пари сен Жермен – ПСВ Ајндховен, Штурм – Спортинг и Барселона – Баерн, а на програмата е и меѓусебна средба на два од седумте тима што по две кола немаат загубен бод во ЛШ, дуелот Брест – Баер. Со третото коло продолжува и трката на тимовите за повисок пласман, кој е важен за следната фаза, откако првите осум екипи ќе играат во осминафиналето, а тимовите од деветтото до 24-то место прво ќе играат во плејофот за влез меѓу 16-те најдобри сезонава во ЛШ. А во таа трка ќе бидат важни и головите, вкупно и на гости, победите, вкупно и на гости, картоните… Така, ако две или повеќе екипи се изедначени според освоените бодови по завршувањето на натпреварите од лигашката фаза (по осум кола), тогаш, според Правилникот на натпреварувањето за одредување на пласманот, прво се гледа вкупната гол-разлика, а потоа поголемиот број постигнати голови, поголемиот број голови на гости, поголемиот број победи, па победи на гости, поголемиот број бодови освоени вкупно од противниците од лигашката фаза на ЛШ, супериорната вкупна гол-разлика на противниците, поголемиот број голови постигнати вкупно од противниците во лигата, помалку дисциплински бодови врз основа само на добиени жолти и црвени картони и повисокиот клупски коефициент, пишува Европската фудбалска унија (УЕФА). Денеска играат Милан – Клуб Бриж, Монако – Црвена звезда (двете од 18.45 часот), Арсенал – Шахтер, Астон вила – Болоња, Џирона – Слован, Јувентус – Штутгарт, Пари сен Жермен – ПСВ Ајндховен, Реал Мадрид – Борусија Дортмунд и Штурм – Спортинг (сите од 21 часот). Двојки за утре: Аталанта – Селтик, Брест – Баер (двете од 18.45 часот), Атлетико Мадрид – Лил, Јанг бојс – Интер, Барселона – Баерн, Салцбург – Динамо Загреб, Манчестер сити – Спарта, Лајпциг – Ливерпул и Бенфика – Феенорд (сите од 21 часот). По две кола, по максимални шест бода освоија Борусија Дортмунд, Брест, Бенфика, Баер, Ливерпул, Астон вила и Јувентус. Н.М....

Креативна дружба на писателката Јадранка Клисарова со учениците од с. Грдовци, Кочанско Под мотото „Книгата е подарок што можеш да го отвораш одново и одново“, во училишната библиотека и медијатека во ООУ „Никола Карев“ во Кочани започна чествувањето на Месецот на книгата. На 15 октомври учениците од второ, трето и четврто одделение од централното и од ПУ во селото Грдовци се дружеа со авторката Јадранка Клисарова, чија лектира „Децата од моето училиште“ е влезена како изборна лектира во трето одделение. Се одржаа три посебни работилници: писателката им претстави дел од своите дела на второодделенците и им прочита текстови по кои се поведе дискусија. Со третоодделенците разговараа за лектирата „Децата од моето училиште“ и за впечатоците од неа, а учениците имаа интересни прашања и заклучоци од истата. Четвртоодделенците авторката Јадранка Клисарова преку игри ги воведе во светот на креативното пишување, па преку заеднички активности создадоа прозен и поетски текст, но се истакна и важноста од неговото уредување. – Живееме во време на интернет, виртуелни игри, телефони, таблети и компјутери и, за жал, децата сѐ помалку читаат. На пример, денес учениците повеќе време поминуваат на интернет барајќи ја содржината од лектирата, а воопшто не ни помислуваат да се потрудат да ја прочитаат книгата. Но, од друга страна, има и ученици што сакаат да читаат. Тоа се забележува по нивната комуникација, активноста на час или кога самостојно творат. Најдобар период за започнување со читањето е од најмала возраст, поточно кога детето има пет-шест месеци. Најпрво тоа гледа слики, слуша зборови, но се запознава и со книгата. Со читањето децата интелектуално подобро и побрзо се развиваат, покажуваат поголем интерес за животната средина, подобро комуницираат, брзо учат. Исто така читањето смирува, го збогатува речникот, ја зголемува мозочната функција, ја поттикнува фантазијата – вели Јадранка Клисарова. Покрај оваа активност, предвидена е богата програма по повод Месецот на книгата во ООУ „Никола Карев“ во Кочани, во која ќе бидат опфатени учениците од сите одделенија. Предвидено е читање бајки со првоодделенците, средби со роднокрајните автори од ЛК „Копнеж“, книжевен портрет на Киро Герасимов, творење поетски и прозни дела на членовите на литературната секција, презентација на стручната литература со која располага училишната библиотека на наставниот кадар, како и презентација на нови книги за учениците. Крајот на Месецот на книгата годинава е предвиден за средба на учениците со писателот Киро Донев и афористичарот Ацо Ѓоргиев. Целта на ваквите литературни средби и работилници е на учениците да им се доближи книгата од сите жанрови, но и да им се укаже дека најубавиот подарок што може да се даде и добие е книгата, на која може да ѝ се навраќаат одново и одново, не само еден месец туку секој ден во годината. Ф.Д....

Македонија го празнува 23 Октомври, Денот на револуционерната борба, потсетник дека кога еден народ никогаш не се откажува од сопствените идеали, тогаш секоја цел е на дофат и порано или подоцна ќе биде остварена. Една таква вековна цел стана реалност во една топла септемвриска ноќ во 1991 година, кога македонските граѓани јасно и недвосмислено кажаа „да“ на референдумот за самостојна и независна Република Македонија, издвојувајќи се од поранешната федерација и за првпат поставувајќи ја државата како посебен меѓународен субјект на светската мапа. Македонија конечно стана своја на своето, признаена од сите држави во светот, горда наследничка на славното минато изградено врз коските на илјадници дејци, кои не се штеделе кога станувало збор за остварување на вековните идеали. Така и тогаш, во далечната 1893 година, ретко кој ќе претпоставел дека во Солун, во куќата на солунскиот книжар Иван Хаџи Николов шестмина млади мажи, Христо Татарчев, Даме Груев, Петар Поп Арсов, Иван Хаџи Николов, Антон Димитров и Христо Батанџиев, ќе ја основаат Македонската револуционерна организација и ќе ги удрат темелите на она што подоцна ќе стане симбол и знаме на борбите на Македонците за слобода. Организацијата се борела за ослободување на Македонија со сопствени сили, без помош од надвор. Истовремено, формирањето на МРО во Солун било вовед во организираното македонско револуционерно движење, кое преку Илинден 1903 и Крушевската Република, а потоа преку НОБ резултира со создавање современа самостојна македонска држава. Дефинитивно овој датум го симболизира континуитетот на македонската револуционерна борба за независност, но уште повеќе покажува што значи кога има континуитет во остварувањето на една идеја и дека таа борба може некогаш да биде и вековна, но од целта нема откажување. Ако некому сето ова му изгледа како само обична лекција од историските книги и обичен неработен ден, што, за нечија жал, се погоди среде работна недела, па не може да се спои викендот и да се тркне на шопинг до Солун или до Врање, сепак има голема симболика. Симболиката е во континуираната борба, дури и тогаш кого целта изгледа недофатливо и неостварливо. Тие револуционери, борци, дејци, никогаш не се откажале, не ја „свиткале кичмата“ за да ја остварат целта на срамен начин и со понижување на сопствениот народ, туку биле подготвени да го дадат и својот живот во борба што однапред знаеле дека е нерамноправна. Денес на оваа земја ѝ се потребни такви водачи, кои нема да потклекнат пред никакви закани и уцени и кои ќе се борат за идеалите оставени од минатото. А тие идеали ќе се паметат само ако ја паметиме сопствената историја, ако не се потклекне на притисокот и не се продадат сопственото историско минато и идентитет за нејасна европска визија, која никој не знае како ќе изгледа. Се покажа дека кога се напуштаат идеалите на македонските револуционери, државата го губи курсот, го изгуби вековното име, а на тој начин веќе се загрозени и македонскиот идентитет, јазик, историја и култура. Сите овие клучни одлики на еден народ беа буквално ставени на пазар, се тргуваше со нив само за да се остане ден подолго на власт, да се наполнат џебовите и потоа да се ужива во богатството стекнато преку понижувањата на сопствениот народ. Да, сѐ е искривено и испервертирано до максимум, така што сега она пред што повторно се исправени македонските граѓани, тоа е нова борба, борба да се врати македонското достоинство и да се постават јасни цели, кои нема да значат откажување од сопствените национални интереси. И нема недостижни цели, без оглед колку во овој момент да изгледаат нереално. Франкејштановската „Северна“ во името Македонија нема никогаш да заживее, без оглед колку пари да се истураат за „северизацијата“ и колку документи да се менуваат. Неприродно за секој Македонец е да ја именува сопствената држава поинаку од она што му го кажувале предците, кои зборувале само за Македонија, ни северна, ни јужна, ни источна, ни западна. Географските одредници ги посакуваат оние што на времето во Букурешт ја расцепиле оти „името ѝ е големо, па сите сакаат дел од него“. И не само името, грабнале и дел од териториите. Но нејсе, сега е со географска одредница, но светот околу нас многу брзо се менува, како никогаш досега. Утре можеби некои нови шестмина млади токму во Солун ќе седнат и ќе решат дека повеќе нема потреба од „северна“, туку само Македонија. Можеби ќе поднесат резолуција до ОН со која ќе побараат гласање за враќање на името во рамките на генералното собрание, така што таа борба не е завршена, ќе трае додека треба, без оглед колку далечно изгледа тоа сега. Борбата за одбрана на идентитетот, јазикот и историјата исто така мора да продолжи оти ако ја немавме историјата, ќе ја немавме ни борбата на револуционерите, партизаните, туку ќе ни раскажуваа за некакви „администратори“ и „ослободители“ од исток. ЕУ си ги гледа своите интереси и сака да ги затвори сите отворени прашања, но тоа не значи дека и ние не треба да си ги гледаме сопствените интереси. Брисел бара уставни измени, ќе ги добие, но наша работа е како ќе ги стокмиме измените и од кога тие ќе важат. Има креативни решенија за сѐ, ама и втората страна треба да покаже нешто за возврат, наместо само да бара. Борбата и за нашите малцинства во соседството не смее да престане. Бугарите забораваат на една работа, која секогаш во историјата се покажала како точна, а тоа е дека од Македонец Бугарин не бидува. Можеби зеле некои пасоши, ама ги зеле од мака, не оти се Бугари. И тоа на долг рок нема да помине и Софија е свесна за тоа, па затоа инсистира на впишување на Македонците што се чувствуваат како Бугари во Уставот, за да ја поткопува државата одвнатре. Во исто време, борбата за правата на македонското малцинство и во Бугарија, во Грција, во Албанија, на Косово мора да продолжи. Како што сите малцинства во Македонија ги уживаат највисоките права така и нашинците во соседството треба да имаат барем основни права. Борбата треба да продолжи и на внатрешен план. Последните десетина години државата е целосно урнисана, институциите се натрупани со партиски послушници, голем дел без никакви квалификации, така што редно е работите да се вратат на свое место. Сега се отвора дебата како сега без балансерот ќе се пополнувала јавната администрација и како ќе имало правична застапеност. Решението е едноставно, нема потреба да се пополнува јавната администрација, туку да се димензионира во согласност со европските препораки, на минимум, да не се трошат народните пари на илјадници непотребни службеници во време на дигитализација и вештачка интелигенција. Борбата треба да продолжи и за воспоставување владеење на правото, за држава без корупција и криминал, за подобри економски услови, за подобра и функционална инфраструктура, која ќе придонесе за подигање на економијата и стандардот на граѓаните. Борбата треба да продолжи и за подобро образование и здравство, особено за здрава животна средина. Тоа се целите кон кои треба да биде насочена нашата современа борба, без оглед колку и да изгледа неостварливо. Ако пред повеќе од сто години македонските револуционери сакале да се изборат за македонска држава без помош од надвор, тој пример треба да го следиме и ние, со сопствени сили, заеднички, сплотено, да почнеме борба за еден подобар и попроспреитетен живот за сите граѓани. Со таква Македонија ќе се гордеат сите, дури и оние што ги дадоа животите за неа уште кога нивната цел беше толку далечна....

Од каде Софија го црпи „правото“ да спречува секакви малцински права на Македонците во Бугарија Последен пример за оневозможување на основните малцински права од страна на бугарските власти е спречувањето на македонските организации во Бугарија, вклучувајќи го Македонскиот клуб за етничка толеранција, да го одбележат почетокот на Кресненското востание Несомнено, Европа е крајно чувствителна кога станува збор за малцинските права во Македонија, без оглед што во ниту еден извештај на релевантна меѓународна институција не е регистриран случај на загрозени малцински права во земјава, туку, напротив, таа е посочена како пример на максимални права на малцинствата дури и повеќе од предвидените. Но, од друга страна, истата таа ЕУ воопшто не реагира кога нејзина земја членка флагрантно ги прекршува малцинските права на своја територија и не спроведува ниту одлуки на Судот за човекови права од Стразбур, а уште помалку се осврнува на новиот извештај на Советот на Европа, во кој јасно е посочено дека властите во Бугарија продолжуваат и натаму да не ги почитуваат пресудите на Европскиот суд за човекови права и да не дозволуваат регистрација на здруженијата што се залагаат за признавање на македонското малцинство во Бугарија Блокадата на македонските евроинтеграции од бугарска страна официјално се формализира од страна на Европската Унија во оној момент кога Бугарија, затскривајќи ги вистинските асимилаторски намери, сопствените лукративни цели ги трансформира во барања за малцински права и на тој начин издејствува мултилатерализација на еден процес, кој на крајот резултира со условување на македонските пристапни преговори со ЕУ со уставни измени. Директно признание дека Бугарија ја затскрива асимилаторската политика кон Македонија стигна и од самиот бугарски претседател Румен Радев, кој без задршка призна дека Европа не ја разбирала бугарската позиција во врска со историските прашања, па затоа тие се свртеле кон барања за малцинските права на Бугарите во Македонија, по што добиле европска поддршка. Несомнено, Европа е крајно чувствителна кога станува збор за малцинските права во Македонија, без оглед што во ниту еден извештај на релевантна меѓународна институција не е регистриран случај на загрозени малцински права во земјава, туку, напротив, таа е посочена како пример на максимални права на малцинствата дури и повеќе од предвидените. Но, од друга страна, истата таа ЕУ воопшто не реагира кога нејзина земја членка флагрантно ги прекршува малцинските права на своја територија и не спроведува ниту одлуки на Судот за човекови права од Стразбур, а уште помалку се осврнува на новиот извештај на Советот на Европа, во кој јасно е посочено дека властите во Бугарија продолжуваат и натаму да не ги почитуваат пресудите на Европскиот суд за човекови права и да не дозволуваат регистрација на здруженијата кои се залагаат за признавање на македонското малцинство во Бугарија. Македонските организации во Бугарија спречени да го одбележат Кресненското востание Последен пример за оневозможување на основните малцински права од страна на бугарските власти е спречувањето на македонските организации во Бугарија, вклучувајќи го Македонскиот клуб за етничка толеранција, да го одбележат почетокот на Кресненското востание. Според Ангел Радонов, претседателот на клубот, тие доставиле известување до Општина Кресна за планираното полагање цвеќе пред споменикот на Димитар Поп Георгиев Беровски, но добиле одговор дека на 20 октомври градот има други настани, што го спречува нивното чествување. – Кметот на Кресна ни забрани. Поднесовме тужба во судот, но добивме одговор дека градот има настани на тој датум. Мислат дека ќе објавиме востание и ќе објавиме независност, од тоа се плашат – рече Радонов. Во своето објаснување, локалните власти во Кресна навеле дека чествувањето на Кресненското востание, кое во бугарската историографија се познава како Кресненско-разлошко востание, може да се смета за „антидржавно“ и противуставно, бидејќи е закана за територијалниот интегритет на Бугарија. Првиот човек на Македонскиот клуб за етничка толеранција истакнува дека тие немаат намера да се откажат, бидејќи нема кој да ги запре. Според Радонов, ова е уште еден пример за тоа каква е „демократијата во Бугарија и во Европската Унија“. Дополнително, македонските организации поднесоа тужба до Европскиот суд на правдата против Европската комисија поради дискриминацијата што ја доживуваат. Но судот неодамна ја отфрли тужбата, што, според Сашо Маневски, претседателот на Нов АСНОМ, е доказ дека дискриминацијата против Македонците во ЕУ е озаконета. – ЕК и Судот за правда се ставаат на страната на Бугарија против прекршувањето на основните човекови права на Македонците – истакна Маневски. Сите овие настани се случуваат во период кога Советот на Европа бара од Бугарија да преземе мерки за спроведување на пресудите на Европскиот суд за човекови права, кои вклучуваат олеснување на регистрацијата на македонските здруженија, што останува отворено прашање за многу Македонци во Бугарија. Минатата година во Благоевград беше отворен, па набрзо затворен македонскиот клуб „Никола Вапцаров“, повторно поради притисоците од страна на бугарската држава врз македонското малцинство во Бугарија. С.Т. Со амандманите на Уставот по 2001 година, во Уставот се впишаа „деловите на соседните народи во државата Македонија“. И сето тоа во една тенденција „Македонија од држава да стане територија без македонски народ и историја, Македонија да се демонтира во држава на национални малцинства, односно на етнички заедници, без македонски народ како носител на државноста, (и по логиката на непостоење државотворен народ во своја држава) да не може да има свое национално малцинство во друга, на пример соседна држава“, обрнува внимание првиот човек на Светскиот македонски конгрес, Тодор Петров Зошто ЕУ го толерира репресивното однесување на своја членка кон малцинствата? Клучното прашање е зошто Европската Унија толерира вакво однесување на Бугарија кон малцинствата на сопствена територија, а ја поддржува бугарската блокада на македонските евроинтеграции поставена токму поради барања за малцински права на македонските граѓани што се чувствуваат како Бугари. – Европа го толерира фашизмот на Софија кон македонскиот народ воопшто, затоа што Европа го затвори македонското прашање со Букурешкиот договор од 10 август 1913 година, по Балканските војни 1912-1913 година. И… Букурешкиот договор не го реши македонското прашање, туку ја легитимира окупацијата врз Македонија и геноцидот врз македонскиот народ. Културата и историјата на Македонија од нејзините окупирани делови биле инкорпорирани како официјална култура и историја на окупаторите Србија, Бугарија, Грција и Албанија. За време на Втората светска војна, 1939-1945 година, Македонците водеа националноослободителна борба во сите делови на Македонија, меѓутоа државноста ја возобнови само во вардарскиот дел на Македонија. Со дисолуцијата на поранешна СФР Југославија во 1990 година, македонското прашање односно темата Македонија повторно се реинкарнира. За очекување беше однесувањето на соседите на Македонија: Што ако ова парче земја како држава Македонија воспостави ексклузивно право врз културата и историјата на Македонија, што ќе остане од нашата култура и историја? И затоа единството на сите околу нас, со целиот анимозитет меѓу нив, во агресијата против Македонија и Македонците. Затоа не ни признаваат име, народ, држава, јазик, култура, црква, историја, граници, територија – вели првиот човек на Светскиот македонски конгрес, Тодор Петров. Според него, Македонија во времето на СФРЈ се грижеше за унапредување на правата и слободите на деловите на македонскиот народ во соседните земји и тоа беше уставна обврска! – Но, со Уставот од 17 ноември 1991 година, Македонија ја избриша уставната „грижа за деловите на македонскиот народ во соседните земји“. За сметка на тоа, со амандманите на Уставот по војната во 2001 година, во Уставот се впишаа „деловите на соседните народи во државата Македонија“. И сето тоа во една тенденција „Македонија од држава да стане територија без македонски народ и историја, Македонија да се демонтира во држава на национални малцинства, односно на етнички заедници, без македонски народ како носител на државноста, (и по логиката на непостоење државотворен народ во своја држава) да не може да има свое национално малцинство во друга, на пр. соседна држава“… Оваа операција не е резултат на соседните метрополи, туку на интересите на таа иста Европа од 1913 година. Затоа, толеранцијата на Брисел кон нацизмот и фашизмот на Атина и Софија спрема Македонците кај нив и во државата Македонија. За пример: И покрај постапките и речиси 14 пресуди на Европскиот суд за човекови права против Бугарија по тужби на Македонците во Бугарија, за суспензија на правото на собир и протест, вероисповед и информирање на мајчин македонски јазик и регистрација на здруженија и партии, Брисел молчи или е толерантен во апстиненцијата на Софија и Атина за спроведување на европските одлуки кон репресивниот режим во нејзините членки Грција и Бугарија. Сѐ додека Македонија е сервилна кон заштитата на правата на Македонците во овие две земји членки, Македонците ќе бидат жртви на репресијата со забрана на правото на собир и протест, вероисповед и информирање на мајчин македонски јазик и регистрација на здруженија и партии – истакнува Петров. С.Т....

Арјун Еригаиси / Фото: ЕПА Македонскиот шампион во првото коло ја совлада шведската екипа Васа со 5,5-0,5 ШАХ – ЕВРОПСКИ КЛУПСКИ КУП Шаховскиот клуб Алкалоид успешно стартуваше на Европскиот клупски куп (ЕКК) во Врњачка Бања (Србија), совладувајќи ја шведската екипа Васа со 5,5-0,5. Велемајсторот (ВМ) Арјун Еригаиси, кој со 2.797 рејтинг-поени во моментов е трет играч на светската рејтинг-листа, на првата табла со црни фигури ја почна серијата на победи во мечот. Во многу остра динамична борба го надигра ВМ Том Ведберг. Веднаш по него, повеќекратниот првак на Македонија, Филип Панчевски, на шестата табла, со сигурна игра уште во рана фаза на партијата го „отвори“ противничкиот крал и по само 21 потег при големи материјални загуби противникот ја предаде партијата. Следуваа сигурни рутински победи и на Ји Веи и Нарануан на втората, односно на четвртата табла. Со победата на Ју Јангји, ВМ од Кина, кој веќе петти пат ги брани боите на Алкалоид на ЕКК, во топовска завршница на третата табла, фармацевтите поведоа со 5-0. Последен својата партија ја заврши ВМ од Србија Велимир Ивиќ, кој, и покрај долгата борба, во далечна завршница, не успеа да го скрши отпорот на противникот. На годинешното издание на највисокото клупско натпреварување во светот учествуваат рекорден број екипи (84) во машка конкуренција, а Алкалоид на стартната листа, според просечен рејтинг на играчите (2.730), е второрангирана екипа. Конкуренцијата е многу силна и дури пет екипи се рамноправни фаворити за првите места. Во првото коло не се случија поголеми изненадувања, при што сите фаворити остварија високи победи. Следен противник на Алкалоид е словачката екипа Церо инвест Нитра, која е рангирана на 23-то место пред ЕКК. Г.И....

Аљоша Симјановски Го живееме шестиот век од турското ропство – медиумски сме окупирани од Саваши, Султани, Голем брат и сѐ така околу 30 серии. Така приватните телевизии ги креваат рејтингот и гледаноста. МРТВ (фала богу) не смее да го прави тоа. Нејзината улога и законска обврска беше и е да продуцира играни и детски серии, документарни филмови, едукативни емисии, да произведува играна програма. Добро е да биде со современа структура и содржина (не само македонски приказни, едуциран кадар, имаше и пари се наоѓаа и ќе се најдеа). Обидот со надворешни продуценти или копродукции можеби е поевтин, но не и поубедлив и посигурен како уметнички резултат. Неколку збора и за партиската обоеност… тоа е само низ дискурсот на вести што отсекогаш биле посакуван плен на политичките пресметки. И тука работата е проста – лесно ќе се насочеше сѐ кон партиска еквидистанца и пообјективно известување. Политичкиот моментум ја диктираше таквата промена. Македонија на Македонците – МРТВ на вистинските професионалци од куќата. Само така ќе се избегнеа непотребното талкање и девастирање на системот. Но, да појдеме одново и по ред. Во почетокот на транзицијата, без да размислиме, влеговме во зоната на т.н. див либерализам, при што ги уривавме монополите и создадовме неверојатен медиумски неред, со кој и денес не знаеме како да се справиме. Според истражувањата и кажувањата, во Македонија на почетокот на транзицијата и демократијата се потрошени над пет милиони долари, евра ли, странски пари за уривање на монополите МРТВ и НИП „Нова Македонија“. Подоцна уште стотина милиони за континуирано разнебитување, дробење, на медиумските професионални ткива, во име на демократијата, плурализацијата. Во најново време и демонополизација на МАНУ. Што се однесува до јавниот сервис, кога се оценува и разговара за трансформацијата во него, се прават аналогии и паралели со Хрватската радио-телевизија, која, според согледбите, беше и остана најдобрата во регионот. Според истражувањата и анализите за медиумските прилики и неприлики во Македонија, на мал медиумски простор се распослаа и работат повеќе од 200 медиуми. Освен „урнатиот мастодонт“, јавниот сервис МРТВ, најголемиот број медиуми се во приватна сопственост. Во хрватската држава во периодот на бурните историски премрежиња, ценејќи дека медиумски стожер на осамостојувањето, но и понатамошниот демократски развој ќе биде токму Хрватската телевизија, таа финансиски и советнички беше поддржана од моќните покровители, пристапи кон нејзина стабилизација, организациско и технолошко трансформирање. Акцентот и стратегијата во тие трансформации, освен на технолошки план, беа и останаа на напорите како да се зачуваат продукциското високо ниво, умеења и знаења и кондиција стекнати во еден сложен систем на ЈРТ, која беше дел и од европската радиодифузија. Најпрво се донесе закон со кој се ограничи бројот на радиодифузери. Навидум ригидно недемократско однесување. Но успеа, најпрво сложениот продукциски систем, ниво и кондиција, да го заштити од налетите и анархијата на дивиот медиумски либерализам, девастација и депрофесионализација и да го зачува, за да продолжи да го развива и доизградува. Академија на ХРТ ги едуцира и доедуцира редовно своите кадри и ги одржува во кондиција, технолошки и занаетски ги подготвува за следни нови продукциски предизвици, со годишен буџет од 260 милиони евра. Така настанаа големите хрватски серии, забавни и образовни програми, кои имаа можност да ги видат и нашите гледачи. Регионалните центри се зајакнати и доекипирани и со многубројни содржини се вклучија во програмската шема. Програмските појаси со плурални политички содржини – дебати, дискусии, останаа на програмите, но се поместија во подоцнежни термини, со што јавниот сервис ХРТ малку се дистанцира од притисокот на политичките влијанија и одговори на задачите и на законските обврски. Наместо уривање и палење на монополот ХРТ, најпрво законски се ограничи отворањето нови медиуми, со што се изгради цврст бедем и се зачуваа целоста, продукциската кондиција, професионалноста на силен информативен систем, хрватската држава вложи над две милијарди евра за да се одржи системот (не да се урива и разнебитува). Со политички умни одлуки и закон го ограничи бројот на радиодифузери, сервисот технолошки се рефрешира со технолошки иновации и ја искористи продукциската стекната кондиција за создавање сопствена програми, што беше и останува суштинска обврска, а тоа е создавање квалитетна програма. И денес на почеток на програмата се емитува хрватската химна, што не е случај кај нас во Македонија. А ние! Ние без да размислиме и да погледнеме пошироко и подалеку, влеговме во зоната на див либерализам, ги уривавме монополите и создадовме неверојатен медиумски неред, бркотница, со што и денес не знаеме како да се справиме. Разнебитувањето на МРТВ, во име на демократскиот плурализам и слободата на медиумите, започнува со осамостојувањето. Оттогаш јавниот сервис континуирано е зона на политички претумбации, пресметки, што го стесни просторот, за избалансирано секојдневно следење на настаните и информирање од историските збиднувања, за големите играни серии, за одржување континуитет на документарниот жанр, секогаш квалитетна образовна програма, со која пораснаа и ќе растат другаруваат генерации, слушајќи го и учејќи ги македонскиот јазик, песни, обичаи и настани, како дел од уставната и законска обврска на овој сложен радиодифузен систем, столбот на македонската сувереност. И така, МРТ наместо да се развива како содржински чинител на една нова историски спознајна димензија и да ѝслужи на пошироката заедница, во напорите за демократизација и ослободување од долгогодишна ментална инерција, јавниот сервис на граѓаните е континуирано дел од негативната перцепција на сите минати (и најверојатно и идни) опозициски незадоволства. Таа во нивните оцени, како по правило, е најпрвин режимска, тоталитарна, заробена, па потоа следува здодевна, малку гледана, но во сиот тој транзициски медиумски галиматијас – секогаш силно посакувана. Цел на критики, закани, напади, цинични драмолетки и перформанси… Сѐ што прави и што е направено во седумдецениското продукциско постоење не чини, лошо е, не е вредно. Овде долги плурални години се пресметуваат политики, се кршат копја, се уриваат на груб недостоинствен начин угледот, професионализмот, етичките норми, со што во парчосаниот етер се емитува и претставува како искривена слика за ниско продукциско ниво и солвентност, што нѐ разнебитува, нѐ отуѓува од светот и нѐ претвора во случаен автоматски придонес во комплексната и зона на глобалните демократските интеракции. Битката за домашна играна филмска и ТВ-продукција континуирано ја губиме триесетина години. Најпрвин се мислеше дека тоа е дел од некаков процес на трансформација на големите (вистински) продуценти како „Вардар филм“, Македонска радио-телевизија, раситнување на огромни средства на над стотина „продуценти“ во некакви докрај неразјаснети околности и конкурси, со резултати што ги знаеме, сите одат до границите на нашата татковина, на понекој фестивал, во придружба на агресивен пиар. Убав пример се и Турците, кои брзо го капираат потенцијалот на телевизиските серијали и пред некоја година се враќаат кај нас да ни покажат кој пат да фатиме. Во Битола и во околината неколку години се снимаше ТВ-серијата „Збогум, Румелија“, која ангажира голем дел од македонските филмски работници. Се снимаше и во Скопје пред некое време турската серија „Балканска приспивна песна“. Им благодариме и за таквиот вид ропство. Создавањето домашна продукција е прашање за кое не може да ни биде виновна Турција ниту, пак, кој било друг. Ако не се турските серии, ќе бидат некои други. Создавањето домашна продукција е наша домашна работа, наш проблем на кој треба да се осврнеме што поскоро, а не да обвинуваме некој друг за тоа. Проблемот е наш и е решлив. Аљоша Симјановски...

Зависи и од тоа колку една личност во врската е љубопитна, подготвена да слуша, отворена да слушне детали. Не етикетирајте ги луѓето, не осудувајте никого, избегнувајте избрзани заклучоци Не е лесно да се одржува врската меѓу партнерите на здрава основа откако ќе помине романтичната фаза. Потребни се многу труд и умешност за љубовта да трае и да се спротивстави на предизвикот на времето. Покрај тоа, има и ред други врски: освен партнери, имаме пријатели, браќа и сестри, деца, родители, колеги… А секоја нишка што поврзува двајца луѓе е единствена и неповторлива. Некои врски се блиски, додека други се затегнати или дури и отуѓени во врската. Сепак, постојат две насоки, поточно психолошки алатки што ќе помогнат да се поправи секоја врска доколку сте незадоволни од неа. Нов поглед на љубопитноста Првата се однесува на љубопитноста, односно ако сте љубопитни за некого и сте подготвени вистински да го слушате и слушнете, тоа значи дека се грижите за таа личност. Токму за тоа зборува психотерапевтката Џенифер Герлах за магазинот „Психолоџи тудеј“, повикувајќи се на истражувањето на тимот предводен од д-р Тод Кахдан, кој тврди дека љубопитноста е во корелација со помала интерперсонална агресија. Тие психолошки истражувања отворија нов агол на гледање на работите што сакаме да ги промениме и подобриме. – Љубопитноста може да биде главна стратегија за поврзување со другите, „порта“ за ефективно разбирање на другите – вели Герлах. Таа потсетува дека повеќето луѓе, кога градат комуникациска стратегија со други луѓе, повеќе размислуваат како и каде да постават граници, што да слушаат, што да прифатат за да преговараат и разговараат. – Љубопитноста ни овозможува да се слушнеме пред да правиме претпоставки или да избрзаме заклучоци. Оваа функција исто така отвора можност за собирање информации за тоа што ние и другите можеби мислиме или чувствуваме во секој одреден момент. Тоа е феномен познат како ментализација, кој е од суштинско значење кога се воспоставуваат односи со другите – објаснува Герлах. Пољубезните учесници во студијата се чувствуваа поблиски со другите во интимните интеракции и обичните секојдневни разговори. Дури и во односите каде што повеќето интеракции се противнички, љубопитноста може да ни овозможи поефективно да одговориме во одредени ситуации. Сепак, информациите може да бидат клучни за успешна интеракција. – За оние што сакаат да изградат љубопитност, процесот може да започне со мали чекори, како што се прашување за нечија тежина, каков филм сака да гледа или каква музика слуша. Не мора секогаш да бидат некои тешки животни теми – советува психологот. Другата порака е јасна: не треба да осудувате никого или да донесувате избрзани заклучоци доколку сакате да изградите добар однос или врска со некого. Она што често нѐ раздвојува се заклучоците што ги донесуваме за другите. Премногу брзи и погрешни заклучоци – Луѓето често се етикетираат, а во тој процес се прават многу грешки и пропусти. Не треба да етикетирате некого врз основа на површните информации што ги имате. Дури и познавањето на нечија професија може да нѐ доведе до брзи заклучоци. Помислете на водоводџија. Сега замислете учител. Дали имате на ум конкретни слики? Сигурно погодувате врз основа на тоа кои и какви луѓе се тие, нивните хобија или дали се луѓе со кои би можеле да се поврзете. Понекогаш овие идеи можат да ни помогнат да најдеме заеднички особини. Почесто, сепак, пресудите можат да нѐ попречат во стабилните односи – објаснува Герлах. Според неа, оценувањето најчесто е автоматско. Наместо тоа, неопходно е да ги игнорирате предрасудите и предубедувањата и да се вклучите во истражување во секој случај и во секоја врска. Мариота Влаисављевиќ...

Фото: пиксабеј Пет лица се убиени во куќа во близина на Сиетл, а за убиствата е осомничено 15-годишно момче, соопштија денеска властите на американската сојузна држава Вашингтон. Двајца возрасни и три деца се убиени, а едно девојче е рането во престрелка во округот Кинг, соопшти полицијата. Портпаролот на Одделот на Шерифот, Мајк Мелис, на местото на настанот изјави дека осомничениот е приведен без инциденти. Засега не е познат мотивот на злосторството, ниту дали сите инволвирани во овој трагичен настан се поврзани со семејството. Полицијата добила повеќе повици за пукање во дом во Фол Сити, на околу 10 милји источно од Сиетл. Пред да пристигнат лекарите на местото на злосторството, на повредените им била укажана прва помош од соседот. Осомничениот 15-годишен е приведен во малолетнички притвор и денеска или утре треба да се појави пред судот....

Фото: принтскрин/Твитер/ Илустрација Либанското исламистичко движење Хезболах соопшти дека истрелало „ракети“ врз база на израелското разузнавање во предградие на Тел Авив. Борците на движењето поддржано од Иран пукале врз „базата Глиот на воената разузнавачка единица 8200“. Нападот бил посветен на нивниот лидер Хасан Насралах, кој беше убиен од Израел на крајот на септември....

Фото: ЕПА Рускиот претседател Владимир Путин е домаќин на самитот на организацијата БРИКС кој почнува денеска во градот Казан. Форумот, на кој ќе учествуваат 24 шефови на држави и влади, Путин го смета за дел од иницијативата за создавање нов светски поредок за ставање крај на доминацијата на САД. Средбата ќе продолжи до четврток. Меѓу поважните гости се издвојува кинескиот претседател Си Џинпинг. Ќе присуствуваат претставници од вкупно 32 земји. На оригиналните членки на БРИКС – Бразил, Русија, Индија, Кина и Јужна Африка – неодамна им се приклучија земји како што се Обединетите Арапски Емирати, Египет, Етиопија и Иран. Статусот на Саудиска Арабија се уште е нејасен. Русија, која е ротирачки претседавач со организацијата, најави дека Саудиска Арабија ќе биде примена за членка на почетокот на годината, но се уште нема потврда од Ријад, а самото кралство на состанокот ќе го претставува странски министер. Портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков најави дека на средбата ќе се разјасни прашањето за статусот на Саудиска Арабија. Во него како заинтересирана страна ќе учествува и Турција. Во пресрет на форумот, Путин најави дека една од главните цели на состанокот ќе биде унапредување на финансиската соработка и обезбедување алтернатива на системот СВИФТ (SWIFT), со кој се вршат меѓународни банкарски плаќања. Многу руски банки беа исклучени од него по инвазијата на Украина. На агендата на БРИКС е и основањето на заедничка банка....

Фото: МИА Негативни се резултатите за птичји грип на двајцата вработени во скопската Зоолошка градина, кои пројавиле симптоми, информираа од Институтот за јавно здравје (ИЈЗ) и препорачуваат да се избегнува контакт со болни или мртви животни, и со какви било површини што се чини дека се контаминирани со животински измет, колење или јадење болни животни. Од Ветеринарна комора, повикуваат на смиреност и општествена одговорност на сите чинители во општеството, без создавање на клима на недоверба и попречување на активностите на институциите задолжени да го чуваат јавното здравје и здравјето на животните, порачувајќи дека “нужно е да се преземат драстични мерки за елиминирање на изворот и ширење на заразата“ Од Ветеринарната комора, вчера информираа дека „во целост ги поддржува сите активности и мерки преземени од надлежните органи во врска со последните настани“ и нагласуваат дека „процедурите и мерките во случаи на појава на заразни болести зооантропонози – болести што од животни преминуваат на луѓе се утврдени од меѓународни институции и треба доследно да се спроведуваат“. – Во целост разбирајќи ја сензитивноста на поединци и групи во врска со третманот и благосостојбата на животните за кои искрено и принципиелно се залагаме и се дел од нашата професионална етика и пракса, укажуваме до јавноста дека ветеринарно-здравствениот систем има примарна цел да ги заштити здравјето на луѓето, животните и економијата во државата. Следствено, во услови на појава на особено опасни заразни болести со голем потенцијал да го загрозат јавното здравје, како што е во случајот авијарната инфлуенца, нужно е да се преземаат драстични мерки за елиминирање на изворот и ширење на заразата – се наведува во соопштение од Ветеринарната комора. Од Ветеринарната комора, исто така, потенцираат дека некои соеви на вирусот на авијарна инфлуенца се нотирани од светската наука, како причинители на заразни болести со најголем потенцијал за нова светска пандемија. Периодот на инкубација за птичјиот грип се проценува дека е до седум дена, иако обично е два до пет дена по последната изложеност со болна или мртва живина. Првичните симптоми примарно се респираторни, со покачена температура, треска и кашлица, но може да се јават и нереспираторни симптоми. Симптомите на горниот респираторен тракт – течење на нос и болки во грлото можеби не се вообичаени кај сите пациенти, но, болеста може да напредува до респираторна инсуфициенција, акутен респираторен дистрес синдром (ARDS) и повеќеорганска инсуфициенција. По појавата на птичјиот грип во Скопската Зоолошка градина, Институтот за јавно здравје излезе со препораки до граѓаните – за заштита се препорачува да се избегнува контакт со болни или мртви животни, контакт со животни во фарми и пазари за животни, влегување во области каде може да се колат животните, контакт со какви било површини што се чини дека се контаминирани со животински измет, колење или јадење болни животни. – Следете ги добрите практики за безбедност на храната како што се избегнување на потрошувачката на сурово млеко, јајца и месо. Одржувајте колективна и лична хигиена, вклучително и редовно миење раце со сапун и вода. Лицата со професионална експозиција треба да ги следат протоколите за работа, како и мерките за превенција поврзани со работното место – нагласуваат од ИЈЗ. Оттаму наведуваат дека речиси сите случаи на инфекција со вирусот се поврзани со близок контакт со заразени живи или мртви птици. – Инфлуенца A(H5N1) е еден од неколкуте вируси на грип што предизвикува високо заразна респираторна болест кај птиците наречена авијарна инфлуенца – или „птичји грип“. Документирани се и инфекции кај цицачи, вклучително и кај луѓето. Периодот на инкубација за инфекција со A(H5N1) се проценува дека е до седум дена, иако обично е два до пет дена по последната позната изложеност на болна или мртва живина. Сепак, периодот на инкубација може да трае и до 14 дена. Инфекцијата со вирусот на грип A(H5N1) може да предизвика низа болести кај луѓето, од благи до тешки, а во некои случаи може да биде дури и смртоносна. Смртноста е до 50 проценти – појаснуваат од ИЈЗ. Доколку некој смета дека можеби има птичји грип, од ИЈЗ велат дека веднаш треба да се побара медицинска помош ако се има симптоми слични на грип како треска, кашлица и тешкотии при дишење, или конјунктивитис или други необјаснети симптоми. Да се информира лекарот на лицето за каква било изложеност на болни или мртви животни. – Дополнително, преземете заштитни мерки: носете маска и ограничете контакт со други луѓе, покривање на устата и носот при кашлање или кивање, правилно фрлање на марамчињата, редовно проветрување на просторот каде се наоѓате, избегнувајте да ги допирате очите, носот или устата и редовно мијте ги рацете со сапун и вода – додаваат од ИЈЗ. Од Институтот појаснуваат дека направени биле епидемиолошки анкети на 16 лица, според список на Зоолошката градина. Две лица, кои пројавиле симптоми, се негативни за птичји грип. – На ден 21 октомври, согласно протоколите, направено е тестирање за птичји грип во Одделението за вирусологија во ИЈЗ референтна лабараторија, што е меѓународно акредитирана за дијагностика на инфлуенца грип од хумано и анимално потекло, на лице кое во епидемиолошката анкета има наведено дека еден ден имало симптоми на покачена телесна температура. Воедно е тестирано на ист начин и второ лице вработено во ЗОО, кое не е на доставениот список од 16 луѓе вработени во ЗОО, но, на ден 21 октомври се пријавило во ИЈЗ со тековни симптоми – се наведува во соопштението. Директорот на Клиниката за инфективни болести и фебрилни состојби во Скопје, Фадил Цана во куса изјава за МИА, посочи дека нема простор за паника кај граѓаните, кога е во прашање птичјиот грип. Тој нагласи дека како што е состојбата моментално, нема простор за паника ниту кај сезонскиот грип, а камоли кај птичјиот. По угинување на гуска во езерцето во скопската Зоолошка градина потврден е случај на присуство на високопатоген сој на вирусот на птичји грип H5N1....

Фото: Александар Вучиќ/инстаграм Српскиот претседател Александар Вучиќ објави дека нема да оди на самитот на блокот БРИКС, што ќе се одржува од 22 до 24 октомври во рускиот град Казан. Место него, Србија на Самитот ќе ја претставува министерска делегација која ќе ја предводи вицепремиерот Александар Вулин, објавија српските медиуми. Вучиќ појасни дека не може да оди на Самиот поради обемната агенда со меѓународни средби. -Кога добив покана во август, им реков дека договарам средба со полскиот премиер Доналд Туск и тој доаѓа. Имам и трилатерална средба со Виктор Орбан и Роберт Фицо, а потоа и со Мицотакис и Урсула фон дер Лајен. Го почитувам Путин и му реков дури и доколку ги немав овие средби, би ми било тешко да дојдам. Путин цени многу што Србија не пристапи на ниедна декларација против Русија – појасни Вучиќ. На 16. самит на БРИКС, кој се смета за противтежа на западот, за првпат ќе учествуваат и новите членки – Египет, Иран, Обединети Арапски Емирати, Саудиска Арабија и Етиопија, кои им се придружија на Бразил, Индија, Кина, Русија и Јужна Африка....

Фото: Влада Премиерот Христијан Мицкоски денеска, обраќајќи се на 20. Европски самит во Салцбург посветен на ЕУ и реформите, истакна дека државата е блокирана од нерационален и билатерален спор. Во спорот со источниот сосед, напомена Мицкоски, бараме конструктивно и прифатливо решение за сите, без уцени и условувања. – Кога станува збор за надворешната испорака на резултати, од странство како државата често добивавме само зборови, не дела. Резултатите недостигаат, имаме само обврски. И како минуваше времето, меѓу народот се зголемуваше фрустрацијата зошто сега повторно имаме повторен услов, повторно ограничување. И се прашуваме, во ред, треба да се исправиме како политичари. И сега, треба да застанам пред моите граѓани и да речам: видете, драги сограѓани, мои студенти, мора повторно да го промениме Уставот – рече премиерот. Според него, источниот сосед досега не почитува 14 пресуди од Судот за човековите права во Стразбур за регистрирање здружение на Македонците кои живеат на тие простори, а бара внес на Бугарите во македонскиот Устав што покажува дека има отсуство на волја за приближување на работите. Претседателот на Владата нагласи дека дури и да се внесат Бугарите во Уставот, никој не гарантира дека тоа е последен услов за исполнување на некоја обврска и дека за шест месеци од сега нема да се бара нешто дополнително. – Како Влада сме посветени на изнаоѓање решение и активен дијалог. Едно од решенијата секако е да се примени формулата веќе применета во Преспанскиот договор за одложено дејство, поточно во моментите кога ќе влеземе во Европската Унија, тогаш тие одлуки во Уставот да станат активни, што секако претставува заштитен механизам од подоцнежни условувања – потенцира Мицкоски....

Фото: Тимчо Муцунски/Официјален фејсбук профил Министерот за надворешни работи и надворешна трговија Тимчо Муцунски изјави дека германската министерка за надворешни работи Аналена Бербок на нивната неодамнешна средба во Берлин покрај посочувањето на уставните промени, кои во моментот ни се поставени како услов за продолжување на евроинтегративниот процес, таа никаде не отфрлила можност за дијалог за инициативи бидејќи и духот на еворпските врендости е меѓусебе да комуницираме, да дискутираме и сите да сме сигурни дека стратешки сме усогласени за истиот правец. -Не сакам да се внесам во дијалог што точно кажала министерката. Таа кажа дека во моментот едногласноста е правило коешто, јавно кажа, Германија сака да го промени во делот на проширувањето. И Германија има и активна иницијатива да го промени во делот на проширувањето коешто ја поддржуваат и повеќе земји членки. Министерката, исто така, кажа дека во моментот како услов ни е поставен процесот на уставни промени, но истовремено, барем јас што следев, никаде не отфрли можност за дијалог за иницијативи бидејќи и духот на еворпските вредности е меѓусебе да комуницираме, да дискутираме и сите да сме сигурни дека стратешки сме усогласени за истиот правец. Јас тоа навистина го ценам што една голема земја членка како Гермнија би рекол, прати една силна порака. Во рок од два дена имаше средба помеѓу премиер и канцелар, таму бевме и ние заедно со колегата, потоа имаше средба министер за надворешни работи со министер за надворешни работи, што значи и на дело ја потврди својата посветеност кон Западен Балкан и кон нас како земја која што е кандидат и којашто треба да ги отвори пристапните преговори – рече Муцунски на новинарско прашање на денешната Платформа: 100% посветени за тебе на тема „Унапредување на дипломатијата и надворешната трговија, интеграцијата во ЕУ и дигитална трансформација“. За тоа кога ќе се случат уставни измени и дали ќе се случат, вели, конечен одговор на тоа прашање ќе го дадат две третини од пратениците и оти постојното владејачкото мнозинство има скоро две третини од 120 пратеници. -Јас тоа во моменот не би можел конкретно да ви го одговорам. Но тоа што можам да ви го кажам е дека прво ние како Влада имаме свест дека уставните измени се услов за отпочнување на преговорите. Да не биде дека министерката во Германија зборува едно, а ние зборуваме друго. Сите сме свесни дека тоа е услов, многу погрешно поставен, но таков е условот во моментот. Е сега, како да сме сигурни дека ова ќе биде последно барање од ваков тип или профил којшто не е поврзан со европски стандарди, туку е повторно поврзано со билатерално прашање покренато од наш сосед којшто не соодејствува со европски вредности. Бидјеќи утре и да има блокада заради нереализирање на реформска агенда или заради нереализирање на нешто што е клучно во делот на било кој од кластерите, можеби би биле незадоволни можеби би биле несреќни, но принципот е тој. Треба да се усогласите со највисоките стандарди за да станете земја членка – вели Муцунски. Според него, сакаме напред по европскиот пат, но, вели, сакаме и пристап којшто не штити нас, а ја штити и ЕУ. -Тука е нешто сосема различно и затоа јас сум на ставот дека не треба да се расфрламе со рокови или со време, туку треба да обезбедиме едно решение коешто ќе ни даде долгорочна сигурност, некој вели гаранција. Еве да користиме поблаг збор, сигурност дека патот напред ќе биде предвидлив и ќе бидеме мерени врз основа на објективни критериуми. Никогаш не сме рекле дека таквото решение ќе биде лесно да се најде, но нашата обврска е да бидеме усогласени за сето она што го зборуваме подолг период, што сме го зборувале пред граѓаните во кампања и што сега го зборуваме. Да, сакаме напред по европскиот пат, но сакаме и пристап којшто не штити нас, а ја штити и ЕУ од примерот што го даде колегата Муртезани. Потенцијално ново вето врз основа на билатерално барање, коешто ќе значи раст на евроскептицизмот не само кај нас, туку би рекол и во целото соседство, каде што има политичари коишто едвај чекаат да покажат со прст и да речат еве видете повторно што прават, видете со какви неправди се служи ЕУ. И затоа велиме ние се штитиме себе, но ја штитиме и политиката на проширување ваква каква што е во овој момент – нагласува Муцунски. Прашан дали ние ќе чекаме ЕУ да го смени принципот на одлулување со едногласност за да го продолжиме евроинтегративниот пат и кои се плановите на Владата доколку по изборите не се формира влада во Бугарија и нема релевантен партнер за разговор таму, Муцунски вели државата нема време за чекање и мора да има отворен дијалог. -Ние немаме време како држава за чекање. Ова е владејачко мнозинство со скоро двотретинско мнозинство. Собранието најлесното нешто што можеше да го направи ова владејачко мнозинство е да чека. Да рече, видете, не е добар овој предлог, спротивставен е со наши интереси, ние ќе работиме на европскиот пат, но не чувстуваме потреба да разговараме. Ние велиме мораме да имаме отворен дијалог бидејќи државата нема време за чекање и сака да ги отвори пристапните преговори бидејќи сега доаѓаме на констатацијата и го рушиме оној мит создаден од претходно дека ние преговараме. Бидејќи се создаваше една таква аура дека преговараме со ЕУ. Затоа велам ќе дискутираме, активен ангажман ќе има и премиерот и претседателката и колегата Муртезани, и јас лично, за изнаоѓање на решение, но не решение по секоја цена. Јас само сакам да го потврдам фактот што Германија јавно отворено почна да зборува за промена на еден систем на гласање којшто создава штети и за перцепцијата на ЕУ. По однос на состојбата внатрешно – политичка во Бугарија, јас би сакал што побрзо да се формира влада, бидејќи без да се формира влада во соседна Бугарија, тешко е дека ќе може со полн политички легитимитет да се дојде до компромис каков што ни посакуваме – вели шефот на диполатијата. Министерот за европски прашања Орхан Муртезани на настанот во своето обраќање во делот на уставните измени посочи дека власта сака гаранција не само да почне втората фаза туку и да завршат преговорите без блокади. Прашан каде точно ги гледа тие можности за блокади кажа дека потенцијалот за блокади е многу поширок и дури некои блокади, вели, може и ние сами да ги предизвикаме ако не ги имплементираме реформите согласно стандардите на ЕУ, но оти тоа би биле блокади коишто би ги предизвикала само неодговорна влада. -Што се однесува до тоа кои се точните места мислам дека се уште е рано јавно да се зборува за тие работи. Ќе треба да се стрпиме уште малку. Сите тие наши настојувања преку нашите европски партнери и пошироко се многу активни во периодот и во моментот кога ние ќе сметаме дека е заштитен интересот на граѓаните и воспоставен дијалогот со Бугарија секако дека ќе ги споделам – рече Муртезани. Во однос на проблемот со непризнавањето на возачките дозволи со новото уставно име на нашите граѓани во Италија од страна на италијанските власти, Муцунски изјави дека ова прашање за многу брзо време ќе биде надминато, за што се во комуникација со тамошните власти, и се во координација со министерот за внатрешни работи Панче Тошковски. -Тоа што можам да го потврдам е дека сме свесни за овој предизвик којшто е настанат од претходно. Независно на тоа, ние мораме сега да го решиме за граѓаните да немаат проблеми понатаму. Се кооридинираме со министерот Тошковски и сметам имам очекувања во соработка со Италија на билатерално ниво дека ќе го надминеме овој предизвик- рече Муцунски....

Фото: Нова Македонија / Илустрација Министерството за јавна администрација донесе одлука за продолжување на постапките за вработување во јавниот сектор, кои беа прекинати поради укинувањето на балансерот од страна на Уставниот суд. Од денот на објавување на одлуката на Уставен во „Службен весник“, новите постапки за вработување нема да ги вклучуваат укинатите одредби за национална припадност, додека започнатите постапки ќе се завршат според важечките прописи во времето на нивното започнување. Како што соопштуваат од МЈА, постапките за вработување во институциите од јавниот сектор кои беа времено прекинати поради Решението на Уставниот суд од 18.9.2024 година, продолжуваат и ќе се завршат согласно важечките прописи во времето на започнување на овие постапки. Оттаму посочуваат дека од денот на објавувањето на Одлуката на Уставниот суд во „Службен весник“ од 14.10.2024 при започнување и спроведување на постапките за вработување не се применуваат одредбите укинати со самата одлука и тоа: -Член 19 став (1) алинеја 1 во делот „припадност на заедница, од Законот за вработените во јавниот сектор („Службен весник на Република Македонија” бр. 27/2014, 199/2014, 27/2016, 35/2018, 198/2018 и „Службен весник на Република Северна Македонија” бр. 143/2019, 14/2020 и 302/2020). -Член 36 став (1) алинеја 1 во делот и припадност на заедница” од Законот за административни службеници („Службен весник на Република Македонија” 6p.27/2014, 199/2014, 48/2015, 154/2015, 5/2016, 142/2016, 11/2018 и „Службен весник на Република Северна Македонија” бр. 275/2019, 14/2020, 215/2021 и 99/2022). -Член 2 став (1) алинеја 8 во делот припадност на заедницата/заедниците”, член 2 ставови (2) и (3), член 3 став (1) алинеја 1 во делот „припадност на заедница” од Правилникот за задолжителни елементи на јавниот оглас за пополнување на работно место во јавниот сектор преку вработување на пријавата за вработување, како и формата, содржината и начинот на водење на регистарот на лица кои дале лажни податоци при вработување во јавниот сектор бр. 12/1- 42/4 од 27.02.2015 година („Службен весник на Република Македонија” бр. 34/2015). -Член 3 став 1 алинеја 8 од Правилникот за формата и содржината на регистарот на вработените во јавниот сектор, начинот на неговото водење, начинот на пристап, користење, обработка на податоците, како и начинот на обезбедување одговорност за веродостојноста и безбедноста на податоците бр. 14/2-2766/3 од 29.08.2014 година („Службен весник на Република Северна Македонија” 6p.132/2014). Методологијата за планирање на вработувањата во јавниот сектор согласно начелото на соодветна и правична застапеност, како и формата, содржината образецот на годишинот план за вработување и извештајот за реализација на годишниот план за вработување бр.0402-313/1 од 25.03.2016 година („Службен весник на Република Македонија” бр. 63/2016). При распишување нови јавни огласи за вработување не се користат Годишни планови за вработување донесени заклучно со 18 септември годинава, освен делот што се однесува на распределбата на новите вработувања по припадност на заедници согласно „балансерот“....

Фото: Нова Македонија / Илустрација Министерството за јавна администрација донесе одлука за продолжување на постапките за вработување во јавниот сектор, кои беа прекинати поради укинувањето на балансерот од страна на Уставниот суд. Од денот на објавување на одлуката на Уставен во „Службен весник“, новите постапки за вработување нема да ги вклучуваат укинатите одредби за национална припадност, додека започнатите постапки ќе се завршат според важечките прописи во времето на нивното започнување. Како што соопштуваат од МЈА, постапките за вработување во институциите од јавниот сектор кои беа времено прекинати поради Решението на Уставниот суд од 18.9.2024 година, продолжуваат и ќе се завршат согласно важечките прописи во времето на започнување на овие постапки. Оттаму посочуваат дека од денот на објавувањето на Одлуката на Уставниот суд во „Службен весник“ од 14.10.2024 при започнување и спроведување на постапките за вработување не се применуваат одредбите укинати со самата одлука и тоа: -Член 19 став (1) алинеја 1 во делот „припадност на заедница, од Законот за вработените во јавниот сектор („Службен весник на Република Македонија” бр. 27/2014, 199/2014, 27/2016, 35/2018, 198/2018 и „Службен весник на Република Северна Македонија” бр. 143/2019, 14/2020 и 302/2020). -Член 36 став (1) алинеја 1 во делот и припадност на заедница” од Законот за административни службеници („Службен весник на Република Македонија” 6p.27/2014, 199/2014, 48/2015, 154/2015, 5/2016, 142/2016, 11/2018 и „Службен весник на Република Северна Македонија” бр. 275/2019, 14/2020, 215/2021 и 99/2022). -Член 2 став (1) алинеја 8 во делот припадност на заедницата/заедниците”, член 2 ставови (2) и (3), член 3 став (1) алинеја 1 во делот „припадност на заедница” од Правилникот за задолжителни елементи на јавниот оглас за пополнување на работно место во јавниот сектор преку вработување на пријавата за вработување, како и формата, содржината и начинот на водење на регистарот на лица кои дале лажни податоци при вработување во јавниот сектор бр. 12/1- 42/4 од 27.02.2015 година („Службен весник на Република Македонија” бр. 34/2015). -Член 3 став 1 алинеја 8 од Правилникот за формата и содржината на регистарот на вработените во јавниот сектор, начинот на неговото водење, начинот на пристап, користење, обработка на податоците, како и начинот на обезбедување одговорност за веродостојноста и безбедноста на податоците бр. 14/2-2766/3 од 29.08.2014 година („Службен весник на Република Северна Македонија” 6p.132/2014). Методологијата за планирање на вработувањата во јавниот сектор согласно начелото на соодветна и правична застапеност, како и формата, содржината образецот на годишинот план за вработување и извештајот за реализација на годишниот план за вработување бр.0402-313/1 од 25.03.2016 година („Службен весник на Република Македонија” бр. 63/2016). При распишување нови јавни огласи за вработување не се користат Годишни планови за вработување донесени заклучно со 18 септември годинава, освен делот што се однесува на распределбата на новите вработувања по припадност на заедници согласно „балансерот“....

Фото: Макфакс ВМРО-ДПМНЕ и Коалицијата нема да го поддржи предлогот за изменување и дополнување на Законот за минимална плата на пратеничката група на Социјалдемократскиот сојуз на Македонија што денеска го најави претседателот на СДСМ, Венко Филипче. Како што информираше пратеникот Бојан Стојановски од ВМРО-ДПМНЕ на денешната прес-конференција во Собранието, предлогот нема да го поддржат од повеќе причини. – Прво заради тоа што Филипче и неговата партија сами го имаа предложено постојното законско решение кое укажува дека усогласувањето на минималната плата е во март. Како и тоа дека има фундаментална грешка, при што го отворам прашањето кој внатре во СДСМ го мести Филипче. Бројката на покачување на минималната плата, како што кажа тој е 12,3 проценти. Сегашната минимална плата изнесува 22 567 денари и ако додадете 12 проценти ново покачување, платата би била 25342 денари, а никако 27,700 денари кое што, ако одиме по математиката и тоа што треба да значи егзактна наука која што е постулат на економијата, би било покачување од 22,74 проценти- рече Стојановски. Во врска на коментарите на Филипче дека мерката на Владата не давала резултати, Стојановски повика да се почека до утрешниот ден. – Јас ве повикувам, да почекаме до утрешниот ден, кога имаме најави дека синдикатите ќе ја исфрлат потрошувачката кошничка, па таму ќе ги видиме вредностите дали навистина мерките од владата дале или не дале резултат, бидејќи тоа е референтната економска вредност која што се зема како оптимална за сите учесници во економскиот политички контекст во нашата држава – рече тој. Стојановски потенцираше дека нивната владејачка коалиција подготвува системско решение со кое што платите ќе бидат покачени за сите. – Успеавме да се договориме со СОНК, веќе платите на образовните работници оваа година да бидат покачени, заедно со еден пакет кој што треба да генерира 46 проценти покачување на наставниот кадар. Успеавме да ги покачиме пензиите од 2500 денари за сите 33 800 пензионери. Успеавме да ги исплатиме платите кои што беа задоцнети, и овој месец ќе влезе во собраниска процедура и новиот текст за буџетот за 2025. Да оставиме работниците да бидат позитивно изненадени за тоа како новата влада се грижи за нив и какво покачување на платите предвидува -, посочи тој. Во законодавниот дом пратеникот и лидер на СДСМ, Венко Филипче, денеска информираше дека пратеничката група на Социјалдемократскиот сојуз на Македонија предлага измени и дополнување на Законот за минимална плата, со кој се предвидува покачување на минималната плата на 27.700 денари. Посочи дека со ваквото покачување не само што ќе се обезбеди финансиска стабилност на работниците, туку и ќе влијае на порастот на просечната плата....

Фото: МИА Две лица, вработени во скопската Зоолошка градина, кои пројавиле симптоми, се негативни за птичји грип, информираа попладнево од Институтот за јавно здравје (ИЈЗ). Од Институтот појаснуваат дека направени биле епидемиолошки анкети на 16 лица, според список на Зоолошката градина. – На ден 21 октомври, согласно протоколите, направено е тестирање за птичји грип во Одделението за вирусологија во ИЈЗ референтна лабараторија, што е меѓународно акредитирана за дијагностика на инфлуенца грип од хумано и анимално потекло, на лице кое во епидемиолошката анкета има наведено дека еден ден имало симптоми на покачена телесна температура. Воедно е тестирано на ист начин и второ лице вработено во ЗОО, кое не е на доставениот список од 16 луѓе вработени во ЗОО, но, на ден 21 октомври се пријавило во ИЈЗ со тековни симптоми – се наведува во соопштението. Директорот на Клиниката за инфективни болести и фебрилни состојби во Скопје, Фадил Цана во куса изјава за МИА, посочи дека нема простор за паника кај граѓаните, кога е во прашање птичјиот грип. Тој нагласи дека како што е состојбата моментално, нема простор за паника ниту кај сезонскиот грип, а камоли кај птичјиот. По угинување на гуска во езерцето во скопската Зоолошка градина потврден е случај на присуство на високопатоген сој на вирусот на птичји грип H5N1. ИЈЗ излезе со препораки до граѓаните за заштита....

Фото: МИА Во Собранието денеска беше пуштена во употреба заштитена соба, прва од ваков вид во Македонија, дизајнирана со највисоко ниво на заштита за строго доверливи документи. Просторијата првенствено ќе ја користи Собранието и Комисиите кои работат со класифицирани информации, но во исто време таа ќе може да се отстапи за користење на останатите државни органи доколку имаат потреба за тоа и со одобрување на Собранието. Просторијата, како што истакна претседателот на Собранието Африм Гаши, ги исполнува сите стандарди за аудио и антирадијација и е опремен да гарантира безбедност на класифицирани информации, придржувајќи се до највисоките TEMPEST стандарди за заштита од радијација. Гаши на денешната промоција истакна дека официјално Собранието добива „Заштитена соба”, која е дел од широк повеќегодишен проект што го финансираат Велика Британија, Шведска, Швајцарија, ЕУ и Холандија, а импелементатор е ДИКАФ. – Заштитена, тивка или глува соба – се некои од имињата кои ја означуваат оваа просторија изградена на начин што во неа или од неа не продираат електромагнетни бранови – рече Гаши. Фото: МИА Потсети дека уште во 2017 година пратениците и од власта и од опозицијата се договорија дека ваква соба е повеќе од потребно да се изгради во Собранието, како дел од пакетот мерки за подобар надзор над тајните служби. – Заштитената соба ја унапредува надзорната улога на Собранието, на која сме особено фокусирани од почетокот на нашиот мандат. Заштитена соба не е сувопарно барање кое произлегува од Меморандумот за разбирање со ДИКАФ; таа е барање на НАТО. Оттука, процесот за нејзина изградба, набавка на опрема и операционализирање беа особено комплексни. Ми претставува особено задоволство да подвлечам дека моите претходници, пратениците од предходните парламентарни состави, заедно со службите и партнерите истрааја во заложбата да се изгради оваа Соба според највисоките НАТО стандарди, со почитување на особено комплицирана тендерска постапка и примена на стандарди кои се во согласност со стандардите на НАТО – рече претседателот на Собранието. Заштитената просторија и заштитениот работен простор се дизајнирани да ги задоволат строгите безбедносни барања поставени од НАТО и од Европската Унија, што вклучува интегрирање на технолошки заштитни мерки, а физичкиот простор е изграден од материјали кои спречуваат неовластено следење и прислушување, обезбедувајќи комуникациите да останат доверливи и заштитени од надворешни закани. Проектот ги вклучува најдобрите практики на управување со безбедносниот сектор и обезбедува приспособливост на идниот напредок во надзорот над безбедноста и разузнавањето. Координаторот на пратеничката група на ВМРО-ДПМНЕ Никола Мицевски истакна дека со изградбата и пуштењето во употреба на Заштитената соба се заокружува скоро седумгодишен труд, напор и заложби да се зајакнат капацитетите на Собранието за вршење на парламентарниот надзор врз безбедносните служби. – Со изградбата на Заштитената соба се создаде безбедна средина и заштитен работен простор каде што ќе се ракува со класифицирани информации со најголем степен на доверливост, без ризик од протекување информации или неовластен пристап – рече Мицевски. Евроатлантската интеграција на нашата земја, според него, подразбира и темелни реформи во безбедносно разузнавачкиот сектор во институциите кои вршат надзор и контрола, што подразбира и зајакнување на капацитетите за надзор на Собранието. -Изградбата на собата треба да создаде услови за остварување на ефективен парламентарен надзор над безбедносните служби – вели тој. Согласно Законот за класифицирани информации донесен 2019 година како дел од пакетот реформски закони, Собранието со изградбата на ваква соба ги превзема највисоки мерки и активности за административна, физичка и индустриска безбедност, безбедност на комуникациско – информациските системи, како и безбедност на лицата – корисници на класифицирани информации. Оливер Спасовски, координатор на пратеничката група на СДСМ и поранешен министер за внатрешни работи истакна дека со овој проект се зајакна сериозно капацитетот на Собранието, не само од безбедносен аспект, туку се создаде аспект кој значително ќе ја подобри парламентарната контрола на безбедносните служби и на процесот на следење на комуникациите. – Покажавме дека членството во НАТО знае да не мотивира, дооополнително преку јакнење на капацитетите знаеме да бидеме добри и релевантни фактори. Ова е процес кој допринесе заеднички да покажеме дека за нас важно е колку повеќе ќе ги градиме демократски институциите во државата и на тој начин ќе обезбедиме простор и можност за зачувување на човековите слободи и права – истакна Спасовски. На настанот зборуваа и швајцарската амбасадорка Вероник Улман, претседателот на Комисија за надзор над службите за безбедност и разузнавање, Собрание на Република Словенија Јанез Жакељ, директорот ДЦАФ – Љубљана Андреј Рупник и директорот на Дирекција за безбедност на класифицирани информации Стојан Славески. Швајцарската амбасадорка Улман истакна дека во Собранието ќе може да се работи со највисоко ниво на безбедност, но дека клучно за реализација на „глувата соба“ било кофинансирањето на земјите и ДЦАФ. Жакељ истакна дека парламенарниот надзор е најважен и оти е клучна неговата улога за безбедноста, но дека сепак овие служби треба да ги заштитат правата на граѓаните. Според него, работата на безбедносните служби е во тајност и затоа треба да се направи овој надзор. Словенечкиот претставник вели дека потребни се добро дефинирани мерки за заштита, како и дека силната законодавна рамка ќе спречи злоупотреба. За реализација на т.н „глува соба“ во Собранието имаше шест јавни повици. Повеќето не беа успешни поради, како што објаснуваше, поранешниот прв човек на Собранието Талат Џафери поради несоодветни понуди. Последниот јавен повик беше успешен и заштитената соба почна со изградба, според информациите од ДЦАФ, во јули 2023 година....

Фото: Кабинет на претседателот на Албанија По налог на Специјалното обвинителство против организиран криминал и корупција, попладнево уапсен е Илир Мета, поранешен албански претседател и актуелен лидер на опозициската Партија на слободата, јавува МИА од Тирана. Според албанските медиуми Мета се наоѓал во близина на трговскиот центар „Каса Италија“ во Тирана во моментот на извршување на наредбата на СПАК. Мета е обвинет за перење пари, корупција и непријавување имот. Тој неколкупати се појавуваше во СПАК на распит за случајот ЧЕЗ-ДИА. Станува збор за сериозен корупциски скандал во кој е вмешан еден од неговите блиски соработници и измама за наплата на долгот на ЧЕЗ, чешка енергетска компанија која работела во Албанија за време на владата на Сали Бериша а ја приватизира албанската Електродистрибуција, договор кој потоа беше раскинат. И во 2022 година, Мета беше пријавен во СПАК од страна на поранешниот пратеник Халит Валтери. Мета и неговата сопруга Моника Круемади, кои се во фаза на развод, исто така се под финансиска истрага, како и во врска со прашањето за лобирање во САД. Мета (55) беше шеф на албанската држава во периодот од 24 јули 2017 – 24 јули 2022 година. По апсењето, остро, со обвинувања, реагираа од неговата партија која смета дека станува збор за „киднапирање, а не за аспење“ и од страна на лидерот на Демократската партија Сали Бериша, нарекувајќи го „политички прогон“. -Тоа не е апсење, тоа е земање заложник, киднапирање, среде бел ден. Немаме информации каде е господинот Мета сега – кусо изјавил генералниот секретар на партијата Теди Блуши. Во острата реакција лидерот на Демократската партија и поранешен премиер и шеф на албанската држава, Сали Бериша, обвини дека станува збор за „политички прогон“ и оти „Еди Рама се обидел и физички да го елиминира“. -Политичкиот прогон на Илир Мета е политички, политички и само политички. Тие не објавија никакви факти, никакви документи, но ги спроведоа наредбите на Еди Рама, кој со сите средства се обиде да го елиминира Илир Мета политички, а можеби и физички – обвини Бериша....

Фото: Мими Валдес/Инстаграм Константин Плевнеш, специјално за Нова Македонија од Париз Касим Рајан (1972-2024), кој почина на 12 oктомври во бруклинската населба Браунсвил, беше повеќе од уникатна фигура во aмериканскиот и светскиот рап. Неговата поетика беше заснована на антикомерцијалната визија на оваа уметност, на ова културно движење кое ги рушеше догмите на вештачката љубов исполнета со егоизмот и потрошувачката индустрија која владее во светот. Сепак, и покрај сé, тој остана верен на неговата осаменост. Филозофијата на неговата музика беше една интимна револуција олицетворена со неговиот прв албум „Железни Творби“ (Iron works) во 2008, како истоимениот лејбел на кој сам сé пишува, продуцира, снима, произведува, и дистрибуира до крајот на неговиот живот. Незаборавна е неговата соработка со GZA од Wu-Tang Clan, на „Про Тулз“ во истата година со неговиот најверен пријател и уметник Рок Марсијано. Не треба да заборавиме никогаш дека Касим Рајан беше единствен случај на рап-уметник кој работи како пожарникар од 1999, и дека не е роб на комерцијалниот терор кој произведува монструозни состојби во многу примери во светскиот рап и светската култура во кои ја продаваат нивната душата на дијаболизацијата која владее во новиот светски поредок. Засегогаш ќе биде запаметено дека токму Касим беше меѓу првите пожарникари кои ги спасуваа жртвите на атентатите од 11 септември 2001. Тој беше како пророк на светскиот подземен рап, самиот се нарекуваше „Тивкиот мудрец на подземниот рап“. Во неговиот поетски опус, формите на насилство, секс и дроги, никогаш не се спомнати ни глорифицирани, бидејки тој беше визионер на бескрајната љубов. Затоа и беше пионер на продукција на инструментални рап творби без ударна секција, на која инструментите и гласот создаваат една алхемија на постмодерната вокација на рапот како моќно оружје на духовната сила, а не на суровата и безочна моќ на светскиот пазар кој во милионски тиражи го создава денешниот свет во кој што живееме, за ѓаволот рај, а за ангелот пекол. Во неговиот последен албум „Разбојникот покрај Исус“, можеме да го откриеме неговиот тестамент за „Убавината“ со истоимената песна (Beautiful), повторно без ударна секција, и со тој тивок глас кој допира до нашите срца, претворајќи го Ка во вечна икона на современиот поет, кој што и денес ја продолжува неговата борба против комерцијалното зло и неговите жртви по цела планета. Има една македонска гледна точка поврзана со Касим Рајан, бидејќи околу годината 2000-та, преку песната „Стани ми Синко“ од митскиот глас на Никола Бадев, заедно со мојот брат Илија Плевнеш, токму во парискиот дом создадовме песна врз основа на моја продукција со семплување на стихот „Стани ми Синко“ од стара плоча, во ритам но без ударна секција, на која Илија имаше текст на Македонски кој почнуваше вака: „Стани Синко, Синко Стани, Не јадат од сите страни“....

Фото: Приватна архива Маестро Симон Трпчески одржа прекрасен концерт во Будимпешта со симфонискиот оркестар на Унгарското радио. Тој пред унгарската публика го претстави својот проект „Македонисимо“ со кој изминатиов период настапи на сцените ширум светот. На концертот меѓу другите присуствувал и Ивица Боцевски, кој од пред извесен период е назначен за специјален претставник на Владата за унгарското претседателство со ЕУ. Токму Боцевски бил поздравен со аплауз кога Трпчески му го посветил “Пиперка орото” на неговиот прв бис. -Симон е најдобар доказ што пропушта Европа заради недовршената македонска и, општо, балканска европска интеграција. Сиот талент, сета креативност, ум, труд и професионалност на секој Балканец е нераскинлив дел од европската цивилизација, култура, економија и придонесува кон зголемување на европската конкурентност во трката кон врвот во 21-иот век. Унгарците тоа одамна го знаат и затоа срдечно ја поддржуваат нашата европска интеграција, а и се однесуваат кон нас како небаре веќе да сме земја-членка. Беше гордост да се проследат петте биса што унгарската публика му ги даде на Симон, а и потоа да се ужива во друштвото на најдобрите унгарски и европски уметници кои беа дојдени да го проследат концертот – изјави Боцевски....

Фото: Маја Јаневска-Илиева Од полноќ се намалуваат цените на горивата од еден до два денари. Еуросупер БС-95 и Еуросупер БС-98 се намалуваат за еден денар, а дизелот за два денари. За 2,50 денари се намалува и малопродажната цена на Екстра лесното масло за домаќинство. Според новата одлука на Регулаторната комисија за енергетика, новата цена на Еуросупер БС-95 ќе изнесува 77 денари за литар, а Еуросупер БС-98 ќе се продава по цена од 79 денари за литар. Новата цена на дизелот ќе биде 68,50 ден/лит, а на Екстра лесното масло за домаќинство 68 денари за литар. Се намалува и цената на мазутот за 0,639 денари за килограм кој сега ќе се продава по цена од 42,573 денари за килограм. Од РКЕ информираат дека со оваа одлука се врши намалување на малопродажните цени на нафтените деривати во просек за 2,08 проценти во однос на претходно донесената одлука....

Фото: Пиксабеј Во Специјалниот суд во Белград денеска продолжи судењето на Урош Блажиќ, кој лани во мај уби девет млади и рани уште 12 во селата Мало Орашје и Дубона кај Младеновац, како и на и неговиот татко, јави дописникот на МИА од Белград. На рочиштето присуствуваа бројни членови на семејствата и пријателите на загинатите и повредените во селата кај Младеновац, како и нивни претставници кои носеа црни маици на кои беше испишан датумот 4.5.2023 година со порака „Живеете“. На претходните рочишта сведочеа повредените, и родителите на загинатите во масовното убиство и ранетите на 4 мај 2023 година, а денескa судењето продолжи со распит на сведоците, меѓу кои и Андријана Митровиќ, која беше ранета на 4 мај во Дубона. Митровиќ изјави дека тогаш Урош Блажиќ го запрел автомобилот во близина на дворот и дека едeн од нејзините пријатели му рекол „Чекај, што правиш“, но Блажиќ, според неа, рекол „Рацете горе“ и потоа пукал рафално во нив. Таа рече дека почувствувала дека е погодена и дека паднала и се преправала дека е мртва, после што не се сеќава на ништо. На прашањето на обвинителката дали се сеќава дека Блажиќ се вратил повторно да ги застрела пријателите, Митровиќ рече дека мисли да тој се вратил и поединечно пукал во нејзината другарка која врескала, и дека и неа уште еднаш ја застрелал во грб. Сведочењето и на останатите сведоци, роднини, пријатели на убиените млади од Дубона и Орашје исто така беа потресни, тешки, во еден момент и на раб на инцидент кога сведокот Ј.М. на кого му се убиени двајцата браќа тргна накај обвинетите Урош и татко му со зборовите „Си воспитал монструм“, но беше спречен од обезбедувањето. Денешното судење заврши и ќе продолжи во понеделник, 28 октомври. Вишото јавно обвинителство во Смедерево го товари Урош Блажиќ за тешко убиство, а неговиот татко Радиша за недозволено држење и носење оружје и експлозивни материи. Обвинителството предложи казни од 20 години затвор за двајцата. Законот предвидува Урош Блажиќ да не може да биде осуден на доживотен затвор, бидејќи во времето кога го извршил делото имал неполни 21 година. Затоа максималната казна на која може да биде осуден е 20 години. Судењето започна во август 2024 година, а од безбедносни причини само физички беше преместено од Смедерево во судницата на Специјалниот суд во Белград, поради инцидентот што се случи во мај на самиот почеток на прелиминарното рочиште во Вишиот суд во Смедерево. Урош Блажиќ на првото рочиште во август ја призна вината и изјави дека е подготвен да одговара за стореното. Радиша Блажиќ пред судот ја негираше вината и рече дека не знае од каде е пронајденото оружје во неговата куќа по масовното убиство на 4 мај....

Фото: ЕПА Познатиот актер Колин Фарел неодамна си ја отвори душата и раскажа во кој момент решил да го промени животот и што го натерало да се опорави од зависностите со кои долго време се борел. Имено, тој признал дека пиел околу три шишиња виски, 12 шишиња црвено вино и 60 литри пиво неделно, пред да направи пресврт во животот и да се отрезни. -Џејмс имаше две години кога се отрезнив – изјави Колин Фарел за Дејли Меил. Како што објасни, на неговиот сега 20-годишен син Џејмс тогаш му бил дијагностициран Ангелман синдром, ретко неврогенетско нарушување кое влијае на нервниот систем и предизвикува развојни и интелектуални тешкотии. Џејмс е едно од оние деца со Ангелман синдром кои имаат потешки симптоми, поради што нема вербална комуникација и не може да живее без помош на негувател, кој му помага во секојдневните задачи. -Дел од „горивото“ што го користев за да се симнам од алкохолот, дрогата и сето тоа потекмуваше од сознанието дека тој има здравствени проблеми. На децата им требаат родители или баби и дедовци или некој друг – да се грижат за нив. Една од работите што ме научи Џејмс беше да пристапам во себеси до желбата да живеам, дури иако на почетокот се работеше повеќе за тоа да мислам дека сакам да живеам само за да бидам блиску до него – се сеќава Фарел. Поради се што поминал со својот син, овој 48-годишен актер решил да основа фондација за возрасни со интелектуална попреченост за да им помогне барем на некој начин. -Сакам светот да биде добар со Џејмс. Сакам светот да се однесува со него со љубезност и почит – изјави тој за магазинот „Пипл“ на почетокот на август оваа година. Фондацијата именувана по Колин Фарел се фокусира на лицата со посебни потреби во моментот кога ќе наполнат 21 година и ќе ја изгубат сета помош што им беше на располагање дотогаш. Тој го доби синот Џејмс Колин со поранешната девојка, канадската манекенка Ким Борденејв, а покрај него го има и 15-годишниот син Хенри (на фотографијата) со актерката Алишја Бахледа-Куруш, со кого неодамна се појави на премиерата на неговата нова серија „Пингвин“ во Њујорк....

Фото: Маја Јаневска-Илиева По 21 издаден албум, одржани 100 семинари за музика и настапи во 42 земји низ светот, изведувачот на народни инструменти Стефче Стојковски ќе го прослави 25 годишниот јубилеј на неговиот ансамбл со голем концерт што ќе се одржи вечерва во Македонска филхармонија, со почеток во 19.50 часот. Заедно со Стефче Стојковски на концертот, насловен „За Македонија и Македонците“ ќе настапат врвни вокалисти и изведувачи на македонски традиционални инструменти. За континуираното ширење на македоинската народна музика во светот Стојковски вели дека го води љубовта кон своето, кон тоа што значи битие и постоење. – Народната музика има универзален јазик и таа е нашата традиција што нѐ одржала со векови, симбол на македонскиот ентитет и културен идентитет. Затоа, љубители на изворната музика дојдете вечерва, ќе имате ретка можност да ја слушнете исконската песна за Македонија и Македонците. Ќе приредиме вистински слад на душата на јубилејниот концерт на ансамблот Стефче Стојковски по повод 25 години од основањето – порачува виртуозот на народни инструменти. Стефче Стојковски ја започна својата музичка кариера на петгодишна возраст. Тој е носител на семејна традиција на изведба на гајда, кавал, дудук, шупелка, двојанка, зурла, кемане, тамбура и тапан која датира многу поколенија наназад. М.Т....

Фото: Маја Јаневска-Илиева Ризикот од сообраќајни повреди се зголемува со возраста, се потенцира во студијата на УДВ, експертска организација на Асоцијацијата на германски осигурителни компании (ГДВ). Според студијата, ризикот е до три и пол пати поголем за патници во автомобили на возраст над 50 години отколку за помлади луѓе. Анализирајќи сообраќајни несреќи во Германија на возилата произведени по 2003 година, УДВ истражуваше како возраста, полот и висината на патниците влијаат на тежината на повредите во несреќите. Иако автомобилите стануваат побезбедни и само околу 14 проценти од повредените патници на автомобили на возраст над педесет години имале умерени до критични повреди во 2023 година, тоа е сепак во бројки искажано околу 8.000 луѓе и затоа заслужува да се забележат некои трендови. Имено, се чини дека безбедносните појаси и воздушните перничиња не се доволно развиени и не се идеални за повозрасната група на возачи. Според УДВ, ваквите безбедносни системи обично работат со максимален интензитет, без оглед на тежината на несреќата или возраста на патникот. Притоа, при нивно активирање, се развиваат сили кои доведуваат до тешки повреди на градниот кош кај постарите лица, бидејќи коските се покревки, а мускулите послаби. Адаптивните системи се многу подобри. Во зависност од сценариото на несреќата, тие користат само онолку сила колку што е потребна за заштита на патниците. Исто така, куклите за тестови за несреќа, кои се користат повеќе од 30 години, не се прилагодени на конституцијата на постарите лица. Според студијата на УДВ, локацијата на седиштата, големината на телото и големината на возилото исто така влијаат на последиците од несреќите: патниците во мали автомобили биле забележливо посериозно повредени отколку во поголемите, потешки возила. Утврдено е и дека жените почесто седат во помали автомобили, а мажите почесто седат во поголеми автомобили. УДВ ги повикува производителите да ги направат малите автомобили побезбедни и да се подобри компатибилноста на поголемите возила....

Првата жена што ќе зачекори на Месечината ќе биде облечена во дизајнерски вселенски костим, благодарение на соработката помеѓу НАСА и италијанската модна куќа „Прада“. Како дел од историската мисија на НАСА „Артемида 3“ на лунарниот Јужен Пол, „Прада“ се здружи со „Акио спејс“ за да создаде најсовремена вселенска облека за астронаутите што ќе се упатат кон Месечината во 2026 година. Се очекува дека мисијата ќе биде монументален скок за истражување на вселената, бидејќи не само што го означува враќањето на НАСА на Месечината туку ќе биде и првпат жена да оди на нејзината површина. Вселенскиот костим, иако е многу иновативен, го задржува акцентот на класичниот дизајн што го носеа астронаутите на „Аполо“ за време на нивните експедиции на Месечината пред повеќе од 50 години. Надворешниот слој, првенствено во бела боја, е дизајниран да ја рефлектира топлината додека обезбедува отпорност на екстремните температури на лунарниот Јужен Пол. Сепак, влијанието на „Прада“ е видливо со елегантните сиви и црвени риги, како одраз на нејзиниот препознатлив стил. Вселенскиот костим е дизајниран и за перформанси, издржливост и приспособливост. Може да издржи ниски температури во една од најопасните средини во вселената, обезбедувајќи безбедност и функционалност и за машките и за женските астронаути. Унисекс-костимот е приспособлив на различни големини, означувајќи ново поглавје во вселенската облека. Мисијата на НАСА „Артемида 3“ би требало да го однесе првиот астронаут што ќе слета на Месечината по „Аполо 17“ во 1972 година. Кристина Кох, единствената жена од екипажот на „Артемида 2“, би можела да биде првата жена што стапнала на површината на Месечината, значаен момент во историјата. До денес, само 12 астронаути отишле на Месечината, а сите биле мажи....

Илустрација / Фото: Влада Клубот Партијата за целосна еманципација на Ромите (ПЦЕР) во Тетово е оштетен, скршено е стакло, па е фрлена неактивирана бомба и нема повредени луѓе, информираше партискиот претседател Самка Ибраимовски. Според него, целиот настан е евидентиран преку камера која служи за видеонадзор. – Ми се јави член на партија што го држи клубот, дека е фрлена бомба во нашиот клуб. Му реков да повика полиција, да дојдат на лице место. Стаклото беше скршено, а бомба ако се активира се знае ќе има поголема штета. За среќа и на мојот сопартиец, бомбата не беше активирана, беше тука пред врата. Не чепкавме ништо, дојде полицијата почна да истражува, работи на случајот – истакна Ибраимовски. Тој смета дека ќе се најде сторителот затоа што бил снимен преку камера за видеонадзор. – Веќе видеоснимки постојат, и ќе се најде лицето. Во 4:23 часот дошол тука, го скршил стаклото, ја фрлил бомбата. Имал храброст да се врати назад да види дали ја активирал или не. А нашиот активист зел метла, среќа негова што не почнал да мете. Би било страшна експлозија, се работи за бомба кашикара од постарите што има огромно разорно дејство. Полицијата работи на случајот. Мислам дека лицето ќе се види кој е како е и зошто е направено ова. Ние како политичка партија, имаме наш став, си тераме наша политика, немам никакви забелешки ниту сме се замериле со некого. Единствено со извршителите што го кажував, дали е тоа причината или нешто друго, тоа не можам да кажам, меѓутоа во скоро време ми ветија дека ќе го дознаеме – истакна Ибраимовски. Екипа на СВР Тетово извршила увид, а фрлената неексплодирана бомба е подигната....

Фото: Пиксабеј Стравот од кучиња може да биде вообичаен кај децата, но со правилен пристап можете да му помогнете на вашето дете да стекне самодоверба и да развие љубов кон овие прекрасни животни. Постепено воведување: Одвојте време за детето да ги набљудува кучињата од далечина. Ова ќе му помогне да се навикне на нивното присуство без страв. Средба со пријателски расположени кучиња: Ако е можно, договорете се да сретнете мирно и добро воспитано куче. Побарајте дозвола од сопственикот и следете ги безбедносните правила. Учење правилно однесување: Научете го детето на основните правила: не трчај, не викај и не приоѓај им на кучињата без дозвола! Објаснете ја важноста на смиреноста. Игра и заеднички активности: Вклучете го детето во активности како што се хранење на кучето или играње со него под ваш надзор. Така, тие ќе развијат позитивни асоцијации. Пофалете го секој чекор: Секогаш кога детето ќе направи храбар чекор кон кучето, пофалете го. Позитивната мотивација е клучна за градење доверба. Трпение и разбирање: Секое дете е уникатно, затоа бидете трпеливи. Понекогаш му треба повеќе време на детето да го надмине стравот. Со тоа што ќе го научите вашето дете како да им пристапува на кучињата со самодоверба, вие не само што го ослободувате од страв туку и му помагате да ги сака и да ги разбере овие лојални пријатели....